Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 27, 5 July 1879 — KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA: [ARTICLE]

KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA:

MOKUNA V. O KA ukali Donala c moe poo ana i ke aluU alu i na pio, kahea aku la oia ia Mahone oini laua iloko o ka ululaau ia man&wa ; e hookauiua īki iho i kou awiwi ana aku iinua, o halawai auanei oe me na ulia o ka popilikia. Aole e hiki ia oe hooknhi ke ku aku imua o lakou ekolu, no ka mea, he ikaika a oolea na lala o kou makua Powa. Akā, pane mai la o Mahone, mai kah f a kiola wale i kn hakina o ka manawa no ka mea waiwai ole, imua aku i ko lakou wahi e pee ai; aole e hiki ina ilio Denemaka ke pakele me kela lei gula ma ko lakou lima. E hoomanao hoi e Donala aloha ike kauoha a ka Moi Beriana i ka mea nunu e hoihoi lanakila mai ia lei a hiki i Kinikora. E hnaheo hoi au no ka hanohnno oka inoa Naita iluna o'u i keia ia, ma ka ukali nna aku i ko lakou mau meheu a poino mahope oia inoa laahia. Nolaila, ine kona hookaulua ole, nalo aku la oia iloko oka hihipea pohkua oka ul«ilanu mahope o na kapuai o na pio, oini hoi na leo o ka poe huli e wawalo ana mai kahi mnmao mai a me na wahi kokoke mai. Alokai aku la ke alii Po*.v.\ i nn keiki Denemaka ma ke ala pilikia a kupilikii loa maloko aku oia ululaau ; oiai oia e hele ana inamua o louo me he la, ua kaniaaina i na wahi o pau oia alahele ululaau. U kuu lima akau nei, ka mea a'u i hilinai mau ai, he kauwa hoopono a maikai hoi aole ota e hoihoi nele mai i ka -anamo e hookau ia aku ona uialuna ona, no ka hoopio ana ika manao uilani oka mea kue, wahi a kealii Powa i pane aku ai i na Denemaka ; nolaila, e haawi no au maluna o na ami o keia lima i ka inana o hopu a paa, a i ole, e opa a weluwelu i kela opio lapuwale manao haakei, mamua ae o kuu haalele ana iho i keia awawa nen\ keia mau ululaau nani; ama o ka Inpalapa la ona ula ahi, e hooko no au e hana rae ke kaulua ole. Ua pihoihoi nui ka mea pakaha wale, ia'u i hoole ai imua o kona alo, aole oia ka Moi oiaio ma ka nohoalii o lrelani. Aka, rae ka oiaio, ke mihi nei au ia'u iho me ka ahewa ana i kuu nhane, aoio au i kanu aku ika maka o ka'u ihe iloko oka eiakalua o kona puuwai. Noiaila, e o'u mau hoahele, ma ka waha oke ana kahi a kakou e komo aku ai, e akaaka kakou ika poe naaupo e imi nel ia kakou. He elima minute o ko lakou naku hele ana iloko oka nnhele, komo pono aku ia lakou iloko o ke kukenukonu o ka hihipea o ka waonahele. O ke koa Maholie hoi, e hookoWoke mau aku ana oia mahope o na kapaai ona Denemaka, ua ike mau aku oia ia lakou a hiki i ko iakou nalo ana iloko iilo o ka nahele. Aka, ia lakoo i hiki ti ma keia wahi, ua nalowale kolee iho la lakou; o ia Mahone i hiki ai ma ke poo o keia ulunahele, ua hoopahaohao ia iho la oia i ke ala ana e imi *fcu ai ina pio. Aka, aole oia i kali wale malaila e hoohala manawa ai. Ua hooholo aku hi oia i kona lio imua.-a komo aku h iloko o ua uluiaau la, me kona hea ana mai ia Donala e ukali «ku iaia. Ia Mahone he kanalima iwilei iloko o keia uiunaheie, ia wa i paa mai ai kona ]io ika hopu ia e kekahi mau kanaka, aku koke iho U ia. Ii wt koke no i hoouhi ia iho ai maluna ona kekalii koloka nui kaumaha, a huki ia iho la oia mai kona lio iho a waiho ilalo o ka honua, -rae ke alako pu ia ana aku iloko o ke ana, aole hoi e hiki iaia ke kahea a k» fa(e nona iho.

E hoopaa aku iaia iioko o ke ana, wahi a ka leo kakana oke aln Powa ; a e hakilo ; pu aka i kona ukaii ke hoea mai oia maanei. I keia manawa, oa komo bou ka kakou koa malalo o ka mana o kona makua Powa. a o ni moeuhane ana i lia ai, ua auhee aku • la mai ona aku. ' E loaa anei he mau kokua e hoopakele ;ae ai i ka kakou koa mai na iinia koko ae o | kona mau enemi, mamua ae o konn kumaI kaia e ia ana e ,'akou ? £ ke kanaka ino manao haakei, wahi a i : ke a!ii Powa i pane kakana iho ai ma kona : | pepeiao, ua hoike mua aku au ia ee, o kou \ ola ka uku kupono no kau mau hana kue j ia'u ; a ano, ke lawe ia mai nei kou hoaheie j e kaana like ika haawina hookahi me ee. > t T a lawe ia ae la be koloka mai ke poo ae | o Mahone, a ike aku ia oia i na powa e ala- j ko mai ana i kekihi mea i owili ia a paa ! iloko o kekahi koloka ulaula īloko o ke ana, i kohi hoi ana e waiho ana me ka paa ike ■: kupee ia īluna o ka lepo koekoe malalo ona. j i Ike pu aku la hoi oia ina ahi Denemaka j eku ana ma ka aoao o ko laua mau lio j | kaua, oiai hoi imua o kona alo, e kau mai | | ana na maka enaena i ka huhu o kona ma- j kua Pown, a e owaka ana knna pahikaua : ma kona lima. ' Ia manawa i ku poai ae ai na kanaka po- j wa a puni oloko o ke ana, me ka makaukau e lele aku maluna o ka lakou pio a houhou aku i kona kino me ka winiwini oi o ka lakou mau maka ihe, ke puka aku ka huaolelo mai ko lakou poo aku, oiai e oweia ana oloko oke ana i ka malamalama ona kukui ihoiho. £ ku ana o Donala imua o lakou me na | !nna i hnuhoa ia i ke kaula mahope o kona kua, a e ku ana eha mau kanakn powa imua 0 kona alo me lea lakou mau laau ihe i kau ia mai i kona pua-i, a e haka pono ana ko lakou mau maka iaia, me he la, o lele aku nna e koli ola iaia. Aka, alawa mai la na maka hoōmakue o ke alii Powa ia Donala a pane mai la, ua ao ia na ilio e kona kahu e hoolohe i kona leo, a i ko lakou wa e hoolohe ole ai iaia, e | lalau no oia rna ko lakou pepeiao n hoopai j ia luleou, a pehea la i kepa mai ai oe ia'u I me ka manao ino, ua moeuhane mua anei oe no ka uku hoopui o knu mau hana ? E ke kanaka kipi ! Maloko o kela heiau hoano, kahi o ko'u mau kupuna i hala i noho ai, kahi hoi a kuu enemi pikaha waie e noho nei, i kaikai ai oe i kou lima akau a kau mai la ika pahikaua ī kuu puu. Nolaila, maloko oia heiau hookahi e mohai īa ai ko olua mau ola, a maluna hoi o na kiokio po« haku kiekie o Gien Mama, e haawi ia aku ai ko olua mau kino kupapau na na manu koraka. Alaiin, alako ia nk'U la laua nei e na ka* naka powa iloko hlo oke ana, a waiho ia aku la e !akou iioko o ka pouli. Huii ae la ka kakou koa pio a hawanawana i kona ukaii hoopono me ka ieo mauiiawa o ke kaumaha, ua pau ka manaolana ann no knua, aole kaua e ike ana i na leaiea o ke.kahua mokomoko o Ciontarf. Mai kaniuhu e kuu Mahone aloha, wahi a kekahi leo i hawanawana iho ma kona pepeiao, eia no he hoa'ioha ahe kokua koko» ke nana e hoopakele ia oe mii ka luakupapau ae o ka make au e moe nei. Ena lani! wahi a Mahone. heaha keia | leo kamahao a'u e lohe nei, he uhane lapu j anei no ka po, he mea kino anei ? Aka, pae ! nahenahe hou mai la ka leo i kona mau pa-1 hu lohe, a hoomnopopo iho ia o Mahone, he ! mea kino ola. laia e lupea ia aoa ena manao kuko no ; ka ike aku i na heiehelena o ka mea nona ka ieo, pa*e liou ana ka ieo ana ī lohe ai i na minute mamua iho. E kuu Mahone aloha. e hooiana i kou manao, mai pihoihoi a hopoho|vo no ka leo au e lohe nei; a ika haule ana iho o ka mapuna olelo hope loa a nal», ia wa ka kakou koa i pane ae ai. Oka leo ia o kuu koahine hookama, ka mea nona na lima lahilahi nana i hoomaloo . ae i keia mau kulu waimaka iloko o ka wa t loaa ai ia*u na inea, kuu hoa heie ona la 1 opiopio, a hoa'loha hoi ona Ia aoo, eia ka 1 oia me a'u iloko o keia luapo, he kokua a he puuhonua no'u, o Teresa Fiao!a ia, ua . hiki mai oia e ike i ka hopena o kona kunane popilikia. Na na mapuna leo hooiana oke kaikamahine a ke alii Powa i hoohauoli i ka naau pilihua o ke koa Mahone. A haule aku ia oia iloko ona moeuhane ana no keia mau ouii pahaohao oka lua | huna ona powjt, oiai hoi ka mea nona ka j leo nahenahe ina hora mamua iho e kiai •; pauaho ole ana i na' heiehelena mahulehole iio ka kakou koa a me kona ukali, oiai hoi e : hoolaia ana na powa i ko lakou ala e puka t ai ika waenakonu oia po, me ka ahoi pu i ana aku ia Mahone me Donaia iko lakou . home ma kekahi huli o ka aina> 1 AeU i pau.