Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 37, 13 September 1879 — Page 4

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Rev. Saturo Hori of Oakland and Kamuela

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I  HUHA.

 

No ka Makahiki., $.     Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

 

POAONO, SEPATEMABA, 13, 1879

HOOLAHA EUANELIO.

E halawai ana ke Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina ma ka Luakini o Haili, Hilo, i ka Poaha elua o Oct. la 9 M. H. 1879, hora 9 A. M.  O ka halawai ma Kalapana ua hoopanee loa ia.

  Nolaila  ke kono ia aku nei na kahu a me na ekalesia kahu ole e koho pono iho i mau elele no lakou a  hoouoa mai i ka Aha. Ma Ke Kauoha.

                           J. N  KAMOKU, Kakauolelo.

  Puula, Puna, Sepatemaba 5, 1879.

928 4t

 

KA AHAHUI EUANELIO, A ME KA

AHAHUI KULA SABATI

O KAUAI.

  E halawai ana keia mau Ahahui elua ma Lihue Kauai, ke hiki aku i ka la 8 o Oct. hora 10 A. M. oia ka Poakolu.

  Nolaila, ke kahea nui ia aku nei na kahu Ekalesia me ko lakou mau Elele. na Kahu Kula Sabati hoi me na Elele o lakou e akoakoa mai a pau loa iloko o ka manawa. a me kahi i hoike ia ae la maluna.

                          J. B. HANAIKE. Lunahoomalu.

  Lihue Augate 29. 1879.               927 4t

 

Haawina Kula Sabati.

HELU 13. SABATI SEPT. 28, 1879.

KUM HANA.

Hoi Hope.

Pauku Baibala.   Mai  Roma a Tito.

 

  Pauku Gulas.  1 Kor. 3; 22, 23.  Hoopaanaau.

  Mele.  "Ka Lei Alii."  Le Alii aoao 3.

  Pule hoomaikai i ke Akua no ka haawi ana mai i keia hapaha ekolu me kona mau pono a pau.

  Ka ninau a pane ana.  Na ke kahu e ninau.  M na papa ka pane ana.

  Na hane.  E hiku no mahele o ka baibala okoa.  1 Kanawai.  2 Moolelo. 3 Halelu.  4 Kaula.  5 Moolelo o  Iesu.  6 Oihana luna olelo.  7 Episetole.  Ma ka mahele ehia na haawina o ka hapaha i hala ? Ehia Episetole a pau ma ia mahele ? Ehia a owai na Episetole i pau ma keia hapaha ? Hai like ke kula a pau.  Roma.  1 Kor. 2 Kor. Gal. Ep. Pile. Kol. 1 Tes.  1 Tim. Tito  He haawina anei ma 2 Tes. me 2 Tim. me Pilemona ?  Ehia Epiosetole i koe no ka hapa eha?

  Heb. lak. 1 Pet. 2 Pet. 1 Io. 2 Io. 3 Io. lud. Hoike.

  Na Wahine.  Ehia haawina ma Roma? Owai na mokuna, na kumu hana, na pauku gula?  Heaha o Roma ? Aia mahea ?  He aupuni aha i ka  wa ia Paulo?  He aupuni Emepaira, he aupuni hoomanakii.  Owai ka inoa nui o na Emepera mua he 12? Kaisara.  Owai ka Emepera i hookolokolo ia Paulo a hookuu aku, a mahope hookolokolo hou, a kena e oki ia kona poo? Nero.  He ekalesia anei ma Roma?  Heaha kona ano mua? Rom. 1; 8.  Heaha ke ano mua o ko Roma poe? Rom. 1; 21-32. Ma keaha i ano hou ai lakou? Rom. 1; 16.,

  Na Ui.  Ke kumu hana mua.  Ka maluhia me ke Akua.  Nowai ia maluhia? Mao wai la hoi ia ? Rom. 5; 1.  Heaha ke ano? Kuikahi me ke Akua.  Pu ke kue. Ua mihi, uas manaoio kakou.  Oluolu ke Akua e kala i ka hewa e waiho i ka hoopai.  Pau ka makau i ka make.  Maluhia ko loko.  Owai ka i loaa ole ka maluhia? Isaia 48; 22.

  Na Keiki.  Paa mau ka poe manaoio. Heaha ka mea e paa mau ai lakou ? Ke aloha o ke Akua.  Ma keaha i maopopo ai ke aloha o ke Akua ?  Io. 3; 16. Rom. 5; 8. 8; 32-34. 37-39.  Pehea ka poe manaoio ole ! Io. 3; 18, 36.  He poe manaoio anei oukou ?

  Mele.  "Leo Maikai."  Lei Alii aoao 4.

  Na Kane.  Ehia haawina ma 1 Kor.? Elua. Heaha na kumuhana me na pauku gula? Ke alohas Karistiano ke kumuhana mua.  Ke ano o ke aloha, e hai like mai ke kula a pau.  1 Kor. 13. Ehia mea nui? Owai ka i oi o lakou ekolu ?  Heaha, a mahea o Korineto ? Heaha ke ano mua o na kanaka?  Loaa anei kekahi poe manaoio? Ma ka haiolelo ana a wai? He  ekalesia anei maiaila ? Heaha ke ano oia ekalesia i ka wa i palapala aku ai o Paulo ia ia? 1 Kor. 1; 11, 12.  Palapala aku o Paulo e aha lakou? E hoopau i ke kue, i ka mokuahana, a e aloha kekahi me kekahi.  E noho lokahi. Ina, he kue, he mokuahana maanei, heaha ka pono ? E hoomau ? E hoopau ?

  Na Wahine.  Ke ala hou ana, oia ke kumuhana o ka haawina ehia? Mahea? 1 Kor. 15; 50-58.  Ua hoole anei kekahi poe, aole he ala hou ana? Ma ke aha i maopopo ai he ala hou ana? Ioane 5; 28,29 Mat. 28; 5, 6, 9. 1 Kor. 15; 20, 22.  Ma ke kino aha ke ala hou ana?  1 Kor. 15; 42-44, 50-56.  Ma owai la ka lanakila ana maluna o ka make? 1 Kor. 15:57. Heaha ka paipai ana ? p. 58. Pomaikai ka poe pono ma ke ala hou.  Pehea nae ka poe hewa ? Io. 5; 29.

  Na Ui.  Heaha ke kumu hana o ka haawina ma 2 Kor. 5; 14-21? Ka oihana hoolaulea.  Ua haawi ia ia oihana ia wai? la Iesu mua.  Hewa na kanaka.  Pono ke make mau loa. Owai ka i uwao? Ma ke aha ka uwao ana? Make oia i pani no wai? No oukou anei kekahi? Pehea e hiki ai i ke Akua ke oluolu e kala a e hoola ia oukou? Ua mihi anei? ua manaoio anei me ka hana maikai? la wai ka oihana hoolaulea i keia manawa ? Hai mai p. 19-21. A mihi ole, a laulea ole, pehea oukou?

  Na Keiki.  Heaha ke kumuhana o ka haawina ma Gal. 5; 22-26 ! Ehia haa na ka Unane? Hai like mai.  Hai like mai i na hua na ke kino.  Gal. 5; 19-21.  Na hua aha ka oukou e hoohua mai nei ? Heaha ka Iesu mau olelo ma Ioane 15; 1, 5. 6, 8.  Heaha, a mahea Galatia? He ekalesia anei malaila ? Heaha ke ano? Maikai a like mamua.  Lalau mahope.  Pela anei na kula  Sabati na ekalesia, holo pono mamua, a lalau mahope? Heaha ka pono?

  Mele.  "Hele io Iesu Ia." Lei Alii aoao 5.

  Na Kane.  Epeso 6; 10-20.  Heaha ke kumuhena o ia haawina?  Heaha a mahea Epeso ? Heaha ke ano oia ekalesia? Maikai mamua, a pehea mahope? Hoike 2; 5.  Hai like mai ke kula a pau, Ep. 6; 10-18.  Pehea na ekalesia, na Kula Sabati ma Hawaii nei? Ua hoi i hope anei? Heaha ka pono? A ala ole, a mihi ole. a hoi ole i na hana mua heaha ka hope? Ua mihi anei Epeso? Aole. Heaha kona hope?

  Na Wahine.  Heaha ke kumu hana o ka haawina ma Pil. 2; 1-13? Heaha ko Iesu manao, kona ano? Ma ke aha kakou e hoohalike ai? Heaha ka pomaikai i loaa ia Iesu no kona hoohaahaa ana ia ia iho? Ina hoohalike kakou me ia, heaha ko kakou pomaikai? Mat. 5; 3.  Ua like anei ko kakakou manao, me ka hana me ko Iesu?

  Heaha. a mahea Pilipi? Heaha ke ano o ka ekalesia malaila? Heaha ka hana kupanaha malaila i ko Paulo ma hele mua ana ilaila ? Oih. 16; 19-34.

  Na Ui.  Kol. 3; 16-25.  Haawina 9. Heaha ke kumuhana? Hai like mai, na pauku a pau hui pu ke kula a pau.  Heaha a meahea Kolosa ? Heaha ke ano oia ekalesia ? Maikai no.  Aka, e ala ana kekahi poe kumu alakai hewa.  Pela paha ma Hawaii nei.  E ao, e makaala i ole e alakai hewa ia.  Heluhelu Kol. 3; 1-5.

  Na Keiki.  1 Tes. 4; 13-18.  Haawina 10.  Heaha ke kumuhana?  Pualu like ke kula a pau ia mau pauku.  No ka la hea keia hiki ana mai o ka Haku? No ka la hope, ka la hookolokolo.  Owai ka poe e hookolokolo ia ana? Ka poe make, ka poe ola, ka poe pone, ka poe hewa.  Mahea ka hookolokolo ana? Mahea e lawe ia'ku ai ka poe hewa? Heaha ko kakou pono? E noho pehea? Heaha, a mahea Tesalonika ? Ehia a Paulo palapala i ka ekalesia malaila? Heaha ka paipai ana ma  1 Tes. 5; 2-8, 13-22?

  Mele.  "Ala'e na koa."  Lei Alii aoao 7.

  Ke kula a pau.  Elua haawina i koe ka 11 me 12.  1 Tim.  6; 6-16.  Tito. 3; 1-9.  Heaha na kumuhana? Hai like mai 1 Tim. 6; 6-12.  Tito 3; 1-2, 5.  Owai Timoteo me Tito? He mau hoa hana, hoahele no Paulo.

  Na manao pili.  E hoomanao kakou ia hai.  E haalele i na mea a pau e poino ai kanaka, kamalii ke nana a hoohalike.  Mai alakai hewa ia hai.

  Mai waiho ia hai e make no ke malama ole ia, no ke ao ole ia, no ke keakea ia. no ka hoonele ia i na mea e pono ai, e ola'i na uhane.

  E hoomanao i ko na aina e.  Pule no lakou. E kokua i ka hoouna ana i ka poe hoolaulea, i ka poe uwao, ka poe ao aku i ka olelo e ola'i.

  E hoola i na hana, i na aha kinai i na mea ino, i n mea ona, i na hewa a pau.

  Mele.  "Masanata."  Lei Alii aoao 14.

  Pule no ka hapaha e hiki mai ana.

  Haawina no Oct. 5, Heb. 4; 14-16. 5; 1-6.

 

Step by Step.

                     Songs of Gratitude p 10.

1

            Ku a naue, naue mau,

              Me he bana koa no, (Ku a naue,)

            Naue, naue imua 'e,

              Iesu no ke Alakai.

Cho     Iesu, e ke Kumu e,

              Oe no ke Alakai.

            E kokua ia makou

              E hahai mamuli ou, mamuli ou,

            E hahai mamuli ou.

2

            Ku a naue na pokii

              Ma ke ala ololi, (Ku a naue.)

            Naue aka no Iesu,

              Naue no ke ola pu.

Cho     Iesu, e ke Kumu e, &c.

3

            Ku a Naue ae kakou,

             Naue imua no a mau,( ku a naue)

            Mai nana i hope e.

              Mai makau, mai kuihe.

Cho     Iesu, e ke Kumu e, &c.

4

            Ku a naue ae i o

              I ka uku kamahao, (Ku a naue.)

            I ka lei alii maikai,

              I ke ola maluna 'e.

Cho     Iesu, e ke Kumu e, &c.

                                              HAWAII.

 

Na Huewai Gula Wanana Ehiku.

HELU 9

Heuwai eono.

  Hoikeana 16;12-16.  Ninini aku la ka anela eono i kona hue maluna o ka muliwai nui o Euperite; a maloo iho la kona wai, i hoomakaukau ia ke ala no na alii ma ka hikina o ka la.  A ike aku la au i na uhane haukae ekolu, e like me na rana, mai loko mai o ka waha o ke deragona, a me ka waha o ka holoholona, a me ka waha o ke kaula wahahee.&c "

  Ua wehewehe ia ke ano o ke deragona mamua.  Satana ia, ke poo o na Pegana, o na lahui hoomanakii.  A oia hoi ka mea i haawi i kona mana i ka holoholon.  Ka holoholona oia ke aupuni o ka Pope me kona mau mana elua, mana pahikaua, mana ekalesia.

  Ma na helu mamua aku ua ikeia, ua paopao ia ke poo o Satana ke deragona ulaula ma ke hoohiolo ia an@ o Roma hoomanakii. a lilo ia i Roma hoomana Karistiano.

  Aole nae i huliu a lilo Roma hoomana Karistiano i Roma hoom@na Pope. oia hoi ka holoholon@ me na poo elua, poo aupuni, poo ekalesia.  A lilo iaia ka mana o Satana e hana ino ai, e pepehi ai i na haipule io.

  Ma ka wehewehe ana i ka hue wai elima, ua ikeia, ua paopao ia kekahi poo o ka holoholona, ka hoom@na Pope, oia ke poo aupuni, koe nae ke poo ekalesia.

  Ke kaula wahahee.  Ma ka wehewehe mua ana, ka Hoomana Mahomeda no ia. Mamus aku, ua wehewehe ia ke ano o ka po elima me ka po eono ma Hoikeana mok. 9 oia hoi ke ala ana o ka hoomana Mahomeda, a me ke aupuni o Tureke.  Nana mok. 9; 14  E wehe oe  i na anela eha i hikii ia ma ka muliwai nui o Euperate. Ina ua hoomanao oukou i kuu wehewehe ana ia pauku, ina ua akaka ke aupuni o Tureke. Ma ia muliwai me na wahie kokoke ana ka hoomaka mua ana o ia aupuni.

  A mahope iho, ua komo ia iloko o Europa. Hookahi ona poo mamua ; aka, ma ka hui ana me ke aupuni Mahomeda, ua loaa na poo elua, e like me ke aupuni  Pope he poo au puni, he poo hoomana.

  Me ia mau poo elua kona hele ana mai ka lanakila a i ka lanakila.  O kona hoomana. aole ia he hoomanakii maoli.  He kue loa ia i ka hoomanakii maoli.  I lakou  hookahi wale no Akua oiaio, a  o  Mahomeda kana kaula.  Nolaila mai ka inoa, ke kaula wahahee, no ka mea, he kaula wahahee o Mahomeda.

  I ko Tureke Mahomeda nana ana, he ekalesia hoomanakii maoli ka ekalesia Pope, no ka piha o na luakini i na kii.  O ko lakou huhu loa ia ia ekalesia, a ua manao lakou. ua hawi mai ke Akua ia Tureke Mahomeda i ka mana e hoohiolo ai i ka ekalesia Karistiano, oia hoi ka ekalesia hoomana pope. Nolaila, i ke kaua ana 'ku o Tureke  i  na aina, i na kulanakauhale Karistiano, nui ka poe i pepehi ia, nui na kulanakauhale i lawe pio ia, a wawahi ia, nui na aina i lilo iaia, a kau ka hae Mahomeda maluna.  Aka, ina ae na kulanakauhale. a haawi pio aku ia lakou iho i na koa Mohomeda, aole lakou i hana iao ia.

  Hiki i na Mahomeda ke hoohuli i na kanaka e, i ka poe hoomana e, mamuli o ka lakou hoomana.  Aka, he kanawai make, ke hoao ka mea hoomana e e hoohuli i ke kanaka Mahomeda mamuli o kona hoomana. E make oia ke hoao,  E make hoi ka Mahomeda ke huli oia i Karistiano, a i mea hoomana e.

  Nolaila, he hoomana hoomaau loa ka hoomana Mahomeda, a keakea loa ia i ka holo ana o ka pono Karistiano io.

  Ma ka mak. 1453, ua lilo Konatinopela ia Tureke Mahomeda.  Oia ka noho alii o ka Emepera o Roma Hikina ia wa.  Ka pau no ia o ke aupuni o Roma.  Lilo Konatinopela i noho aliii no ke ulil o Tureke.  Holo lanakila na puali koa o Tureke ma Europa. Nui na aina okoa i lilo ia Tureke.  Weliweli loa Europa.  Makau o pau loa ia ka mana o Tureke.  Ka hui no ia o kekahi mau aupuni o Europa e kue aku, e pale aku i ka mana o Tureke, a e kipaku aku ia mana mai Eurpoa aku.

  Makaukau kakou e nana i ka hue wai eono i ninini ia maluna o ka muliwai nui o Euperate.  Ma ka nana aku i ka noho alii @ o ke aupuni o Tureke Mahomeda, oiai o Konatinopela ka aoho alii io.  Ke ano nui nae, oia ke aupuni okoa o Tureke.

  Ma ka mak.1571 ka hoomaka ana o ka anela eono e ninini mai i kona hue wai inaina maluna o ka mana o Tureke.  He kaua nui ma Lepaneto no Helene.  Hui kue na moku manuwa o Italia i ko Tureke, a lanakila loa. Pau loa na koa tureke i ka make.

  Ma ka mak. 16@2 a mahope iho, he kaua nui, a lilo kekahi mau aina i na alii Europa, nona ia mau aina mamua.

  Mahope iho kaua hou Tureke me Rusia, me Auseteria, me Farani, me Enelani.  Ma ia mau kaua, ua hooemi hou ia ke aupuni o Tureke.  A lilo Aigupita i aupuni kuokoa. Kaawale ia mai Tureke aku.

  Ma ka mak. 1821 he kaua nui mawaena o Tureke me Helene.  Lanakila o Helene, a lilo i aupuni kuokoa, a kaawale mai Tureke aku.  Kaua hou no Tureke me Helene. Kokua Rusia, Enelani, Frani, a hoopau loa no i na moku kaua o Tureke ma ke kaikuono o Navarino. o A. 20. 1827.

  Kaua hou Tureke me Rusia ma ka mak. 1854.  Mai haule Tureke ilalo ma ia kaua. Kokua nae Enelani me Farani iai@.  A hoopau ia ia kaua, me ka e@i nae o ko Tureke mana.

  Ma ka mak. 1877-8 kaua Rusia me Tureke, a ma ia kaua ua haule loa Tureke ilalo.  Ua hoopauia kona mana e hoomaau ai i na Karistiano.

  Ua hoomaloo ia ka muliwai nui o Euperate.  Ua hoomakaukau ia ke ala e huli ai na lii Mahomeda, na kanaka Mahomeda i poe Karistiano.  A nui hoi ka poe Mahomeda e huli mai ana i keia manawa.  Mahope ke koena.

 

Na Misona.

HELU 28.

  Inedia.  Oia hoi  Hinedu ma ka hema o Asia.  Elua  haneria miliona  kanaka ma Inedia e kulou ana imua o na akua kii i keia manawa.  Nui ka hana naaupo. Ma ke kauwahi, ina hanau ia he kaikamahine. ua pepehi ia e na makua, a kanu ia malalo ae o ka papa o kahi i hanau ia'i.  Penei ka pepehi ana.  Aia a hapau ia ke kaikamahine ua hoopihi ia kona waha i ka wai o kekahi mea ula.  Ua hoop@a ia ka waha i ka lepo ano kepau.  Hiki ole ke hanu  Aole liuliu, make no.  A hala na la he 13, komo ke kahuna hoomanakii, kuke i kana aia  ai iho ma ka rumi i make ai ke keiki.  He mohai kalahala ka ia e kala ia'i ka hewa o ka ohana.

  Eia ke kumu o ka pepehi aoa i na kaikamahine.  Ina haawi na makua i na kaikamahine i mau wahine m@re na kekahi poe, o ka haawi pu no ia i ka waiwai a pau o na makua i na kane mare, a ilihune loa iho la na makua, i na he meu keiki kane ka na makua aia a makaukau lakou e m@re. alaila, kuai paha, a i ole. aihue lakou i mau wahine na lakou no kekahi papa e.

  Ke hooikaika nei o Beritania e hoopau i keia pepehi ino ana i na kaikamahine. aole nae i pau.  E pule nui na haipule i hoopao ia.

  Ma Inedia Hema, nui na Pegana i huli mai mamua aku nei.  A ke huli mai la no. Hele lakou i ka hale o na misionari, me ka olelo, he poe ilihune no makou. nui no ka wi.  Aka, aole makou e noi ana i dala, a i ai.  Ke manaoio nei makou ia Iesu.  A ke makemake nei makou e bapetizo ia nona. e like me kana kauoha. E bapetizo mai oukou ia makou ano.  Mai hoopanee hou aku. Ua 60,000 a oi aku ka i bapetizo ia mamua aku nei.  E hoomaikai i ke Akua no keia ohi nui ana, ae mau ka pule i hoomahuahua ia.

  Ka manao o kekahi kahuna Hinedu me kana olelo.  E na hoa, e nana i na misionari.  E aha ana lakou?  E haiolelo ana. Heaha ma ko lakou @ma? Ke Kauoha Hou. Heaha ke Kauoha Hou? Eia ke koi lipi euanalio no ia.  He au Europa kai hookomoia iloko.  E kua ana lakou i kela la, i keia la, mi ka laau Hinedu, ma ka hoomana Hinedu.  He laau kahiko loa ia.  He mau tausani makuhiki ka ulu ana.  Hohonu a nui na aa. Nui wale na lala e hoomalumalu ana ia Inedia a pua.  He laau nani, a hanohano no.  Aka, ua hele keia mau misionari me ke koi lipi euanalio ma ko lakou lima. Nana lakou i keia laau nui.  Nana mai ka laau ia  lakou me ka mana ole nae.  Kua no lakou. a kua no i kela la i keia la me keia koi lipi.  He laau nui a ikaika no, aka, e hina ana auanei.

  Pehea nae ke hai ke au Eurpoa a palupalu paha a hiki ole ke kua? Kali no a hiki mai he mau au hou no Europa mai. A ane hiki ole i naau no kahi e mai, nana ka misionari i ka laau, a ike i kekahi lala.  Olelo oia, kupono oe e lilo i au no ke koi lipi euanalio.  Ke oki ia no ia  o ia lala a hookomoia iloko o ke koi lipi a lilo a au.  A pela e oki liilii ia'na na laia o ka laau Hinedu, a lilo i mau au no keia koi lipi euanalio, Ke Kauoha Hou.  Ma ia mau au e kua ia'i a hina auanei ua laau Hinedu nei.  Oiaio no ia, na na misionari haole e hoomaka e kua i'ka laau o ka hoomana kii.  Na lakou e oki i kekahi mau lala. i kekahi mau aa, Huli mai kekahi poe hoomana kii, a lilo lakou i poe kokua i ka hoohina loa ana i ka laau hoomanakii a pao loa.

  Aloha na keiki liilii ma Kina.  He hale mai kai kukulu ia ma Honekone.  He wahi puka kona.  Ma ia puka e hookomo ia'i na kaikamahine liilii e na makuahine Pake. He mau makua aloha ole keia.  Uwe nui na keiki i ka hoolei ia'na iloko oia puka. Holo loa aku nae na makua me ka hoolohe ole i ka uwe ana.  Ke ano ai o ka hoomanakii.

  He kahuna pule no Beritania ma Geremania.  Ua hele oia i Kina, 27 makahiki mamua aku.  Ia ia i lohe pinepine ai i ka uwe ana o na keiki liilii i haalele ia e na makua, komo ke aloha iloko ona, a kukulu oia i ua Hale mai nei no na keiki oia ano. Eha wahine haipule Geremania ka i hnai a malama i na keiki.  Nui na keiki i hookomoia ma ua puka la iloko oia Hale. 80 ka nui o na kaikamahine i ke a wa.  Na kaikamahine mua, ua lilo kekahi poe i mau wahine karistiano na na kumu Pake karisiano, e kokua ana ma ka hoomalamalama ana ia Kina naaupo.

  Pomaikai na kaikamahine Hawaii.  Aole oukou i hana ino ia, i haalele wale ia e na makua e make.  Ua hanai pono ia, ua malama pono ia e na makua.  Ua ao ia ma na kula hanai.  A o oukou heaha ka hana? Lilo anei i mau wahine haipule, i mau kumu ao. i mau wahine na na ku@ u haipule na na misionari Hawaii? Lilo anei ma ka auwana wale?

  Paa ka waha o ke kahuna hoomanakii.

  Naupo oe, e Zalima, wahi a ke kahuna, heaha kou ike, kau waiwai no ka haalele ana i ka hoomana o na kupuna ? a lilo i karistiano ? Pane aku Zalima.  Oiaio no aole nui ko'u ike.  Aka. aole au i naaupo.  He akua kii maikai loa ko'u.  He pohaku i kalai maikai ia, hoonani ia.  Nui kuu dala i lilo i ka mea nana ia hana.  Kukulu au i ua aku nei maloko o ko'u hale. a hoomana au ia ia ma na makahiki he nui.  Aole nae au i hoopomaikai ia e ia.  E ke kahuna, eia kakou ma keia waa, owau, o oe, a o keia mau kanaka.  Ina maanei kuu akua pohaku, a lawe au ia ia me keia ilio uuku o'u a hoolei ia laua iloko o ka muliwai, heaha ko laua hope ? Ekemu ole ke kahuna.  Pane nae na kanaka. E poholo no ke akua pohaku ilalo loa, aka, e au no ka ilio a pae i uka Ina pela, wahi a Zalima, ua oi ka ilio m@mua o ke akua kii, no ka mea hiki i ka ilio ke hoola ia ia iho, aka, aole hiki i ke akoa kii ke hoola ia ia iho.  Pono anei ai'u ke hoomana i ka mea i emi malalo iho o kuu ilio? Aole! aole loa au e hoomana hou i ka  pohaku. aka, e hoomana au i ka mea nana i ha@ i ka pohaku.  Ke hoomana nei au i ka H@ku ia Iesu i make no'u, a oia wale no ka'u e maiama ai.

  Bomebe m@ ka hema o Asia.  He ahaaina lapuwale loa na ka poe Hinedu.  Ua ae ko kakou mau akua. e hoopuka lakou ma ia ahaaina i na olelo hilahila loa, a e hoike i na hana hilahila loa, ano moe kolohe imua o na wahine.  Aohe mea hewa ma ia la. Ua noa na mea ino lauwale a pau loa.

  Ke ano ia o ka hoomanakii.  E pule ikaika e hoohiolo koke ia ka oihana hoomanakii a pua.

               N. Y. O. M. H.

 

OLELO HOOLAHA.

 

KAKELA a me HAKI.

O KAKELA OPIO A ME F. M. HATCH. @ hai la@ ma ka @ asa i ka o@ Loio Ua k k@

                    W. R. CASTLE. Luna Hooia@ Kope.

  K@w@a H@ Hale@ o Dilh@ham & Co.

H@ 37. @ Papa                3 6@

 

ALFRED S. HARTWELL,

[HAKAWELA.]

LOIO a he KOKUA ma ke KANAWALI@

Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Kuai Buke o Wini me Robikaoa.

867 tf

 

CECIL BROWN.

LOIO A HEKOKUA MA KE KANAWAI

A HE AGENA ma ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.

  H@. A@i Kaa@.  Honolulu. H. P. A.  @y

 

E. LILIEHUA.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai !

IMUA o na Aha Apana a Hoomalu o ka mokupuni o Oahu.  E hanaia me ka eleu l@.  E loaa no au ma Wehekealaula. ma alanui Maunakea. a i ole ia. ma ka Hale Hookolokolo o ka Aha Hoomalu ma Honolulu

         898  1y

 

S. W. MAHELONA

HE LOIO!  HE KOKUA A HE PALE

ma ke Kanawai.

UA makaukau au e lawelawe me ka mikioi a me ka eleu lua ole i na hih@a a pau o keia a me keia a@o imua o na Aha Hook@ a pau o k@a aupuni.  Ua hiki no hoi ke kakau i na palapala a pau e pili ana i k@ Oihana Loio.  E l@ no au ma ko'u h@ie a ho mauna iho o Kawaiahao, a i ole ia ke keena h@o ka Aha Hooma@ a me ka Aha Kiekie ma lio @ nei.  O ka poe makemake e ai@ dala. he olu@lu ka uk@p@    

                   876 3m

 

TIMOTHY KALAEONE.

He Loio a he Pale ma ke Kanawai.

IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai.  A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa @o ia Apana.  E loaa no au ma Anahola. a i ole ma Waiakalua, Koolau, Kauai.  E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa.

895 1y Jan. 25.

 

PRINCE'S OWN CORPS !

E NANA!  ENANA  MAI I KEIA ! !

KE kauoha ia aku nei na Hoa a pau o ka Puali Koa Pualu o ka PRINCE'S OWN CORPS o Honolulu ; ka poe i kakau  ole i ko lakou mau inoa malalo o ke Kumukanawai Hou o ka Puali, e hele nui ae i ka po o ka Poakahi, la 11 a me ka po o ka Poakolu la 13 o keia mahina o Augate, a me na mahina o Sepatemaba a me Okatoba iloko o na po halawai a me na po paikau o ka Poali, e kakau ai i ko lakou mau inoa maloko o ka Buke Kumukanawai a me na Rula, i ohi ole ia ai ko lakou mau auhau e ka Luna Auhau i ka la 1 o Novemaba e hiki mai ana.

  O ka nui o na Hoa a pau o ka puali i keia wa, he Hookahi Haneri me Kanahakumamaha, 144 a he ekolu Komepane.

    Ko Komepane A.   he  63 poe Hoa.

                "          B,          47         "

                "          C,          34         "

Komepane A i kakau inoa 29, koe he 34.

        "         B          "         38,      "        9.

        "         C          "         15,      "      17.

NA HOA O KE KOMEPANE A I KAKAU INOA.

  1 KALAKAUA.  Mekia.

  2 C. P. Iaukea, Akukana.

  3 Dr. Cummins, Kauka.

  4 Antone Rosa, Kapena

  5 Hoa Ulukou, Lukanela 2

  6 B. W Kawainui, Sub. Lukanela

  7 J. Iniha, Kakiana 1

  8 Kahalewai, Kakiana 2

  9 Hookano, Kakiana 4

  10 F. Archer, Kopala 1

  11 J. Wana, Kopala 2

Na Koa--Kauha,  Alohikea.  Mokuaikona, Kekuhaupio, Koea,  Pololeikaihu,  Hinaaulani, Kahahawai, Keawe  Mahaulu, Aiamanu, A. Kahai, Mana, Panaewa,  Kupa, Kuahau, Kikoo Liwai, Kaneluwaia.

NA HOA O KE KOMEPANE A I KAKAU OLE.

J. Hamauku, Lutanela 1; Lutela, Kakiana Paahae; Kealoha, Kakiana Puuku; Lonoakai Kakiana 3; Punini Kopala 3; Kahiwalani Hookani Pahu.  Na Koa, Ahiena, Henry John, Kailiehu, Hoomiha, Kealohapauole, Piikoi, Kua, Kane, Keaweamahi, Haaheo, Kanei Koka, Kalei, Kiliona, Kewikikona, Solomona, Pauoahu, Kanekamoa, Keawe, Keliihanaiho, Wahanui,  Kauhane,  Kukahoe, John Wana, Meheula, Kehiaiweuweu, Hosea, Kahue.

NA HOA O KE KOMEPANE B I KAKAU INOA.

Kaaha. Kipena; Kaiaiki, Lukanela 1; Naaimulea, Lukanela 2; Kaulahiwa, Kakiana 1; W. Wana, Kakiana 2; Wahilani. Kakiana 3 Poni, Kopala 1.  Na Koa--Kawai, Makani, Kaloa, Auwae, Naihe, Kahale, Kaai I. Maukoli. Kopa, Waolani, Lono, Kalakiele, Kaniho, Hosea, Kakalia, Kealaau, Opeka, Hilauea, Kuhia, J. Palau, S. Silva, Kaaihue, Mu, Kanakaole, Opulauoho, Naeole. Palau II, Haaheo, Hose.

NA HOA O KE KOMEPANE B I KAKAU OLE.

Hamaia, Kiwini, Keawenui, Kealoha, Kaloio, Kaai II, Keamopohaku, Kuaiwa, Kahoa, F. Hervey, Kahiona.

NA HOA O KE KOMEPANE C I KAKAU  INOA.

J. H. Boyd, Kapena; A. Panee, Lutanela 1; 1. Levi, Lutanela 2; Solomon, Kakiana 2; W. Reuter, H. Reuter, Joseph, J. Kaanaana George Kawai, G. Shaw, Aarona, Kapine, Solomon Hiram, S. Kuula, Kehinohokaha, Kalehua.

NA HOA O KE KOMEPANE C I KAKAU OLE

Pohani, Kakiana 1; S. Kaaikaula, R. Burn Kahaialii, J. Kaiwi, M. Kahulanui, S. Lenhern, Moses Hiram, Kaina. Kahaka.  Kelukoa, Koma. G. Koa, S. Kahikine.  D. Kealohou, Kahulia, Kemeha.

  Ke hoakaika ia aku nei i na hoa i kakau ole i ko lakou mau inoa.  ina aole lakou e hoopaa i ko lakou mau inoa ma ke Kumukanawai o ka Puali. alaila, aole e manaoia lakou he mau hoa oiaio.  a e hookau ia no maluna o lakou na auhau a pau o ke aupuni i ka la 1 o Novemaba e hiki mai ana.

  O ka poe e hooko ol@ ana i keia mau kauoha, maluna no ia o lakou, oiai, ua haawiia ka manawa loihi he ekolu mahina no ko lakou hooko ana i keia mau kauoha.  Aole i manaoia ua pili keia i ka poe i hele ma kahi e mawaho ae o keia mokupuni.  Ma ke kauoha.

    Inoa :    C. P. IAUKEA,

                   Akukana Prince's Own Corps.

  Honolulu, Hale Paikau.  Aug. 5, 1879.

923 3m 934

 

PAPA, PAPA

AIA MA KAHI O

LEWERS & DICKSON !

(O LUI MA.)

 

MA KE KAHUA KAHIKO MA

Alanui Papu a me Moi!

E LOAA AI NA

Papa Nouaiki!

o kela a me keia ano.

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu

ana i na Hale!

Na Pani Puka, Na Puka Aniani,

            Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,

                        Na i ape Hele, Na Papa Ku,

                                 A me na Papa Moe nui loa

NA PILI O KA HALE

O NA ANO A PAU,

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau,

        Na Kui mai ku Nui a ka Makalii,

                 Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,

                                  Na Ami o na ano a pua,

                  Na Aila Pena, o kela me keia ano,

         Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale,

No Aila e ae o na ano a pau.

NA WAIVANIKI

----A ME NA----

WAI HOOHINUHINU NANI !

o na ano a pau loa.

NA BALAKI ANO NUI WALE!

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a

      pau, ua makaukau keia mau makamaka

              o oukou  e  hoolawa  aku  ma

                  na mea a pau e pili ana

                      ma ka laua oihana

---NO KA---

UKU HAAHAA LOA !

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a nae ka MEA KUAI.

E hele mai!    E na Makamaka !!

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai !

845 tf

 

A VALUABLE

Medical Discovery

 

                                         Reuter's

                                             Life

                                            Syrup

(NURSE BERTRAND.)

LAAU  LAPAAU

                          WAIWAI  LOA!

----- Oia -----

KA WAI OLA A REUTERA.

He laau keia i imi ia a loaa e kekahi kahu mai kaulana, o Bertrand kona inoa, ua lawelawe keia kahu mai ma ka malama ana i ka poe mai no na makahiki he  kanalima a oi ae, a o keia laau hou he mea i hanaia noloko ae o na LAU NAHELEHELE a me na aa o na laau ulu o ka pahele i hulia, he ono ma ka ai ana, he ala ma ka ho@i @na, a he pumehana kona ano.  He laau hoonoha ikaika kei@, me ka h@eha ole ana i ka opu a me ka hoopailda ole.  Aohe nawaliwali ka mai mahope o ka ai ana i keia laau, e like me ka naha iao aua o kekahi mao laau e ae, he kupono no ke ai ua keiki liilii a me ka poe nawaliwali loa me ka hopo ole.  He laau hoola maopopo keia i ka opu paa, a me ka inoino o ka opu waiho ai, a me na mai a pau e pili ana i ka opu.  He laau hooikaika no hoi keia i ke AKEPAA, a he mea e no hoi ka hikiwawe o kona hoomaemae ana i ke koko, a me na mai a pau o ke kino.  No ka mea, mao keia laau ia i hookuke ia aku ai na haumia a pau iloko o ke koko.  He like ole me keia na laau e ae, oiai e ai ana ka mai me na huaale hoonaha me ia mau laau, aole hoi peneia

Ka Wai Ola a Reutera,

Aka, ua lawa iloko ona na hoonaha ana a me na hoomaemae ana i ke koko a pau.

----A ME ----

KO  BARRY  LAAU  HOOLA  EHA.

HE LAAU HAMO A HE LAAU AI

He laau hoola keia iloko o ka minute hookahi, E HOAO !

----: O :----

A. W. RICHARDSON,

Oia o LIKIKINI Opio, ka Agena no keia mau laau no ke aupuni Hawaii

              916 3m 927

 

KALE KULIKA,

LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI,

Molaki, a me na palapala oia ano.

LUNA  HOOIAIO  PALAPALA

Aelike mawaena o na Haku me na Kauwa.

Luna Haawi Palapala Ae Mare

  Ma ke kihi o ke alanui Moiwahine me Kaahumanu, kulanakauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.

                            906 tf

 

HOOLAHA.

UA makaukau ka mea nona ka inoa mulalo iho, e kokua i ka poe e manao ana e

Kuai, Hoolimalima a Moraki Aina

A no ka

Hoaie Dala Ana.

                   WILLIAM O. SMITH,  Loio

Honolulu, Iune 16, 1879.   916 3m927