Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 27, 5 July 1879 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kelly Murray |
| This work is dedicated to: | Uncle Abel Naweli |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1. Dala Kuike ka Rula. IULAI 5, 1879.
NA Misiona.
HELU 22.
Ezeroma. Aia no ia ma Tureke Hikina. Ekolu hoomana: hoomana Mahomeda, hoomana Aremania, ano Katolika, hoomana Euanalio. Ka hoomana Mahomeda, me ka hoomana Aremania, kue no laua i na haipule Karistiano oiaio, a kue hoi i na hana misionari Euanalio. Ua huli nae kekahi poe Aremania ma ka aoao Euanalio. Pela hoi kekahi poe Mahomeda.
Aia ma Ezeruma kekahi kula kahuna. He poe Aremania i huli mai na haumana. Ua hookahuna ia kekahi poe, a ua hoouna ia e haiolelo ma na wahi e kokoke mai ana. Lohe no kekahi poe a huli mai. Kue kekahi poe a hoomaau.
He Mahomeda oluolu ma ke kauwahi, a makemake no e hookipa i na kahuna Eunalio ma kona hale. He kahuna Aremania no nae malaila. A manao lakou e hele i kona hale e hookipaia'i. Aka i ka hele ana ilaila, ua huhu ia e ke kahuna Aremania, a kipaku ia'ku me ka olelo. E hele pela'ku oukou aole o makou makemake ia oukou.
Mai noho oukou maanei. O ka hoi hou no ia o lakou i ka hale o ka Mahomeda. Hookipa oluolu loa oia ia lakou, a kamilio pu ma na mea ano karistiano. Kupanaha! hilahila ole! Ua kahuna Aremania la, wahi ana, i hana ino oia pela ia oukou. E kali oukou maanei, a na'u e kahea aku i na kanaka e hele mai ika halawai. Ua akoakoa mai he 20 paha. Imi a haawi aku ka Mahomeda i mau Kauoha Hou ia lakou, me ka paipai e hoolohe pono. Loihi no ka halawai, a hoolohe pono na kanaka. Malama he Karistiano io paha keia Mahomeda.
Temurena. He kulanakauhale kahiko ia ma Tureke Komohana. Aia ilaila kekahi ekalesia kahiko. Hoik. 2; S-10. Ua hoi i hope nae, a ane pio loa. Ua ala hou no nae ma na makahiki i hala iho la. Aia ilaila he mau misionari wahine i keia wa. Nui ka makemake o na Aremania me na Iudaio i na buke Euanalio, na apana baibala, na buke no Iesu. Olioli na kanaka no ka loaa ana oia mau buke. Huhu no ke kahunapule Aremania, a papa i na kanaka, mai hoopa, mai lawelawe. Aka lawe no lakou, a heluhelu a huli mai.
Eikiena. He mahele aina ia ma Kina. He mau misionari Beritania kai puka ilaila ma ka makahiki 1850. Haiolelo lakou ma na kauhale me na taona he 50. Nui ka poe huli mai, 44 ekalesia, 1,400 hoahanau. He mau miliona nae i koe, aole huli.
Na akua Iuikini. Aloha anei ko oukou mau akua ia oukou? ninau kekahi misionari i kekahi Inikini. Pane oia aole, aole o lakou manao aloha. Hai aku ka misionari ia Ioane 3;16. No ka mea, ua aloha nui mai ke Akua i ko ke ao nei; nolaila, ua haawi mai oia i kana keiki hiwahiwa, i ole e make ka mea manaoio ia ia, aka, e loaa ia ia ke ola mau loa. Heluhelu hou. Pakolu ka heluhelu ana. Pane mai ka Inikini, oiaio, he oiaio ia, ua komo ia iloko o kuu naau.
He hale baibala i paa i ka po hookahi. He Hoike nui ma Sepania i keia makahiki. Nui na mea i hoikeike ia, na mekini, na holoholona, na mea ulu, na lole, na buke. Nui wale ka poe i hele e makaikai. Wilama Gulika kekahi misionari malaila. He aina Katolika ia. Ua huli mai nae kekahi poe, a ua loaa ka ekalesia euanalio. Noi aku Gulika i ke aupuni, e ae ia ia e hooku i papakaukau ma ua hoike nei, kahi e kau ai, a e hoike ai i na baibala. Hoole ka luna aupuni, aole e hooku ia kekahi papa malaila. Aka, i na e kukulu ia i wahi hale no na buke, ua ae ia. Hookahi wale no la i koe, a wehe ia ka hoike. Hai aku Gulika i kona ekalesia i na olelo a ka luna aupuni. Ala lakou, na kamana, na hoahanau; imi i kahi akea e ku ai ka hale. O ke ahiahi ia Hana ikaika loa lakou a ao, a ma ka hora 10 ua paa ka hale, a maikai, a ua kau ia na baibala ma kahi i ike pono ia. Hele mai ke Komite ma ke awakea e wehe i ka hoike. Aia hoi! ua paa ka hale baibala!
Haohao loa. Ukiuki hoi. Akaaka kekahi no ka paa koke o ka hale, a hoka ke Komite. Kuhi ke Komite aole loa e paa ana ka hale. Ua paa nae! Ua maikai. Nui ka poe i nana i na baibala; nui hoi na baibala i kuai ia. Huhu loa na kahuna Pope. Lawe no i kekahi baibala, a puhi i ke ahi. Kiai na luna ekalesia o Gulika i ka hale baibala, elima la, elima po, e hoike ana, e kuai ana, e haawi ana i na baibala. A lilo keia hana i mea e holo nui ai na hana misionari.
Kahea ana i na akua, e alu a hoolohe i na pule. Penei ka poe hoomanakii ma Kina. Aia a hiki i ka hora pule, hookani lakou i na hele, walaau nui, puhi i na pu, a kuni i na pepa paula i pahupahu i ala a hoolohe na akua i ka pule, malia paha e hiamoe ana lakou. Pela ka poe hoomana ia Baala mamua. Naaupo ea, na miliona pake.
Ka naauao o kekahi poe pake. Ua lawe lakou i ko lakou mau akua kii, a puhi i ke ahi no ka mana ole, a haawi lilo loa'ku i ka heiau aui i na misionari, i luakini kekahi hapa, a i hale kula kekahi hapa no lakou. Naauao, ea!
Hookahi miliona dala. Asa Otisa no Nu Lonedona, Konekekuka, Amerika Hui. He hoahanau oia, a he diakona hoi. he kanaka ilihune mamua. Ma ka hana nae, a ma ka malama pono i ka mea uuku, ua mahuahua liilii kona waiwai a hiki i ka nui loa. Ma kona wa e ola ana, kokua nui oia i ka oihana misionari, me na oihana e ae. Kokua oia e like me ka mahuahua ana o kona waiwai. Ina pii kona waiwai pii pu ae kona kokua.
I ka wa i make ai, ma kana kauoha hope, ua haawi oia i hookahi miliona dala no Ka Aha Misionari ma Bosetona.
He mau malama i koe, alaila, e komo ana keia mau dala (one hookahi miliona) iloko o ka waihona dala oia Aha ma Bosetona, i mea e holo ai ka oihana misionari.
Auhea ka poe waiwai ma Hawaii nei? E hoomanao i ka oihana misionari ku waho, a ku loko. E aho e waiho ia kekahi mau tausani dala iloko o ko ke Akua banako. He baneko paa mau ia, aole poho. E loaa auanei ke kumu paa me ka uku kuala he nui loa.
Aole i pau.
Ring the Glad Bells.
Joy Bells, p. 4.
1. Kani, ka kani na bele o o,
Bele o o.
Kani a o mai uka a kai,
Kani a o o o.
Lohe na keiki mao, a maanei,
Kani o o, kani o o.
E nee i ke Kula Sabati maikai.
Kani a o o o.
Cho. Ka -ni a o - -
Na be - - le a o o,
Ka - - ni a o - -
Kakani a o o o.
2. Kani, kakani na bele o o,
Bele o o,
Kani lea'e a oli kakou,
Kani a o o o.
Lohe a ala a hoomakaukau,
Kani o o, kani o o,
A hele maikai me na kumu pu no,
Kani a o o o.
Cho. Ka - -ni &c.
3. Kani na bele, e naue kakou,
Bele o o,
Naue pu ae i ke kula mao,
Kani a o o o .
Hele a kula a mele pu no,
Kani o o, kani o o.
E huli ia Iesu a hahai a mau,
Kani a o o o.
Cho. Ka - - ni. &c. Hawaii
Haawina Kula Sabati.
HELU 3. SABATIULAI 20, 1879.
KUMUHANA.
Ke aloha Karistiano. Pauku Baibala. 1 Kor. 13; 1-13.
1. NA i olelo au i ka olelo a na kanaka a me na anela, a i loaa ole ke aloha, ua like au me ke keleawe kanikani a me ke kumebala walaau.
2. A ina ia'u ka wanana, a ina i ike au i na mea pohihihi a pau a me na mea a pau e naauao ai; a ina ia'u ka manaoio e hiki ai ke hoonee i na kuahiwi, a i loaa ole hoi ke aloha, he mea ole wau.
3. A ina e manawalea aku au i ko'u waiwai a pau, a haawi hoi i ko'u kino i ke ahi, a i loaa ole ia'u ke aloha, aole o'u mea e pono ai ilaila.
4. O ke aloha, ua hoomanawanui, a ua lokomaikai; aole paonioni aku ke aloha: aole haanui ke aloha, aole haakei,
5. Aole hoi e hoohiehie, aole imi i kona mea iho, aole hiki wawe ka huhu, aole noonoo ino;
6. Aole i hauoli i ka hewa, aka, ua hauoli i ka pono.
7. Ua ahonui i na mea a pau, ua manao oiaio i na mea a pau, ua manaolana i na mea a pau, ua hoomanawanui i na mea a pau.
8. He mea pau ole ke aloha. Ina he wanana, e pau ia; ina he olelo e, e pau ia; ina he akamai, e hoopau ia hoi oia.
9. No ka mea, ua ike pohihihi kakou, a ua wanana pohihihi aku.
10. Aka, i ka wa e hiki mai ai ka mea hemolele, alaila, e pau ka mea pohihihi i ka liloia.
11. I ko'u wa kamalii, olelo wau e like me ke kamalii, a ike au e like me ke kamalii, a manao wau e like me ke kamalii; aka, i ko'u wa i lilo ai i kanaka makua, alaila, haalele au i na mea o kamalii.
12. I keia wa, ke ike powehiwehi nei kakou, me he aniani la; i kela wa aku, he maka no, he maka. I keai wa ua ike powehiwehi au, aka, i kela wa aku, e ike maoli aku au, e like me ka'u i ikeia mai ai.
13. Ke mau nei keia mau mea ekolu, o ka manaoio, o ka manaolana, a me ke aloha. O ke aloha nae ka i oi o keia mau mea.
Pauku Gula. P.13. Hoopaanaau. Manao nui. Ke aloha ka mea i oi loa. Mele. "O oe mau mea au." Lei Alii aoao. 13.
Pule i loaa mai ke aloha io.
Ka Wehewehe me ka @ ana.
Korineto, he kulanakauhale ia ma Helene ma ka hema loa o Europa.
Ka hoomana kahiko, ka hoomana kii. Malaila no Paulo. Oih. 18; 1-11. Hookahi mak. me ka hapalua, e ao ana ina kanaka ma ka ke Akua olelo. Huli mai no kekahi poe, a lilo lakou i ekalesia Karistiano.
Ia Paulo ma Epeso, palapala oia i ka ekalesia ma Korineto. Elua palapala. Ua lohe Paulo he mokuahana ma ia ekalesia Mok. 1; 11,12. Ao aku oia ia lakou, e hoopau i ka mokuahana, a e pili pu me ka naau hookahi, a me ka lokahi o ka manao, p.10. Aia ma ka mok. 3; 1-4. kekahi. Heluhelu. Ma ka mok. 6; 1-7. Aloha ole lakou. kue no. Nui no na hewa, na mea pono ole, na kue ma ia ekalesia, e like me iama na ekalesia Hawaii.
Kaumaha Paulo, ko lakou kahu mua, kumu mua i kona lohe ana ia mau mea. Palapala oia, a ao aku, a hoahewa aku, a paipai e haalele ia mau hewa, e noho pono, e noho kuikahi, e aloha kekahi i kekahi. A i ike pono lakou i ke ano o ke aloha io, ua kakau oia i keia mokuna 13 okoa.
P 1. Ina akamai kekahi ma ke kamailio ana ma na olelo a pau o keia ao, a o ka lani kekahi, a loaa ole nae ke aloha he aha oia? He mea kanikani wale no ea. Nui anei ia poe? Nui no ka poe ike i na olelo e, olelo Hawaii, Beritania, olelo Farani, Geremania, Paniolo, Pukiki, Pake, akamai ma ka haiolelo, wehewehe olelo, ma ka loio ana. Maikai no ia. Aole i hewa. He mea ia e loaa ai na pono o keia ao, ka mahalo ia, ka hanohano, na oihana, na waiwai. Aka, he mea ole ia imua o ke Akua, ke loaa ole ke aloha io. Aole e loaa ana ma ia mea ka mahalo piha mai ke Akua mai. Aole e loaa ana na pono ma ka lani.
P. 3. Ina ua hui ia me keia akamai ma na olelo e kekahi akamai e oi ana ka mana e wanana'i, a e ike ai i ke ano o na mea pohihihi a pau: ina ua loaa i kekahi ka maauao a pau o keia ao a o ka lani, ina he manaoio ko kekahi e hooneenee ai i na kuahiwi, hemea aha nae oia ke loaa ole ke aloha io? He mea nui ma ka manao o ke kanaka, a kupono i ka mahalo ia, aka, he mea oleia maka manao o ke Akua. Mahalo no ke Akua ia ike nui, nona mai no hoi ia. Aka, aole ia he mea e wehe ia'i ka puka o ka lanii komo ia, a hui pu me ko ka lani poe. He hui aha ia ke nele i ke aloha? He hui kue. Aole loa e ae ia'na.
P. 3. Ina ua hui ia me keia mau mea, keia naauao hohonu loa, kekahi mau mea, e ae, ka manawalea, ana i ka waiwai a pau, me ka haawi ana i ke kino i ke ahi, a loaa ole nae ke aloha, he mea anei ia e pono ai imua o ke Akua? Mahalo no na kanaka. Loaa no na pono kino, pono uhane, ma keia ao, ma kela ao, i ka poe e ae, aka, o oe, ka mea e hana ana pela me ke aloha io ole, e nele ana oe i na pono a pau ma ka lani.
Kahaha anei oukou i keia hoole ana? A ke ninau mai nei, ina pela, owai la ka mea e hiki aku ana i ka lani?
Eia ka pane ana, e hiki aku ana no i ka lani ka poe a pau i loaa ke aloha io, ke aloha Karistiano. Nui loa hoi ia poe. Aole e pau i ka helu ia. No Hawaii nei kekahi mau umi tausani.
P. 4-6. Ke ano o ke aloha io e komo ai iloko o ka lani. Ehia mau mea e pili ana ia aloha? 1. Hoomanwanui. 2. Lokomaikai. 3. Aole paonioni. 4 Aole haanui. 5 Aole haakei. 6 Aole hoohiehie. 7 Aole imi i ke aha? 8 Aole hikiwawe ke aha? 9 Aole noonoo ino. 10 Aole hauoli i ke aha? 11 Hauoli nae i ke aha?
P. 7. hai paanaau mai i keia pauku. Ua aha ke aloha i na mea a pau? Ua manao oiaio i ke aha? Heaha ke ano? Pohihihi ea. Eia paha ke ano. Paulele nui ke aloha, paulele okoa. He mea maikai, he hoa oiaio no o mea. He manao maikai kona ia'u. He hana maikai kana, aole paha he manao ino, a he hana ino kana ia'u, a ia hai paha. Aole wikiwiki i ka manao ana ua hewa, a hoahewa aku. Mau no ka hoapono, a mahuahua na hoike no ka hewa.
Manaolana ke aloha i na mea a pau. Heaha ia? Manao ke aloha, e pono ana e lanakila ana ke hoa. ua hoopii ia paha oia no ka hewa no ka hele kekee ana. Lana nae ka manao o ke aloha, he hoopii ino, he hoopii hoomau hala. Aole paha i hewa kuu hoa, a o mea, e hookuu ia'na, e lanaana. Pela e luna'i ka manao a hiki ole ke hoomau no ka nui o na hoike kue.
Hoomanawanui i na mea a pau i na hana, ina luhi, i na pilikia, i na hoomaau, i na mea keakea a pau.
P.S - 10. He mea aha ke aloha? Ka wanana, ka olelo e, ke akamai, e aha ia'na? E pau ana ia mana ia ike e wanana ai, ka mana e ike koke ai i na olelo e, ke akamai e wehewehe ai i na mea pohihihi, no ke ao nei ia mau mea, a e pau ana; ua pau kahiko no. He mau makahiki mahope iho o ko Paulo ma make ana ua ana ia ia mana, ua oki ia. Aole loa he kaula, a he mea hana mana i keia manawa. He poe hoopunipuni na Moremona, na Katolika, ka poe a pau e olelo ana, e hiki ia lakou ke wanana, ke hana mana. Nui na mea pohihihi, aia ahea e pau ai ka pohihihi? Aia a loaa ka hemolele ma ka lani.
P. 11. Hai paanaau i keia pauku. Pili anei ia ia kakou? E hoohalike me Paulo.
P. 12 Pehea ka ike ana ma keia ao? Pehea ka ike ana ma kela ao? Mahea kakou na malihini hui ole maanei, e ike ai he maka, he maka &c? Ma ka lani ke loaa ia kakou ke aloha io e komo ai ilaila.
P. 13 Hai paanaau mai i keia pauku gula. Ma ke aha ka oi ana o ke aloha i ka manaoio me ka manaolana? Ua loaa anei keia aloha ia oe?
Mele. "Aloha na hoa." Lei Alii aoao 35. Pule i loaa mai keia aloha e ola'i. Haawina no Iulai 27. 1 Kor. 15; 50-58.
Na Huewai Gula Wanana Ehiku. HELU 3.
Ka Huewai ino akahi. Ma ka helu 2, ua olelo ia, e wehewehe ia ana ka huewai ino mua ma ka helu ekolu, oia hoi keia helu.
He hana nui no ka wehewehe ana. Ma ka heluhelu ana i na moolelo no Farani, a no na aina, no na aupuni e pili ana ilaila, malaila e loaa ai na mea kokua i ka wehewehe ana. Aole nae i manao na haku moolelo, ua hooko ia keia mau Huewai wanana ma na mea a lakou i kokua ai, aka, o ka poe noonoo me ka imi nui, a makemake nui e loaa na mea kokua i ka wehewehe ana i keia mau hihio pohihihi a Ioane, lakou ka i hoopili i na moolelo i keia mau wanana.
Eia imua o ko'u alo elima Buke moolelo no Farani me na wahi e pili ana.
Mrs. Makehama kekahi haku. Mr. Alisona kekahi kahu.
Ma ka huli ana, ua loaa kekahi mau mea e hoike ana i ke ano o keia mai hehe, inoino, pono ole i hooili ia maluna o na kanaka, o na alii, o na aina hoomana Katolika.
Kale IX, ka moi o Farani i hookonokono e pepehi i na Hugenota, ka poe haipule io, aole ona wahi maha iki ma ka naau mahope iho o ia luku ino ana.
Aole hiki ke moe ma ka po. I na hoae e moe, hoea mai a ku imua ona na lapu o ka poe i pepehi ia, na kino paapu i ke koko, a lohea na lea uwe o na kane, o na wahine, o na keiki, e make mainoino ana. A kau mai ka mai ino loa maluna o keia alii, a make mainoino loa oia me ka hoahewa loa ia ia iho no ka luku ino ana i na Hugenota me ko lakou hala ole.
Pela hoi me kekahi Kadinala i kokua ia luku ino ana, aole liuliu, a uluhia oia i ka mai daimonio, a pupule weliweli, a pela oia i make mainoino ai.
I ke au ia Lui XIV, ka moi a Farani, i ka mak. 1685, ua hoala oia i kekahi hoomaau ino loa i na Hugenota. ua ae ia mamua aku, e noho like, e kuikahi like lakou me na Katolika. Aka, ua hoopau wale Lui XIV i keia kuikahi, a kena i na Hugenota e lilo i poe Katolika.
Ua hoopaa ia ko lakou mau hale pule.
Ua hoonele ia lakou i na oihana aupuni. me na pono aupuni. Hoao kekahi poe Hugenota e holo i na aina hoole pope. Alualu ia nae lakou a hoahewa ia e hana oolea ma na hale paahao, a e hao ia ko lakou waiwai.
No ka hoole ana o na Hugenota e huli i poe Katolika, huhu loa ka moi, a hoouna aku i na koa e huli a hoohuli, a hoopai ino ia lakou. Ka hele no ia o na koa, a noho ma na hale o na Hugenota, a ai a pau na mea ai, a hao i na mea oloko o na hale. Hopu no i na kino, a hoopaa ino, a hoeha ino loa ina kane, i na wahine, i na keiki Hugenota, hoolei ia iloko o na hale paahao ino loa. Kupaa nae ka nui o na Hugenota. Ia lakou e holo ana i na ulu laau, alualu ia, hopu ia, pepehi ino ia.
Papa ke alii me ona mau luna, i ka holo ana o na Hugenota i na aina e.
Ikaika loa ka hoopai ke loaa kekahi poe e mahuka aku ana. Ua hopu ia, ua wehe ia ka lole, ua powa ia, ua hoopaa ia me na kaula hao iloko o na lua pouli. Ua hookaawale ia na makua me na keiki, na kane me na wahine, ua hoeha inoino loa ia lakou.
Hoomau nae na Hugenota i ka mahuka ana i na aina e, a hikika nui i ka 500,000 a oi aku, 40,000 i hiki aku i Beretania, a he mau kausani i holo i Amerika, a i na wahi e ae. A mahalo nui ia lakou maia mau wahi. Holo pono ka lakou mau hana. Nui na oihana i loaa ia lakou, na oihana aupuni, oihana naauao, oihana ekalesia euanelio.
Ua lilo keia hana i mai hehe maluna o ke alii, o na luna, o na kanaka, o na aina o Farani. Nui na kanaka malama pono i ke alii i pepehi ia, he hapalua miliona kanaka maikai malama i ke alii, i holo aku i na aina e. Ua hoonele ia ke aupuni o Farani i keia poe maikai he nui wale, i ka lakou mau hana, i ko lakou mau dala auhau. he ahi aai iloko o ka naau o ke alii, o na luna, o na kanaka Katolika keia nele, a me ka lanakila ana o na Hugenota ma na aina e.
He ahi aai ma keia ao, a ma kela ao.
(Aole i pau.)
He Mose Hou anei? He Sinai Hou anei?
Pela paha ma ka nana'ku. He Mose okoa nae keia, aole like me ua Mose kahiko la. A pela keia Sinai, aole ia o Mauna Sinai kahiko. He mauna Sinai okoa keia. O Maunakea paha, a Mauna Haleakala paha. O Maunaloa paha ke kupono ma ka moku o Hawaii.
A o ua Mose hou nei, he ano like kona me ka Nahesa ma Edena i nana a ninau maalea mai, He oiaio anei, ua papa mai ka Akua aole olua e ai i ko na laau a pau o ka mahinaai nei? A ina e ai e make olua? Aole e oiaio e make olua.
A, o ua Mose hou nei, ke ninau maalea mai nei. he oiaio anei, ua kauoha mai ke Akua ia oe. E hoomanao i ka la Sabati, a e hoano ia la? A i na la eono ehana'i oe i kau mau hana a pau? A ina e malama ole ia ka la Sabati e make oe? Aole he oiaio. He Kaao kahiko ia, he mea ano ole. He mea pili i na Iuhaio wale no Ua hoopau Kahiko ia. Eia ka'u kauoha, E hoohalike i ka la Sabati me na la noa. E hana no i ka oukou mau hana, e holo lio, e huli lio, e holo i uku i kai, io ianei, e kena i na ohua, i na paahana e hele i kahi loihi, e haalele i na halawai Sabati, i na Kula Sabati, e noho wale, e hana lealea, e hele i na makamaka. Mai maka'u i ke Akua. Aole ona mana e hoopai ai. Aole oukou e make.
Hoolohe no na kanaka, kane, wahine, keiki, haole, pake, i ka ua Mose hou nei, a lilo i ka hehi Sabati, me he la, he oiaio no, aohe Sabati aole Akua, aole e hoopai ia'na ke hehiia a hoolilo ia ke Sabati i mea ole.
Eia ua Mose hoopunipuni nei ma Waimea nei, e hoohaunaele ana i ke Sabati e hooneoneo ana i ka luakini me ke Kula Sabati e hookonokono ana i na kanaka, i na kamalii, i na ui, e waiho i ka ke Akua mau hana, e lilo i ke holo lio io ia nei, a i ka noho wale ma na Sabati. Ua haule Waimea nei ilalo loa. Kakaikahi loa ka poe e hoomanao ana i ka la Sabati. I na kanalua kekahi i ka oiaio o keia hoike ana, e hele mai oukou i ike maka, he oiaio no.
Aole au e hoike ana i keia ano ino o Waimea me ka manao ino. He aloha nui ko'u ia Waimea nei, ko'u wahi noho a ane 50 makahiki. He poe haipule no maanei; uuku no nae. Aole paha he 10. Nolaila, aole paha e pakele ana Waimea i ka make me Sodoma ma ke loaa ole ke kahi poe haipule e ae ma kahi e. A, oia ka'u noi nui ana i na hoahaipule ma na ekalesia a pau a puni Hawaii. E pule nui no Waimea nei i ala a mihi, o puka mai ke ahi mailoko mai o Maunaloa a mai luna mai paha, a hoopau ia Waimea, a lilo ia i moanawai make. HAWAII.
OLELO HOOLAHA.
KAKELA a me HAKI.
O KAKELA OPIO AME P.M. HATCH,na hui luna ma ka lawelawe ana i ka oihana Loio Ua hiki ia laua ke ku imua o na Aha a pau, mai ka Aha Hoomalu a hele imua. A e lawelawe no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima, a me ka Hoaie Dala ana.
W. R. CASTLE, Luna Hooiaio Kope.
@, maluna ae o ka Halekuai o Dillingham & Co. Helu 37, Alanui Papu.
ALFRED S. HARTWELL, [HAKAWELA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!
Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Baneko Hou o Bihopa ma. 867 tf
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HA AGENA no @ Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Helu 8. Alanui Kaahumanu. Honolulu H.P.A. 2y
JNO. LOTA KAULUKOU.
LOIO A HE KOKUA.
UA makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kala a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko, a me Honolulu no hoi i kekahi manawa. 901 tf
EDWARD KEKOA.
HE Loio no na Aha Kakau ole ma Hawaii. Aia kona Keena Oihana ma alanui Waianuenue, ma o mai o ka hale hookolokolo o Hilo, o Nani Kaauea ka inoa. E loaa no ma ke Keena mawaena o ka hora 8 am a me ka hora 4 pm., ke ole he pilikia e ae. 882 1y oc26
J. KAPOHAKIMOHEWA.
He Loio a he Kokua.
NO na Aha Hoomalu a me Apana o ka mokupuni o Maui. E loaa no au ma Makena, a e hooko ia na kauoha mai na wahi e ae o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe loa. 883 6m no2
S.M.P. KALEO.
He Loio, he Kokua, a he Pale ma ke Kanawai.
NO ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu o ka Apana o Wailuku, Maui. E loaa no au ma Waiehu, Waihee, a i ole ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku. 884 1y no9
RICHARD F. BICKERTON, [PEKETONA]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI !
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o keia a me keia ano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoale dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa.
E hanaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.
Keena hana, helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole.` 840 1y
WILLIAM O SMITH. LOIO! LOIO!!
Alanui Kaahumanu, Honolulu, Oahu. 913 1y
S.W. MAHELONA HE LOIO! HE KOKUA A HE PALE ma ke KANAWAI.
UA makaukau au e lawelawe me ka mikioi a me ka eleu lua ole i na hihia a pau o kela a me keia ano imua o na aha Hookolokolo a pau o keia aupuni. Ua hiki no hoi ke kakau i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio. E loaa no au ma ko'u hale noho mauka iho o Kawaiahao, a i ole ma ke keena hookolokolo o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie ma Honolulu nei. O ka poe makemake e aie dala, he oluolu ka ukupanee. 876 3m
P.NUI. LOIO! LOIO!
O ka Ua Ukiukiu o Makawao, Maui.
UA makaukau oia e kokua i na mea a pau e hele aku ana i ona la, ma na mea pili kanawai imua o ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu, me ka Aha Keena a ka Lunakanawai Kaapuni o Maui. E loaa no au ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, a i ole ma Haiku. 885 1y no16
HENRY N. KAHULU Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau no au e lawelawe i na hana a pau ma ka Oihana Loio imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ko makou Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31. E hookoia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hakalio ole. 885 1y no16
ASA KAULIA. Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ke Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31; a e hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe. 885 1y no16
L.A. THURSTON. LOIO! WAILUKU, MAUI. 889 6m dec14
TIMOTHY KALAEONE. He Loio a he Pale ma ke Kanawai.
IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai. A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa no ia Apana. E loaa no au ma Anahola, a i ole ma Waiakalua, Koolau, Kauai. E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa. 895 1y Jan.25.
J.W.M. POOHEA. He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
NO na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia na koi-i a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o "Kalauonaona," ma Wawaia, a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo.
895 1y Jan 25
E.O. HALL & SON. (E.O. HOLO MA.)
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI,
Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me Na ano Lako e ae a pau helehulehu wale.
846 Kihi o Alanui Papu me Moi. 1y
PAPA. PAPA AIA MA KAHI O LEWERS & DICKSON! (O LUI MA.)
MAKE KAHU A KAHIKO MA Alanui Papu a me Moi!
E LOAA AI NA Papa Nouaiki! o kela a me keia ano.
Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale!
Na Pani Puka, Na Puka Aniani,
Na Olepelepe, Na Pou, Na )-a,
Na Papa Hele, Na Papa Ku,
A me na Papa Moe nui loa
NA @ O KA HALE O NA ANO A PAU,
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau.
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,
Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani.
Na Ami o na ano a pau,
Na Aila Pena, o kela me keia ano.
Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale,
Na Aila e ae o na ano a pau.
NA WAI VANIKI A ME NA WAI HOOHINUHINU NANI! o na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALE!
A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana NO KA UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na Makamaka!!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu a me ka maikai! 845 tf
KOPA KUKAEPELE A GLENN ! AOLE LUA NO KA HOOMAE MAE I KA ILI!
He mea hoopau i na eha,
na Hi Puupuu,
A he hoopau Lumatika,
A he kopa auau no ho
O keia kopa ka oi aku o ka mea maikai I waihoia mai imua o kanaka.
Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue Hi Poha, Wela la, Luluaina, a me na mea e ae o ka Hi; A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke kahi i ka Ili, a keia Laau Hoomaemae ina ole e hana ai,
O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o ke pale aku i ka mai mai na lole e na Mai Lele, oia kekahi. O na ohana a me na poe makaikai, ina e hoolako lakou i keia KOPA HOOMAEMAE LUA OLE! ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.
He hoopau i ka lehu o ke poo, A he Kopa no hoi e kaohi mai ai i ka lauoho mai ka hina ana.
Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o keia Kopa!
E loaa no ma kahi o M. McINERNY,
Kihi o ua Alanui Papu me Kalepa.