Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 37, 13 September 1879 — KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA: [ARTICLE]

KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA:

——— i MOKI'NA IX. SKA WI a ka Moi Beriana i hoopio al i j ke alii Powa iloko o kela uiuhau anoano ] a mehameha, ua haawi aku oia 1 ke kauoha | i kona mau puaU koa e lawe aku i kona | enemi no Kinikora. a e hoopaa laia iloko o | kekahi o na keena paa ioa o ko Bemna haieaiii, aole no hoi 1 kamaama ia Benana na hiona waipahe o ka ui opio Finavola, ka miiimiii iei hoi a ke aiii Powa; aka, ua ae ; aku no kn Moi e launa aku no oia me kona makua ; a ua kauoha aku hoi o Beriana i na iun» koa a me na alii koa, e hiipoi me ka maiama ana laia me kn maiuhia a me ke aloha. Aka, o keia kauoha a ka Moi i kona mau aiii koa, aole ia he mea i maa mua ole ilēko oia mau la maluhia o ka aina, a ka mea kakau moolelo hoi e kakau nei; no ka mea, iloko o keia wa, aoie he koa hookahi o ko ka Mui Beriana puali kaua i moeuhane mua e kau aku i ka iima kakauha o ka lokomo maluna o na poohiwi o ka nohea. lioko o ke au o ka nohoaīii ana o kein Moi maikai o Beriana, e hoike ana kekahi .nea kakau mooleio penei ; Oiai kekahi lede opiopio e kaahele ana i ka aina mai kekahi welau a i kekahi, ua kahiko ia oia me kekahi oahu kumukuai nui, i kinohinohiia me na pohaku makamae, a e paa ana oia i kekohi kookoo ina kona lima, a ma ke kumu o kela kookoo, ua apo la i kekahi opo gula n«ni, nona ke kumukuai kiekie loa; aka, mamuli o ka uhi ana aku o ka maluhia o na kanawai o ke aupuni o kein Moi iloko o ka naau o kona lahui. nol»ihi, aole i hoao ia e hoopoino ke oia o ke kamaheie a me kona maiuhia, aole no hoi i powa ia oia no kona mau aahu nani a me na waiwai makamae. A ua hoike hou ia mai no hoi, i ka wa a keia lede e kaahele an» a puni ka aina, ua haiawai aku ia oia me kekahi naita maiihi ni mai kekahi aina mamao mai, a ui hookahahi la ka naau o ku mulihini no ka huakai kaahele a ka lede me kekahi kokua oie me īa, oiai, he waiwui nui kana e hali pu ana me ia. Ia Beriana e hoi ana keia ululaau no kona halealii, ua noonoo nui oia no «a inea i hana iu i ke ao a me ka po. Ua h.ionoho aku "oiu he m*hele kua e kiai i ke ala o ke aw.iwa hoanoano O na hana hoouiuhua a keia kanaka puu* w.ii eleele a ine n-i Keiki Alii Denemak« opio, he mea hoehaehi mau i;> ia'u. Oiai, akahi ae nei anahulu i haia, e halawai nku no ko'u mtu puali kaua ine na Oenemaka 1 ma Clontarf, aiaila e hookoia ka manaolana 0 Ireiani. Aole ka lei guln e papahi ia e k » enemi ma ke kahua k«ua. Heoiiioanei, ua pakeie uku na alii Denemaka me ia iei mai na aku o ke awawa, kahi hoi a ko'u mau koa i hoopuni ai ia lakou ? Mao Sana Paterika la, he mea pono e loaa hou la'u keia iei. Oiai o Beriuni e nalu ana me keia mau manao, hoohuli aku la oia i ka ihu o kona lio no kekahi wahi kihapai ululaau, kahi o kekahi waipuna e pipii ona niai ka honua ae me ka maikai. Meha keia wahi, a iilelile na huna wa< e pua-i ne» o keia waipuna, wahi ana iaia iho, oiai kona lio e uiu ana i ka wai. Ke kahaha nei au, ina he oiaio ke luakaha nei no ka uhane o ko'u hale ma keia awawa, e like me ka mea i olelo ia, e kiai no oia maluna o'u a me ko'u iahui. Ua loan ia'u na hihio e hoike mai ana no nn mea e hiki mai ana; aole anei na uhane o ko u mau kupuna e hoike mai ia'u, heaha ka mea e kali ia nei no'u ma Ciontarf, a ihea la e ioaa ai īa'u ka lei gula makamae ? Me ka leo moakaka oia i puana ae ai l na hopunaolelo hope loa, me he la. e kalokilo aku ana i ka uhane o ka poe make e hoike mai imua ona ia wa, oiai kona mau maka e au ana a puni ke kihapai uluiiau. A me he ia, ua iohe m kona leo e ke kupua, nolaila, hoea mai la ia mniloko mai o ka ululaau e kau ana maluna o kekahi lio keo'ieo a pane mai la. E na Moi Beriana o Kmikora, ina oe e awiwi koke aku no ke an» iioko o ke awawa o ke Kupua Eieeie, e loaa no īa oe ka lei gula iiaila. E ka«ioha aku i kou mau koa e hele pu me oe. no ka mea, ke kal» mai la ka hopena no ka le» guU maioko oia awawa. E ke kino wailua pahaohao, ua hoonoho aku an i ko'u mau koa e kiai » ke ala no ke awawa i keia manawa, wahi a Beriana. O kou mau koa e ka Moi Benana, he hopo ole lakou imua o na mea kino, aka, e auhee koke no lakou ke ike aku i ka hoea •na mai o ka malamalama ano e mai ke

«wawa mai, ina aole ooe pu kekahi me lakou ma ia wah». Noiaīia, e awiwi koke 'ku ano no ke awawa i loaa ai ia oe ka iei gu!a, wahi a ka pane a ka mea kino waiiua. . £ke kino aka kupanaha. mamuii o kou ( ike a me ke kamaaina ioi aku i ko ke ka- ' naka, nolaiia, e hai mai ia'u heaha ka ho- \ pena e kau mai ana m»luna o'u ma ke ba- | hua o Clontarf a me Enna ? | Aole au e hoike aku ano imui ou e Be- ; hana, aka. aia ma ka ia o ka hoouka kaua ; ! e hōike ta aku ai, nole i keia wa. E awi« < |wi koke aku oe ano no ke ana i lona ai ia : |oe ka ie» gula. A naio koke aku li ke kino : waiiua iioko o ka uiulaau, me ka haaiele ' ana iho la Beriana iioko o kona mau manao | pahaohao. | Aka, aole ka Moi Beriana i haawi i konn | mau manao pahaohao iloko o ka moeehane I pal«ualelo, a hoole i ni hana i kuhikuhi ia | mai laia Aka, awiwi aku ia oia no ke ana j oke Kupua Eleele; a iaia i hiki ai ma ke j poo oka ululaau, kahi a kona mau koa e | kiai ana, aia hoi aole iakou; ao ka kakou koa waie no a me Donaia mnlaih. Ua ho-a ia ko Beriana ukiuki no kona mau koa, no ko lakou auhee honua ana iinua o ka mea kino ole, ka mea hoi aoie he enemi nu lakou; noiaila, iho aku la o Beri« ana ilaio oke awawa me Mahone, me ka waiho ana iho ia Donala ma ke poo oka ululaau. I ka Moi Beriann e komo ana iioko oka ipuka o ke ana, «ole oia i manao e halawai ana me kekahi ona kanaka powa maiaiia; oiai, ua auhee lakou imua o kona mfiu koa no ke alaheie o Kilamaia. Aoie no hoi oia 1 moeuhane inua, e halawai ana oia me kona enemi ke alii Powa iloko o ke ana, oiai, ua lawe ia aku oia e hoopaa iioko o kekahi o na keena paa loa o ka hale paahao ma Kinikora. Me ke kahaha nui o Beriana iaia i ike aku ai ua hemo kona enemi a e ku mai ana imua o kona alo ma kekahi aoao o ke ana, me ka makaukau e kau inai i na alina o ka make muinoino maluna o Beriana, oiai na alii Denemaka a me ka lehulehu o na kanaka powa ma ka wnha o ke ana, e komo mai ana e paio pu me ia. Eia oe iloko o ko'u lima nno e Berinna o Tekomona, wahi a ke alii Powa i-pane inai ai, iaia f ieha ae ai i kona mau maka li o la Beriana; noie e hiki ina Deiakasiana ma Kinikora ke hoopakele aku ia oe mai ko'u mau iima aku i keia wa. lloko o kou mau lima eke kanaka lima koko o na kuahiwi ? wahi a Beriana i pane aku qī, iaia i pua ae ui i kana pahikaua īmua o kona alo a nana ae la i kona mau eneini e hele nku ana e hopu iaia. Ae ! lioko o ko'u luna eka mea pakaha wale ! wahi a ke aiii Powa i pane mai ai. E kanikau ana o Kinikora no Beriana i ka la apopo, e oio nna ka pihe uwe ma kona mau alanui. Aole oe e ike hou ana ika nani o na kukuna oka ia. E hopu iaia ena kanaka oke kuahiwi. E make oia ma ka weiau o ko'u mau limn. Ai le ipau.