Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 26, 28 June 1879 — KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA: [ARTICLE]

KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA:

MOKI/NA V. IAI na moho c ku ninkauknu nna no ka j hoiko ia laua iho ho mau Naita eiaio i maoli no ke koko Beritanin, ua ike inua no i ka kakou koa, o ke aiii Powa aoo imua o j laua ia manawa, oia kekahi o na kanaka oi! kelakola o ke akamai ma na hauna a me na pale-na pahi e noho ana ma ka aina, a ua manao oio, aole e hiki ia Donala ke ku loihi aku imua ona no kekahi mau minute. Ua ike pu aku la no hoi oia i ka hulili ana o kona mau maka, me he okoko ahi ln, n o kona pula kaumaka ka pepehi ana ia luun a make, inn e ae ka Moi Beriana e hoomau aku i ka paio ana. | Aole o Mahone i liuhu a puluielale nona | iho, no ka mea, aole oia i makemake e lele | kaua aku maluna o kona hou'ioha o kona inau la opiopio, aka, aole oia e pale ae i ka pnnai ana aku i ka haawina like o ka make maluna o kona enemi, no Un mea, ua huli kue mai kona hoa'loha iuia a kokua i ua ilio Denemaka. Mao Sana Paterika in ! wahi a ka Moi Benana, iaia i hahu pono ae ai i ka Naita aoo* n pane aku la : O kei* hana au e S>r Naita, ua hala aku ia mawuho o ko'u muiia. No ke aha la oe i ake ni e paio aku i ke koa opio a me kona ukali ? E waiho aku na na kanaka opiopio e hooponopono i ko hikou mau mnnao kuee. E ka Moi, wahi a ke alii Powa, o kn Naita e waiho nei iloko o ka eha. oia ko'u hoa'loha me kuu hoopakele ; nolaiia, ua kakoo au ia'u iho me kana mau mea kaua, n hele mai la ē hooko i ke kauoha mai laia mai, e haawi aku i ka haawina hookah» i ioohia maluna o kuu haku i kona enemi a hoa paio hoi, me ka cn;»naolana hoi e ao i na ilio keiki i ka ai ana o ka waiu o ko laua makuahine, e hoolakalaka hoi i ko laua ohiu, ma ka haawi nna aku i haawina e wiwo ai laua. Ke hopohopo nei no hoi au, aole e lulii i ka Makua Moi ke ku aku imua o ke alo o keia kanaka puipui ahiu n ana p.ihikaua pu ; aka ua ike au, ua hiki i ka ikaika o ko'n mau ami kahiko ke kau aku i ka uku kupono ma ka hoohaahaa nna i kn uilani o ka manao o ka poe .opiopio, a mawehe hoi i ko laua hlo ana i mau paa hke. Me kuu manaoio, e ka Moi Beriana, wahi a Donal« i pane mai ai : Aoie au e wiwo a hopo hoi no keia Naita aoo, aka, e aho kuu halawai mua ana me ka D«nemakti opio, no ka mea, he Denemaka oia a he enemi hoi no Irelani nei, a ua kamaaina oe i ka ike ana iaia e Sir Naita Poohina. Ke kauoha nei au e iawe koke ia nnai ke Dene_maka opio imua o r u, a e haawi aku no au maluna iho o keia laau a'u e milimili inau nei i na olelo kaenn a ka me& kaena wale. E lawe mai i ke Denemaka, ina be Denemaka oia, a e hoohalawni me keia moho maiuna o keia kahua, walu a ka Moi Beriana. A ina e haiiu kue aku keia Naita aoo ia oe mahopo iho o kou paio pu ana me ke Oenomnka, alaila, e ana pahikaua pu oe me ia. Hemolele, e ka Moi mnikai, wahi a Donala. No ka mea, i na he mea la e ike ia ai ka piaio, alaila, o kem Noita Poohina kai ike i kahi o ka lei guia makn\nae e waiho nei i keia manawa. (a wa, nana inoino aku h na nnka o ke ahi Powa ia Donaia, iaia i awiwi aku ai & palo aku U no ke kii aua i kont haku a » iawe mai imua o ke kahu», oiai hoi, eole ■ oia kona manao maoli, aka, e hoonaionale K>~ana ia i wahi e na!o ai kana mau hana. J E hWkie maua i keia wahi ano, wahi

ana iaia iho. Na ka polno i? puliki paa i keia opio !apuwsic a roe kona ukaii. Ca lilo ia ka lei gula, noiaih, e pono n makoa ke palemo aku e komo i ka pakaua i na kuahiwi. Nolaila, awiwi aku la oia i ke keenai kahiam i haalele ai i ke aiii D-:-nernaka opio i loohia i na palapa o ka eh*. Oiai o j Donala a me Mahone imua o ke aio o ka Moi Beriana« a ninau mai ia oia h Mahone, i , ua hala\v£i pu anēi ee me kela Naila aoo ia 1 oe i hele tnai ai no Kinikora nei? Ae, e ka . Makua. Ihea a i ka \va hea ? Ma ke awawa o* Gien Mama, e ke alii. Ma ke awawa o jGlen Mama, wahi a Beriana i panai mai ai, I iaia i haka pono ai i kona mau maka ma- ; ī iuna o ka kakou koa. Ina aoie au e kuhi- | i hewa, iiaila oe i noho ai malalo o ka maiu o ka mea i kapa ia, ka Haku Powa o na ; kuahiwi. I keia wa i hawanawana iho ai ke keiki Alii Mukaela hē mau huaoieio pokole i ka : pepeiao o kona luaui makua Aiii. Le'e ae ia ia mai kona noho ae. me he ia, ; ua piha oia i ka pihoihoi nui, a kauoha aku ia i ka kakou koa e hookokoke mai. • No kou ola, e hoike mai ia'u me ka oiaio, j e Sir Naita opio. Owai keia Naita aoo ? > Aka, hamau iiio ia o Mahone me ka pane j ; ieo oie. Heaha ano, wahi a ka Moi. E pane ko- ; ke mai, a i ole, ma o Sana Paterika ia, e I hookaawale koke aku au i kou poo mai kou | pnuku kino aku i keia wa ano. | E ka Moi maikai a Kiekie, wahi a Maj lfone, o kela kanaka aoo, oia ko'u hoa'ioha maikoi a me ko'u kokua, oiai aoie o'u mau kokua e ae. Ua no mai oia ia'u i ka hookani ana*i ka hapu, ka hoio ana ī ka iio, a me ka oniu ana ī ka iaau īhe a me ka pahikaua. E haiawai koke no au me ka make ke hoike au nona, aka nae, he enemi ino loa oia no'u i keia manawa. A me a'u pu ! wahi a Beriana. Ua pololei oe e Mukaila; o ka Haku Powa o na kuahiwi kela, ke kanaka i piha i ka lima koko | o ka manuo īno a me ka hooinainoino. Imua a e hopu i ka Naiti i kopa iiia iho he hoa Naita no ka Pana o na Naita Beritania a me kom haku, no ka mea, lie oiaio na hoii ke a keia opio, he nuiu alirDenemaka laua. } E ka Makua Hemolele. ina i ike inua ia j ka manao kuko iioko o laua e lawe malu | aku i ka iei gula o Malaki, inn ua o-u mua j ia ka omaka o ko laua mau ola, a hoihoi 'ku ; | i ko laua inau kino kup.ipau i ko laua aina, | laka, aole na lani i waiho mai ia haawina | ike me ke kanaka, uoloiia, e ukali aku oukou e ko'u mau Naita i ko laua meheu, a o ko laua mau o!a ka uku no ka laua hana. I keia mauawa i puka aku ai ke alii Powa a me kona haku Oenemaka opio maluna o ko laua mau lio kaua mailoko aku o ka pa e anapuni ana ia laua, a he mau hanen pahikaua i owaka like ae mailoko ae o na j wa-hi no ke keakea ana ia laua, no lakou ī na koele maluna o na kapa kila o ka | I eneini i hke aku me ka paapaaina ana o ka | hamare a ka mea kui hao he mau haneri, ! e haule mnkawalu ana na hauna pahi iluna |o ko laua mau poohiwi, aka, ua hoike mai ! (a ke aiii Powa i kona akamai nui ina ka | alo ana ae i keia puu make. ! 1 keia wa i haalele nku ai o Beriana i ko* | na noho, a pane aku la : E na ilio lapu-; | wale, ua ike ia kau m<iu hana ! E na kau* i | kaualii, e hoopuni ia lakou, a i kue inai, e | j oki aku me ka oukou »nau pahikaua. E Berīana, ke hoino nei au ia oe, wahi a i ke ahi Powa, iaia i puka aku ai inawaho o ka pa i ukaliia mai e na alii Denemaka elua. E papahi haaheo ana kou enemi i ka lei gtt-! U au i pakaha ni, aka, e halawai hou no au me oukou ma ke kahua kaua o Ciontarf. Nolai'a, ua uluaoa koke ae la na Naita, j a holo aku la no ko lakou mau lio; oiai ke-; kahi poe ua ukali wawae aku U mahope o j na pio. 1 1 I ka wa a ka kakou koa Mahone i ike'ai | i ka hopen t T. lanakila o na D<?nemaka a tne | kona luaui makua Powa, ua kau koke &e la ( \ oia maluna o Fiona, ka lio o ke Keiki Alii | Mokada, a ukali oku \\i na pio, me Donala . | maluaa o ka lio i haawi ia iaia no ka lealea > j i hala ae e ukah ana mahope o kona hoa . i make pu. L ] lloko o ka ulul&au e kokoke mai ana na . : pio e kamoe ana i ko laKou alahele, oiai ke ,: koa opio Mahone a me konaukali mahop« j o ko lakou meheu, oiai e 010 ana ka pihe o . ] na leo o na o-le ma kela a me keia aoao o , | ka olulaau a me na leo hooho o ka poe e II imi ana. »| Hakilo aku la ka Moi Bermna mailoko | aku o kahi ana e luakaha ana i na p;o, a , hiki i ka nalo ana aku mai kona :ke ana ī iloko o ka u«u|aau. i \ Mao sbna Paterika b* wahi a fi#riana, s j he ekolu mau enmii ino loa ma ke kahua #1 kaua o Clouurf. nolaila, e huii, e imi a e Jkuekaa i ka ululaau a paa e ko 4 u mau i ta wiwo «le, me fca hook?* o!e i kekahi opu

malumalo o ka nahelehele a me na lua huna. E kiai pia ia ke poo o ke alahele ma ka akau, aole loa e iei kekahi Denemaka ika lei gola o Malaki. I ke a!ii Powa a me ni keiki Denemaka i komo ai iloko o ka ululaau. ua kokoke aku ke koa Mahone a me kona ukali mahope o lakou, ahe kanalima iwilei mahope aku o Liua, ke Keiki Ahi Mukaiia a me na Naita , o ke Kea Ulaula. Noka oi pakela aku oka holo o ko Mahone lin, nolaila, ua aneane e loaa aku na pio : iain; a o knna mea kaua wale no e paa ana, he laau ihe a me ka palekaua. Ona mea kaua hoi a kona ukaii, he pahikaua a me ka palekaua, aole ana laau ihe, oiai ua haule aku i ka wa i kiola ia ai oia e ; ke ahi Powa ia Inua e hakaka hookuku ana ; imua o ke alo o ka Moi Beriana. Aole i pau.