Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 32, 9 August 1879 — Page 4
| This text was transcribed by: | Napua Moikeha |
| This work is dedicated to: | to my husband, James LeRoy Lanakila Moikeha |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUHA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.
Dala Kuike ka Rula.
PO AONO, AUGATE 9, 1879
HOOLAHA EUANELIO.
E halawai ana ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana ma Waiohinu, Kau, i ka Poakolu mua o Sepatemaba, 1879, hora 10 o ke Kakahiaka. Nolaila, ke kahea ia 'ku nei na iaia a pau loa oia Aha e hele akoakoa ae malaila i ka manawa i oleloia.
S. W. Papaula, Kakauolelo.
Napoopoo, S. Kona. Augate, 1 1879.
923. 2t
HALEIWA
E hoomaha ana keia Kula i eono pule, a e hoomaka hou ana ke Kula i ka la 14 o Augake, oia no ka Poaha.
I ka wa e hoi mai ai na haumana, e lawe pakahi mai lakou i akahi kiaha aniani, akahi @ola nui, i maona pono ke keiki, akahi pa paina, akahi bakeke, akahi aiana lole, i kopa, i pia, akahi baibaia haole, i "Lei Alii" i Himeni Hawaii. Aole au e makemake i kekahi haumana e hoi mai me ka nele i ka moe laau, e hoi mai na haumana me kekahi dala kuai buke, malalo o ke ao ana a Miss. A. N. Royce. E lawe mai i dala mahina hou.
E hoi pau mai na haumana, i loko o ka Poakahi, Poalua, Poakolu ; a Poaha hoomaka hou ke kula @ ke kakahiaka, hora 9, ua lawa na pule 6 no mea a pau e makaukau no ke komo ana.
Aole e komo hou ana na keiki kula ia. O na keiki Kula Hanai wale no.
E hoomaikai ana na kamana i keia wahi i makaukau pono no ka noho ana o na haumana. Mary E. Green, Kumu Kula.
Waialua, Iulai 4, 1879. 920 ― 4t*.
Na Misiona.
Helu 25.
Na Zulu. Owai lakou? Ua lohe ia lakou maloko o na buke mamua, a maloko o na nupepa Misionari kekahi. A ma keia mau la aku nei, ua lohe nui kakou no lakou ma ka helehelu ana i na kaua iwaena o lakou me ka Beritania.
Ekolu no lahui ma Aferika Hema ; na Buremene, na Hotenetota, me na Kafa. No ka lahui o Kafa na Zulu. Aia ko lakou wahi ma ka hikina hema o Aferika. No ia wahi Natala a me na wahi ma ka akau aku.
Ma ka makahiki 1835, ua hele na misionari Amerika ilaila e hoolakalaka, a hoonauae, a hoohuli ia lahui naaupo loa mamuli o Iesu. Maikai no ko lakou mau kino, he poe kiekie, a mama i ka hele. He mau hulu manu ma ke poo o na kane, he mau lei hua haole ma ka a-i, a ma ka lima, a he wahi malo ili ma ka puhaka. He lahui ikaika, he lahui kaua.
Ko lakou mau hale. He mau hale pili poepoe, e like me kekahi mau hale maoli ma Hawaii nei mamua, a ma keia wa no hoi kekahi. He mau hale uuku no, a haahaa na puka kahi e komo ai. Hookahi no puka, a oia hoi ka puka makani. Aia mawaena konu o ka hala ke kapuahi. I na nui na wahine a ke kane hookahi nui ia mau hale poepoe e ku poai ana a lilo ka pa i pa pipi. Ua kuai ia na wahine me na pipi. O ka makua kane, kuai oia i kana kaikamahine i wahine no ke kane e haawi nui ana i na pipi waiu.
Aole he poe aikanaka na Zulu, aka, aole o lakou manao nui i ke ola kanaka. Aia a make kekahi alii, aole pono ke pili kona kino i ka lepo. Nolaila ua pepehi ia kekahi mau kanaka, a hoolei ia na kino iloko o ka lua kupapau alii i lilo i bela no ke kupapau o ke alii.
Cetawaio ke lii o na Zulu i keia wa. Paipai na luna koa Beritania ia ia, e hooki i ka pepehi nui ana i kona poe kanaka ponoi. Pane ke lii, ko'u ano ia, a me ko'u lahui e pepehi kanaka, a e hoomau ia'na no ia ano.
No ia ano hiuhiu loa o na Zulu olelo kakahi i ka misionari mua, E hele ana ka oe e alualu i na nene hihiu. Pela io no paha. Ua alualu no oia i na nene hihiu a hala na makahiki he umi, ua loaa ka nene mua. Hookahi Zulu i huli mai a lilo i hoahanau. Mahope iho nae, ua mahuahua loa ka poe huli mai. Ua loaa na ekalesia he 15. Ua ano hou loa lakou ; ano hou naau, @@hu, na hale, na oihana, na kanawai, na mea a pau.
He mau kahunapule Zulu, he mau kahu ekalesia Zulu, he mau luakini maikai, a hale kula maikai, e like me ko Hawaii nei. Ka mana keia o ka olelo a ke Akua, a na misionari i ao aku ai i na Zulu. Nui loa nae na Zulu hihiu naaupo i koe. A ke hoouna aku la Beritania i na koa e kaua aku ia lakou. Nui na miliona dala i lilo i keia kaua, nui na tausani i pau i ka make.
Tureke Komohana, waena, Hikina. Nui ke keakea ana i ua hana a ea misionari. Nui ka hana ino ana ma kauwahi i na kumu euanalio. Kue ka ekalesia Aremania, kue na Mahomeda. Aka, ua kokua mai ka Uhane Hemolele i na misionari, i na haipule io, Komo no ka lohe iloko o na pepeiao.
Aia mai ka ninau iwaena o na Aremania, na Helene, na Balegaria, na Mahomeda no ka ke Akua olelo. Nui hoi ka huli ana i ka bailbala. Hauoli no na misionari, a manao e huli nui ana lakou ma keia hope aku.
Sepania. Dona Baledomera. He wahine Sepaaia keia, he luna hoolaha, a hoolako baibala, he haiolelo ikaika hoi. Ke hoole nei oia ia ia iho, a hapai me ka wiwo ole i ka euanalio, a hele i kela a i keia kauhale e hai aku ana i na olelo e ola'i. Hawele oia i na kamaa maoli, a hele wawae ma na mauna, ma na wahi mehameha a loihi aku, kahi o na kanaka, e ao ia lakou i ka ke Akua olelo. Aia mai na kanaka. Hele nui mai e hoolohe i kana @@@@lelo ana Ua kapu @@ anaio @ i ke aupuni.
Aole pono ke oi i ka iwakalua@ Aka, akoakoa mai no kanaka maloko, ma waho, ma na p@@a aniani, ma na alanui, e hoolohe ia ia. He mau halawai eha ma ka la hookahi. I na pau keia k@pu, nui wale ke ala ana o kanaka e hoolohe i ka leo paipai o keia wahine me ka huli pu mai. Ma ka nana aku, e pau auanei no. He puna welewele wale no ke kaula e paa nei.
Kina Akau. He nuhou maikai. i ka hai ana a ka misionari, ua hele mai Iesu e hooia i ka poe hewa, ninau kekahi Pake. Hiki anei ia Iesu ke hooia mai ia'u? He kanaka hewa loa au, he puhi opioma, he moekolohe, he pepa piliwaiwai, he ona, he keiki hookuli. Hiki anei ia Iesu ke kaia, a hooia mai ia'u? Pane ka misionari, ae, hiki no, kona makemake no ia, e hooia ia oe. Ka huli koke mai no ia o keia Pake Liu kona inoa. A lilo oia i haielelo. Nui ka poe hoolohe i kana olelo paipai. Kii lakou i ko lakou mau kii akua, a hoolei ia iloko o ka muliwai. Lilo ko lakou mau ohana i mau ohana hoomana ia Iesu. He p@lapala i kau ia maluna ae o na puka hale.
"Ka Hoomana Hemolele a Iesu." Nui na kauhale e a@a mai ana, e noonoo ana no ka huli ana ma@. Ikaika loa Liu ma ka hoohuli ana i na Pake ma ia wahi.
E hauoli nui kakou, a hoomaikai aku i ke Akua, a noi aku ia ia e hoomahuahua i ka poe huli io mai. M. H.
He Called the Little Children.
The Reward. p, 60.
1
Kahea Iesu ia lakou,
Na Keiki liilii e,
A kau i kona lima no
Ma ko lakou mau lae,
Hoopau ia i ke ala lai
O na haumana e,
E ae, e lawe ia mai
Ka oukou mau pokii,
Cho. Ma ― na, alo ― ha, a a ― kahi e ―
Kei ― kona alo ― ha i na kamalii.
2
Mau ke aloha o Iesu,
Ka hea no a mau,
E na pokii, na ui pu,
E hele mai oukou.
A kau maluna o lakou
I kona lima akau,
A hoomaikai, a kai io,
I kahi ola mau.
Mana, aloha, &c.
3
Hoolohe, e na pokii nei,
Ia leo o Iesu,
E ku, a hele, a hahai,
A, oli oli pu,
Kokua, e na kumu e,
Me na makua pu,
E kii i na opio nei,
A kai ae ia Iesu.
Cho. Mana, aloha, &c.
Hawaii.
Haawina Kula Sabati
HELU 8, SABATI AUG. 24, 1879.
KUMUHANA.
Ka manao o Kristo. Pauku Baibala. Pil.
2 ; 1 ― 13.
NOLAILA, ina he mea e malu ai iloko o Kristo, ina paha he oluolu i ke aloha, ina hoi he hoolauna pu ma ka Uhane, ina hoi he aloha o ka naau a me ka lokomaikai,
2 E hooko mai oukou i kuu olioli, i like pu ai hoi ko oukou manao, hookahi hoi ke aloha, hookahi no hoi naau, e manao hookahi ana.
3 Mai hana oukou i kekahi mea me ka hakaka a me ka hookiekie wale ; aka, me ka naau akahai e hooi aku i ka manao maikai ia hai, aole ia oukou iho.
4 Aole hoi e nana ana kela mea keia mea i kana iho ; aka, e nana hoi kela mea keia me i ka hai.
5 I hookahi ka manao ana iloko o oukou, me ia iloko o Kristo Iesu ;
6 Oia no ko ke Akua mea like, aole hoi ia i manao i kona like ana me ke Akua he mea lawe wale :
7 Aka, waiho iho la ia i kona, i lawe ana i ke ano o ke kauwa, a ua lilo iho ia oia ma ke ano kanaka.
8 A loaa iho la ke ano o ke kanaka, hoohaahaa iho la oia ia ia iho, me ka ae maoli aku i ka make, i ka make hoi ma ke kea.
9 No ia mea, ua hookiekie loa ae la ke Akua ia ia, a haawi aku la nona i ka inoa maluna o na inoa a pau ;
10 I kukuli iho na kuli a pau i ka inoa o Iesu, o na mea o ka lani, a me na mea ma ka honua, a me na mea malalo ae o ka honua ;
11 I hooia aku hoi na elelo a pau, o Iesu Kristo ka Haku, ka mea e nani ai ke Akua ka Makua.
12 No ia mea, e o'u poe aloha, me oukou i lohe mau ai, aole wale no ia'u i noho ai me oukou, aka hoi, ua nui aku i neia wa e noho nei au i kahi e, e hooikaika aku oukou i ke ola no oukou iho, me ka makau a me ka haalulu :
13 No ka mea, o ke Akua ka mea e hooikaika ana iloko o oukou, i ka makemake a me ka hana, no kona manao aloha.
Pauku Gula. p.5. Hoopaana @u.
Pauku heluhelu la.
Poakahi, Pil. 2 ; 5 ― 11. Poalua, Luk. 7 ; 11 ― 17. Pakolu, Isaia 53 ; 1 ― 12. Poaaha, 2 Kor. 8 ; 1 ―9. Poalima, Ioane 13 ; 1―17. Poaono, Luk. 7 ; 36―50. Sabati, Ioane 15 ; 9―17.
Na mahele. I. Ka manao aloha. p 1, 2.
II. Ka manao haahaa. p 3―8.
III. Ka manao malama. p 9―13.
Mele. "Iesu Kuu Waiwai." Lei Alii aoao 22. Pule.
Ka Wehewehe me ka @@nau ana.
Pilipi ka inoa o keia buke hou. • He kulanakauhale hoi ia ma Maked@nia ma Tureke o Europa. Ma ka akau aku ia o Helena. Ua kapaia ia inea mamuli o Pilipo, ka maku kane o Alekanedero ka nui. Ilaila o Paulo me Sila. Oih. 16; 12-40. He poe hoomanakii ko Pilipi. Ia Paulo ma e haiolelo ana ua huli mai kekahi poe. Ua huhu loa kekahi poe, a hopu ia laua. Ua hahao ia laua iloko o ka hale paahao. Nana i ka hana kupanaha me ka huli ana o ka luna hale paahao, &c. O ka poe i manaoio, ua kukulu ia iloko o ka ekalesia e Paulo. A ua heonoho oia i kahu no lakou. He ekalesia ilihune no. Ikaika nae i ka hana, i ka kokua ia Paulo iloko o kona mau pilikia.
Ia Paulo e noho pio ana ma Roma, kakau oia i keia e pisetole i ka ekalesia ma Pilipi a hoouna aku ma ka lima o Epaperodito, mak. 64 A. D.
P. 1, 2. Nolaila, no na pilikia i loaa like i ko Pilipi ekalesia, a ia Paulo hoi. Ina aha iloko o Kristo ? He mea no anei iloko o Iesu e malu ai. Ina he aha iloko o ke aloha ? He oluolu no anei iloko o ke aloha ? Ina he aha ma ka Uhane ? He hoalauna no anei ma ka Uhane ? Ina he aha iloko o ka naau o ko Pilipi mau hoahanau ? Ma ke aha e hoomaopopo ai lakou i ke aloha me ka lokomaikai ia Paulo ? Ma ka hooko ana, ma ka hoopiha ana i ko Paulo olioli ? Ma ke aha e piha'i kona olioli ? Ma ka manao like ana &c. Ma ke aha e piha'i ka naau o na makua o na kumu, o na kahu ekalesia i ka olioli? Ma ke kue ana anei o na keiki, o o na haumana, o na hoahanau, o kekahi i kekahi ? Ma ke aha la ? Ka ekalesia hea kai mokuahana, a palapala aku Paulo e hoopau, e noho like, e noho kuikahi ?
Pehea oukou na kumu, na haumana, na kahu, na hoahauau, na makua, na keiki, noho like anei ?
P. 3 ― 4. Mai hana oukou i kekahi mea me ke aha ? Me ka naau aha ka pono ? E aha ana i ka manao maikai ia hai, aole ia lakou iho ? Mai nana kela me keia i keaha ? i ka wai nae ? He mea paakiki anei keia, o ka hooi i ke aloha ia hai me ka nana'ku i ka hai, aole i kau ? He aha ke aloha kanawai ? Heaha ke aloha euanelio? Mahea ka oi ? Nui anei ka poe i hooi ke aloha ia hai i na hoa, i ko na aina e ? Owai la lakou ?
P. 5. E noho ka manao aha iloko o lakau ? Ka manao o Kristo Iesu. Heaha ko Iesu manao ? E nana i na pauku heluhelu la. 1 Manao hoohaahaa. 2 Manao menemene. 3 Manao akahai. 4 Manao hoole iaia iho. 5 Manao haahaa. 6 Manao kala i ka hewa. 7 Manao aloha.
P. 6. Ko ke Akua mea aha Iesu Kristo ? Owai kona inoa mua ? Ka Logou Io. 1 ; 1. Olelo Iesu, owau, Ka makua, hookahi maua O keia ano like o Iesu me ka Akua, he mea anei ia a Iesu i lawe wale ai ? Aole anei i pili mau ia ia ia ano like mai Kinohi mai ?
P. 7. Heaha ka Iesu i waiho ai ? Kona ano nani hanohano ma ka lani. Waiwai loa oia malaila. Aka, waiho oia ia waiwai lilo i mea ilihuna 2 Kor. 8 ; 9. Lawe oia i ke ano o wai ? A lilo i ano aha ? Io. 1 ; 14.
P. 8. Ma ka lilo ana i kanaka ua aha Iesu ia ia iho ? me ka ae ana i ke aha ? i ka make mahea ? Nani kona hoohaahaa ana ia ia iho. Lua ole ke aloha ? Me ia anei kakou e hoohaahaa ai ia kakou iho ? Pela ke kauoha ― e hoole ia kakou iho, e hapai i ke kea a hahai mamuli o Iesu ke olelo maikai ia, a ke olelo ino ia. E hahai a i ka make. Mai minamina i ke ola kino. O ka mea minamina, a malama i kona ola kino, pehea ke ola uhane ? E noho ia manao aloha o Iesu iloko o kakou. Mai makau e make no Iesu.
P. 9 ― 11. Heaha ka uku i loaa ia Iesu no kona hoohaahaa ana ia ia iho a make no kanaka ? Ua aha ke Akua ia ia ? He inoa aha ka i haawi ia nona ? I aha na kuli a pau ? I aha na olelo a pau ? Ua pau anei keia uku i ka loaa ana ia Iesu ? Ahea e loaa a pau ? Nana I Kor. 15 ; 23 ― 28. Heaha ka uku e loaa ana ia kakou ke hoohalike kakou me Iesu ? He mau hooilina kakou nona, a e alii pu me ia ma ka lani.
P. 12. Pehea na hoahanau o Pilipi ia Paulo ma kahi e ? Ina kaawale aku na kahu me na kumu no kekahi manawa, heaha ka pono o na hoa hanau me na haumana ? Heaha ke kauoha ? Me ke aha e hooikaika ai ?
P. 13. Owai ka mea e hooikaika ana iloko o kakou ? E hana i ke aha ?
Na Ninau Kamalii.
1 Owai ko kakou kumu hoohalike ?
2 Ma ke aha e hoohalike ai me Iesu ? Ma ka nana ana ia ia.
3 E nana pehea ? ma ka naau. ma ka manaoio.
4 Owai ka buke hoike no Iesu ?
5 He Baibala ka oukou ? Aloha anei oukou i ka Baibala, a heluhelu, a malama ?
6 He manao aloha ko Iesu ia wai ? Aloha anei oia i na kamalii ?
7 He mea nui loa Iesu mamua, lilo oia i aha ? Make oia no wai ?
8 Mahea oia i keia wa ?
9 Hiki anei ia oukou ke hele i ka lani a alii pu me Iesu ?
10 Ma ke aha e hiki ai ? Hai like mai i ka pauku gula.
Mele. "Aole o'u makau." Lei Alii aoao, 103.
Pule i hoohalike me Iesu.
Haawina 9. Aug. 31, Kol. 3 ; 16 ― 25.
Na Huewai Gula Wanana Ehiku.
HELU 6.
Ka huewai gula eha. Hoike, 16;8 ― 9. Ninini aku la ka anela eha i kona hue maluna iho o ka la, a ua haawi ia mai nana e hoowela i kanaka i ke ahi. A wela iho la kanaka i ka wela nui, a kuamuamu aku ia i ka inoa o ke Akua...aole hoi lakou i mihi a hoonani aku ia ia"
Ma ka wehewehe ana i ke ano o na hue inaina mua ekolu, ua helu ia kekahi mau aina Katolika i hoamau nui i na haipule @@ a hookahe wale i ko lakou k@ko, oia hoi Farani, Italia, Sepania, Potugala &c. Nui na poino, na pilikia. na make i hooili ia mai maluna o ia mau aina me na kanaka.
Hookahi aina nui hoomaau ino i na haipule io i koe, oia hoi o Auseteria, he aupuni nui, he emep@@@a nui ia, nui na aina liilii maloko.
Ka hoomina o ia aupuni, oia ka hoomana Pope, oia ka hoomana nui. He hoomana hoole Pope kekahi, hoomana Lutera, hoomana euanelio, maikai ka hoomana Lutera mamua, mahope iho nae. ua lilo ia i hoomana hoomaau i ka hoomaua euanelio, hui pu ka hoomana Pope, ka hoomana Lutera i ka hoomaau a hana ino i ka hoomana euanelio. ua mau no ka hoomaau ana, ka hana ino ana, ke keakea ino ana a hiki i keia la.
Ua hoomanao ke Akua ia hoomaau ana. Ma ka nana aku, a ma ka noonoo ana, ua pili keia huewai inaina eha ia Auseteria, i na kaua nui malaila a ma na wahi e kokoke ana, i ka wa ia Napoliona Bonepate, mak. 1805 ― 1809.
Aole o Auseteria ka la, aka, me he la, o ka la ka mea nana i hoowela, a hana ino i na aina, a i na kanaka o ia aupuni. Me he la, ua wela loa ke la e like me ke ahi nui, me he ahi pele ala i poha mai la a ninini ia mai mai ka la e mawaena o ka lewa a ku i ka aina o Auseteria.
He kaua nui ma Nov, 1805. Ua kapa ia ke kaua o Auseteselika, Auseteria me Rusia ma kekahi aoao, me na koa he 90,000 Na moi elua na alihikaua Farani ma kekahi aoao me na koa he 80,000, Bonepate, ka alihikaua.
E moe ana ka puali koa me kekahi Generala. I ka hoea ana mai o Bonepate, o ke ala no ia o na koa a pau he 80,000, a hana i mau puu opala he nui wale a ho-a i ke ahi a hoolele iluna, a lilo i malamalama nui la ma ke alanui kahi i hele ai a hiki i ka enemi. Hoomoana na koa ma kahi awawa. Ma ka puu maluna ae ka papu o ka enemi, kali no lakou a ike ua hele ialau ka enemi, o ka pii no ia o na koa o Bonepate iluna o ia puu me na hae e welo ana, me na pahu me na pu e ka@ ana a ku lakou ma ka piko o ka puu, ka hoomaka no ia o ke ki ana i na pu kuniahi he nui, me ka hoolele ana i na boma wela maluna, a mawaena o ka enemi.
Haalulu ka puu me he kui hekili la, me he olai la. Anapu ke ahi paula me he ahi uwila wela, me he wela la nui la ma na wahi kaua aupuni, nui ka make o na enemi paapu ke kahua kaua i na kino make.
Nui ka poino, ka pilikia, ka puhi ana i na kauhale, ka hooneoneo ana i na aina ma Auseteria ma keia kaua, a ma na kaua mamua aku a mahope iho, ua kakau ia ma na bake moolelo no Europa, no Faraai, no Auseteria, no Geremania.
Nui weliweli ka poino a ka anela eha i ninini mai ai maluna o Auseteria me na aina Pope e pili pu ana no ka lakou hana ino ana i na haipule io.
Aole nae lakou i mihi i ko lakou hewa, kuamuamu no lakou i ka inoa o ke Akua, a hoomau no i ka hana ino ana a hiki i keia wa. Aka, ua emi no ka hoomaau ana, ka hana ino ana, aole like me ka wa mamua, ilaila no kekahi mau kahuna euanelio e hooikaika liilii ana e like me ka hiki. ua keakea ia no.
Aole pau ko ke Akua hoopai ana, aole pau ke ino, ka inaina o ka huewai eha i ka ninini ia mai. aia a ninini ia mai na kulu i koe, alaila, pau ka hoomaau ana, holo pono ka aoao euanelio, kuikahi na aoao hoomana a pau, a lilo Auseteria i aupuni no Iesu Kristo. Aole i pau.
HOIKE O NA KULA AUPUNI O HAMAKUA, HAWAII.
KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe: ―
Ma ka la 25 o July, ua hoikeia na Kula 3. Oia hoi keia, Kula o Kapulena, ke Kumu oia Kula, o Thos S. K. Nakanelua. Ka lua, Kula o Napoopoo, ke Kumn oia Kula o G. K. Heleihonua. Ke kolu, ke kula o Waimanu, ke Kumu oia Kula o Mr Kapela.
Eia iho ka hoonohonoho ana o na haawaina i hoike ia ma ia la eia mau Kula,
KA HOOMAKA ANA.
Himeni hui, I. Ka Iesu Kamaiki au, pau ia pule. 2. Poe ma ka A, me ka hookui. 3. Poe ma ke Kumumua. 4. Ku mai ke Kula o Kapulena, a mele mai i keia leo nahenahe "Haleluia ia Iesu." 5. Ao Heluhelu a me Ao Kiko, i ka nana 'ku o ke anaina holookoa ua ikaika no na kuia a pau ma ia Buke, ma ka maikai pono no hoi o ka heluhelu ana a me ka paa o na Kiko.
6. Ku hou mai ke Kula o Kapulena, a haawi hou mai i leo mele hou, "E ko Hawaii e ! " Nahenahe no na leo kohu manu e kikiko'u ana i ka wai ono o ka lehua, ka nahenahe o na leo o na kaikamahine oia kula a me ka lakou kumu pu.
7. Helukamalii, o na kula a pau. Ikaika no na haumana ma ia Buke.
8. No ka Helunaau, ma keia Buke, ua ike ia no ka ikaika o na Kumu ma ka lakou ao ana, ua puka wale no iwaho oia Buke na ( Papa ekahi a pau ) o na kula ekolu. Ma ka nana ana nae a hoomaopopo no ke kulana io maoli o ka ike a me ka makaukau, o na keiki me ka eleu ma na ninau a pau e haawiia aku ana, aia maluna o S. Polani, no ke Kula o Kapulena o P. Kekepa, a me Master Kinohou @o ke Kula o Waim@nu aia maluna o lakou ka mahalo. Ua ikeia ko lakou makaukau a me ka eleu ma ka wehewehe ana ma na ninau.
7. Ku mai ke Kula o Kapulena a mele hou mai i kahi lea mele i hoomakaukau ia e lakou, "Kane mai na manu," pau @a hooma@@ ( hookahi hapalua hora) w@h@ ia ka A@. Hoom@ka hou, ma ke ka @ ana mai o ke Kula o Kapulena a haawi @ mai i Leo mele hou " Ka la e eleu ai." pau ea, Palapalaaina. Ua ike a no ko lakou makaukau ma kahi mau mea, pau ia Kakaulima. Elua mau keiki i mahaloia ma ka maikai a me ka moakaka o na hua kakau, o David Kaaihue no ke Kula o Kapulena a me Master Kinolau no ke Kula o Waimanu, pau ia. Ku hou mai ke Kula o Kapulena a mele mai i keia leo " Hele i ke Kula me ka eleu," pau ke mele ana.
No na hua mua o ka Olelo Beritania, a me ko lakou helu ana mai no na iaia o ke kanaka ma ka olelo Haole a me ka helu ana a hiki i ka 200 ma ka olelo haole. Ua ikeia no @ makaukau na haumana ma ia Kula ma kabi haawina olelo Beritania i haawiia aku e ka lakou Kumukula.
Nalaila, ma ka makaikai ana a me ka nana ana. He elua no Kula i makaukau ma keia hoike, ka Kula o Kapulena ka mua, a o ke Kula o Waimanu ka lua, a o ke Kula o Napoopoo ma ka Helu 3 ia. Hookuu na hana. Owau no
ABENEEA K. KELIIWAIWAIOLE.
Hamakua, Hawaii, July 29, 1879.
OLELO HOOLAHA.
KAKELA a me HAKI.
O KAKELA OPIO A ME F. M. HATCH, ua hai laua ma ka lawelawe ana i ka oihana Loio Ua hiki ia laua ke ku imua o na Aha a pau, mai ka Aha Hoomalu a hele iluna. A e lawelawe no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima, a me ka Hoaie Dala ana.
W. R. Castle, Luna Hoeiaio Kope.
Keena Hana, maluna ae o ka Halekuai o Dillingham & Co. Helu 37. Alanui Papu. 3 6ms
ALFRED S. HARTWELL,
[HAKAWELA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!
Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Baneko Hou o Bihopa ma. S67tf
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA E KANAWAI
AHE AGENA no ka Hoo@ ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Hele S. Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A. 2y
JNO. LOTA KAULUKOU.
LOIO A HE KOKUA.
UA makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o @ a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Hoeia Koolaupoko, a ma Honolulu no hoi i kekahi manawa. 901 tf
EDWARD KEKOA.
HE Loio no na Aha Kakau ole ma Hawaii. Aia kona Keena Oihana ma alanui Waianuenue, ma o mai o ka hale hookolokolo o Hilo, o Nani Kaauea ka inoa. E loaa no ma ke Keena mawaena o ka hora 8 am a me ka hora 4 pm., ke ole he pilikia e ae. 882 1y oe26
S. M. P. KALEO.
He Loio, he Kokua, a he Pale ma ke Kanawai.
NO ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu o ka Apana o Wailuku, Maui. E loaa no au ma Waiehu, Waihee, a i ole ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku. 884 1y no9
RICHARD F. BICKERTON,
[PEKETONA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano @ a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o keia a me keia ano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoale dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ke ukupanee haahaa loa.
E hanaia oa hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.
Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua p@ka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minu@cole. 840 1y
WILLIAM O SMITH
LOIO ! LOIO !
Alanui Kaahumanu, Honolulu, Oahu. 913 1y
L.A. THURSTON.
LOIO !
WAILUKU, MAUI.
889 6m dec 14
TIMOTHY KALAEONE.
He Loio a he Pale ma ke Kanawai.
IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai. A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa no ia Apana. E loaa no au ma Anahola a i ole ma Waiakalua, Koolau Kauai. E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa.
895 1y Jan. 25.
J. W. M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
No na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai ; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia na koi-i a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o " Kalauonaona," ma Wawaia, a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo.
895 1y Jan 25
P. NUI
LOIO ! LOIO !
O ka Ua Ukiukiu o Makawao, Maui.
UA makaukau oiae kokua i na mea a pau e hele aku ana i ona la, ma ea mea pili kanawai imua o ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu, me ka Aha Keena a ka Lunakanawai Kaapuni o Maui. E loaa no au ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, a i ole ma Haiku.
885 1y no16
ASA KAULIA.
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ke Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31 ; a e hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe.
855 1y no16
PAPA, PAPA
MAMA KAHI O.
LEWERS & DICKSON
(O LUI MA.)
MA KEKAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Mo@
E LOAA M NA
Papa Nouaik@
@ kela a me keia ana
Na Papa Nani a Paa no ke K@ ana i na Hale !
Na Pani Puka, Na Puka Aniani.
Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a.
Na I @ Hele, Na Papa Ku.
A me na Papa Moe na.
NA, @LI O KA HAL@
O NA ANO A PAU.
Na Pepa Hoonani, Na pena o na Wai a pa @
Na kui mai ke Nui a ka Makalii,
Na Ami Puka, Na ami Puak Am@
Na Ami o na ano a pa@
Na Aila Pena, o kela me keia
Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale,
Na Aila e ae o na ano a pau.
HAWAIVA@
― A ME NA ―
WAI HOOHINUHINU NA
o na @ a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WA@
A ke hai ia aku nei ka lono i na makam@
pau, ua makaukau keia wau makamak@
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
― NO KA ―
UKU HAAHAA LO@
E like mo ka mea e holo ana mawaena
LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na Makamak@
A e lawa no hoi ko oukou makemake@ me ka oluolu a me ka maikai !
845 tf
A VALUABLE
Medical Discover@
Reuter
Life
Syrup
LAAU LAPAAU
WAIWAI LO@
― –Oia–―
KA WAI OLA A REUTE@
He laau keia i imi ia a loaa e kekahi kahu mai ka@ Bertrand kona inoa, ua lawelawe keia kahu mai ma k@ ma ana i ka poe mai no na makahiki he kanalima a oi @ keia laau hou @e mea i hanaia noloko ae o na LAU NAU@ @@ a nae na aa o na laau ulu o ka @ahele i hulia, he ono @ ai ana, he ala ma ka hoai ana, a he pumehana kona a@ laau hoonoha ikaika kela, me ka hoeha ole ana i ka op@ ka hoopailua ole. Aohe nawaliwali ka mai mahope @ ana i keia laau, e like me ka naha ino ana o kekahi ma@ e ae, he kupono no ke ai na keiki liilii a me ka poe naw@ li loa me ka hop@ ole. He laau hoola maopopo keia i @ paa a me ka inoino o ka opu waiho ai, a me na mai @ pili ana i ka opu. He laau hooikaika no hoi keia i k@ PAA, a he mea e no hoi ka hikiwawe o kona hoomaema@ i ke koko, a me na mai a pau o ke kino. Ne ka me@ keia laau ia i hookuke ia aku ai na haumia a pau @ koko. He like ole me keia na laau e ae, oiai e ai ana @ me na huaale hoonaha me ia mau laau, aole hoi p@
Ka Wai Ola a Reutera,
Aka, ua lawa iloko ona na hoonaha ana a me na hoo@ ana i ke koko a pau.
――A ME――
KA BARRY LAAU HOOLA H@
HE LAAU HAMO A HE LAAU AI.
He laau hoola keia iloko o ka minute hookahi. E HOA.
A. W. RICHARDSO@
Oia o LIKIKINI Opio, ka Agena no keia mau laau no @ puni Hawaii. 916 3m @
KALE KULIKA,
LUNA HOOIAIO PALAPALA KU@
Molaki, a me na palapala oia ano@
LUNA HOOIAIO PALAPA@
Aelike mawaena o na Haku me na Kau@
Luna Haawi Palapala Ae Ma@
Ma ke kihi o ke alanui Moiwahine me @ humanu, kulanakauhale o Honolulu, ko H@ Paa Aina. 906 t@
HOOLAHA.
UA makaukau ka mea nona ka inoa m@ iho, e kokua i ka poe e manao ana e
Kuai, Hoolimalima a Moraki A@
A @o ka
Hoaie Dala Ana.
WILLIAM O. SMITH, Loi@
Honolulu , Iune 16, 1879. 916 3m 92