Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 38, 20 September 1879 — Page 1

Page PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Toni Lynne Kaefferlein
This work is dedicated to:  Cosette Mulder

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE  XVIII.  HELU 38.}   POAONO.  SEPATEMABA  20.  1879.   { NA HELU A PAU  929.

 

HE  MOOLELO

- NO -

 

EVALEKA  DE  MOLENA !

- KEKOA -

 

KAVALIA  WIWO  OLE  O SEPANIA !

ME KANA IPO ALOHA KA UI

NOHEA OLU WAIPAHE,

ROSA  AMELIA.

 

  "Eka Manawa !

Nani kou hookahua ana,

A hookupulau mai ! na hihio,

I piha i ke pahaohao a @ehia,

E like me ka'u e ike nei ;

I nei mau ouli ano kupanaha.

I oi aku mamua o ka mea io. "

                     DONA  NANKO.

 

MOKUNA  II ---HELE  II

 

@O ka pomaikai hoi o na makamaka o keia nanea, ke unuhi nei ka mea kakau i ke mele a ua opio la i mele ai a aihue honua ia ai ka puuwai o ka opio o ka hale kakela, ka opuu hoi a ka Makuisa Palemairo, a e mele ia nei hoi imua o Helio ma. A penei no-

(MIENTRAS  DUERME  MI  NINA  &c.)

" I kuu ipo e hiolani ana,

Olino ae la ke aouli poniponi,

I ka nawe palenehe ae a ka mahina,

Me he opuu daimana a la,

Koaniani mai ana e ke ahe,

Ke ahe makani lualai mauna,

A hooniponipo iho la hoi,

Me na opuu pua pama;

E nohea ana ka mapu aala,

A hooipo pu ana me kuu lede,

E hiolani hoomanao ole ana,

I ke aloha ahiahi a hiki aku.

                   *

Ke pua mai nei na hoku,

A kikohu ia na lani;

A ina pela hoi na awihi ana

A kuu lia i nei oiwi;

He mea e ka maamaama lua ole,

O ka hauoli iniki puuwai,

O, e ke aloha! e maliu mai oe,

I ke kalokalo uwe hooipoipo,

A keia leo he leo aumoe;

Moe no oe a huli ae,

Hoi no i ke ala onaona,

I lawea ia mai e ke ahe,

E ke ahe makani lualai mauna.

                    *

Ahea oe hoolohe mai,

I na kikoni ana a keia lia,

E pauma mau ia nei.

Iloko o nei houpo ilihia?

E-e ka ipo e-e ka lede,

I hookahi a wihi ana,

A huli hoi ae kamahele,

Eia ke kiu ke hoolale mai nei,

Ua anu ka wao i ka ua,

Ua eloelo na liko ahiahi,

I ka pehia e ka noe lihau.

Eia au e ke aloha-

Ke hoi nei me ka nele-

Adios! adios!! e ke aloha."

 *    *    *    *    *    *

 E na makamaka, o keia ae la ke mele a kela opio i mele ai mawaho ae o ka hale kakela o ka Makuisa Palemairo, ka home hoi o Rosa Amelia.  A e hoomaopopo oukou, o kela opio ui nana i lawe palanehe mai i na koi@ mailoko mai o ko Rosa Amelia puuwai, aole no ia he mea e ae, aka, o ke kamalei hiapo no ia o keia moolelo.

 O ka mea i koe e na hoa, o na olelo a Helio i pane aku ai ia Evaleka, alaila, hookuu kakou i keia mokuna e hiolani malie no ka wa i hala.

 "Maikai, e Evaleka," wahi a Helio, "nani kou kolohe i ke kaikamahine a ka Makuisa aole io aku la no e nele ka eha ia o ka puuwai o kela nohea ia oe."

 I keia manawa i kani mai ai ka hora mua loa o na hora liilii o ke aumoe.  Nolaila, ku ae la ka makua hookahi, me kana mau keiki ekolu, a puana pakahi 'ae la lakou i keia mau olelo, "Aloha," a huli hoi aku la kela a me keia e kaana i kona laki ma kahi moe, a e kui lima pu hoi me  Hiku i ka nahele, hoapili o Niolopua.

MOKUNA III.

He Po Mahina  Konane Lailai-Ka Hoene Leo Kani Aumoe-Ka Hoopunaua ana a ke Aloha Hoonipo.

 E na makamaka heluhelu, ua kulu wale ke kahe ana o na wai-au o ka manawa, mai ka wa mai i ike mua ia ai na hiohiona, a ko oukou mea kakau moolelo i hoike aku ai ma ka mokuna II i hala - a hiki mai la i ka manawa i hoala ia mai ai na hionaku e panee ia aku nei imua o oukou, malalo o keia mokuna.  A penei kakou e hoomaka ai :

 I kekahi po mahina konane lailai lua ole, i ka wa hoi a ke ahe makani wao e hoolualai hooipoipo p@ ana me na opuu pua bama, a me na uluwehi lipolipo e ae, e muimuia ana ma na kapa wai @ana mahe o kahi muliwai La Palata, aia hoi, kaalo ae ana he wahi waapa kahiko, nona hoi ka nee palanehe ana, ma ka ikaika hoonee mua o kau wahi hoe hoohahi ma kona hope, i une ia e kekahi opio.

 Pahee pakika ae la ua wahi punee aumoana nei maluna o na wai aiai olinolino o ka La Palat@, a hiki ae la mawaho pono o kahi e ku pololei ana i ka hale kakela o ke Makuisa Palemairo de Cano, a o ka home luakaha hoi o ka  U@ Rosa Amelia, ka lia hoomoemoe.a a na opio kane o ke kulanakauhale o Palekenekia, a o ka mea hoi i puana ia, "Ka biute hau nani o Eseteramadura."

 O keia po mahina, e na hoa, oia no kekahi o na po mahina aiai i ike mua loa ia ma ke kulanakauhale o Palekenekia, a ma Eseteramadura no hoi a pau.  Ua ahuwale na piko mauna o ka lalani mauna o Siera, ua hoolino maamaama ia na kualono uliuli, o ka lewa hoi ua ike ia aku la kona kalae pono, oiai, aohe punohu a puukiuki ao kaalelewa e kau mai ana ma kahi a ka maka e kiola aku ai i kona lena ike, a e kakaa ae ana paha ma ka welelau luna o ke ana mama o ka ea hoopuni honua.  Aole; aka, ua nani ka waiho molaelae a na Lani, aohe ku @ohe kee,-aohe kona ouli poni eleele, e hana ana i kona upoho uhuli lipolipo.

 O kekahi mea no hoi nana i hooi pakeu mai i keia po nani lua ole, o ke ani palanehe mai a ke ahe makani noho wao, e halihali mau mai ana hoi i na mapu aala anuhea o ka waokele, a hooipo pu iho la me na liko, a me na mea kupu he nui, ma na poai iho o ke kulanakauhale.

 He nani a he oi lua ole ka mahie hoohihi, i ikeia ma Eseteramadura.

 Na keia mau ulumahiehie ana 'e hoi, o na ouli kupu wale o ke au o ka manawa, i ko@no mai i na puali lealea o ke kulanakauhale e koke wawae ae ma na ipuka kau hale, e hookuu ai i ka lakou mau mele.

 Nolaila, ua piha ae o Palekenekia i na hauoli mele, a me na lealea e ne he nui, oiai, aia ma na wahi he nui o ke kulanakauhale, e haa ana ka poe hula, a e kiki mau ana no hoi na kiaha inu hauoli, a e hene mau ana na leo aka i kela a me keia sekona no ka lealea.

 I keia manawa, e ulupuni ia nei ke kulanakauhale i na lealea po mahina, a i ka hora 8 ponoi paha o ua po la, ua hiki mai la ka puali mele kaulana o ke kulanakauhale ma ka hale Kakela o Palema@ro, a hookuu mai la i ka lakou mau mele nani loa, i ukali ia hoi e na leo kani o ka lakou mau mea kani.
 He oiaio ua ku maoli no i ka iliilihia ka lakou mau mea e hoohana ana ia manawa, ina paha malaila ka mea e kakau nei, ina ua kaupaona la ia i ka ikaika koni eehia o ko lakou mau leo ma na ikaika wae o ko Hawaii nei mau puukani.     Aole i pau.

 

KA  MOOLELO  O

BERIANA  KA  WIWO  OLE
-A  ME-

MAHONE  KE  KOA :

MOKUNA  IX.

 

@ LOAA no ia oe he kokua e ka Moi Beriana, wahi a ka kakou koa opio i pane aku ai, iaia i lele aku ai a ku ma ke aio o kona Moi me ka pahikaua ma kona lima. E ka haku naau iokoino o na kuahiwi, mai hoopaumaele i kau pahikaua me ke koko hala ole o ka Moi Beriana ka Wiwo Ole.  Nana i hoopakele ia oe i keia po, oiai oe he pio nana.

 U'oki, e ke koa opio! wahi a Beriana.  No ke aha oe i kumakaia mai ai no'u nei i keia kanaka powa lapuwale?  Ua nohoalii loihi au maluna o Irelani - ua paio mau aku au me kona mau enemi, aole loa au i haliu aku i ko'u kua ia lakou.  Ua manaolana mua au e make ma Kinikora, a i ole.  ina o ko ke Akua makemake ia, ma ke kula o Clontarf; aka, ua makaukau au e make ano ina o Kona makemake ia.  E hookokoke mai imua o'u nei e na kanaka powa lima koko, a e hoike aku no au imua o oukou, ua hiki no ia Beriana ke paio aku iloko o kona mau la @oo.

 U'oki e ka Makua Powa! wahi a ke Keiki Alii opio Carlos, iaia i komo mai ai mawaena o Beriana a me kona enemi.  Mai lawe oe i ke ola o keia Moi akahai imua o ko'u mau maka.  Kiekie a hanohano oia i hookipa aku ai ia maua iloko o kona halealii; a he hana kupono ole ke hoopai aku iaia ano. E lawe kakou iaia me ka oluolu no ko kakou pakele, a hiki kakou i Dubelina, alaila, e--

 E hamau, e ke Denemaka opio; aole o Beriana e haawi pio aku aua i kana pahikaua i kona mau enemi.  No ka mea, he kanaono makahiki a oi aku ko'u paio ana aku me na enemi o Irelani, nolaila, aole au e haawi pio aku ia'u iho ano imua o oukou.  E hele mai imua o'u e na iho hae o ke kuahiwi, a e haha hou i ko'u mau ami kahiko.

 Nou au e ka Moi Beriana! wahi a Mahone, iaia i lele aku ai maluna o na 'lii Denemaka opio.  E make na enemi a pau o Erina makamae.

 I@alo me ka opio manao haakei, wahi a ke Keiki Alii Carius.  E make oia ano.

 I keia wa i hui ae ai na'lii Denemaka elua, a lele aku la maluna o Mahone me ka puahi nui, oiai hoi ke alii Powa a me kona mau kanaka e paio ana i ka Moi Beriana.

 Kilakila a wiwo ole ke koa opio i pale ai iaia iho imua o kona mau enemi, me ka hoopuka ana i na olelo kaena iaia e paio ana.

 E ka Moi Beriana, wahi ana, iaia i ike aku ai i na kanaka powa e anai ana a ano pili pu ka Moi; ina he mea hiki ia oe ke hiki ma ka ipuka alaila, owau ke paio aku me lakou oiai oe e pakele ana.

 Aole au e emi hope i ka enemi, a aole loa no au e hoemi ia ana, wahi a Beriana i pane mai ai, oiai oia e pale ana i na hauna pahi hahana e hookau ia aku ana.  Ha! E na powa ino o ke kuahiwi, ua lohe aku anei oukou i kela mau leo hooho mawaho ?  Ua hiki mai ko'u mau  kanaka Delakasiana e hoopio ia oukou.  E hoomau aku i ka paio ana e ke koa opio a hiki mai ko'u mau koa ma keia kahua.

 E opa pu aku i ka mea pakaha wale, wahi a ke ali Powa i pane mai ai.  E make o Beriana o Takemona.

 U'oki kou lima, e ke kanaka lima paumaele o ke kuahiwi, i pane mai ai ka leo o ke Kupua Eleele, iaia i maalo ae ai iloko o ke ana.  E ahewa mau loa ia ka lima nana e hoohaahaa ka manaolana o Irelani.

 Eia hou ke Kupua Eleele! wahi a ke alii Powa, iaia i ike mai ai oiai oia e hakaka ana no, a o kona mau kanaka hoi e ku ana lakou me ka weliweli i keia kino aka.

 No Beriana au, wahi a Donala o ka laau ihe i hooho mai ai, iaia i komo mai ai iloko o ke ana ia manawa.

 O ka helehelena o Donala, ua hookiheahea ia me na kahawai koko e kahe ana mai kekahi eha mai ma kona lae oiai hoi o kana laau ihe ua kipona ia e keia waihooluu hookahi.

 Me kekahi leo kupinai mailoko mai o ke ana, holo aku la o Donala e kokua ia Mahone.  Me hookahi hauna laau a Donala. waiho ana ke Keiki Carlus ilalo o ka honua.

 Ke waiho nei au i kekahi o laua ia oe e Mahone, wahi a ke leo okalakala o Donala, iaia i lele aku ai e kokua i ka Moi Beriana, me ka puana ana i keia mau olelo:

 E make ka haku Powa, a me na enemi a pau o ka Moi Beriana.

 E make na enemi o Beriana, wahi a na leo hooho mai ka lehulehu mai o na koa i p@e mai ma ka ipuka o ke ana.

 A mahope koke iho oia manawa, komo mai la na koa o Beriana iloko o ke ana a hoouka kaua me na kanaka powa; a ma na leo hooho i lohe ia aku mawaho o ke ana, i hoomaopopo ia ai ua lehulehu na kokua i hiki mai.

 E hoopio i na lama , wahi a ke alii Powa, a e emi aku iloko lilo o ke ana, e na kanaka o ke kuahiwi.  Maloko mai o keia kuono e na alii opio, aole e hiki ia kakou ke ku aku imua o lakou a pau.  A iloko oia wa ua peuli koke iho la ke ana.

 E hopu i na enemi, wahi a Beriana.  Aole lakou e pakele aku.  E kiai i na ala e ko'u mau naita i pakele ole lakou.

 Oiai na koa e naku poele ana, ua hookui lakou kekahi ma kekahi, oiai lakou e imi ana i na enemi.

 I ka wa i pio ai ka lama, ua holo aku la ka kakou koa e hopu i kana pio ke Keiki Alii Anaderea, aka, mamua ae o ka hiki ana o Mahone, ua lilo mua aku la ke alii Denemaka opio i kona hanau mua, a lawe aku la iaia iloko lilo o ke ana.

 O ke alii Powa ka hope loa i haalele iho, i ke ana,aka, mamua ae o kona haalele ana iho, ua pane mai la oia :

 Ke hoino mau nei au ia oe e Beriana o Tekemona.  Na ke Kupua Eieele i hoopakele ia oe i keia wa, aka, e halawai hou ana  no kaua.  Aole ka lei guia e kau hou ana maloko o na paia o Kinikora.

 I lama ! I lama ! wahi a Beriana i pane mai ai.  Me ka oiaio, ua kokua aku ke kupua ia lakou.

 He oiaio, e Beriana, wahi a Donala, aole e hiki i ke kupua eleele ke hoopakele i ke ola o keia kanaka powa a'u e paa nei, no ka mea, ua haule pio oia imua o ka'u makakila hopo ole.

 Komo mai la ekolu mau koa i keia manawa me na lama ma ko lakou mau lima.

 Imi hele aku la o Beriana a me Donala ia loko o ke ana, aka; aole na enemi i loaa ia laua.  Ua nale aku la na kanaka powa a me na 'lii Denemaka, oiai o Donala e waiho ana i ka honua iaia e paa ana i ke kanaka ana i paio ai ma kona puu.

 Ma o kuu uhane, wahi a Donala.  iaia i ala ae ai a ku ma kona mau kapuai oia no hoi ka wa i hohoia mai ai na kukuna o ka lama iloko o ke ana; ke waiho nei keia k@o o ka powa, he ai na na manu koraka.  Ua make loa ke kanaka powa mamuli o ka hauna laau hookahi a Donala.                       Aole i pau.

 

Na  Kanawai  o  ke  Ola  Kino.

Hoomakaukau ia Mamuii o ke Kauoha a ka Ahaolelo o 1878, ma o ke lakoa Komite ia ka Hon. W. M. Gibson, Hon. W. R. Castle, a me His Ex. J. P. Kapena.

 

MAHELE  II - HELU  19.

 He nuhou paha i kekahi poe ke lohe lakou, he mea hoola mai kekahi mau mea i ike mau ia ma kela a me keia hale noho o ke kanaka; a he mea pono i na mea a pau, ka poe hoi e noho ana ma na wahi kuaaina, e hoomaopopo i keia mau mea, oiai he mau mea ia e hoopakele ai i ke ola i kekahi manawa.

 O ka aila pua a ano maikai, he nui na ano e lawelawe ia ai.  I wahi apana lole huluhulu, e pelu ia i elua a ekolu paha pelu ana, alaila e hookomo iho a pulu i ka aila puaa i hana ia a wela, a kapili aku i kahi i kiko ia e ka nalo meli a mea e ae oia ano, o ke ola iho la no ia.  2  Ina i komo kekahi mea kolo i ka pepeiao o ke kanaka, alaila, e ninini i aila puaa paakai ole i hoomahanahana ia,  he mea ia e hemo ai.  3  Ina  he koe iloko o ka opu, e iau hookahi hapaha paina (pint) o ka aila puaa i hooheheeia i kela a me keia 15 minute mamua ae o ka aina kakahiaka, he mea ia e hemo ai ke koe me kona kino holookoa.  4  Ina e pehu kekahi lala o ke kino,  e hamo ia me ka aila puaa me ka lomilomi pu, he mea ia e emi ai ka pehu a e pau ai ka hui.  5  Ina i paa loa ka hana lepo, a hemo ole i na laau e ae, e inu i hookahi hapalua paina aila puaa, i ekolu kakahiaka nui e inu ai, alaila e hemo ana.  6  Ina he mai ulalii, e hamo ia ka ili me ka aila puaa a o ka ili puaa paha, i kela a me keia la e hamo ai a e lomi ai a hala na la he 10, alaila, e emi ana ka wela o ka ili, a me ka eha o ka puu; a eia kekahi, aole e hemo na puka makalii o ka mai mai ka ili ae, i inoino ai ka ea i hanu ia e hai, a komo iloko o ke koko, a nolaila, ua kaohi ia ka laha ana o ka mai.  7  O ka maneo ino o ka ili, e laa me ka puupuu, e hoemua a e pau loa ana, ke komo mau ia me ka a ila puaa.  8  O ka poe e noho hana ana ina kahi ulana lole huluhulu i hamo ia ia lole i ka aila puaa mamua ae o ka ulana ana, he kakaikahi ka loaa ia lakou ka mai ake pau; aka o ka poe e hana ana ma kahi e ulana i ka lole pulupulu, ua loaa pinepine ia poe i kela mai.  9  E ola ana na ano puupuu a pau o ka ili, ke ha@o mau ia me ka aila puaa.  10  O ka hou i ka po, i ikea i ka poe mai ake pau, ua hooemi ia a hoopau loa ia i kekahi manawa, mamuli o ka hamo ia ana o ka ili me ka aila puaa, i kela po keia po e hamo ia ai, a e aahu ka mai i ka lole huluhulu moepo, i koe ka aila iloko a ka huluhulu.  11  I na ua inu kuhihewa kekahi i ka laau make, alaila, e inu iho i ka aila puaa; he mea ia e pau ai ka wela ma ka puu, a e hoohehee ai ka laau make iloko o ka opu, a i na e hoomau i ka inu ana a piha ka opu, alaila, e hoomaneoneo i ka puu me ka hulu moa, a o ka luai iho la no ia o ka aila pu me ka laau make.  Aia la, he umikumamakahi manao e hoola 'i i na mai, mamuli o ka iawelawe ana me ka aila puaa.  He oiaio, ua pono loa ke hoomaopopo i keia mau mea, a he waiwai na buke, kahi i hoike ia ai na mea e hoola ai i na mai, a e hoopakele ai i ke ola, na mea hoi e waiho kokoke ana i ka lima.

 Eia keia wahi moolelo:  He kanaka e noho hana ana ma ka hale o kekahi poe mahiai, e paa ana ua kanaka nei i kekahi pahi liilii ma kona lima, haule ua pahi la mai ka lima o ke kanaka a ku iho la a puka kekahi aa koko ma ka lima o kekahi kaikamahine e paani ana ma ka papa hehi o ka hale.  Aole o kana mai o ke koko e kahe ana, kau koke ka makuakane maluna o ka lio a holo nui e kii i ke kauka, elima mile ke kaawale o kona hale.  A hiki aku oia ma kahi o ke kauku, ua hele ia he umi mile mao 'ku e ike i kekahi mai, aia i kekahi la ae hoi mai, hoi no ua makuakane nei i ka home, me ke kaumaha loa o ka manao.  Oiai nae i ka hele ana o ka makuakane, ua make ke kaikamahine i ka pau o ke koko, alaila, loaa ia ka makuahine i ka maule a me ka mai huki a make iho la ia.  I ka napoo ana o ka la, hiki ae la ua makuakane nei ma ka hale, i kona lohe ana ia mau mea i ka hai ia ana iaia, hele aku la ia ma ke kua o ka hale a lele iloko o ka punawai a make iho la ia.  I na i nakiii ia a paa ka lima moku o kela kaikamahine me ka haioaka, maluna iho o kahi i moku ai, a i hoopili ia me kekahi pauku laau, i na ua hoopaa ia ke kahe ana o ke koko iloko o ka minute hookahi, a i na ua ola ua kaikamahine nei, aka, aohe mea ma kela hale i ike ia mea.

 Na Pilikia i ulia ma o ka Aila Mahu.

 Ua hiki no ke hana i ka aila mahu pahu ole ; a ua hiki no hoi i ke kanaka naauao iki e hoomaopopo i ke ano o ka aila, ina he mea pahu a pahu ole paha, mamua ae o ka ukuhi ana i ka ipukukui.  

 I pa hohonu ma ka wai mehana iloko, e @ i wahi aila malona o ka wai, e kuni ia ke ahi lapalapa ; ina e lapalapa mai la ka aila, alaila. ua pono ole ia aila no ka ipu kukui ; a ina aole i lapalapa, ua pono a ua maikai ka aila.  E hai aku no hoi oe i na makamaka a me na hoalauna kahi i loaa ai ka aila pahu ole, hoopau ole ka hale a me ke kanaka i ke ahi, a hoomakaukau ole.

 

OLELO  HOOLAHA.

 

E. O. HALL  &  SON.

(E. O. HOLO MA.)

 

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI.

Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me

Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.

846 Kihi o Alanui Papa me Moi.    ly

 

He Nui Anei Kou Makemake i na 

Mekini Humuhumu Lole? 

Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai

-:o:-

 

KAKELA  A  ME  KUKE.

 

A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.

Ka MEKINI a SINGER,  ma ke $50 pakahi, a me ke ano MEKINI a WILCOX me GIBBS, ma ke $30 a hike i ke $50 ke kumukai.

 1 mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho.            862 tf

 

Kauka  O. S.  Cummings,  M. D.

HOMEOPATIKA.

Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa,

" KULU  WAI  LIILII "

Ua hoi mai nei oia, a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou.  Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi o Mr. Wm. G. Irwin, ma ke kihi o na alanui Papu a me Beretania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano.      888 tf

 

ANO  NO  I  LOAA  MAI  NEI !

 

Na Kaa Lio Holo Lealea!

Na Kaa Lawe Ohua a me na kaa holo palua, mau mea hoikeike aku, mai ka Hale Hana Kaa mai o ka Hui o Cortland ma Nu Ioka.

                                         DILLINGHAM  &  Co..

  876 tf                   Na Agena kuai ma Hawaii nei.

 

Ke papa ia aku nei ua kanaka a pau aole e komohewa a lawe wale a hoopoino i na mea ulu, a kukulu wale a hookuu wale paha i na holoholona a komohewa paha ma ke ano e a'e maluna o na aina ponoi a me na aina i hoolimalima ia e ka Hui Mahiko o Waihee, Maui.  O ka mea hookuli i keia hoopii koke ia no e like me na Kanawai o ka Aina, nolaila o ka hoolohe loa ka pono o pilikia auanei.

                                           JAMES  MAKEE & CO.

 Waihee, Maui, Sept. 7, 1878            91@ 6m 933

 

AINA  KUAI  A  HOOLIMALIMA.

HE Kanalima Kumamaono eka aina ma Iwilei. (Makai iho o ka Halepaahao) He Loko I-a.  Aina Kalo, Aina kau Paakai, aina kula a me ke kai.  A me kekahi mau eka aina ma Peleuia, he aina kalo, aina kula a me ke kai.  He oluolu ke kuai ana.  E ninau ia          J. H. CONEY, (Koni).

 Honolulu,                                                                 865 tf

 

HOOLAHA  NO  HALAWA.

KE papa aku nei au i na kanaka a pau, aole e alualu a pepehi i na Pipi ahiu hao ole e hele ana ma ke kula a me ke kuahiwi o Halawa, o hoopiiia lakou ma ke kanawai, oiai, owau wale no ka mea nana keia mau bipi.

                                             J  I  DOWSETT,  Kimo Pelekane.

 Honolulu, Iulai 2, 1879.                              918 3m 929

 

KO  BIHOPA  MA

BANAKO  MALAMA  DALA !

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei:

 Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $@00 a emi mai paha, alaila. e uku maua i eono hapaha@eri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka ia o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakiua o ke dala houkahi, aole no hoi no ka hapa malama.

 Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekelu aole ukupanee.

 Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Kanako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekani ke laweia mai.

 Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haa @i ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.

 Ma ka la mua o Sepatemeba i keia makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.

 Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300. alaila, hooholo pu ka olelo.

 E weheia ka Hale Banako i na ia hana a pau.

 851 tf                            BISHOP & Co.

 

DR.  RODGERS,

-OIA  O-

KAUKA  LOKEKE.

UA hoonee ae nei i kona keena oihana mai ka hale ae o Ailaene ma Mooikahaa@ a iloko o ka Hale Mu, hela 54 Alanui Papa.

 Ma keia hope e hoomakaukau ana ke Kauka i kona mau Laau ponoi a puunaue aku i ka poe kii mai.

 O kona hale noho, aia no ma ka pa o ka Hotele Hawaii, ma kahi i noho mua ai.                 831 tf

 

OKI  MARE.

AUHEA oukea e ko'u mau makamaka mai  Kohala a Hamakua, mai Kooa Akau a Kia   E hele ana au ma ke Kau Jure o Waimea iloko o Novemaba iloio @ oukou, a ina ua makemake oukoa e loaa ka palapala Oki Mare, e palapala mai ia'u, e ninau ia'@ i ka uku mena mea a pau e pi i pa ana, no ka mea, @ haahaa ka @ i keia manawa.

                                                          D. H. HITCHCOCK.

 Hilo, Iune 18,1879                                        916 4m 9@1

 

LIO  KUAI.

 He Lio Kuai, he lio maikai keia a ua m@ i ke kauo kaa.  he ikaika, a he kapono loa oo na  kaa hoo'in@. E nineo ia ma ke Keena Loio o KAKELA             920 tf

 

S.  B.  DOLE

LOIO !     LOIO !

Huina o na Alanui Kalepa me Papu.

924 1y

 

WILLIAM  O  SMITH.

LOIO !     LOIO !!

Alanui Kaahumanu, Honolulu, Oahu.     913 1y

 

MAIKAI  KA  HOI  KA  PAPA !

-A ME-

KA  LAAU  O  KOU  HALE !

NO  HEA  LA ?

KAI  NO  HOI  NO  KAHI  O

 

WAILA  MA !

Nana aku no hoi ia la

Ohi ka lo o ka Laau o Makawao

I ka ua mea hoi o ka nani o

Na  PAPA !  Na  PAPA !!

-A  ME-

 

NA  PONO  KUKULU  HALE

O  NA  ANO  NO  A  PAU.

 

Aia ma ke kihi o na

ALANUI  PAPU  me  MOIWAHINE !

HONOLULU

MALAILA   E  LOAA AI

 E  LIKE  me ka MAKEMAKE

-NO  KE-

KUMUKUAI  MAKEPONO  LOA !

 

PAPA , PAPA , PAPA ,

Na Papa Huluhulu,

Na Papa Manoanoa,

Na Papa i kahiia,

Na Papa Kepa,

Papa Hole Keokeo,

Papa Hole Ulaula.

 

NA  LAAU,  NA  LAAU

Na Kua,

Na Kaola,

Na Aaho,

Na Moli

Na Peapea,

Pine Huluhulu,

Pine i kahiia.

NA Papa a me na Laau Ulaula !

Pili ulaula,

Pili Keokeo,

Pani Puka,

Pani  Puka  Aniani,

Ipuka Aniani,

Puka Olepelepe.

 

PENA  O  NA  ANO  A  PAU

Hulu Pena mai ka Liilii a ke nui,

Aila Pena,

Aila Hoomaloo,

Waniti, Pate.

NA  LAKO  O  KELA  A  ME  KEIA  ANO !

Na Ami Puka Hale.

Na Ami Puka Pa.

ANIANI !

 

Pepa Hale a me na Lihilihi

E  LOAA  NO  MALAILA.

PAAKAI  HELU  I  O  KAKAAKO  me  PUULOA

 No ke "DALA KUIKE. e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai Emi loa  O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono.

 

E  Kipa Nui Ilaila, i ike i ka Oiaie

            906@