Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 26, 28 June 1879 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

 

I HUHA.

 

No ka Makahiki, $2.   Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Ruia

IUNE 28, 1879.

 

Laawina Lula Sabati

 

HELU 2. SABATI IULAI 13, 1870.

 

KUMUHANA.

Ka paa mau ana o ka poe manaoio. Pauku Baitala. Rom. 8 ; 28—39.

 

            28 Ua ike no hoi kakou, e kokua pu ana na mea a pau e pono ai ka poe aloha i ke Akua, ka poe i kohoia mai mamuii o kona manao.

            29 No ka mea, o ka poe ana i ike ai mamua, o lakou kana i mnao e mai ai mamua e hoohalikeia me ke ano o kana Keiki, i lilo ae oia i Hanaumua iwaena o na hoahanau he lehulehu.

            30 A o ka poe ana i manao e mai ai, o lakou kana i koho mai ai ; a o ka poe ana i koho mai ai, o lakou kana i hoapono mai ai; a o ka poe ana i hoapono mai ai, o lakou kana i hoonani mai ai.

            31 Heaha hoi ka kakou e olelo ai no keia mau mea ? A o ke Akua me kakou, owai la ke ku e mai ia  kakou ?

            32 O ka mea i aua ole i kana Keiki ponoi, a haawi mai la ia ia no kakou a pau, pehea la e ole ai ia e haawi lokomaikai pu mai me ia i na mea a pau ?

            33 Nawai e hoopii i ko ke Akua poe i kohoia ? O ke Akua no ka mea nana e hoapono mai ;

            34 Nawai la e hoahewa mai ? O Kristo ka i make ; oiaio hoi, ua ala mai oia, a ua noho ma ka lima akau o ke Akua, a ke uwao ae la ia no kakou.

            35 Nawai kokou e hookaawale mai, mai ke aloha mai Kristo ? Na ka popilikia anei, na ka eha anei, na ka hoino anei, na ka @wi anei na ka hune anei, na ka poino anei na ka pahikaua anei ?

            36 E like me ia i palapalaia, Nou makou i pepehi mau ia mai ai, ua manaoia makou me he poe hipa la no ka make.

            37 Aka, ua lanakila loa kakou maluna o keia mau mea a pau, ma ka mea nana kakou i aloha mai.

            38 No ka mea, ke manao maopo nei au, aole e hiki i ka make a me ke ola, aole i na anela a me na alii a me na mea ikaika, aole hoi i na mea o neia wa a me na mea mahope aku, aole hoi i na lunakanawai,

            36 Aole hoi i ke kiekie a me ka hohonu, aole hoi i kekahi mea e ae i hanaia, ke hookaawale mai ia kakou, mai ke aloha mai o ke Akua, ina no iloko o Kristo Iesu o ko kakou Haku.

            Pauku Gula. P. 31 Hoopaa.

            Manao nui. Malu loa na keiki a ke Akua.

            Pauku heluhelu la. Poakahi. Rom. 6 ; 1—23.

            Poala, Rom. 7 ; 1—25. Poakolu, Rom 8 ; 1—27.

            Poaha, Rom. 8 ; 28—39. Poalima, Rom. 10 ; 1—21.

            Poaono, Rom. 12 ; 1—21. Sabati, Rom 14 ; 1—23.

            Mele. "Puai mau loa." Lei Alii aoao 10.

            Pule i lana ka manao o na haipule.

Ka Wehewehe a Ninau ana.

            Kekahi hapa keiai Haawina o ka palapala a Paulo i ko Roma poe. Ma na mokuna 1—7. Ua hai mai oia, aole e loaa ana ka maluhia a me ka hemolele ma ke kanawai.

            Ma ka mok. 8, ua hai ia mai. Ua loaa ka maluhia me ke kalaia ma o Iesu la. P. 1—13. Me ka hookama ia iloko o ka ohana o ke Akua. P. 14—17. Me ka manaolana e hookuu loa ia ana mai ka hewa'ku, p. 18—25. A me ka hooluoulu ia maloko o na popilikia a pau, p. 26—39.

            P. 28. E hoolilo ia'na na mea a pau, na mea maikai, na mea ino i mea e pono ai ka poe hea ? Hai mai i kekahi poe i hoopomaikai ia ma o na mea ino la. Ka poe i koho ia, hea ia, wae ia, a lilo i poe hoolohe a malama i ke Akua, mamuli o keaha ? Ko ke Akua manao ma ka wa kahiko loa mamua o ka hana ia'na o keia ao.

            P. 29 Ka poe a ke Akua i ike e ai mamua, oia no ia poe hookahi i koho ia, i hea ia mamua loa, e hoolilo ia'na lakou i poe hoohalike me wai ? Ma keaha ? A lilo Iesu i aha? Mawaena owai ? Ke ano keia ; Iesu ka mua, ke Poo o ka ekalesia Karistiano, oia ka mea i ala piha mua mai ka make mai, me ka hemolele loa, a lilo i Pookela, i kumu hoohalike na na haumana, na hoahanau he lehulehu.

            P. 30. Ma ko ke Akua ike e ana i na mea a pau, i ka poe a pau e hanau ia'na e ola ana ma keia ao mai ka mua a i ka hope, ua koho, ua wae, ua hoopaa e ma kana buke i kekahi hapa o na kanaka i poe aha ? i poe nona iho, i poe hemolele, i poe ola. A o ua poe nei, e aha ia'na lakou ? E hoapono ia'na, e lilo ana i poe pono, e kala ia'na ko lakou hewa, e hookuu ia'na mai ka hoopai ia'ku, me he poe hewa ole la ma o Iesu la nae. A e aha ia'na hoi lakou ? E hoonani ia'na, e loaa ana ka nani, ke ola mau loa ma ka lani.

            P. 31. Pohihihi anei keia, ka loaa ana o keia mau pomaikai i ka poe i koho ia, i ka poe manaoio, haipule io ? Hiki ole anei no ka nui o ke keakea ana ? He mea aha ke keakea ana o na enemi a pau ? He mea ole. No ka mea, owai pu me lakou ? A ina o ke Akua pu, heaha ke ano o na kue a pau ? He mea ole ea.

            P. 32. Owai ka i aua ole i kana Keiki ponoi ? A haawi mai ia ia no wai ? Ina aole oia i aua i kana Keiki, ina ua haawi mai oia ia ia i kalahala aua anei oia i kekahi pono ? haawi ola anei i na mea e pono ai na haipule io ?

            P. 33. Heaha ka ninau ? Owai ka poe hoopii i na haipule io ? Satana me wai ? Nui na enemi hoopii, e ake ana e hoahewa ia na haipule io. Mau no ka hoopii ia'na o na haipule, ka lawe ia'na o lakou imua o na aha hookolokolo ma na aina Katolika, Mahomeda, Pegana, ma Hawaii nei paha kekahi. He mea aha nae keia hoopii ana ? E ko ana anei ka makemake o na enemi ? Nawai e hoole na hoopii, a hoapono mai ? Ina hoapono mai ke Akua ma ka aha hea e hoopii hou aku ai ? Ka aha hea ka i oi i ko ke Akua aha ?

            P. 34. Nawa@ e aha ? He mea aha ko hai hoahewa ana, ke hoapono ke Akua ? Ma keaha ko ke Akua hoapono ana ? Ma na mea ehia ? 1 Ko Iesu make ana. 2 Kona ala hou ana. 3 Kona noho ana mahea i mea uwao no wai ? Owai ke koo, ke kokua, ka loio e oi ana mamua o Iesu, a lanakila kona akamai i ka hoahewa ana i na haipule io ?

            P. 35. Heaha ka ninau ? Hiki anei i na mea aha ke hookaawale i na haipule io mai ke aha aku ? Helu mai ia mau mea, na popilikia, na eha na poino, na wi, ka hune, ka hoino, ka pahikaua. Hiki anei i keia mau mea ke hoopau, a kinai loa ia mau mea a pau ia Paulo, pio anei kona aloha ia Iesu ?

            P. 36. Pehea i hana ia'i na haipule, na kaula mamua no ko lakou pili ana i ke Akua ? A ma ka manao o na enemi, me he poe aha la lakou ? Hal. 44 ; 22. Pela anei i hana ia'i, a manao ia i na haumana a Iesu? 1 Kor. 13 ; 30, 31. 2 Kor. 4 ; 11.

            P. 37. Ma keaha nae e lanakila ana na haipule io ?

            P. 38, 39. Heaha ka mea i maopopo loa i ka manao o Paulo ? Hai mai i na mea hiki ole ke hookaawale ia kauou na haipule io mai ke Akua aku, na mea hiki ole ke ke kinaai i ko kakou aloha i ke Akua, a i kona aloha ia kakou i hoike ia iloko o Iesu Kristo o ko kakou Haku. E mau ana no ko ke Akua aloha i kona poe ponoi. A no ka mau ana e kona aloha ia lakou e mau ana ko lakou aloha ia ia. No ka mea, o ke aloha, oia kekahi hua nui, hua oia na Ka Uhane mai. A o ua Uhane nei. Oia ke kokua e noho mau ana me na haipule, na haumana io a Iesu. Nolaila, e mau ana ia hua ke aloha.

            Ka hoopili ana. He haawina hoolana keia i ka manao o na haipule io, a o na paahana a Iesu, na kahu ekalesia, na kahu Kula Sabati, na kumu Kula Sabati, na haiolelo, na Misionari. E hoomau i ka hana, i ka lulu hua, i ke ao ana, i ka paipai ana i ka imi ana i ka poe auwana, ka poe hoomaloka, ka poe paakiki, oolea, lilo ko ke ao nei. He buke ka ke Akua. Ua kakau ia maloko na inoa a pau o ka poe e ola ana. E ola ana no lakou, aole loa e haule ka mea hookahi. E hana mau kakou me ka manao, aia paha ma ia buke na inoa o kekahi poe a kakou e ao nei, e paipai nei e imi nei. Ina ilaila, e ola ana no lakou. Aka, aole e ola wale, Ma ka huli, ma ka hiki, ma ka manaoio, ma ka hana maikai e ola'i ma o Iesu la. Nolaila, e mau no ka hana no lakou, e mau ka pule, e mau ka paipai ana i huli &c.

            Mele. "Wai Hauoli." Lei Alii aoao 12.

            Pule i huli ka poe i koho e ia mamua &c. Haawina no Iulai 20. 1 Kor. 13 ; 1—13.

 

Ka Huakai no Puna Paia Ma i ka

 

Hala a me ko Iaila mau A@oai.

 

            E KA LUNAHOOPONOPONO O KA NUPEPA KUOKOA. Aloha Ka@a :—

            A kahi no au a hoolauna hou aku ma ke kahua aiai o ka kaua Nupepa, a ma na itamu hoi o kona mu kolam. No ka mea, ua paipai ia mai au e Kaunupa-i o leleiwi, e ka makani halihali ala o Puna he Malanai, a me ke ahi Puulena, no kela mau hua olelo e kau ae la maluna.

            Ma ka hora 11 am, o ka la 2 o Maraki o keia makahiki no. haalele aku la au, a me ka'u wahine, na keiki, a kaikuahine, i kuu aina hanau i aloha nui ai, haalele i na makua i aloha nui ia, na hoa aloha o ka holoholo pu ana i ka wa i o pokeo wale. Hele aku la a moe i Kaupo ma ka hale o P. Hanaole.

            Maraki 3 hora 9 am. Haalele ia Kaupo@ loaa aku la na hoa hele o ka hele ana i ua aina paia ala la, o Miss Anna, Lilia, Kamai, a me Mrs. A K Kamai, hookahi ka naue ana i ke kula wela o Kahiki@ui, a moe aku la ma ka nahelehele o A@hi, kekahi hapa o Honuaula, ike aku la makou i ka uliuli o ke Ananu ( ano like me ke Kapiki ) ke hapuku wale ala makou i ka po, no ka mea, he mea ai no ia.

            Maraki 4, hora 6 am. Haalele ia wahi, hiki aku ma Ulupalakua, hookipa ia mai la makou e ka makamaka maikai oia uka iu, R W Wilcox ma ka hale inu ti, nona ko makou mahalo nui.

            I ahiahi no hoi hora 4 1/2 pm, hiki aku la ma kahi o ka hoa luhi o ka hana a ka Haku Rev. S K Kauwe, moe iho la ia po a ao ae la, kakali aku la o ka eku mai o ka ihu o ka " Likelike, " hora 2 pm. ku mai la i ke awa o Makena, naue iki ae la ke kohikuhi minute mamua iho o ka hora 3 pm, e hoike mai ana, he hapaha i hala ae la, ia wa hehi aku la na kapuai i ka papa hele o ke Aliiwahine aukai o ka moana, " Likelike. "

            Hiki pono ae la i ka lapalua ponoi, haalele aku la ia Makena ia wa. " Hao ae la na polena o Haupu, na heke luna o Keolewa. "

            Ke palau nei ka ihu o ua " Likelike " nei i kona mau eka moana, mamua ponoi mai o Kahoolawe, ke kunihi ae nei o Puuolai, ke kaalo ae la o Molokini, ke holo lai ala makou.

            Ha la ae la ka lae o Keoneoio, kupono ae la mawaho o Pohakueaea, hao mai la na keiki kane o Alenuihaha. hookahi ale o ka ohi ona ito mai mui a i hope, ua oki oe e kuululu ana, hoomanao ae la au i na lalani mele a ka poe himeni penei.

            "Ku mai kahi Kapena ale nui

            A iluna a ilalo ka huila

            Hookahi no ale ka iliki ana iho

            Pakele ke ola mai lilo. "

            I ka hoea ana aku iwaena moana, kupi kipikio ae la na ale ahiu o ka moana, ilaila au i haupu ae ai i kekahi mau lalani himeni i haku ia penei.

            " Ua holo aku no makou,

            Maluna o " Likelike, "

            A hiki i Alenui haha,

            Kupikipikio lua na ale,

            Iluna i lalo no makou,

            Holo, lole, lole, lole,

            No o " Likelike. "

            A ma ka hora 9 oia po hekau aku la ka heleuma ma ke awa o ke kai hawanawana o Kawaihae, a haalele aku la ia Kawaihae ia po, a ku aku ia ma Mahukona ia po no, a haalele aku la no ia laila, a ao ae la mawaho o ka aina haaheo.

            Maraki 6 hora 12 o ke awakea ku ma Laupahoehoe, haalele ia laila i ka hora 4 pm. hora 5 pm, mawaho pono ae o ka lae o Makahanaloa, ilaila, ike ia aku la ke one o Hanakahi, ke Kulanakauhale o Hilo i ka hele mai a nenee i ke one, ka Luakini nani o Haili, ka Halepule o Diana ka oili mai me he mau opua hiki kakahiaka ala, ilaila, e nana aku ai ka malihini hele hele a pau na opi lua a ka makemake, a e hookaha iho ai no ka naau, a mahalo iho, he keu no o Hilo a ka maikai, helu ekahi o ka nani, a ke hookuu loa ae oe i na lena ike a kou mau kii onohi, a nana pono ae oe i na hiona o ka aina, aole no e nele kou mahalo i ka mea nana i hana, a o ke kahiko mau no o Hilo aia no ia ke halii mai la i ka uka o Waianuenue, nolaila, hoomanao ae la au i ke kau a Hiiaka, penei.

            " Noho no i Hilo ka ua mahiai,

            Ka ua kupa waa lehua ma uka,

            I huna i ka pua e nalo i ka pea,

            Akahi o Puna la a hewa-e,

            Hewa i ke ala a ka hewahewa. "

            Oia niau aku la o ka " Likelike " a he lohe ana ka'u i ke ku olalo, e kuhi ana au, ua paewa la ka ili a ka nihoniho, eia ka aole, he lohe ana ka'u i ka owe o ke kaulahao, eia ka ua ku makou, o ka hora 8 ia o ke ahiahi, lele aku la au me ko'u ohana, e noho mai ana ko'u hoa aloha oiaio o T H Kaaihili o ka niu moe o Kalapana, a me ka makua o'u ma ke kino Rev J S Kalana ia ahiahi hooaumoe aku la ma kahi o J S Kalana, a ao ae la, makaikai iho la na kamahele i ua kaona lai ala.

            Hora 12 o ke awakea, haalele aku la ia Hilo a me kona uluwehi, a no Puna ka ihu, hele aku la a hiki iloko o Panaewa, hookahi mea mahalo o ka ohia, ke nana ae aole i kana mai ua mea he loloa, e hoomanao iho ka mea heluhelu, i na ua ike pono oia i na kumu laau a Kapenaki o Ulupalakua ka loloa, alaila, ke hai aku nei ka mea kakau, ua oi aku ka loloa o kela, " o Panaewa mokulehua nui Kupu haoeoe i ka lani. "

            Aia ka ohia ma kela aoao keia aoao o ke alanui, a hiki i Mawae ka palena ia o Hilo a me Puna.

            E Mr. Lunahooponopono, e oluolu mai no oe ia'u no keia kakaiahili ana.

            No Keaau. He aina maikai no keia, ua kaulana keia aina no La@eikawai, o kahi ia ana e heenalu ai, nona ka olelo ana, " O Keaau iliili nehe, olelo ke kai o Puna i ka uluhala, kaikoo Puna. " Lele iho la makou mailuna iho o na lio, a hele aku la a ma kahi o ka wahine kaulana oia o Hopoe. Aia iloko o ke kai, he like no me ke ano wahine, he pohaku nae hoi keia, he lewa ka mamua, a na Kalaikini ka i hana a paa, a oia ka mea i lewa ole ai ; hora 3 pm a puehu ae. haalele aku la ia Keaau.

            No Keauhou. O kahi ia o kuu hoa luhi o ka ua Kukalahale o Honolulu, o S K Poikaohu, he aloha aku ok'u i ka hale. o ka waiho no o ka papa kui poi a me ka pohaku ; hele aku o ka pahoehoe o Hopoe, ilaila oe e ike aku ai i na lehua o Hopoe ka hele a popohe i ke pili, a hoomanao ae la au i ke mele a ke keiki kaulana o Kaimu, ka Hon. J Nawahi.

            "Liilii lehua i Hopoe,

            E popohe mai la i ke pili,

            E pili ke aloha me oe,

            Me ka ua kilihune o uka. "

            No Makuu-halala. He aina maikai no ia, aia malaila o J P Iwa, ke keiki o ka ua Pee Papohaku o Kaupo. Maanei ke haalele iho nei au ia mau aina aku, a e hoike aku ana au ma ka lae hala aku o Kookoolau. A ka lae hala o Kookoolau, huile ae oe ihope nana aku ia Hilo, alaila pau ka ike ana, iho aku la ma kela aoao o Kahuwai aku a o Nahalepuaa aku, oia kahi o D Kapahee.

            No Puula. Oia kahi o kuu hoa luhi o ka haule imi naauao e noho nei Rev J N Kamoku, he aina maikai no ia.

            No Kalehua. Oia kahi o Ela e noho nei haole hanai bipi, he mau hale laau nui malaila. He aina maikai keia, he oluolu ka noho ana, hele aku o ka pahoehoe ia o Kuaokala, nana aku i ke alanui hewa ka maka i ka ua mea he maikai.

            No Pualaa a me Ahalanui. He mau aina maikai keia, o Ahalanui oia kahi o ka Luna Makai Nui o Puna, A D Alapai e noho nei.

            No Pohoiki. He mau hale laau nui e kuu nei, he mau halekuai, halekuai papa, he loakini nani malaila, ma keia hope aku paha e lilo ana o Pohoiki i wahi e ku mau ai na moku; ua hooholo ia iho nei e ka Ahaolelo o kela Kau iho nei, e hana ia i mouo no ke awa, a o ka hana ia aku paha koe; ua lohe mai au e kukulu ia ana i halepaahao malaila. O keia mau aina a pau, hookahi mea nui o ka niu a me ka ulu ohia, puhala, ka hele no ia o ka ohia a kahakai.

            No Keahialaka. Oia kahi noho o ka Lunakanawai J W Kumahoa Esq. a ma ko'u makaikai ana i na aina a pau o Puna, o Keahialaka ka oi aku o ka niu. he maikai no ka noho ana o ko laila kini.

            No Opihikao. He luakini nui malaila, aia mala@a ka nui o na kanaka e noho nei, he kuonoono ka noho an@ o ko iaila k@maaina. @e mau hale laau nui, he mau hala pili hao iho eluna. i ka nana aku i na hiona o ka noho ana o na kanaka. he kuo@eono; aia malaila na keiki a ka ol@ kahi i noho ai, B Manoa a me Z M Na@humak@. no iaua ko'u mahalo nui.

            No Kamaili a me Kehena. He mau aina maikai no keia he oluolu ka noho an@, a me na kamaaina, he luakini no malaila, oia kahi hanau o Rev. J. H. Pahio, Rev. J. W. Kanea, a wahi noho hoi o Rev. J. N. Kamoku, Rev. E Kekooa, nolaila. he aina maikai loa o Keheaa, no ka mea, mailaila mai i puka mai ai he mau hoku loa malamalama eha.

            No Kaimu. He aina nani maeli no o Kaimu, noi ka niu hele ka ulu ana o ka niu a loko o ke kai poi mai no ka nalu malalo o ka ulu niu, o keia aina ka aina ha@ o ke keiki kaulana o keia kau e hele nei, Hon J. Nawahi. aia malaila no kahi hanau o ke keiki puukani himeni o Puna i keia wa J. M. Kauila, ke walea ala no ua keiki la i ka olu o ka lau niu, i ka pa mau ia e ka makani olu o ua wahi ala, he A-e hele ua keiki ala a eaea kai.

            No Kalapana. He aina maikai keia, ma@ Kaimu a Kalapana, oia na aina ao kanaka iki o Puna, he palahalaha keia aina malaila ka luakini naui o "Maunakea" e ka nei. Ina oe e hoea aku iluna o Puaakanu a nana aku, me he moku kalepa al@ ka hele a paihiihi lua i ke kai, malaila ko'u wahi i noho loihi ai no na pule ewalu, he nui na kanaka o Kalapana, he hale kuai e ku nei no L Kaina, o S W Kaikuahine ke kupakako e noho ala. Aia malaila ka niu moe o Kalapana e kaulana nei.

            "Holu ka niu moe o Kalapana,

            Lapuu i ka makani,

            Kuu ka peki a ka uaa eele koa, "

O na kanaka o Kalapana o ka helu ekahi lakou o ka poe oluolu loa, he kokua, he heahea, aole au e poina ia T H Kaaihili, J @, S T. Piihonua, S W Kaikuahine, J A Kaaukai, J M Kauila J Paakaula, D W Kaaikauna, ka ohana a Mr. Kaheaiki, no lakou ko'u mahalo piha.

            No Kahaualea. He aina maikai no keia, nui no na kanaka e noho ala malaila, aia malaila o W Kaloi ko laila keiki lalawai ia. No Pulama. Aia ia aina i ka pili kuahiwi aia no hoi ke keiki lalawai o Puna e noho nei malaila, L Kaina.

            No Panau. He aina kau mai keia i ke kiekiena malalo iho o Leapuki, oia ka aina hanau o J M Naeole, a me J K Naeole, na keiki kaulana oia pali, a me Rev. E Kekoa, o ke ano o ka noho ana o Puna, he aina oluolu, he oluolu na kanaka, oia ka mea maa mau i na kanaka, e noho ana ma na aina hikina e nui ka niu ma Puna, ohia ai, halakahiki, uala, kalo, ulu, e ai aku i ka ulu a he kuenenuu ka maona. Mai kahi "lehelehe" o ko'u apana mai Pualaa, a i kahi "lehelehe" mao o Keauhou, he olu wale la no na kanaka.

            Huakai hele ma Kau. Ma ka la 6 o Mei o keia makahiki no, haalele aku la ia Kalapana, ma ke ala mauna ka hele ana, na hoahele oia hele ana, o Mr. Naaleewalu ke pailaka, W Kaloi, Mrs K Kaloi, Kaapana, MRS K Kaapana, J K Iosepa, Mrs Mary Iosepa, Mr. J U Iosepa, Miss Maryann K Iosepa, Miss Ruta Pamaiaulu, a moe aku la ma Puuhuluhulu, a ao ae la 7, hele aku la makou a hoike mai la ko makou alakai, "aia ka uahi o ka lua," nana aku la au a hoomanao ae la au i ke mele a Lohiau.

            "He opua uahi kela no ka uka o ka lua,

            Ke hoopaio ae la me ka Puulena,

            Kauo mau iluna o ka puuhiikiu,

            Kuu hoa o ka hale ahi."

            Hiki pono ae la ke kuhikuhi minute i ka hora 12, alaila, o ka hora 8 ponoi ia, hiki aku la makou i na hale hookipa, he hale nani a maikai ke kahua o ke ku ana, ke ole au e kuhihewa, he 90 kapuai ka loa, he wahi nani maoli no o Kaluaopele, hoohihi ko'u naau ia laila, ninau aku la au i ko makou alakai, owai la ka inoa o keia wahi e ku nei na hale, ? hai mai la kela, o Nani Kaauea, hoomanao ae la au i keia mau lalani mele.

            " Nani Kaauea he kuahiwi no ka lua

            He kauhale hookipa ia na ka malihini,

            E kali ana i ke ahi a ka wahine,

            I ke ahi pulupulu auanaki ole. "

            Uhi ia ae la ka lua e ke awa, nalo ae la ka lua ia wa, ma ka lokomaikai o ka mea malama oia wahi, hookipa ia aka la makou e inu kope, me ka lilo ole, hoomanao ae la au na ke Akua ia haawina, pau ka painaa ana, hele aku la e makaikai i ka lua, me he mea ala e 9 mile paha oia ke anapuni, he ku i ke eehia ke nana aku i ka lua, he wahi ahi no e a ana, nana aku haale ka pahoehoe ke ike aku ia lalo o ka lua.

            " Pau Kilauea i ke ahi,

            Owela no i ka mauna,

            Kunia ae la@ wela ka laau,

            Haoa ke-a lele ka pohaku,

            Pau ae la ka hala,

            Na lehua o Puna,

            Mapuna wale mai ana no ke aloha i o'u nei."

            Ia makou e nana nei, e kilohi ana i ka nani o ka lehua o Puna, nee mai la ka ua noe o ka mauna, hoomanao ae la au i ke kau a Lohiau.

            " O Puna aina lehua ulu i ka papa,

            I ulu kaunoa iluna o ka laau,

            I ka papaa, o wela ke kua,

            Akua ka lehua o Puna i ke ala,

            Alanui hele mauka,

            O ke ala a ka hewa e, hewa-e,

            Hewa ka huakai malihini,

            Ke hele hele hewa i na nahelehele,

            O Moolau e. "

            A ma ka hora 12 o ke awake, haalele aku la makou i ka lua, hele mai la o ke one o Kahualoa, a me ke one o Ohi@kalani a me ke-a o Keamuku.

No Kapapala.

            He aina nui maikai keia, he mau hale no na haole e ku nei.

            A he wahi ha nai bipi no hoi mamua, pela no a hiki mai i keia wa, a oia no hoi kahi i uhi pu ia ai e ka lepo i ka makahiki 1868.

No Keaiwa.

            Oia kahi noho o Rev J Kauhane, he aina maikai o Keaiwa, palahalaha ka aina, nui na mahina ko malaila, ua moe ma kahi o kuu hoa aloha E P Hoaai, nona ka mahalo a me kona ohana.

No Pahala.

            Oia kahi e noho nei o Wilipaona, nui na eka ko i mahi ia, ke kukulu ia nei ka wili ko, ke hoomaka ia nei ke kahua.

No Punaluu.

            Oia ke awa ku moku o Keaiwa, a me Pahala, nui na hale laau malaila, na hale inu ti malaila, kau maluna o " Likelike, " a holo no Maui, a h@i me ka ohana.

            E aloha nui a anei ka Lunahooponopono a me na Keiki o ka Papa p@i.

J. K. JOSEPH.

            Kipahulu, Maui, Mei 26, 1879.

 

OLELO HOOLAHA.

 

KAKELA a me H@I

 

O KAKELA OPIO A ME F. M. HATCH. @ Aha Hoo@ Palapala @a @ Hoolimalima, a me ka @

W. S. CASTLE. Luna @ Kope.

            @ & Co.

Heia @

 

ALFRED S. HARTWELL,

[HAKAWELA.]

LOIO a ho KOKUA ma ke KANAWAI!

Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Baneko Hou o Bihopa ma.     867 tf

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

AHE AGENA @ ka Ha@ ana i @ Palapala no ka @

 

JNO. LOTA KAULUKOU.

 

LOIO A HE KOKUA.

UA mak@ e lawelawe i na hihia a pau o k@ a me @ ano iloko o na Aha Hookoi@ a pa@ o keia Aupuni. Ua hiki no hoi @ hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihina @ eleu. E@ Koolaupoke, a ma Honolulu no hoi i kekahi manawa.          901 tf

 

EDWARD KEKOA.

 

HE  Loio no na Aha Kakau ole ma Hawaii. Aia kona Keena Oihana ma alanui Waianuenue, ma o mai o ka hale hookolokolo o Hilo, o Nani Kaauea ka inoa. E loaa no ma ke Keena mawaena o ka hera 8 am a me ka hora 4 pm., ke ole he pilikia e ae.        882 1y o@26

 

J. KAPOHAKIMOHEWA.

He Loio a he Kokua.

NO na Aha Hoomalu a me Apana o ka mokupuni o Maui. E loaa no au ma Makena, a e hooko ia na kauoha mai na wahi e ae o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe loa.

883 6m no2

 

S. M. P. KALEO.

He Loio, ke Kokua, a he Pale ma ke Kanawai.

NO ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu o ka Apana o Wailuku, Maui. E loaa no au ma Waiehu, Waihee, a i ole ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuka.     884 1y no9

 

RICHARD F. BICKERTON,

[PEKETONA.]

LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI !

E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina peha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.

            Ua makaukau mau ola i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o ke@a a me keia ano.

            Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ina ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa.

            E hanaia na hana me ka hikiwawe a @ ka uku haahaa.

            Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole.       640 1y

 

WILLIAM O SMITH.

 

LOIO ! LOIO !!

 

Alanui Kaauhumanu, Honolulu, Oahu. 913 1y

 

S. W. MAHELONA

 

HE LOIO !  HE KOKUA A HE PALE

 

ma ke Kanawai.

 

UA makaukau au e lawelawe me ka mikioi a me ka eleu lua ole i na hihia a pau o kela a me keia ano imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia aupuni. Ua hiki no hoi ke kakau i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio. E loaa no au ma ko'u hale noho mauka iho o Kawaiahao, a i ele ma ke keena hookolokolo o ka Aha Hoemalu a me ka Aha Kiekie ma Honolulu nei. O ka poe makemake e aie dala, he oluolu ka ekupanee.     876 3m

 

P. N UI.

 

LOIO ! LOIO !!

 

O ka Ua Ukikuiu o Makawao, Maui.

 

UA makaukau oia e kokua i na mea a pau e hele aku ana i ona la, ma ra mea pili kanawai imua o ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu, me ka Aha Keena a ka Lunakanawai Kaapuni o Maui. Elona no au ma ka Hale Hookolokolo o Makawao. a i ole ma Haiku.

885 1y no16

 

HENRY N. KAHULU

 

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

 

UA makaukau no au e lawelawe i na hana a pau ma ka Oihana Loio imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ko makou Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31. E hookoia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hakalia ole.

885 1y no16

 

ASA KAULIA.

 

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

 

UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ke Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31 ; a e hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hakiwale.

885 1y no16

 

L. A. THURSTON.

LOIO !

WAILUKU, MAUI.

 

889 6m dec 14

 

TIMOTHY KALAEONE.

 

He Loio a he Pale ma ke Kanawai.

 

IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai. A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa no ia Apana. E loaa no au ma Anahola, a i ole ma Waikalua, Koolau, Kauai. E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa.

895 1y Jan. 25.

 

J. W. M. POOHEA.

 

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

 

No na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena ne ka Mokupuni o Molokai ; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia na kui-i a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o " Kalauonaona, " ma Wawaia, a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo.

895 1y Jan 25

 

E Kuai ia Ana.

 

HE 1,000 Hipa a me 8,000 Kao o ka Hui Hanai Kao o Kaupulehu ma Kona, Hawaii. E ninau ia H. Cooper (Kupa) o Kailua.

838 tf A. S. CLEGHORN & CO.

 

PAPA, PAPA

 

AIA MA KAHI O

 

LEWERS & DICKSON !

 

( O LUI MA.)

 

MA KE KAHUA KAHIKO MA

 

Alanui Papu a me Moi !

 

E LOAA AI NA

 

Papa Nouaiki!

 

o kela a me keia ano.

 

Na papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale !

 

Na Pani Puka, Na Puka Aniani,

            Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,

            Na @eHele, Na Papa Ku,

            A me na Papa Moe nui loa.

 

NA PILI O KA HALE

O NA ANO A PAU.

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau.

            Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

            Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani.

            Na Ami o na ano a pau,

            Na Aila Pena, o kela me keia ane,

            Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale.

            Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAIVANIKI

 

A ME NA

 

WAI HOOHINUHINU NANI !

 

o na ano a pau loa.

 

NA BALAKI ANO NUI WALE !

 

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana

 

NO KA

 

UKU HAAHAA LOA !

 

E like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.

 

E hele mai! E na Makamaka !!

 

A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu a me ka maikai !

845 tf

 

KOPA KUKAEPELE

 

A

 

GLENN !

 

BEFORE USING       AFTER USING

 

AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE I KA ILI !

 

He mea hoopau i na eha,

            Na Ili Puupuu,

            A he hoomaemae i na mea ino,

            A he hoopau Lumatika,

            A he kopa auau ao ho

 

O keia hopa ka oi aku o ka mea maikai

I waihoia mai imua o kanaka.

 

Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue Ili Puha, Wela la Lulaina, a me na mea e ae o ka Ili;

A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke kahi i ka Ili, a keia Laau Hoomaemae Iua ole e hana ai.

 

O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o ke pale aku i ka mai mai na lohe e na Mai Lele, oia kekahi. O na ohana ame na poe makaikai, ina e hoolako lakou i keia

KOPA HOOMAEMAE LUA OLE!

ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.

 

He hoopau i ka lehu o ke poo,

A he Kopa no hoi e kaohi mai ai I ka lauoho mai ka hina ana.

 

Ua hooio nui mai na Kauka @ka maikai o keia Kopa !

 

E loaa no ma kahi o

M. McINERNY.

Kiki o na Alanui P@pu me Kalepa.