Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 32, 9 August 1879 — Page 2

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  Diane Poche
This work is dedicated to:  Langues Tirees Translation

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ma ke Kauoha.

(section unreadable)

Hoolimalima o na Aina Aupuni.

MA ka Poakai Sept. 1, 1879, ma ka hora 12 o ke awakea, e kuai ia ana ma ke kudala akea ma ke @ iho o Aliiolani Hale na hoolimalima aina malalo iho :

1  KOLOAHA Helu 1.  Eia na palena, makai ka aina o Huaka a me ke alanui, mauka ka aina o Kaihumoku. ma ka hikina ka aina o keliikinoina, ma ke komohana ka aina o Kaiwi.  Kona ili 41 8-10 eka.  Ka uka elima dala a maluna aku no ka eka.

2  KOLOAHA Helu 2.  Eia na palena, makai ka aina o Kaihumoku, mauka ke alanui

aupuni a me ke kuleana o  Kahia, hikina ka aina aupuni ma Kulihai, komohana ka aina o Nahakuelua.  Kona ili 35 8-10 eka.  Ka uka umi dala a maluna aku no ka eka.  Dala kui ke i ka wa e kuai ai.  E ike ia no na kii o keia mau aina ma keia Keena a ma ka Hale Leta ma Honokaa.     SAM'L G. WILDER.

Kuhina Kalaiaina.

Hoolimalima o na Aina Aupuni.

O ka hoolimalima no elima makahiki o kekahi apana aina hookahi ma Ainahou 50x100 kapuai, e kuai ia ana ma ke Kudala akea ma Aliiolani Hale, ma ka Poaina, la 5 o Augate, 1879 ma ka hora 12 awakea.

O ka uku $150 a maluna aku no ka makahiki.

E ike ia ke kahua ko ninau ma ke keena Kalaiaina.     SAM'L G. WILDER.

Kuhina Kalaiaina.

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2.     Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

POAONO, AUGATE 9, 1879.

MA ka Poaono i hala ae nei ua halawai kekahi pake me ka Poino ma kekahi o na alanui o keia kulanakauhale.  Ua hookui ia mai la oia e kekahi kaa halihali ohua, a ua hina ilalo a kaa aku la na huila o ke kaa maluna o kona kino.  Ma ka la Sabati ae ua make loa ua Pake nei.  Ua noho ke Kiure Koronero, e imi i na kumu o kona make ana a maloko o keia pepa e ike ai ko makou poe heluhelu i ka olelo hooholo a ia poe kiure no ke kumu i make ai ke kanaka a no ka mea nana e hookele ana i ke kaa ia wa.

Iloko o kekahi mau mahina i hala ae nei ua hoopuka ia na laikini no na kaa halihali ohua, a ua hooholo pu ia he mau rula e hooponopono ana i na lawelawe ana o na ona o na kaa a me ka poe hookele i ua poe kaa nei.  Ma ka makou ike, a me ka ike o ka lehulehu. aole i malama pono ia keia mau rula a me na hooponopono ana @ kekahi o keia poe hooholo kaa.  A oia no paha ke kumu i poino ai ke ola o keia kanaka.

Ma kekahi o na pule i hala ae nei, ua hele mai kekahi malihini mai kekahi o na mokupuni e ae o kakou.  Ua kau oia maluna o kekahi o na kaa hoolimalima a holo mailoko ae o ke kaona a hiki i ke alanui Kula, malaila oia i lele ai, a i kona ninau ana i ke kalaiwa kaa no ka uku, kaki ia mai la he hapalua dala.  A i ka hoohalahala ana o ka malihini, huhu mai la ka ka mea kaa, a pane mai la "ina aole oe e uku mai i ka hapalua e haawi ia ana oe e au i kamakai."  O ka makau no ia o ka malihini a haawi aku la i ka hapalua.  He hana alunu ia, a he uhai ana i ka rula o na kaa.

Ma kekahi o keia mau la iho nei e holo nui ana kekahi mea hookele kaa ma ka aoao hema o ke alanui, a e iho mai ana kekahi mea e ae maluna o kona kaa ponoi ma ia aoao hookahi ; peahi aku la ka mea hookele kaa hoolimalima ia ia la e huli ma kekahi aoao ae ; aka, oia la no ka mea kupono ke huli ae, no ka mea ua hewa ia i ka hele ana ma ka aoao hema.

O ka hemahema o kekahi poe hookele, o ke ao pono ole ia o kekahi poe lio, o ka popopo o kekahi mau kaa me na ili, me ka alunu i ka ka malihini, oia kekahi mau hewa a makou i ike ai iwaena o na poe hookole kaa o keia kulanakauhale.  A no ka pono a me ke ola o ka lehulehu, ke koi nei makou e hoopau ia kela mau hemahema.

Olelo Hooholo a ka poe Kiure

Koronero

MA kekahi noho ana o ka poe Kiure nona na inoa malalo iho ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma na la 4 a me 5 o Augate. ma ka M. H. 1879, imua o David Dayton kekahi o na Koronero oia mokupuni i olelo ia, no ke kino make o Lam Yong, he pake e waiho make ana ia wa.  Ma ka hoohiki a ka poe kiure i hoohiki ia e imi i ka wa, i ke ano a me na kumu i make ai o Lam Yong i olelo ia.  Ke hoike nie lakou ua make ua Lam Yong nei i olelo ia ma ka la Sabati Augate 3, mamuli o kona hookui ia a hoohina ia ana ilalo e kekahi kaa halihali ohua i hookele ia e Ainui, ma ia kumu, ua hookui ia ka lolo o ua Lam Yong nei i olelo ia, a nolaila mai ka make.   Ma ka manao o ka poe kiure, ua hewa ua Ainui nei i olelo ia no ka lawelawe me ka noonoo ole me na ili a me na kaula kaohi popopo, ma ia mea, ua hikio ole iaia hoopaa mai i ka lio holo ino.

I hoike no ka oiaio o keia, ke kakau inoa nei ke Koronero i olelo ia, a me na kiure o keia noho ana, i keia la a me ka makahiki i hoike mua ia.

David Dayton Koronero

            Loo Ngawk                 Geo. H. Bush

            L. Amoo                      Chas. Bent

            Wm. H. Tell                H. L. Sheldon.

Na Hihia imua o ka Aha Kieki Kau

o Iulai 1879.

La 18. J. M. Kapena a me kekahi poe, Komisina o na aina lei alii, kue ia E. Lindemann ; hoopii kipaku.  Kiure hui hooholo ia ka pono no ka aoao i hoopii ia.  E. Preston no ka aoao hoopii, A. S. Hartwell no ka aoao i hoopii ia.

La 21, J. M. Herring, kue ia Puu ; hoopii poho no na $33.  Hooholo ia ka pono no ka aoao i hoopii ia R. F. Bickerton no ka aoao i hoopii.  W. L. Holokahiki no ka mea i hoopii ia.

La 22, Ke Lii kue ia W. J. Noa, hoopii no ka hoohiki wahahee.  Ahewa ie, hoopai ia eha makahiki ma ka hana @olea a me na koina o ka Ahi, he $33.55.  S. W. Mehelona no ka aoao i hoopii ia.

La 23, Ke Lii kue ia Kuhaleloa k, hoopii ia no ka hoohiki wahahee.  Hookuu ia R. F. Bickerton no ka aoao i hoopii ia.

La 24, Ke Lii kue ia Naiwi a me Halaki.  Hoopii ia no ka hoohiki wahahee.  Hoopanee ia a ke kau o Okatoba.

Susana Kealoha kue ia Bona Holo.  Hoopii oki mare no ka ona.  Ua ae ia ke noi e oki mare.

Palapala Kauoha a Lui Napoliona.

Ua hoolaha akea ia ae ka Palapala Hooilina hope loa a ke Keiki Alii Imiperiala Lui Napoliona ma Nu Ioka, ma ka la 15 o Iulai i hala ae nei.  Ua kakau ia me kona lima ponoi, a ua hana ia ma Kikelahuka i Enelani, ma ka la 26 o Ffeberuari M. H. 1879.  eia na mea ano nui iloko o ua Palapala Hooilina nei :

Ke makemake nei @ u e waiho p ia ko'u kino me ke kino o ko'u makuakane, a hiki i ka wa e lawe pu ia aku ai i kahi e waiho la ka mea nana i kukulu i ko makou hale iwaena konu o ka lahui kanaka Farani ; ka poe a maua i aloha nui ai.  O ko'u mau manao hope, aia no maluna o kuu aina hanau, a he ake au e make mamuli o ka pono o Farani.  Ke hoonoho nei au i kuu makuahine aloha ka Emepera Wahine Eugenie, oia ko'u Hooko Kauoha hope ; a nana e hooponopono i ka hooko ana i keia mau kauoha malalo iho.

200,000, Hapaha F. no kuu hoahanau ke Keiki Alii J. N. Murat ; 100,000, H. Farani ia M. F. Pietri, no kona mau lawelawe aloha ana no'u ; 100,000, H. F. ia M. Lebaron Corvisart, he hoike no kona aloha ia'u ; 100,000, H. F. ia McMe De Laminat, ka mea nana i aloha nui i kuu makuahine ; 100,000, H. F. ia M. A. Filou, kuu kumu ao kahiko ; 100,000, H. F. ia M. N. E. Spinasse, 100,000, H. F. ia Kapena A. Bizot, oia ko'u hoa'loha kahiko loa.  He makemake ko'u e haawi aku kuu makuahine aloha he haawina no ke ola ; He 100,000, H. F. i ke Keiki Alii L. L. Bonaparte, he haawina no ke ola 5,000 H. F. ia M Bachon, kuu kahu lio ; he haawina no ke ola 2,500, H. F. ia Madame Thierry ; a pela no hoi ia Ahiman.

Ke makemake nei au no ka'u mau kauwa e ae a pau aole e hoop@u ia ko lakou mau kulana.

Ua hoolahaia ma kekahi o na nupepa o Nu Ioka, o ka mea ano nui i ike ia o ka Palapala Hooilina o ke Keiki Alii, oia no kona haaheo nui no ka inoa o Napoliona.  Ua ko! ikaikia aku oia i kona makuahine e hoomanao ia e like me ka loihi o ke oia ana o ka aoao Bonepate, pela no e nele ole ai ka aoao Imipiriala ka mea nana e alakai ; a, aole e make pu ana ka laina o kona hale me ia.  Ua kauoha oia i kona makuahine, e malama loa i na hoomanao no kona makuakane nui (Napoliona 1,) a me kona makuakane ponoi.  A ua hoike ae oia i kona manaolana no ka hiki ana mai o ka manawa e waiho pu ai na kino o na "Napoliona" ekolu ma kahi e waiho mehameha nei ke kino o ka mea nana i kukulu ka hale.

Haleiwa.

No kuu manao, e kuhihewa ana kekahi mau makamaka no na mea a'u i hoolaha ai no Halweiwa aia ma ka mahele eha, nolaila, ke pakui nei au ma ia wahi, oia keia ; Aole e ae hou ia na keiki hele la, aka, o ka poe noho paa wale no ma ke kula.

MARY E. GREEN.

NU HOU KULOKO.

EIA HOU NO UA OPIUMA.---Ma @ Poaono, la 2 o keia malama ua loaa hou mai kekahi mau tini opiuma he 100 maluna mai o ka moku kiapa Hawaii Kalakaua.  Ua huna ia keia ma ka lua malalo---a mamuli o ka makaala o kekahi poe ua loaa aku la keia mau tini.

MAI PAU I KE AHI.---Ma ka po Poaono o ka pule i hala, mai pau i ke ahi ka Halekuai Laau Lapaau o McWayne e ku nei ma huina o na Alanui Papu me Kalepa, mamuli o ke pahu ana o ka ike ia ana e kekahi mea a me ke kokua pu ana mai hoi a kekahi mau mea eae, pela i pakele ai me ka poino.oie.

ONA RAMA.---Ma ka po Poaono i hala, ua ike ia kekahi haunaele ona rama ma ke alanui Beritania mawaena o na alanui Papu me Nuuanu, a ua hoouoho ae ia hauwalaau ana i ka poe e noho ana ma ia wahi kokoke mai.

MA KE APO O KA MARE.---Ma ka po Poaono o ka pule i hala ma Apua, i Honolulu nei, ua hoohui ia ma ke apo o ka mare e Rev. H. H. Paleka o A. Kalauli me Mrs Pamahoa Nihi, ka wahine kane make a Napoliona Nihi,  Malaila ae kekahi mau keonimana o keia kaona kahi i luakaha ai.

HE HUAEAI LANI.---Ma ka huakai kaapuni aku nei a ka mokuahi "Kapena Ki" no ka mokupuni o lalo i ke ahiahi Peakahi iho nei. ua lawe aku oia i na ohua i hiki aku ka huina i ke 60 a oi. ua hele no hoi ua mokuahi la a "Ohuohu Helemano i ka @ Lehua."

MOKUAHI KULANAKAUHALE O SIDANE---Ma ka huakai hope loa iho nei a ka mokumahu "Kulanakauhale o Sidane," na ike ia he 7 ona la holo mawaena o keia awa a me Kapalakiko ; a he 26 la mawaena o Kapalakiko a me Kikane.  O keia ka oi o ka huakai holo loa i ike ia.

HON. A. F. JUDD.---Ua holo aku nei i ke ahiahi Poalua iho nei maluna o ka mokuahi Lehua, ka Lunakanawai Hon. A. F. Judd a me ka Loio Kuhina no ka malama ana i ke Kau hookolokolo kiure ma Kauai, a ua holo pu aku nei me kekahi mau hoa o ka Papa Loio o Honolulu nei no na mea e pii ana no ia huakai hookahi no.

LEO KAHEA.---I na Kula Sabati me na hope, na Kumu me na hope, o na Kula Sabati o Hawaii Akau, ke kahea leo nui ia aku nei oukou, e hui pu ae me ka Ahahui Euanelio. ma ka pule mua o Sepakemapa. ma ka Luakini o Kauahaao, Waiohinu, Kau.  Me ka mahala ; ka oukou kauwa haahaa.  W. A. MIO.

Waipio, Hamakua, Iulai 22, 1879.

PEPE I KE KAA A MAKE LOA.---Ma ka Poaono o ka pule i hala ma kahi kokoke ia ka uwapo o Peleula ma Honolulu nei, i ka wa a kekahi kea hoolimalima e holo pukaka mai ana mai uka mai me kona hookele o Ainui ka inoa, a he mau ohua kekahi, ua holo ino mai la ua kaa nei a hookui i kekahi pake o Lam Yong ka inoa, a hina ka pake a kau aku la na huila o ke kaa maluna o ua pake nei, a he mau palapu maluna o ke kiao o ka pake poino, o ke kahu kaa no hoi, ua lohe mai makou ua haki kekahi uha ona mamuli o ke peku ia ana e ka lio.  Ma kala Sabati ae ua make loa ua pake la mamuli o kela mau ulia poino i loaa iaia.  A ma ka Poakahi ae na kahaia ke kino make o na pake la, i maopopo ai ke kumu o kona make ana.  Ua noho ke Kiure Koronero e imi i na kumu o ka make ana o ua pake nei, a e  ike ia no ka moolelo o ka lakou hana ma kekahi wahi o ka pepa o keia la.

MAKE I KAHI PUHI RAMA.

E KA NUPEPA KUOKOA ; Aloha oe :---

Ma ka la 13 o keia malama he la Sabati ia, oia ka la i make ai o Kekua (k) ma kahi puhi rama "Okolehao" ma Puueo, apana o Kau nei.

A penei ke kumu o ka make ana, i na la mamua aku, ua inu nui loa oia i ke kulu "Okolehao" a hala na la ekolu, a i ka ha o ka la, make iho la oia me ke kauoha ole, he noa oia no ka hui Hoole Waiona wahwahee o Waiohinu, malalo io ka hoohiki ana imua o ka Rev. J. Kauhane i ka malama o Sept. A.D. 1878 i hala ae nei.

A malako o ka hale halawai kahi o lakou i hoohiki nui ia'ai, ua ku mai o A. Kalauli e haiolelo wiwo ole imua o ke anaina nui e nana aku ana, a o kahi oia haiolelo ka'u e hoike ae penei.  @ o'u mau makamaka, o'u mau hoa'loha, ke hai aku nei au imua o oukou, o ka rama, he ipo aloha ia na'u, he hoa moe pu  i ke kapa hookahi, i ka uluna hookahi i keia la, ke hookaawale nei au ia ia, aoel au e hoopa hou iaia, aole no hoi e hoao hou mai keia manawa aku a i ka wa pau ole," a pela aku no hoi ka lua o ka mea haiolelo J. N. Kapuhu, kokua ke kolu S. Hookano, i ka Rev. Kauhane ka haiolelo hope, hookuu ke anaina me ka mahalo.

A mahope mai oia manawa ua komo pu au e hauoli me lakou, a eia mai ko lakou mau inoa, ka poe i komo i ka hui Hoole Waiona.

            A. Kalauli                    Peresidena.

            J. N. Kapahu               Puoku & Kakauolelo.

            S. Hookano                 Lala.

            Kikaua                           "

            Mose Kalaikoa                          "

            Kanelaauli                     "

            Kekau                            "

Oia ka mea i make i ka Rama, he oiaio, o ka make ana o Kekua, ua make i ka rama, aole nae he mea nana i huli i ka poe nana i hooinu ia Kekua i ka rama a hiki i keia la.  Owai @ o lakou nei i hoopaa i ka hoohiki ana no ka manawa pau ole ? ninau au i ka wai kaulana o'ua aina nei, o ka  " Ua Haao " ke hoole mai nei aole !

O ka ike o ka mea kakau, he oiaio mau no ia i na manawa a pau, ua ai ka ilio i kona luai, ua moe ka Puaa i ke kio lepo, ua inu hou ka poe hoole waiona i keia manawa a oi wale aku keikie palena ole i ka ike aku, " pau loa hoole waiona. nui-nui kaukau. "

E o'u mau hoa ili ulaula, mai ka la hiki i Kumukahi a Kaula i ka palena o na moku, e nana mai kakou i na hoa hoole waiona o ka aina kua makani, i ka like ana o ka ona me ka hoohiki.     JAMES B. KAWAI.

Ohialele, Kau, H. July 31, 1879.

(Ma ua aina kahakai i piha me na pohaku paala a me na haloko kai lehulehu, aia malaila ka noho nui ana o na puhi o kela a me keia ano, e like me ka Wela, Laumilo, Kapa, O-u, a pela aku, a ke nahu mai lakou he keu aku o ka eha a me ka weluwelu o kekahi wahi o ke kino o ke kanaka, a he ku no hoi i ka hoomaka'uka'u.  Aka, o keia ano puhi nana i hoopoino i ke ola o keia kanaka i hoike ia ma ka palapala maluna, he oi aku ia a ka puhi weliweli loa, no ka mea, he ale okoa no i ke kino, a he hoopoino loa hoi i ka uhane. @ H. )

OLELO HOOLAHA.

(section unreadable)

(section unreadable)

MA ka Aha Hookolokolo Kiekie o ke Aupuni Hawaii, KALAKAUA, Ma ka lokomaikai o ke Akua, o ko Hawaii Pae Aina, ka Moi : Ia William C. Parke Esquire, Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope---Aloha :

Ma keia ua kanohaia oe e kii ia LUI KEKUA k o Hilo, a i ole ia o Puna, Hawaii, ka mea i hoopiiia, ina e waiho mai oia i kana palapala pane iloko o na la he iwakalua mahope o ka loaa ana i keia e hele mai a e ikea imua o ka Aha Kiekie ma ke Kau o Aperila e noho ana ma ke Keena Hookoiokolo, o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI la 7 o APERILA e hiki mai ana, ma ka hora umi a. m., e hoike i ke kumu e ae ole ia aku ai ke koi ana a Kauwe w ka mea hoopii mamuli o kana noi i waiho pu ia me keia.  A e paa pu ae malaila ia wa me keia palapala, me ka hoike piha no na mea e pili ana.

Ikea, Hon. CHARLES C. HARRIS, Lunakanawai Kiekie o ko Makou Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, i ke a la 20 o Ianuari A. D. 1879.

[Ka Sila o ka Aha Kiekie]

O ka palapala kii i hoike ia maloko a me ke noi pu kekahi, aole i hookoia, oiai ua imi nui ia ma Hilo, Kau a me Puna, aole nae oia i loaa, a ua ike ole ia kona wahi @ noho nei.

Kakau inoa ia     W. C. PARKE, Hamuku.

Honolulu, Oahu, ss.     Ma keia ke hoike nei au, o na olelo mamua ae, he kope pololei me ka oiaio ia o ka palapala kii mua, me ka hoike a ke Ilamuku e pili ana, i hoopuka ia ma ka Hoopii Oki Mare o Kauwe w kue ia Lui Kekua k.  A ua kauoha ia e ka Aha e hoopaneeia keia hihia a hiki i ke Kau o Okatoba e hiki mai ana, ia wa e pane mai ka mea i hoopiiia

No ka oiaio o keia, nana i ko'u lima i keia la 28 o Iulai,

JNO. E. BARNARD,

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

A HA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka hooponopono waiwai o D. KALANIKAHUA, o Honolulu, i make kauoha ole.  Ma ke keena imua o ka Hon. A. F. Judd,  Lunakanawai o ka Aha Kiekie.  Kauoha e hoolaha i ke noi apono i na papa hoike, hookuu ana a e mahele i ka waiwai.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kahele w ka wahine kanemake a lunahooponopono o ka waiwai o D. KALANIKAHUA, o Honolulu, i make e noi ana e apoino ia na hoolilo he $524.50, a e hoike and aohe mea i loaa mai iaia, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e h@ ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano lunahooponopono.  Ua kauoha ia, o ka Poalua, ka la 9 o Sepatemaba, 1879, ma ka hora umi o kakahiaka imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i keho ia no ka hoolohe ana i na noi la a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili maiaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou. e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai oleloia.   A o keia kauoha, ma ka olelo Hawaii i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.

Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 2 o Augate, 1879.     A. FRANCIS JUDD,

Ikea:     Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

A. Rosa, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Hoolaha Hoopau Moraki.

MA keia ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala Moraki i kakauia Feberuari 13, 1877, i hanaia mawaena o J. Kaai  o Honolulu, Oahu, me Allen & Robinson oia wahi no, i  Kakau Kope ia ma ka Buke a ka Luna Kakau Kope  ma ka Buke 48, ma na aoao 287, 288 a me 289, a no ka uhai ia ana o na olelo aelike iloko o ka palapala moraki i olelo ia, o na aina a pau, na hale a me na pono e pili ana, iloko o ka palapala moraki i olelo ia. mahope iho o ka pau ana o ka wa i hoakakaia e ke kanawai, e kuai ia ana ma ke kudaia akea, no ka uhai ia ana o ka olelo aelike i hoike mua ia.  O ka waiwai iloko o ka Moraki i olelo ia, aia no ma Koolau. ma ka mokupuni o Kauai, a ma Makapala, Kohala, mokupuni o Hawaii.

ALLEN & ROBINSON.

Cecil Brown, Loio o ka mea nona ka Moraki.

Kakauia ma Honolulu, Aug.  2, 1879.

O KA mea nona ka inoa malalo, ka Luna Hooko Kauoha o ka palapala kauoha hope loa o Joshua R. Williams o Halawa, Ewa, mokupuni o Oahu, ka mea i make.  Ma keia ke kauoha aku nei i na mea a pau ina he mau koina ko lakou no ka waiwai o ka mea i make, e hoike mai i ko lakou mau koina me na hooiaio pu me na palapala hoakaku ina no paha i hoopaa ia ma ka Moraki maluna o ka waiwai paa, ma kona hale noho a i oie la ma kona keena hana ma Honolulu, iloko o na mahina eono mai ka la e puka aku ai keia hoolaha, a i ole ia e hoonele mau loa ia aku lakou.  A o ka poe a pau i aie i ka waiwai i oleloia, e hookaa koke mai lakou.

W. R. CASTLE.

Luna hooko kauoha o ka palapala kauoha hope o J. R. Williams i make.

Kakauia ma Honolulu, Aug. 1, 1879.

EKE UKA @A NALOWALE

---Ma ka---

Mokuahi 'Likelike.'

UA noalowale he eke ukana no'u maluna o ka mokuahi Likelike ma ka huakai kaapuni o ka 15 o Iulai iho nei, mawaena o ke awa o Punaluu, Kau, a me Mahukona, Kohala, Hawaii, maloko oia eke oia na ukana : 1 Noho Italia ano kahiko i kuniia na wahi a pau o ka ili, a koe kahi e noho iho ai, aole pihipihi ma na ili keehi me ke kaula e paa ai ; 2 kaulawaha, ka mua he kaulawaha ku, ka lua he kaula ku amiami, ma na ili poo a me na kaohi he ili eleele, aole poino: a me elua pale huluhulu, hookahi he mea eleele, a o ka lua he ahinahina.  Ua kakau ia owaho o ke eke i ko'u inoa penei :

Moses Nakuaau,

Punaluu, Kau.

O ka mea i ike i keia eke me na pono a pau, e hoouna mai ma ke awa o Mahukona, Kohala, a e uku ia no e like me ka luhi, a i ole e hoouna leta mai mamua.

MOSES NAKUAAU.

N. Kohala, Hawaii, Aug. 2, 1879.

OLELO HOOLAHA.

MAI keia la aku a mau aku, aole au e hookai ana i kekahi aie i hoie ia ma ko'u inoa, ike oie he palapala ae mai ia'u aku.     C. AKANA.

Alanui Nuuanu, Honolulu, Aug. 2, 1879.

AHA Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Nika w o Waimea i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.  Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Aio pake o Waimea, e hoike mai ana, o Nika w no Waimea, Kauai,  ua make kauoha ole ma Waimea, ma ka la 18 o Mei 1879, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia J. Kauai.  Ua kauohaia, o ka Poaono oia ka la 30 o Augake 1879, i ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, mua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, Kaui, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou. e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa he nupepa ma Honolulu.

Kekauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina.  Iulai 23, 1879.

JACOB HARDY.

Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

AHA Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o S. Nawaalaau k o Waimea i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.  Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kakaka Lau o Waimea, e hoike mai ana, o S. Nawaalaau k no Waimea, Kauai,  ua make kauoha ole ma Waimea, ma ka la 28 o Augate 1876, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia J. H. Kauaini.  Ua kaaohaia, o ka Poaono oia ka la 30 o Augake 1879, i ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, mua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, Kaui, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou. e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa he nupepa ma Honolulu.

Kekauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina.  Iulai 23, 1879.

JACOB HARDY.

Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

WATI, WATI, WATI, WA@

HE EMI A ME KA MAKEPONO LOA !

(text right of graphic):

(graphic)

(text left of graphic):

Mai Hele i na Hale e  a@

KAHI E APUHI IA MAI AI OUKOU ME NA OLELO PAHE

E Ninau na AWati Dala

maikai a me na Wati Gula Nani

Loa, i loaa ole ko lakou like ma

keia mau Pae Moku o Hawaii nei.

E nana pono oukou i ka Inoa o ka

Hui nana i Hana.  a i kuni ia ma-

loko o keia mau Wati.

E Kuai ia aku no ia oukou e

na Kanaka Hawaii me ke emi

loa i ike ole ia mamua.

E NAUE MAI OUKOU I IKE MA@

EIA ME A'U KO OUKOU MAU IINI KAHI I MALAMA AI

E LOAA NO AU IA OUKOU MA KA HUINA O NA ALANUI PAPU ME @

M. McINERNY.

AGENA NO KEIA AUPUNI.

Hoolaha Hoopau Moraki.

MA keia ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi Palapala Moraki i kakauia Jan 12, 1878, i hana ia e Kealalani me kekahi poe e ae ia Alex J Cartwritht, a i kakau kope ia ma ka Buke 51, ma na aoao 491, 492 a me 493, a no ka uhai ia ana o na olelo aelike iloko o ka Palapala Moraki i olelo ia, nolaila, o na aina a pau, na hale a me na pono e pili ana i ike ia iloko o ka Palapala Moraki i olelo ia. mahope iho o ka pau ana o ka wa i hoakakaia e ke Kanawai, e kudala ia ana ma ke akea, no ka uhai ia ana o ka olelo aelike i hoike mua ia.  O ka waiwai iloko o ka moraki i olelo ia, aia no ma Nawae, Heeia, Koolaupoko, Oahu ua hoike ia na palena ma na Palapala Sila Nui 3390 a me 3104, o ka iii a pau he 59-100 eka.

ALEX. J. CARTWRIGHT.

CECIL BROWN, Loio o ka mea nona ka Moraki.

Kakauia ma Honolulu, Iulai 12, 1879.

Hoolaha Hoopau Moraki.

MA keia ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i ike @ o kekahi Palapala Moraki i kakauia Iulai 19, 1877, a i hana ia e Kahalewai a me Puuenea  ia Alex J Cartwritht, a i kakau kope ia ma ka Buke 50, ma na aoao 112, 113, a no ka uhai ia ana o na olelo aelike iloko o ka Palapala Moraki i olelo ia o na aina a pau, na hale a me na pono e pili ana i ike ia iloko o ka Palapala Moraki i olelo ia. mahope iho o ka pau ana o ka wa i hoakakaia e ke Kanawai, e kuai  ia ana ma ke Kudala akea, no ka uhai ia ana o ka olelo aelike i hoike mua ia.  O ka waiwai i ike ia iloko o ia moraki i olelo ia, aia no ma Honouliuli, Ewa, Oahu, o kona ili he hookahi eka ine 4.96 kaulahao, a ua hoike ia na palena ma na Palapala Sila Nui 3835 Kuleana Helu 886 i haawi  ia ia Kahalewai.

ALEX. J. CARTWRIGHT.

CECIL BROWN, Loio o ka mea nona ka Moraki.

Kakauia ma Honolulu, Iulai 12, 1879.

A. McWAYNE,

HALE KUAI LAAU LAPAAU, A ME NA

WAIALA o na ano a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui wale.  Ma ke kihi o Alanui Papa me Kalepa.

PAPA !  PAPA !

---NO---

ALLEN & ROBINSON

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KAUAI PAPA

---MA---

KA UWAPO O PAKAKA

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena !

NA KUI O NA ANO A PAU.

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

NA PANI PUKA a me

NA OLEPELEPE

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU !

(line unreadable)

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON

Honolulu Ian @ @

HOOLAHA HOOKAPU@ @

(section unreadable)

C. C. COLEMAN

Amara a he Mea Hana @

Kapili Kauai Hao

---A ME KA---

Hana ana i na Kaa Lio

Hale Hana ma Alanui Alii @

ke Alanui @apu.

HALAWAI AHAHUI.

E Halawai ana ka Ahahui M@ Star Lodge," Helu I. K. @ Poakahi, Iulai 28, 1879, a me na Poakahi ia hope iho, ma ka hora 7 1/2 o ke ahiahi aku nei na hoa a pau e hele mai ma ko lakou @ mau, ma ke alanui Maunakea, oiai he @ @ ia ana.

GEORGE A. CARTLER---W.G. @

HENRY S. WOODS---W.C.

LEROY W. BEMAN---P.S.

OLELO HOOLAHA.

E MANAO ana o MR. CLAUS SPRECKES ni, e hana i auwai nui ma ka mokupuni o M@ hookahekahe wai maluna o na mea kanu.  O ka m@ mea paha e makemake ana e eli i elima haneri @ aku paha o keia auwai ma ka olelo aelike, a e @ hoi no ka hana ma ka heluna o na kapuni k@ ma ka heluna o na kapuai loa o ka auwai i @ nei lakou e ninau ia H. Schussler ma Haiku, Maui, William G. Irwin & Co. ma Honolulu, a @ @ hoakaka kupono.

CLAUS SPRECK@

H. SCHU@

LIO NALOWALE.

UA holo a nalowale kuu lio hulu @ wae keokeo ma ke ahiahi o ka @ nei Iulai 14, mai loko aku o ka pa @ kane makai o Ainahou me na p@ pau maluna ona, a @ kona hao kuni ma ka uha @ K--H, nolaila, o ka mea a mau mea paha @ ua lio la, e haawi no au i ka uku kupono.  E loaa @ ka huina o na alanui Nuuanu me Hotele, mao mai o @

CHUNG @

Honolulu Iulai 15, 1879.

LIO NALOWALE.

MA ka po o kekahi la @ ae nei, ma Moanalua, Honolulu @ holo a i ole ua lawe kolohe ia paha @ ulaula laekea, ua kapiii ia na wawae @ kapuai hao, nona ka haokuni J R, ma kekahi @ kino, e paa ana no ua lio la me ke kaula.  Nolaila a mau mea paha nana e hoihoi mai i ua lio la @ lua nei, e uku no au i na @.

@

Moanalua, Honolulu, Iulai 21, 1879.

HOOLAHA A KA LUNAHOOPO

PONO WAIWAI.

Ma ka waiwai o Kaupena (k) i make. O @ he kuleana ko lakou e koi ai i ka waiwai @ maluna, ke kauoha ia aku nei lakou e waiho mai ia @ imua o ka Lunahooponopono Waiwai. ma ke Keena Kakela k Haki no ka hooponopono ana ia mau mea @ mahina eono, mai keia la aku, a i ole e nele no lakou @ poe a pau i ole i keia waiwai, e hookaa koke mai lakou.

F. M. HATCH,

Lunahooponopono Waiwai o Kaupena (k) @

Honolulu, Iulai 24, 1879.

OKI MARE.

AUHEA oukou o ko'u mau makamaka mai Kohala makua, mai Kona Akau a Kau.  E hele ana au Kau Jure o Waimea iloko o Novemaba il@ no oukou, ua makemake oukou e loaa ka palapala Oki Mare, e @ la'u, e ninau la'u i ka uku me na mea a pau @ no ka mea, ua haahaa ka uku i keia manawa.

D. H. HITCHCOCK

Hilo, Iune 12, 1879

LIO KUAI.

HE Lio Kuai, he lio maikai keia a ua mai kauo kaa, he ikaika, a he kupono loa @ kaa hoolimalima.  E ninau ia ma ke Keena o KAKELA