Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 26, 28 June 1879 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Lynne Minamishin
This work is dedicated to:  Halau Na Mamo O Pu'uanahulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XVIII. HELU 26.}    POAONO, IUNE 28.1879. {NA HELU A PAU 917.

 

KA NUPEPA

kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

NA OLELO HOOLAHA: - O na Olelo Hoolaha he 101 aina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana ; elua pua ana, he      $1.50 ; no hookahi mahina, he $2.00.

NA KANIKAU A ME NA MELE. - He 10 Keneta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.

            HOOLAHA MAU : - E Hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.

            E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele, ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.

 

            KA MOOLELO O

BERINANA KA WIWO OLE

A ME

MAHONE KE KOA :

MOKUNA V.

 

 

OIAI na moho e ku makaukau no ka hoike ia laua iho he mau Naita oiaio maoli no ke koko Beritania, ua ike mua no ka kakou koa, o ke alii Powa aoo imua o laua ia manawa, oia kekahi o na kanaka oi kelakela o ke akamai ma na hauna a me na pale-na pahi e noho ana ma ka aina, a ua aku imua on a no kekahi mau minute.

            Ua ike pu aku la no hoi oia i ka hulili ana o kona mau maka, me he okoko ahi la, a o kona pula kaumaka ka pepehi ana ia laua a make, in a e ne ka Moi Beriana e hoomau aku i ka paio ana.

            Aole o Mahone i liuliu a pulalelale nona iho, no ka mea, aole oia i makemake e lele kaua aku maluna o kona hoa'loha o kona mau la opiopio, aka, aole oia e pale ne i ka panai ana aku i ka haawina like o ka make maluna o kona enemi, no ka mea, ua huli kue mai kona hoa'loha iaia a kokua i na ilio Denemaka.

            Mao Sana Paterika la ! wahi a ka Moi Beriana, iaia i haliu pono ae ai; ka Naita aoo, a pane aku la :  O keia hana au e Sir Naita, ua hala aku ia mawaho o ko'u mana.  No ke aha la oe i ake ai e paio aku i ke koa opio a me kona ukali? E waiho aku na na kanaka opiopio e hooponopono i ko lakou mau manao kuee.

            E ka Moi, wahi a ke alii Powa, o ka Naita e waiho nei iloko o ka eha, oia ko'u hoa'loha me kuu hoopakele ; nolaila, ua kakoo au ia'u iho me kana mau mea kaua, a hele mai la e hooko i ke kauoha mai iaia oiai, e haawi aku i ka haawina hookahi i loohia maluna o kuu haku i kona enemi a hoa paio hoi, me ka manaolana hoi e ao i na ilio keiki a ni ana o ka waiu o ko laua makuahine, e hoolakalaka hoi i ko laua ahiu, ma ka haawi ana aku i haawina e wiwo ai laua.  Ke hopohopo nei no hoi au, aole e hiki i ka Makua Moi ke ku aku imua o ke alo o keia kanaka puipui ahiu a ana pahikaua pu ; uka ua ike au, ua hiki i ka ikaika o ko'n mau ami kahiko ke kau aku i ka uku kupono ma ka hoohaahaa ana i ka uilani o ka manao o ka poe opiopio, a mawehe hoi i ko laua lilo ana i mau paa like.

            Me kuu manaoio, e ka Moi Beriana, wahi a Donala i pane mai ai :  Aole au e wiwo a hopo hoi no keia Naita aoo, aka, e aho kuu halawai mua ana me ka Denemaka opio, no ka mea, he Denemaka oia a he enemi hoi no Irelani nei, a ua kamaaina oe i ka ike ana iaia e Sir Naita Poohina,  Ke kauoha nei au e lawe koke ia mai ke Denemaka opio imua o'u, a e haawi aku no au maluna iho o keia laau a'u e milimili mau nei i na olelo kaena a ka mea kaena wale.  E lawe mai i ke Denemaka, in a he Denemaka oia, a e hoohalawai me keia moho maluna o keia kahua, wahi a ka Moi Beriana.  A in a e haliu kue aku keia Naita aoo ia oe mahope iho o kou paio pu ana me ke Denemaka, alaila, e ana pahikaua pu oe me ia.

            Hemolele, e ka Moi maikai, wahi a Donala.  No ka mea, i na he mea ia e ike ia ai ka piaio, alaila, o keia Naita Poohina kai ike i kahi o ka lei gula makamae e waiho nei i keia manawa.

            Ia wa, nana inoino aku la na maka o ke alii Powa ia Donala, iaia i awiwi aku ai a nalo aku la no ke kii ana i kona haku a lawe mai imua o ke kahua, oiai hoi, aole oia kona manao maoli, aka, e hoonalonalo ana ia i wahi e nalo ai kana mau hana.

            E haalele maua i keia wahi ano wahi ana iaia iho.  Na ka poino e puliki paa i kela opio lapuwale a me kona ukali.  Ua lilo ia kakou ka lei gula, nolaila, e pono ia makou ke palemo aku e komo i ka pakaua i na kuahiwi.

            Nolaila, awiwi aku la oia i ke keena kahi ana i haalele ai i ke alii denemaka opio i loohia i na palapa o ka eh@.  Oiai o Donala a me Mahone imua o ke alo o ka Moi Beriana, a ninau mai la oia ia Mahone, ua halawai pu anei oe me kela Naita aoo ia oe i hele mai ai no Kinikora nei?  Ae, e ka Makua.

            Ihea a i ka wa hea?  Ma ke awawa o Glen Mama, e ke alii.  Ma ke awawa o Glen Mama, wahi a Beriana i panai mai ai, iaia i haka pono ai i kona mau maka maluna o ka kakou koa.  Ina aole au e kuhihewa, ilaila oe i noho ai malalo o ka malu o ka mea i kapa ia, ka Haku Powa o na kuahiwi.

            I keia wa i hawanawana iho ai ke keiki Alii Mukada he mau huaolelo pokole i ka pepeiao o kona luaui makua Alii.

            Lele ae la ia mai kona noho ae, me ka oiaio, e Sir Naita opio.  Owai kela Naita aoo?  Aka, hamau iho la o Mahone me ka pane leo ole.

            Heaha ano, wahi a ka Moi.  E pane koke mai, a i ole, ma o Sana Paterika la, e hookaawale koke aku au i kou poo mai kou pauku kino aku i keia wa ano.

            E ka Moi maikai a Kiekie, wahi a Mahone, o kela kanaka aoo, oia ko'u hoa'loha maikai a me ko'u kokua, oiai aole o'u mau kokua e ne.  Ua ao mai oia ia'u i ka hookani ana i ka hopu, ka holo ana i ka lio, a me ka oniu ana i ka laau ihe a me ka pahi kaua.  E halawai koke no au me ka make ke hoike au nona, aka nae, he enemi ino loa oia no'u i keia manawa.

            A me a'u pu ! wahi a Beriana.  Ua pololei oe e Mukada; o ka Haku Powa o na kuahiwi kela, ke kanaka i piha i ka lima koko o ka manao ino a me ka hoomainoino.  Imua a e hopu i ka Naita i kapa iaia iho he hoa Naita no ka Papa o na Naita Beritania me kona haku, no ka mea, he oiaio na hoike  a keia opio, he mau alii Denemaka laua. 

            E ka Makua Hemolele, in a i ike mua ia ka manao kuko iloko o laua e lawe malu aku i ka lei gula o Malaki, in a ua o-u mua ia ka omaka o ko laua mau ola, a hoihoi 'ku i ko laua mau kino kupapau i ko laua aina, aka, aole na lani i waiho mai ia haawina ike me ke kanaka, nolaila, e ukali aku oukou e ko'u mau Naita i ko laua mehe, a o ko laua mau ola ka uku no ka laua hana.

            I keia manawa i puka aku ai ke alii Powa a me kona haku Denemaka opio maluna o ko laua mau lio kaua mailoko aku o ka pa e anapuni ana ia laua, a he mau haneri pahikaua i owaka like ae mailoko ae o na wa-hi no ke keakea ana ia laua, no lakou na koele ana maluna o na kapa kila o ka enemi i like aku me ka paapaaina ana o ka hamare a ka mea kui hao he mau haneri,

e haule makawalu ana na hauna pahi iluna o ko laua mau poohiwi, aka, ua hoike mai la ke alii Powa i kona akamai nui ma ka alo ana ae i keia puu make.

            I keia wa i haalele aku ai o Beriana i kona noho, a pane aku la : E na ilio lapuwale, ua ike ia kau mau hana !  E na kaukaualii, e hoopuni ia lakou, a i kue mai, e oki aku me ka oukou mau pahikaua.

            E Beriana, ke hoino nei au ia oe, wahi a ke alii Powa, iaia i puka aku ai mawaho o ka pa i ukaliia mai e na alii Denemaka elua.  E papahi haaheo ana kou enemi i ka lei gula au i pakaha ai, aka, e halawai hou no au me oukou ma ke kahua kaua o Clontarf.

            Nolaila, ua uluaoa koke ae la na Naita, a holo aku la no ko lakou mau lio; oiai kekahi poe ua ukali wawae aku la mahope o na pio.

            I ka wa a ka kakou koa Mahone i ike ai i ka hopena lanakila o na Denemaka a me kona luaui makua Powa, ua kau koke ae la oia maluna o Fiona, ka lio o ke Keiki Alii Mukada, a ukali aku la i na pio, me Donala maluna o ka lio i haawi ia iaia no ka lealea i hala ae e ukali ana mahope o kona hoa make pu.

            Iloko o ka ululaau e kokoke mai ana na pio e kamoe ana i ko lakou alahele, oiai koa opio Mahone a me kona ukali mahope o ko lakou meheu, oiai e olo ana ka pihe o na leo o na o-le ma kela a me keia aoao o ka ululaau a me na leo hooho o ka poe e imi ana.

            Hakilo aku la ka Moi Beriana mailoko aku o kahi ana e luakaha ana i na pio, a hiki i ka nalo ana aku mai kona ike ana loko o ka ululaau.

            Mao Sana Paterika la, wahi a Beriana, he ekolu mau enemi ino loa ma ke kahua kaua o Clontarf, nolaila, e huli, e imi a e kuekaa i ka ululaau a pau e ko'u mau Naita wiwo ole, me ka hookoe ole kekahi opu malumalu o ka nahelehele a me na loa huna.  E kiai paa ia ke poo o ke alahele ma ka akau, aole loa e lei kekahi Denemaka i ka lei gula o Malaki.

            I ke alii Powa a me na keiki Denemaka i komo ai iloko o ka ululaau, ua kokoke aku ke koa Mahone a me kona ukali mahope o lakou, a he kanalima iwilei mahope aku o laua, ke Keiki Alii Mukada a me na Naita o ke Kea Ulaula.

            No ka oi pakela aku o ka holo o ko Mahone lio, nolaila, ua aneane e loaa aku na pio iaia; a o kana mea kaua wale no e paa ana, he laau ihe a me ka palekaua.

            O na mea kaua hoi a kona ukali, he pahikaua a me ka palekaua, aole ana laau ihe, oiai ua haule aku i ka wa i kiola ia ai oia e ke alii Powa ia laua e hakaka hookuku ana imua o ke alo o ka Moi Beriana. 

                                                                                                               Aole i pau.

 

 

            Na Kanawai o ke Ola Kino.

Hoomakaukau ia Mamuli o ke Kauoha a ka Ahaolelo o 1878, ma o ko lakou Komite la ka Hon. W. M. Gibson, Hon. W. R. Castle, a me His Ex. J. M. Kapena.

 

HELU 9.

            2 E hoaahu oe i ke keiki me na lole kupono e mehana mau ai.  Ua ike kakou i na mea kanu opiopio, he mea pono ke hoomalu ia mai ka wela o ka la, a o ka makaai a me ke kawau.  Aole ikaika ka ulu ana o ke kawowo laau ke waiho wale ia, aka, he mea ia e make ai i kekahi manawa.  A pela no me ke keiki a ke kanaka, ua like me ke kawowo palupalu, e hoomaluia i ole e loaa i ke anu, alaila, e ikaika auanei ka ulu ana a oo, a elemakule.

            Mamua ae o ka hanau ana o ke keiki, e hoomakaukau e i mau lole komo nona, aole e emi malalo o eono holoku, i humuhumuia me ke kalekoa makalii, kalakala ole ke holoiia a maloo, i mea e uhi pono ia'i ke kino palupalu o ke keiki.  I keia wa, e loaa no ke kalekoa maikai he 12 keneta no ka iwilei, ua lawa ka iwilei hookahi no ka holoku o ke keiki, nolaila, ina he kanaka molowa ole i ka hana, e loaa ana iaia iloko o ka la hookahi ke dala e lawa ai no na holoku eono no kana keiki.  E hoolilo ia aku nae na dala i loaa ma ka hana iloko o ka pule hookahi, i mea e kuai ai i keia mau lako no ke keiki:

                                    12 Holoku Kalekoa,

                                    12 Kaiepa,

                                    2 Paa Kakini,

                                    1 Iwilei lole huluhulu paina.

            Na ka wahine opu keiki a me kona poe makamaka e humuhumu a paa i keia mau mea mamua ae o ka wa hanau o ke keiki.  Mai poina i ka lole huluhulu paina, i mea e uhi ia ai ke keiki i kona wa e moe ai, a i ka wa paha e lawe ia ai mawaho.

            I halii maemae e moe iho ai ke keiki, mai hoomoe aku i kona kino palupalu maluna o ka moena, kahi i moe ai na kanaka.  Malia paha ua noho iho kekahi ma ia moena nona ka mai lele palaho.  He noonoo ole a he malama ole oukou e na Hawaii no na mea o keia ano, oia hoi ka moe ana a o ka noho ana paha ma kahi i moe a i noho paha ke kino olohe o kekahi kanaka mai.  Ua makemake nae oukou e ola a e ola hoi ko oukou poe keiki.

            Nolaila, mai waiho noonoo ole i ke kino palupalu o ke keiki, mai hoomoe iaia ma kahi e hoopili mai auanei kekahi mea maemae ole a e kekahi mai ino paha.

            3 E hoomaemae mau ia ke keiki.  He mea nui ka ai a me ka lole, a pela no hoi ka hoomaemae ana.  O ka puaa liilii nona ka ili manoanoa, he ulu a momona iloko o ka lepo, aole nae pela ke keiki liilii a ke kanaka.  He ola no kekahi poe keiki iwaena o ka lepo a me ka malama ole ia, he omaimai nae ke kino, a he okalakala ka ili.  Ina e makemake oe e ulu ae kau keiki me ke kino maikai a me ka ili laumania, alaila, e hoauau pinepine ia, a e holoi pinepine i kona lole aahu.

            Ua manaoia e kekahi poe, o ke kino maikai o ke kanaka a me ka ili laumania kalakala ole, he hoailona no ia o ka ohana alii, aka hoi, i keia wa, ua lako a ua laha nui na mea e pono ai ka noho ana, a mamuli o ka lawelawe ana i na mea oia ano, e loaa i na kanaka a pau ma Haweaii nei, nolaila, e hiki no ke hooponopono ia na keiki o na makaainana, a e ulu ae a nui lakou me na kino maikai a me na ili maemae e like me ko na alii.

            Aole nae i paipai makou no ka hoomaemae ana i mea e nani ai ka helehelna, aka no ke ola kino ; no ka mea, in a he ola maikai ke kino, alaila na maikai oo ka helehelena.

            Ina i maemae kekahi keiki, alaila ke keiki nani no ia.

            E hoauau i kau keiki, hookahi auau ana i kela a me keia la, iloko o ka wai mehana kupono.

            Malia paha e olelo mai ana kekahi poe makuahine Hawaii, aole no e loaa ia lakou ka ipuhao e hoomahanahana ai i ka wai, a o ka wahie paha, a o ke kapu wai paha kahi e hoauau ai i ke keiki, a nolaila, ua hooluu ia ke kino palupalu o ke keiki iloko o ke kiowai e kokoke ana, kahawai a kahakai paha.  O keia hana, ua ku paha i ka wahine ahiu, e hele kohana mau ana iloko o ke anu, aole nae i kupono i ke keiki a ka wahine Hawaii i hoonaauao ia, a he mea hilahila ke olelo ae, ka makuahine a makuakane paha ma Hawaii nei, he loaa ole na mea e pono ai a e maemae ai ke kamaiki.  A in a aole e hoauauia ke keiki e like me ka poe naauao, alaila, o ka molowa ke kumu.

 

Papa Inoa o na Loio.

 

            O ka papa inoa malalo ae nei, o lakou na loio i ae ia e lawelawe i ka Oihana Loio iloko o na Aha Hookolokolo e keia  Aupuni no na makahiki elua, i kulike ai me ke kanawai i hooholoia iloko o ke Kau Ahaolelo o 1578 i hala ae nei.  A mamuli o ka makou nonoi ia ana mai, nolaila, ke hoolaha aku nei makou ia papa inoa.

Ma na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu, koe ka Aha Kiekie.

            J S Kaanaana, ae ia Sept. 10,              1878.

            J P Kauwalu,             "      "                               "

            George Barenaba, ae ia Okt. 26,          "

            Henry N Kahulu, ae ia Nov. 4,                         "

            Jesse Amara, ae ia Iune 3, 1879.

                        Ma na Aha Apana a Hoomalu. 

            Asa Kaulia, ae ia Okat. 8, 1878. 

            S Aukai, ae ia Okat. 12, 1878. 

Ma ka aha Hoomalu o Honolulu wale no.                            

            Lililehua, ae ia Ian. 21, 1879.

Ma na Aha a pau o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Apana Elua, Maui.

            John K Hanuna, ae ia Aug. 5, 1878.

            C K Kapule, ae ia Okat. 21, 1878.

            Lorrin A Thurston, ae ia Dek. 3, 1878.

Ma na Aha Hoomalu a Apana, a imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.

            P Nui, ae ia Sept. 10, 1878.

            D Kamaiopili, ae ia Okat. 15, 1878.

                        Ma na Aha Hoomalu a Apana. 

            E Helekuaihi, ae ia Okat. 8, 1878.

            J Pohakimohewa, ae ia Okat. 26, 1878.

            W H Halstead, ae ia Apr. 29, 1878.

                        Ma ka aha Hoomalu o Lahaina.

             W m O Atwater, ae ia Nov. 26, 1878.

                        Ma ka Aha Apana o Hana.

            Samuela W Kaai, ae ia Ian. 21, 1879.

Ma ka Aha Apana o Molokai a imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena ma ia Mokupuni.

            J Nakaleka, ae ia Sept. 10, 1878.

            W A Kiha, ae ia Okat. 12, 1878.

            J W M Poohea, ae ia Ian. 21, 1879.

Ma na Aha a pau o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Apana Ekolu, Hawaii.

            J N Kapahu, e ia Iulai 15, 1878.

            K Kamaueha, ae ia Augate 6, 1878.

            Iosepa B Kaohi, ae ia Okat. 29, 1878.

            D B Mahoe, ae ia Dek. 24, 1878.

Ma na Aha Apana a Hoomalu, a imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.

            Joseph Nawahi, ae ia Sept. 10, 1878.

            G W Pilipo, ae ia Okat. 8, 1878.

            Franceis Spencer, ae ia Nov. 14, 1878.

            R P Kuikahi, ae ia Mei 19, 1879.

                        Ma na Aha Apana a Hoomalu.

            Edward kekoa, ae ia Okat. 8, 1878.

Ma na Aha Apana o Hamakua, Kohala Hema, a imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.

            D F Sanford, ae ia Nov. 14, 1878.

Ma ka Aha Apana o Kohala Hema, a imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.

            D S Kahookano, ae ia Nov. 14, 1878.

Ma ke Aha Apana o Kau, a imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.

            Moses Nakuaau, ae ia Nov. 14, 1878.

Ma na Aha Apana a Hoomalu o Puna a me Hilo.

            M K Kealawaa, ae ia Sept. 10, 1878.

Ma na Aha Apana a Hoomalu o Hilo, Puna a me Kau.

            S K Mahoe, ae ia Okat. 12, 1878.

Me na Aha Apana a Hoomalu o Hilo.

            S W Pa, ae ia Nov. 14, 1878.

Ma na Aha Apana a pau o ka mokupuni o Hawaii.

            G W Kalauahine, ae ia Apr. 29, 1879.

                        Ma na Aha Apana o Kona.

            J W Makanoanoa, ae ia Okat. 12, 1878.

                        Ma na Aha Apana o Hamakua.

            W A Mio, ae ia Nov. 14, 1878.

            J Welewele, ae ia Nov. 14 1878.

Ma na Aha a pau o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Apana Eha, Kauai.

            David K Kaawa, ae ia Iulai 15, 1878.

            Isaac H Kapuniai, ae ia Okat. 12, 1878.

            J Kakina, ae ia Nov. 4, 1878.

Ma na Aha Apana a imua o ka Lunakanawai Kaapuni niu ke Keena.

            G B Palohau, ae ia Sept. 10, 1878.

                        Ma na Aha Apana a pau.

            A W Kaapuni, ae ia Okat. 12, 1878.

Ma na Aha Apana o Hanalei a me Kawaihau.

            Sami'l Uza, ae ia Okat. 15, 1878.

            David Makaliu, ae ia Nov. 4, 1878.

            John Kaaloa, ae ia Nov. 4, 1878.

                        Ma ka Aha Apana o Kawaihau.

            Timoteo Kalaeone, ae ia Ian. 221, 1878.

                        Ma ke Aha Apana o Lihue.

            Daniela W H Kaupena, ae ia Okat. 26, 1878.

 

OLELO HOOLAHA.

E. LILILEHUA.

Loio a he Kokua nia ke Kanawai !

 

IMUA o na Aha Apana a Hoomalu o ka mokupuni o Oahu.  e hanaia me ka eleu loa.  E loaa no au ma Wehekealaula, ma alanui  Maunakea, a i ole ia, ma ka Hale Hookolokolo o ka Aha Hoomalu ma Honolulu.                      898 ly

 

            S. AUKAI.

       LOIO !    LOIO !

UA ae ia mai oia e lawelawe ma ka Oihana Loio imua o na Aha Kakau Ole o ka mokupuni o Oahu.                                                                                                                      898 ly

 

He Nui Anei Kou Makemake i na Mekini Humuhumu Lole?  Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai

 

KAKELA A ME KUKE.

A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.

            Ka MEKINI a SINGER,

                                                               ma ke $50 pakahi, a me ke ano

MEKINI  a WILCOX me GIBBS,

ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.

            I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho.

                                                                                                                                                                                    862 tf

 

Kauka O. S. Cummings, M. D.

HOMEOPATIKA.

Oia ke Kauka i kamaaina mua ia ioukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa,

"KULU WAI LIILII" 

Ua hoi mai nei oia, a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou.  Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi o Mr. Wm. G. Irwin, ma ke kihi o na alanui Papu a me Beretania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano.                                                                                        888 tf

 

ANO NO I LOAA MAI NEI !

Na Kaa Lio

                  Holo Lealea !

Na Kaa Lawe Ohua a me na kaa holo palua, mau mea hoikeike aku, mai ka Hale Hana Kaa mai o ka Hui o Cortland ma Nu Ioka.

                                                                                                                        DILLINGHAM & CO.,

            876 tf                          Na Agena kuai ma Hawaii nei.

 

KO BIHOPA MA

BANAKO MALAMA DALA !

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maleko o ka Banako, penei :

            Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi I na dala $700 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eona hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihola ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha.  Aole ukupanee e helu la no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.

            Ina ohi koke oia I kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.

            Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai ola oia Banko i kona manao ohi, i kanakolu ia mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ka la mua o Sepatemeba i keia makahiki a i keia, e hooluolu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a makuahua, ke kumupaaa e loaa i ka ukupanee.

            Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $350, alaila, hooholo pu ka olelo.

            @ weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.

                        851 tf                                                                                                  BISHOP & Co.

 

            Ale ka Wai ke Ike Aku

I keaha la hoi?

I na Waiwai Nani ano Hou loa hoi paha o ka Halekuai o GOO KIM.  Nana aku no hoi oe.  "Hoonuanua i apua a Kalamaula."

OIA no hoi na Hainaka ka Silika Nunai Ei@ele a Ulaula.  Pulu, wai Gu'a a Wai Dala.  Na Hainaka liilii Lei A-L Na mamalu kane, wahine a me na Magualu liilii kihi weluwelu o nk kaikamahine.  Na uhi huihui nani nunai a liilii.  Na Kihei Silika lau ma kaekae.  Na Koloka kamalii nani a me na Koloka hoopumehana no na @e@e.  Na Huluhipa lau a me na lole huluhulu holoku o na wahine.  Na Muumuu keokeo o na wahine lihilihi ma ke alo, a me na Palekoki.  Na Papale wahine Malin@ i hoopinanaia kekahi aoao, hele kela a kapakahi Manuia o Keokoi ka moku.  Na Papale Walokila aiai, a ke kau mai i ke poo, moa uakea lua kela ke po iho ka la, a he nui wale na ano papale e ae i ike ole ia mamua.  Na Hulu @heu Manu no na papale wahine, e kau ai ka iwa.  Na Kalakoa hoaloa, na Makalena a me na lole Iliwai, na Puuwai gula a me na Gula Pepeiao o na wahine.  Na Kamaa ano hou e na kane, wahine a me na kamahi, na Kuka Kauahai, na lole wawae a me na Pah@le o na ano he nui wale, a me na Pale Pakaukau

            Na Hainaka Silika Hou lea o keia a me keia ano waihoolau like ole, nui a liilii, na Halakoa Hulahipa ano hou loa, na Makalena o kela a me keia ana, ua Moena Pake, @@ Inu a me na mea hou e ae he nui wale na ano ma Kina mai.

            O keia mau waiwai, eia no ke ahu mai nei o na ano hou loa wale no a me kekahi mau waiwai e ae he nui loa i hiki ole ke helu papa aku.  Ina aku no hoi a kapalala hou mai, ma kela a me keia ku ana mai o ka mokuahi o na aina e.  Nolaila e ko@@ hale no @ na hoa o ka la o ka la, e wae i ko oukou mau  Iini aole no hoi makou e @iha iki, ke hele mai oukou e koeko@ I @@ waiwai ma @@ ke kuai a nana wale no paha.  E kuaila kahi a me na Poaoao, oia ## la e kuai hoopaki loa ia aku ai na mau waiwai nei.

                        858 tf                                                                                                  GOO KIM.

 

WAI HUI O KA HAU.

MA KA

"BONANZA"

MA ALANUI HOTELE !

NO

JNO. W. CROWELL, (Kolowela._

 

E LOAA no i na keooimana a me na l@@le o keia kaoca, kahi e hoomaalili ai i ka wela ikiiki o ka @oepe, ke kipa aku ma ka ha@e I na wai hau hui hui o Kolo@ela ma kahi i hoikeia makena, ma o aku o ka halekuai o Grant a me Robertson @@ Monikakaae, Hoao@@@@.  E naue ae malaila i ike pono.

            917 @@ 9-@@

 

MAIKAI KA HOI KA PAPA !

A ME

KA LAAU O KOU HALE!

NO HEA LA?

KAI NO HOI NO KAHI O

WAILA MA !

Nana aku no hoi ia la

            Ohi ka Io o ka Laau o Makawao

                        I ka ua mea hoi o ka nani o

Na PAPA ! Na PAPA !!

            A ME

NA PONO KUKULU HALE

            O NA ANO NO A PAU.

           

            Aia ma ke kihi o na

ALANUI PAPU me MOIWAHINE !

            HONOLULU

MALAILA E LOAA AI

            E LIKE me ka MAKEMAKE

                        NO KE

KUMUKUAI MAKEPONO LOA!

 

PAPA, PAPA, PAPA,

            Na Papa Honolulu,

            Na Papa Manoanoa,

            Na Papa i kahiia,

            Na Papa Kepa,

            Papa Hole Keokeo,

            Papa Hole Ulaula.

 

NA LAAU, NA LAAU

Na Kua,

Na Kaola,

Na Aalo,

Na Moli,

Na Peapea,

Pine Huluhulu,

            Pine i kahiia.

 

NA Papa a me na Laau Ulaula !

            Pili ulaula,

            Pili Keokeo,

            Pani Puka,

           

            Pani Puka Aniani,

            Ipuka Aniani,

            Puka Olepelepe.

 

PENA O NA ANO A PAU

Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,

            Aila Pena,

            Aila Hoomaloo,

            Waniti, Pate.

NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO !

            Na Ami Puka Hale,

            Na Ami Puka Po,

            ANIANI !

 

Pepa Hale a me na Lihilihi

            E LOAA NO MALAILA.

PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA

            No ke DALA KUIKE, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai Emi loa O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau' e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono.

 

E Kipa Nui Ilaila, i ike i ka Oiaia

            905 tf