Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 34, 23 August 1879 — Page 3

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Puakea Nogelmeier
This work is dedicated to:  Anakala Eddie Ka'anana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA HUNTS LAAU OLA!

(HUNTS REMEDY)

HE LAAU LAPAAU HOU, MAI AMERIKA MAI!

 

He Laau Maikai keia no

 

No Mai PEHU o ka OPU,

No MAI o ka PUUPAA a me ka OPU MIMI,

MIMI PAA, MIMI EHA, MIMI HELELEI.

Ka LEPO GRAVEL, iloko o ka OPU MIMI,

Ka MANA OLE KAPALILI HUI, ONO OLE ka AI.

 

NA MAI WAHINE.

NAWALIWALI o ke KINO,

LEPO ULA iloko o ka WAI MIMI.

 

            Manoanoa paha ka Wai e like me ke Keokeo o ka Huamoa, like paha me na Kaula Silika Keokeo, Eleele. Lenalena paha; a i ole ua like paha me ka Lepo i Anaiia i na iwi keokeo, a i ka Mimi ana, ua wela noi ka mai, me ka eha nui o ke Kikala a me ka Puhaka.

            HE NUI NA HOIKE e ola nei, ka poe i loohia i keia mau mai i haiia maluna ae, ua pau lakou i ke ola maikai, no ka inu ana i ka

 

HUNT LAAU OLA, "HUNTS REMEDY"

KUMUKUAI, he                   $1.50 no ka Omole.

DILLINGHAM & CO.,

Na Agena no ka Pae Aina Hawaii

Hale Pohaku Hou. Alanui Papu. Helu 31.                  914 3m 925

 

LIO KUAI.

HE Lio Kuai, he lio maikai keia a ua maa i ke kano kaa, he ikaika, a he kupono loa no na kau hooilimalima. E ninau ia ma ke Keena Loio o KAKELA.                                             920tf

 

Hoolaha Papa.

O KE KAI lawaia o ka aina i kapaia ka inoa o POPOIA, e waiho la ma Kaliua, Koolaupoko, mokupuni o Oahu, ke papa ia aku nei na kanaka o keia a me keia ano, aole e hele a komo wale, a lawaia ma na kai la mai keia la aku, o hoopii ia ma ke kanawai. A ke hookohu aku nei au ia Mehekulu a me Kala i mau luna nana e hopu a hoopii i ka poe kue i keia olelo papa.METUSALA MAHUKA.

Honolulu, Oahu, Iulai 29, 1879                                  9226t 927

 

A. MoWayne,

HALE KUAI LAAU LAPAAU A ME NA WAIALA o na ano a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui wale. Ma ke kihi o Alanui Papu me Kalepa.

840-1y

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

MOKUMAHU HAWAII

 

"LIKELIKE"

KAPENA. ::: REYNOLD.

 

Poalua Augate 26 hora 5 pm               Kaapuni ia Hawaii

Poalua Sept 2 hora 5 pm                     Hilo

Poalua Sept 9 hora 5 pm                     Kaapuni ia Hawai

Poalua Sept 16 hora 5 pm                   Hilo

Poalua Sept 23 hora 5 pm                   Kaapuni ia Hawaii

Poalua Sept 30 hora 5 pm                   Hilo

 

AOLE AIE NO NA UKU OHUA?

            Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea, in a he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailiona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole la ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.

 

HE KUIKE KA UKU UKANA.

            Ma na ukana a pau a na makamaka, e pono e uku mua ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.

           

E hoaiona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.

 

            O ka põe no lakou na ukana o keia ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakaula me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.

            O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.

            Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like, e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau na ohua eepakeke i ka lele.

            No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaahele, ua hoololi ae nei ua on a o Likelike i ka Papa Hoike Manawa o ia Mokuahi e like me maluna.

 

Ma ka Hale Oihana e loaa ʻ i ua Palapala.

            Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana ka wa e noiia aku ai.

WILDER & CO.

 

"CALIFORNIA ONE PRICE BAZAR."

WAIWAI HOU! WAIWAI HOU!

MA ke ku ana mai nei o ka mokuahi Auseteralia, ua loaa mai i ka Halekuai.

ʻ CALIFORNIA O.P BAZAR ʻ

Na Lole Hou maikai loa nona ka huina he

$4543

 

Na Palemai Helu 1 no na Wahine a me na Kane, o ke ano maikai loa.

64 Kakini Palule Keokeo, $1.50 no ka palule hookahi i kupono no ka $3 50

52 Kakini Palule maikai eae, $2 00 no ka palule hookahi i kupono no ka $4 00

93 Kakini Palule Lahilahi, $1 00 no ka palule hookahi i kupono no ka $1 75

 

Na Kakini Keokeo maikai aeae me na Kakini Kalekoa, $1 50 no ke Doz.

Na Palemai Inia Marino maikai o na Kane

152 Kakini Palemai Wahine maikai mai ke dala hookahi, ekolu a ka eha dala

 

Na Lole Kakimea, Marino, Alapaca, a me na mea hoonani no na wahine.

Na Kalakoa Farani mai ka 15 Keneta no ka I-a a maluna aku.

 

O KA MAKOU OLELO MAKIA:

E hoahu i na Waiwai Maikai, a e Kuai Emi Loa,

Ma Ka Halekuai

California One Price Bazar.

905 3m MELLIS & FISHEL.

 

KAHIKINA NUI!

Helu 62 Alanui Papu.

 

Ua loaa mai ma keia mokuahi iho nei na waiwai hou he nui.

Na Lole Kane a me na Lole Kamalii maikai loa.

Na Lole Wahine a me na mea he nui wale.

Na Huluhulu Farani maikai loa.

Na Iliwai,

Na Kihei Uhibela Lilina,

Na Keokeo Paina maikai loa,

Na Silika Eleele,

Na Alapaia a me na Kalepa Eleele maikai,

Na Kakini o na Kane, Wahine a me na Kamalii,

Na Hainaka Silika o na ano a pau,

Na Kihei Huluhulu Paina o na Kane a me na Wahine,

Na Lilina Manu maikai loa, a me na waiwai e he nui i hiki ole ke helu papa.

Na Kalakoa Farani, $1 1-2 o ka Holoku.

Na Kalakoa Enelani, $1 no ka Holoku.

Na Kalakoa Amerika, 87 1-2 keneta no ka Holoku.

           

            Nolaila, e na  makamaka ma keia mokupuni a mai Hawaii a Niihau, e kipa nui mai i o ʻ u nei, a e loaa no ia oukou na mea kuai me ka oluolu loa. O kahi keia e lawa pono ai o kou makemake, aohe e ohumu.

            E kuai ia aku ana no keia mau waiwai me ka hakalia ole no ko ʻ u kaawale ana aku no Europa i keia Kupulau ae. No ko ʻ u poho ana iho nei i ka heihei, nolaila, ua makemake au e kuai hoemi i hoi mai ko ʻ u poho. He nui ka mea kuai, o ka hoi o kuu lilo i ka heihei o ko ʻ u ole ia.

 

907tf               S. MAGNIN.

Honolulu, Mei 22, 1879

 

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

E LAA NA

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo, Pena, Aila, Aniani,

 

KA MEA PIULA!

 

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO

 

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi

 

A HE

 

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

            Lainakini-nao,

            Lainakini Maoli,

            Palule Kalakoa,

            Alapia, Kelepa, Kilika,

 

                        Na lole kupono i ka wawae

                        Palule Huluhulu,

                        na Lole Huluhulu,

                        Na Lole no ka hoohehelo ana

                        Lipini, Lihilihi, &c.

 

                        LIPINE, LIHILIHI, &c.

 

A ME NA

 

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

 

-A HE-

MAU MEA AI KAHI

 

Ka Palaoa, Kopaa.

            Raiki, Pia, Hoohu,

            Paakai, Huaaia,

            Pia Kulina, &c.

 

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR JAYNES.

Laau Kunu,

Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila, Huaale,

 

A ME NA LAAU HAMO,-A PELA ʻ KU ! 840tf

 

 

            MAI WAILUKU MAI.Ma kekahi palapala i loaa mai ia makou mai Wailuku. Maui mai, e hai mai ana: Ma ka Poaha o ka pule i hala. Augate 14, ua haule a eha loa kekahi keiki i ke kaa mahu, a ua pau na lala i ka haihai, a aia malalo o na hooponopono ana a ke Kahuna Hawaii. Ma ka po aku o ka Poakolu oia pule hookahi no, ua wehe ae na haole o ia wahi no i kekahi. Aha mele, a o na pomaikai no ka hoomaemae hou ana i ko laila luakini haole.

            MAI LILO KE OLA.-Ma ka hora 10 kakahiaka o ka la 4 o Augate nei, ma Opihikao, Puna, Hawaii, ua hele kekahi kanaka o Paele k, i ka lawa ia uluulu, a ia ia e au ana ua paupauaho loa oia, a ia ia i luu ai ilalo me ka upena a loaa kekahi mau ia a i kona ea ana ʻ e iluna, aia hoi ua lolo mai la kona mau wawae a hiki pono ole ke au, aka, ua hoomanawanui oia a hiki i kekahi puu pohaku, a mamuli o ke kokua ana a John K Naahumakua ua pakele kona ola. O keia ka lono i loaa mai ia makou mai a Z M Naahumakua mai oia wahi no.

 

OLELO HOOLAHA.

MA ka Aha Hookolokolo Kiekie o ke Aupuni Hawaii. KALAKAUA, Ma ka lokomaikai o ke Akua, o ko Hawaii Pae Aina, ka Moi: Ia William C Parke Esquire, Hamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope-Aloha:

            Ma keia ua kauoha ia oe e kii ia WILLIAM H JOHNSON e noho la ma Kaleponi, a i ole ma kau wahi e ae o Amerika Huipuia, ka mea i hoopii ia, in a e waiho mai oia i kana palapala pane iloko o na la he iwakalua mahope o ka loaa ana o keia, e hele mai a e ikea imua o ka Aha Kiekie ma ke Kau o Iulai e hiki mai ana, ma ka hora umi a.m, e hoike i ke kumu e ae ole ia aku ai ke koi ana a Akaneki w ka mea hoopii mamuli o kana noi i waiho pu ia me keia. A e paa pu ae malaila ia wa me keia palapala, me ka hoike piha no na mea e pili ana.

            Ikea, Hon. CHARLES C HARRIS, Lunakanawai Kiekie o ko Makou Aha Hookolokolo Kiekie, ma Honolulu, i keia la 16 o Iune, A D 1879.

            [Ka Sila o ka Aha Kiekie.] Kakau inoa ia. A ROSA.

Hope Kakauolelo.

            O ka Pala paia kii mamua iho a me ke noi aole i hooko ia, oiai ua kaawale ka mea i oleloia maloko mawaho o na palena o keia Aha.

            Kakau inoa ia DAVID DAYTON, Hope Ilamuku.

            Honolulu, Oahu ss Ma keia ke hoike nei au, o na olelo mamua ae, he kope pololei me ka oiaio ia o ka palapala kii mua,a me ka Hoopii oki Mare o Akaneki w kue ia William H Johnson. A ua kauoha ia e ka Aha e hoopanee ia keia hihia a hiki i ke Kau o Okatoba e hiki mai ana, ia wa e pane mai ka mea i hoopii ia.

            I hoike no ka oiaio o keia e nana i ko ʻ u lima i keia la 28 o Iulai 1879. JNO E BARNARD

au9 923 6t                   Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

MA ka Aha Hookolokolo Kiekie o ke Aupuni Hawaii. KALAKAUA, Ma ka lokomaikai o ke Akua, o ko Hawaii Pae Aina, ka Moi: Ia William C Parke Esquire, Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope-Aloha:

            Ma keia ua kauoha ia oe e kii ia AHIA kio Holualoa. Kona Akau, mokupuni o Hawaii, ka mea i hoopii ia, in a e waiho mai oia i kana palapala nane iloko o na ia he iwakalua mahope o ka loaa ana i keia e hele mai a e ikea imua o ka Aha Kiekie ma ke Kau o Iulai e noho ana ma ke Keena Hookolokolo, o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ma ka mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI la 7 o IULAI e hiki mai ana, ma ka hora umi a.m., e hoike  i ke kumu e ae ole ia aku ai ke koi ana a Mikala ka mea hoopii mamuli o kana noi i waiho pu ia me keia. A e paa pu ae oe malaila ia wa me keia palapala me ka hoike piha no na mea e pili ana.

            Ikea, HON. CHARLES C. HARRIS, Lunakanawai Kiekie o ko Makou Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, i keia la 21 o Aperila, A D 1879.

            [Ka Sila o ka Aha Kiekie.] Kakau inoa ia. A . ROSA.

Hope Kakauolelo.

            O ke kope o ka palapala kii maloko iho a me ke noi i waiho pu ia, ua waiho ia ma ka hale o Kaohimaunu e ka makai Kamauoha, oiai oia kahi noho hope loa i ike ia o Ahia i oleloia maloko, a oiai hoi ua manao ia oia he LEPERA ua pee ma na ululaau o Kona, aohe i loaa a hiki i ka la i kakau ia ai keia hoike, Iune 21, 1879/

            Kakau inoa ia DAVID DAYTON, Hope Ilamuku Honolulu, Oahu, ss. Ma keia ke hoike nei au, o na olelo mamua ae, he kope pololei ia me ka oiaio o ka palapala kii mua, a me ka hoike a ka Hope Ilamuku e pili ana, i hoopuka ia ma ka Hoopii Oki Mare o Mikala w kue ia Ahia k. A ua kauoha ia e ka Aha e hoopanee ia keia hinia a hiki i ke Kau o Okatoba e hiki mai ana, ia wa e pane mai ka mea i hoopiiia I hoike no ka oiaio o keia, e nana i ko ʻ u lima i keia la 28 o Iulai, 1879. JNO E BARNARD.

au9 923 6t                               Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

MA ka Aha Hookolokolo Kiekie o ke Aupuni Hawaii. KALAKAUA, Ma ka lokomaikai o ke Akua, o ko Hawaii Pae Aina, ka Moi . Ia William C Parke Esquire, Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope- Aloha:

            Ma keia ua kauohaia oe e kii ia LUI KEKUA k o Hilo, a i ole ia o Puna Hawaii, ka mea i hoopiiia, in a e waiho mai oia i kana palapala pane iloko o na la he iwakalua mahope o ka loaa ana i keia e hele mai a e ikea imua o ka Aha Kiekie ma ke Kau o Aperila e noho ana ma ke Keena Hookolokolo, o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI la 7 o APERILA e hiki mai ana, ma ka hora umi a.m, e hoiek i ke kumu e ae ole ia aku ai ke koi ana a Kauwe w ka mea hoopii mamuli o kana noi i waiho pu ia me keia. A e paa pu ae malaila ia wa me keia palapala, me ka hoike piha no na mea e pili ana.

            Ikea, HON CHARLES C HARRIS, Lunakanawai Kiekie o ko Makou Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, i keia la 20 o Ianuari A D 1879.

            [Ka Sila o ka Aha Kiekie]

            O ka palapala kii i hoike ia maloko a me ke noi pu kekahi, aole i hookoia, oiai ua imi nui ia ma Hilo, Kau a me Puna, aole nae oia i loaa, a ua ike ole ia kona wahi e noho nei.

            Kakau inoa ia W C PARKE, Ilamuku.

            Honolulu, Oahu, ss. Ma keia ke hoike nei au, o na olelo mamua ae, he kope pololei me ka oiaio ia o ka palapala kii mua, me ka hoike a ka Ilamuku e pili ana i hoopuka ia ma ka Hoopii Oki Mare o Kauwe w kue ia Lui Kekua k. A ua kauoha ia e ka Aha e hoopaneeia keia hihia a hiki i ke Kau o Okatoba e hiki mai ana, ia wa e pane mai ka mea i hoopiiia.

            No ka oiaio o keia , e nana i ko ʻ u lima i keia la 28 o Iulai, 1879.        JNO E BARNARD.

 

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka hana o ka waiwai o JOHN HARRIS ma ke keena, imua o ka Lunakanawai McCully. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana, a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike Iuko k, kahu malama waiwai o ka waiwai a me ke kino o JOHN HARRIS he keiki oo ole, e noi ana e apono ia na hoolilo he $1175.50, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia $1175 50, a  e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha la e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na ema i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ke ano kahu malama waiwai. Ua kauohaia o ka Poakolu ka la 17 o Sepatemaba 1879, ma ka hora umi o kakahiaka imua o ua Lunakanawai ia, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me ka papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu in a he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua nui la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii e paiia maloko o ka Nupepa Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

            Kakauia ma Honolulu,  ko Hawaii Pae Aina i keia la 12 o Augate 1879.     LAWRENCE McCULLY.

Ikea:                            Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

au16 924 3t                 A. Rosa,Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina ss, ma ka waiwai o JOHN FOLET, i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 7 o Augate 1879, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o JOHN  FOLET i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko la Kamaka Foley kana wahine kane make, ua waihoia mai e ia. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakahi oia ka la akahi o Sepatemaba 1879, ma ka hora umi am ma ka oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no la noi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauoha a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka Nupepa Kuokoa he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Augate 11.

CHAS C HARRIS.

Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

A. Rosa, Hope Kakauolelo  au16924 3t

 

MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o Kawelu komo Lahaina, Maui i make. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a Kalole wae nui ana e hoonoho ia o Kahalewai ki lunahooponopono no ka waiwai o Kawelu k no Lahaina, Maui: make. Nolaila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili o ka Poakahi oia ka la 1 o Sepatemaba 1879, ma ka hora 9 am ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia.                                ABR FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A.

Lahaina, Aug 9, 1879                                     324 9t

 

MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o Keaka k no Lahaina, Maui i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a J Kapiwi, e noi ana e hoapono ia a hooiaioia ka palapala kauoha hope a Kaanaana kino Lahaina, Maui i make. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poakahi oia ka la 1 o Sepatemaba 1878, ma ka hora 10 a m , ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABRFORNANDER.

Lunakanawai Kaapuai Apana 2 H P A

 

MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o Keaka k no Lahaina, Maui i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a David Kamaiopili, e noi ana e hoonoho ia i lunahooponopono no ka waiwai o Keaka k no Lahina, Maui i make. Nolaila, ke kauoha ia kau nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poakahi oia ka la 1 o Sepatemaba 1879, ma ka hora 11 am ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia.                   . ABRFORNANDER.

Lunakanawai Kaapuai Apana 2 H P A

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

 

O KA mea nona ka loaa malalo, ua hookohuia i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o Luina Kalapine o Ewa i make. Ma keia ke hoolaha ia aku nei i ka poe a pau no lakou ua koine iloko okeia waiwai, e hoike mai iloko o na mahina eono mai kena ia aku, a i ole la, e hoonele mau loa la lakou. A o ka poe a pau i aie i kuia waiwai e hookaa koke mai lakou ia. DAVID DAYTON.

Lunahooponopono o ka waiwai o Luina Kalapine i make.

Honolulu, Iulai 29, 1879.

934-4t

 

Nuhou o ko na Aina e

 

KE KAUA MA AMERIKA HEMA.

 

Ka Lanakila Hiwahiwa o Peru.

 

KA MANAOLANA HOPE O KILI NO KONA MAU MOKU KAUA.

 

Na Ouli Holo Peresidena ma Amerika Huipuia.

 

Ke Kaua Mawaena o Peru me Bolivia ma kekahi aoao a me Kili ma kekahi aoao.

            He kaua keia mawaena o kekahi mau mahele aina o Amerika Hema. Aia mawaena o Kili a me Peru na kuee ikaika loa ana; a o Bolivia, he kokua ia mahope o ka aoao o Peru. Ke hooikaika pu nei na aoao elua e hoapono ia laua iho no na kumu o keia kaua ana. I ka wa i hoopuka ke aupuni o Kili i kekahi palapala imua o na mana aupuni e ae e hoike ana, ua uhai ke aupuni o Bolivia i kona kuikahi e pili ana no na makaainana o Kili e lawelawe nei ma na lua paakai ma ka waoakua o Akotama, a me ke koi pu ana aku no hoi o KIli, nona ia aina mamuli o na kuikahi mawaena o Bolivia a me Kili, a ua hoike pu aku no hoi o Kili o ke kumu ka o ko Peru lawelawe ana i keia hakaka, oia no ka hoopau ana e na makaainana o Kili i na pomaikai o ko Peru e waiho la iloko o na lua paakai ma ua waoakua nei o Akotama, a ma ia kumu, ua hooneleia kekahi mau pomaikai o ka waihone aupuni o Peru.

            Ua pane aku ke aupuni o Peru i keia palapala o Kili me ka ikaika loa, penei: Ma ke kulana o Peru e ku nei, ke manao nei oia, ua uhai inoa loa o Kili i kona mau pono kuikahi me Bolivia, a o ke komo ia ana o na palena aina o Bolivia e Kili, ua like ia me na lawelawe kino loa ana o ka poe powa.

            Ua hoike pu no hoi ka palapala o Peru no ua manao la a me na pomaikai o Peru a me Bolivia i hookahi no ia.

            A o ka hoohui ana aku o ka aina o Akotama me Kili, he mea ia i hiki ole ke ae ia. Ua haiia no hoi, ua lawelawe  malu o Kili ma kekahi mau hana e hiolo ai ka pono kuokoa o Bolivia. Ina he oiaio na mea i hoikeia e Peru, alaila, ua loaa i kela aupuni na kumu kupono o ke kaua ana.

            Maluna mai o ka uwea telegarapa, ua hiki ae ma Kapalakike na lono no kekahi kaua moana mawaena o ua mau aoao kaua nei o Amerika Hema.

            Iloko oia kaua ana, ua lanakila o Peru. He mau moku manuwa elua no Kili, e hoopaa ana laua i ke awa kahi i hoahuia ai ka paakai.

            Ki ia aku la keia mau moku manuwa e ka moku kaua pale hao o Peru o Huasaka kona inoa, a ua lanakila ia maluna o na moku o Kili.

            Mamua aku no hoi, ma ka la 21 o Mei, ua hoopoholoia kekahi moku kaua nui o Kili e ka moku kaua o Peru,o Emalala kona inoa. Elua mau moku kaua hou o Kili i halawai ole me ke aumoku o Peru, aia maluna o keia mau moku elua kahi i hookahua ai ka manaolana o ko Kili poe, no ko lakou lanakila ana ma ka moana. Aka, a hiki i keia wa, aia na lanakila a pau me ke aupuni o Peru, a ua kaulana wale no na manuwa o Kili no ko lakou ano lomaloma.

Mai holo Balota Peresidena oe e Tilden.

            Ma kekahi palapala mai Nu Ioka mai, i ike iho ai makou i ka manao o kekahi mea hoolaha no Tilden, oia ka mea i holo Peresidena no Amerika  iloko o ka makuhiki 1876. Penei ka olelo o ua palapala nei. "Aole loa e hiki ia oe e Mr. Tilden ke noho i Peresidena no America Huipuia, oiai he noonoo aiai kou, a he poo hoi i maa i ka hooponopono ana i na hana. He pono ia oe ke hoomaopopo ana i na hana. He pono ia oe ke hoomaopopo i keia mea, oiaio, ua ike mua ia e na mea a pau. He oiaio no paha,  he wahi mana iki no kou me kou poe hui, no ka mea, ua hiki no ia oe ke hookae i ko lakou mau aoao a pau, ke koi ae e apo mai ia oe, a i ole ia, ke kue aku oe ia lakou.

            I na e hana oe i kekahi o keia mau mea iloko o keia makahiki ae, e poino ana ka aoao Democarata. Aole makou e hue maanei i na mea ino e pili ana i kou moolelo; no ka mea, he hana aloha ole paha ia. Aole makou e hoikeike i kau mau palapala malu. Aole no hoi i kou pili ana me Wiliama Tuini, a me kekahi mau Hui Alanui hao. Aohe kuleana a makou e pane ai no ia mau mea, no ka mea, he mau kumu e ae e waiho nei e pale ana ia oe e Tilden mai ka noho Peresidena aku.He kanaka akamai no paha oe, aka, ma ke ano o kau mau lawelawe ana ma na hooponopono aupuni kapakahi, he mea ia e poino ai kou aoao.

            Ke hahai nei oe mahope o kau mau olelo mua me ka manao paakiki loa me ka hoopoino i na mea e a pau. A o ka mea hooponopono aupuni e like me oe e noho nei, me ka manao e noho alii maluna o kona aoao, a e pepehi hoi i kona aoao ke hiki ole ia ke noho alii, aole wahi mea a pono iki.

            Hookahi ou lanakila ana, oia kou koho ia ana i Kiaaina no Nu Ioka. He pono oe e ike, oia ka hopena o kou moolelel ma ke ano he luna aupuni.

            Owai ka Peresidena hou!

            Ma kekahi o na nupepa i hiki mai i keia pule iho nei i ike iho ai makou i ka manao o ke Kiaaina mua iho nei o Kaleponi, a e noho nei he hoa no ka Hale Senate ma Wasinetona i keia wa. Ua hoopuka oia i ka inoa o Blaime i Peresidena no America Huiia no ke kau koho Peresidena o 1880 e hiki mai ana.

            O keia haole o Blaime, no ka mokuaina ia o Maine, a he hoa no hoi no ka Hale Senate.

            O ka inoa o ke Kiaaina mua o Kaleponi nana i hoopuka i keia inoa oia o Booth.

            Ke olelo nei kekahi poe, i na no Maine ka Peresidena, alaila, e aho no Kaleponi aku ka hope Peresidena. A o ka balota a lakou i makemake ai o Blaine ka Peresidena, a o Booth ka hope Peresidena.

            Ulia poino ma Iowa.

 

            Ua hiki mai na lono no kekahi mai ano e laha nei ma ka moku aina o Iowa. O keia mai ua ano like me ke Corela.

            ua olelo ia he 40 a oi ka poe i makem ma ka la hookahi, a ke pau nei na kamaaina i ke auhee aku.

No ka Auwaha Hooholo moku o Panama.

            Iloko o keia mau mahina i hala iho nei, ua hapai ia e kekahi poe naauao, ka noonoo ana no ka eli ana i auwaha hooholo moku ma ka puali o Panama, e like me ka auwaha hooholo moku ma Sueza.

            Ma ia mea e hoopokole ia ʻ i ke alanui hele o na moku kalepa mawaena oia mau moana. A i keia wa hoi, ua hapai ia e kekahi haole noonoo, he manao hou e pili ana no ia hana kaulana. Ma kona noonoo ana, he nui loa na lilo a me ka luhi no ka hana ana i keia auwaha. A ma kona manao he mea pono ke hana ia i alahao hooholo moku, mai ke kapakai o ka moana Pakipika, a e hapai holookoa ia ka moku kalepa me kona ukana a pau iloko on a, a na ka mahu e kauo, a hiki i kekahi aoao, a hoau hou aku i ka moana.

            Ke olezzo nei keia haole, ua makaukau oia me na noonoo a pau e hiki ai.

Na hoomaikai nui ia o Gen Kalani ma Kina.

            Ua hoohauoli ia ka puuwai o na Amerika no ka nui o na hoohanohano i loaa i ke Gen Kalani ma ka aina pua.

            He mea kupanaha ka ike ia ana ku i ka hoolaulea ana mai o na keiki o ka aina pua i na hana kue aku a ka Ahaolelo o America ia lakou, ma ka hoao ana i ke kaupalena aku i ka hookomo ana aku ia lakou ma Amerika. Aka nae, ua hookuke aku lakou ia Gen Kalani ma ka pa ma ke ano imihala.

            Ua haawi ia aku kekahi mea ano kupanaha no ka naau aloha o Kalani ma Kina, oia ke kaupalena ia ana o na poe ma ka moku eana ia i lawe aku nei ilaila i ka umikumamalima wale no.

Hoopai ia no ka hoolaha i na mea lapuwale.

            Maloko o kekahi Nupepa o Nu Ioka, i ike iho ai makou, ua hoopii ia, a ua hookolokolo ia a hoahewaia kekahi haole no kona hoolaha ana i na manao pelapela me ka hoouna aku i ua mau manao nei maloko o na eke leta. He nui loa na makamaka o ua haole nei i hoopii aku i ka Peresidena e kala oia i ka hoopai a ka Aha Hookolokolo i hookau aku ai maluna o keia kanaka haumia. Ua hiki aku i ka 150,000 ka nui na inoa i kakauia ma na palapala e noi ana e hookuuia oia. Ka hope o ka noonoo akahele ana o ka Peresidena no keia mau hoopii no na pule eono, ua hoole aku oia i ke noi, a hookauia aku la ka hoopai maluna o ua haole nei he 13 mahina ma ka Halepaahao.

 

Lawaia ma Canada.

 

            Ma ka hoike a ke Komisina ma Canada i na loaa makahiki , no ka oihana lawaia malaila iloko o ka makahiki 1877, ua hiki aku ka huina $12,029.955. Iloko o ka makahiki i hala iho nei 1878 he $15,315 679. No na samano i hookomoia iloko o ka hau $306,982. a no na samano i hookomo ia iloko o na tini, ua hiki aku ka huina o na loaa $988,576.

            O ka huina o na poe e lawelawe ana ma ka oihana lawaia ke huipu ia na ilikeokeo me na Ilikini he 2,500.

            Ua lohe mai makou ke pili nui nei na samano ma Keomolewa, a in a pela e ai kamano auanei na makamaka ma Ulakoheo ma keia mua aku.

 

Hopuia.

 

            Ua hopu ia ka Peresidena nui o ka Banako malama dala i pau iho nei ma Broadway, no kona hui pu ana me ka poe nana i apuka i ua Baneko la, a ma kona bela ia ana ua hookuu ia mai oia.

 

Pau i ke Ahi.

            Ua pahola ae kekahi ahi nui ma Kalama Wasinetona Teretori. I ka wa i a ai o ke ahi, ua pa mai kekahi makani ikaika, a ua hooweliweli ia ko ke kulanakauhale no ka nui o ka poino.

            ua pau i ke ahi kekahi hotele, hookahi  hale kauka, hookahi halekuai a me kekahi mau hale e ae. Ua pahola loa aku ka a ana o ke ahi a hiki ma Saw Mills. Ua pau ia wahi a me kekahi mau hale e ae.

            O ka nui o ke poho, ua hiki aku paha i ke $75,000/

           

Pakele o Kenela Bouton.

 

            Ua hiki aku ke Gen Bouton ma Gogonio maluna o ke kaa ma ka hora 9 p.m.

            Ua halawai mai la oia me kona hoa I.C Colivi, a holo like aku la laua maluna o kekahi kaa no ke awawa o Sana Iaciuito.

            Oiai laua ma ke ala, ua hopu ia mai la laua e kekahi mau kanaka ekolu i huna i ko lakou mau helehelena ekolu, a ua hoopaa ia iho la ko laua mau lima a me na a-i i ke kaula.

            Mahope iho, oiai lakou e hele ana ma ke ala ua hemo ae la o Bouton, a ki aku la oia i ke kanaka mahope on a me ka pu, a ki aku la no hoi oia i ke kanaka mamua on a. Ua holo aku la o Bouton e wehe ae i kona hoa ia Iacinito oiai ke kolu o na kanaka powa, e hele lohi mai ana mahope me ka manao na kona mau hoa. Ia manawa ua ki aku la o Bouton i ua kanaka la i ka pu. Ia wa, ua holo aku la laua maluna e ke kaa ma ka Hale Oihana o Kenede he eiwa mile ka mamao mai ia wahi aku.

            Oia ko laua pakele ana, mai na lima menemene ale mai o keia mau kanaka, a ua pau i ka make.

 

Moi o Sepania.

 

            Ma kekahi o na la i hala iho nei, oiai ka Moi o Sepania e hele ana i ka luakini , ua hou ia oia i ka pohaku, a ua ike ia i keia wa he luahine pupule ka mea nana i nou.

 

NU HOU KULOKO.

 

            KUDALA NUI.-Ma ka Poakahi. Poalua a me ka Poakolu iho nei o keia pule, ua hoomau ia ke kudala ana i na waiwai o kela a me keia ano ma ka hale kuai o H Hackfield ma Halekauila e Mr. E. P Adamu.

            PAU I KE AHI.-Ma kekahi la o kekahi o na pule i hala ae nei, ua pau i ke ahi ka hale o Hon. W T Martin ma Waiohinu, Kau, Hawaii a ua mai lohe makou, ua hiki aku i ka $3,000 ke poho ma ia pau ahi ana.

            NO HAWAII.-Ma ka hora 4 o ke ahiahi Poalua iho nei, ua holo aku ke Kuhina Kalaiaina a me na haole malihini mai nei o Kaleponi maluna o ka mokuahi Likelike, no ka huakai makaikai i na wahi kaulana ma ka mokupuni o Hawaii a hoohiki loa aku e ike ia Madame Pele ma kona hale Kakela nani ma Kilauea.

            HE PUA UA MAE.-Ma ka hora 4 o ke kakahiaka o ka la Sabati i hala, ma Honolulu nei, ua haalele mai la i keia ola ana o Miss Anita Catarina Mapuahilani Duncan ke kaikamahine muli loa a John A Duncan a me Rose Duncan iloko o ke elima mahina o ke ola ana ma keia ao mauleule. Me na makua i hoonele ia i ke kamaiki ko makou luuluu.

            NA PAKA UA.-Ma kekahi mau po a me kekahi mau la o keia pule, ua hooma-u mai na paka ua i ka pamaloo o kulanakauhale nei; a he mea ia hooluolu ai i kekahi mau la ikiiki o ua kaona nei, a nolaila makou i haupu a e ai i keia mau wahi lalani himeni penei:

            "Ke ua iho nei pulu au la

            Na kuluwai rose a ke aloha

            I aloha i ka leo la oia manu

            Ka uwe hone i ka poli o ke hoa."

 

            WAHINE HOOMANAMANA-AIa ma Pololu, Kohala, Hawaii, Kekahi wahine hoonohonoho akua, o ka inoa o kona mau akua o Makanikeoe, o Kane, o Pele, o Kamohoalii, a pela aku. Ma kekahi po mahina konane, ua holo pupule aku la ua wahine nei iloko o ke kai, a mai poino ke ola. E na makamaka Hawaii, e hoomanao i keia oleo. "O na Akua i hana ole i ka lani a me ka honua, he mea ole lakou."

 

            KA MAI PUUPUU ULALII.-Ma kekahi mau Leta i loaa mai ia makou mai kekahi mau apana mai o Hawaii e hai mai ana, aia ke pahola ikaika la ka mai Puupuu Ulahi malaila, ma ke Kulahanai o Hilo he 23 mau haumana i loohia me keia mai, iwaena hoi o na paahana o ka mahiko o C F Hart ma Niulii, Kohala, aohe poe hele i ka hana ko, ua hoomaha ka wili no keia pilikia. Aka, o ko makou manao ma keia mea e malama pono ia na rula a ka Papa Oia i ole e pilikia.

 

            UA HALA.-Ma ka po Poaono iho nei o keia pule ma Honolulu nei, ua lalau mai la na lima ana ole o ka elele o ka make a kaili aku la i ka hanu o Samuel Hookano o Manoa a i noho aku nei hoi ma Waiohinu, Kau, Hawaii, ma ka oihana mahiai ko. He makamaka oia i kamaaina i ka hapa nui o ko Honolulu nei poe, he hoa loha maikai a oluolu. Ua waiho iho oia he wahine a me ka ohana mahope on a. Ma ka la Sabati ae ua hoihoi ia ʻ ku kona kino lepo ma Manoa.

 

MAKE EMOOLE.-Ma ka po o ka la 3 o Augate i hala ae nei, ma Waipio, Hamakua, Hawaii, ua make emoole o Keawa (k) penei kahi moolelo pokole: Ma ua la nei he Sabati ia, ua haiolelo oia maloko o ka luakini Moremona, oiai oia kona hoomana, a ma ke ahiahi o ua la la, ua iho oia ma ka hale o Kamakahiki ma kahakai, a malalia oia i inu ai i kekahi waiona, a i ka moe ana i ka po a ao ae, a i ka hoala ia ana ʻ ku aohe oni ae ua make loa, nolaila, ua manaoia o ke kumu o kona make ana no kona inu ana i kela mea awaawa.

 

            HOOLOLI IA.-Ua lohe mai makou ua hoololi ae ka Ahakukamalu o ka Moi i ka hoopai o John Brown mai ka li ana ia ia ma ka amana a i ka hoopaahao ia ia no na makahiki he 20. O keia ka haole nana i hou i ka pahi i kona hoa luina maluna o ka moku kalepa "Morro Castle," a i manao ia ai hoi e li ma ka Poalima elua o ka malama o Novemaba e hiki mai ana e like me ka Olelo Hooholo a ka Aha i hoopuka ia ma ka la 21 o Iulai i hala ae nei a makou i hoolaha aku ai mamua.

            KE KII MAKANA.-Ua hiki mai nei ke kii Makana a makou i hoolaha aku ai no ko makou poe hookaa palua i nele i ua makana la, ka poe hoi no lakou na hookaa ana mamua ae o ka la 30 o Iune i hala ae nei, a kekahi poe hoi i hookui mai ai ia makou me na huaolelo hoomaauea o ka lokoino a me ke aloha ole. Ma keia pule iho nei, ua hoouna makou i kekahi oia mau kii ma Hawaii. Maui, Molokai, Lanai, a me Kauai, a ma keia pule ae e hoouna hou no makou i ke koena a me ko Oahu nei, a pela amu aku no a koe ole kekahi mea i hookaa palua mai e like me ka makou rula. Ma keia mea ke pahola aku nei makou i ka lohe i ko makou mau Luna Nupepa a pau mai Hawaii a Kauai, e loaa no ia oukou keia Kii Makana maikai mahope iho o ko oukou keia Kii Makana maikai mahope iho o ko oukou keia Kii Makana maikai mahope iho o ko oukou keia Kii Makana maikai mahope iho o ko oukou hoihoi ana mai i ke koena ole, nolaila, e wiki oukou, e hoeueu i loaa koke ka oukou mau Kii Makana. He mea keia e hoike mai ana i ka lokomaikai lua ole o ke "Kuokoa," no ka mea, ke haawi nei oia i ka uku Komisina i kela a me keia luna maluna o na dala ana i ohi mai ai mai ka poe lawe pepa mai, a ke pahola pu aku nei oia i keia pomaikai o ka haawi ana i na Kii Makana ia oukou. Nolaila, e heihei oukou me na  mahina i koe o keia makahiki, i lilo ia i lubile kaulana no oukou e na luna o ka "Nupepa Kuokoa." E maliu i ka leo.[end]