Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 46, 15 November 1879 — Page 2
| This text was transcribed by: | Shirley Werner |
| This work is dedicated to: | Werner ohana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Kuni o ka Hoolimalima o ka Aina Aupuni, Kanaio, Honuaula, Maui.
Ma ka @ Dekemaba @ ma ka @ ma ke aio @ o @ e @ ia @ ana ka @ kekahi @ ike @ KANAIO, e @ le ma @ a @. @ no ka makahiki he $199 a @ . Kaka maa la i keia a me @ .
SAM'L G WILDEE. @
Keena Kalaiaina. Nov. @ @
----
KUAI O NA LAIKINI AWA.
' Ma ka @ Dekemaba 20, 1879, ma ka hora 12 awakea e keai ia aka @ ma ke @ akea, ma ke @ Hale @ nei hoka makahiki @ :
Apana o @, 3 @ pakahi e @ ana i ka $500
Apana o @, 1 @ e @ ana i ka 100
Apana o @, 1 @ e @ ana i ka 100
Apana o Waialea, 1 @ e @ ana i ka 100
Apana o Ewa me Waiakae, 1 @ e @ ana i ka 100
E koi @ ana ka poe e kaai ana e waiho mai i ka 25 pa @ o ke dala kamakaai i ka wa e haole ai ka hamae, a e manaoia la ua @ ole e aka ia mai ka @ pae ma ka Poaloa. Dekemaba 20 @ ka @ @ o na Laikini no ka haawi aoa aka.
SAM'L G. WILDER, Kohina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Nov. 10, 1879. @
----
K HAULE mai ana ka la haoao o ka Moi. Novemaba 16, ma ka la Babati, nolaila, o ka Poakahi. Novemaba 17, e malamala i la kolaia no ke aupuni, a e @ na ipoka hale oihana aupuni a pau ma ia ia.
SAM'L G. WILDER , Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oka@ @, 1879 @
----
OIHANA WAI.
----
O NA mea a pau i loaa ke kuleana HOOPULU MEA KANU, ke hai ia aku nei, mai ka hora 7 ahiahi a i ka hora 6 kakahiaka. Ua kapu i @ ia ka hoopulu mea kanu ana. O na mea e hoolohe ole ana i keia kauoha, e pani ia no ko lakou mau paipu wai me ka ha i hou ole ia aku o ka lono.
R. LISHMAN, Luna o ka Oihana Wai.
Honolulu, Oct. 23, 1879. 936 3t
----
E HOOLOHE.
Ke kauoha ia aku nei ko makou poe Luna a pau, e hooili koke mai i na koena dala o ko lakou poe lawe pepa o ka hapa hope o keia makahiki 1879, i ole ai e hihia a huikau ka hana ana no ka makahiki hou e hiki mai ana.
E hoolohe i keia a e hooko pololei e pono ai.
----
Ma ka la apopo, Nov. 16, e piha ai ke kanaha-kumamakolu o na makahiki o ke ola ana o ka MOI KALAKAUA. No ke kaa ana o ia la ma ka la Sabati, e malama ia ana ka La Kulaia ma ka Poakahi ae. Ma Ewa kahi i hoomakaukau ia ai ke kahua o na hana ano nui o ia la ; he mau heihei waapa a me na heihei lio kekahi. Ua lono mai no hoi makou no na ahaaina liilii he lehulehu e hoomakaukau ia ana ma na wahi e ae.
----
O ke akamai a me ka maalea hope loa iho nei ma ka hoao ia ana e hoopae malu mai i ka opiuma maloko o ko kakou nei awa, oia no ka hoo ia ana o ua laau awahua nei iloko o na apana laau wahie. Ua mahele ia a ua hoohakahaka ia o loko, a hoopiha ia iho la me ka opiuma a hoopili hou ia ae la a like me mamua. He 200 paona ka nui i loaa maloko o na apana wahie. Aole i loaa ka mea nona keia akamai, aka, ua olelo ia he pake no, me ka nui nae o na nune ano e.
----
O KA moku kialua Sorm Bird o ke aupuni, i holo aku nei i mau paahana hou mai na pae moku o ka hema, aole oia i ku aku i kahi i manao ia. He 110 ae nei la mai kona haalele ana i keia awa, a aole i ku aku ilaila, a o ka nui o ka manawa o na moku e holo nei ilaila, he 15 a hiki i ka 20 wale no la. Ua ku aku ka moku Hawaii ilaila ma ka la 22 o Aug. he hookahi mahina kona holo ana aku mahope iho o ka Storm Bird. Ua hopohopo wale ia, ua loaa kekahi poino, a i ole, ua holo aku ke kapena me na luina i kahi e me ka manao e lawe i ka moku no lakou iho. E lohe ia no keia mea ma keia hope aku.
----
(KAKAU IA NO KE KUOKOA.)
MAI na la makamua loa o ka hookahua ana o na eheu malamalama a kamahao no hoi o ka pono karistiano a na makua misionari i lawe mai ai i Hawaii nei a hoea mai i keia au e hele nei, aole no i kawa loa ka manawa mamua aku o na makahiki he kanalima, aka, iloko nae o ia mau makahiki uuku wale, ke hoohalike aku me ko na lahui e i ane like ke ao hupo me ko kakou, he mea kahaha noka hoomaopopo ana i ka holomua o ka lanakila a me ka mana o ka lamaku hemolele. Ua ike ia me ka manao mahalo ka ikaika o ua mau makua misionari la mamuli o na hua e ku nei ma kela a me keia wahi o ka pae moku Hawaii nei ; a mawaena o na mea a ke kanaka e kahaha ai, oia no ka hoea nui ana mai o na ano hoomana lehulehu a hookahua a kukulu hoi i ko lakou mau ohaku kihi mawaena o kakou nei iloko o ia manawa hookahi. A ma keia wahi, ua ulu mai ka manao iloko o makou e kamailio pokole, mamuli o kekahi mau ouli i maalo mai imua o makou iloko o keia au i olelo ia, "ke au o ka naauao a me ka lokahi o Hawaii !"
He oiaio, a he mea hiki ole ke hoole ia aia mawaena o na ano hoomana e ku nei ma ko kakou aina, he oiaio kahi, a he oiaio ole hoi kahi ; aka, no keaha la i kukulu ia'i keia mau hoomana ? No ka pono anei a me ka pomaikai o kona kulana iho ? No ka pomaikai anei o ka poe nona ia aoao a me ka poe hoi na lakou i kukulu ? I kukulu ia mai anei i mau kahua e paio aku ai kahi i kahi me ke kuamuamu ana a me ka nuku wale ana ? O ka makemake anei ia o ka mea laia ka hoomana ia o ka hoao ana e lumai i kahi aoao no ka like ole o ka manao me ko kekahi ? Aole ! Aole loa oia ka pono, a aole loa oia ka maikai ; aka, o ke kue ioa ana ia i kahi a me ke ala e loaa io mai ai ka pomaikai mawaena o kanaka ! A heaha la ka mea i makemake ia e loaa mai ma neia oihana nui o na lala ? Eia wale iho no.--"O na hoomaikai ana i ke kanaka, a lilo oia i keiki na ke Akua !"
Ua lawe ia mai keia mau hoomana a hoolilo ia i mau kunio paio no kahi poe aole ma na aina e wale no, aka, ma Hawaii nei kahi ; a aole hoi mawaena o ka poe bupo wale aka, mawaena kahi o ka poe naauao a i hoolilo hoi ia lakou i mau kumu alakai i kanaka e lilo no ke Akua, a he mea kaumeha ia no ka naau a ku hoi i ke kahaha loa. Mawaena o kahi poe, ua lawe ia mai na moolelo a me na mea e ae e pili ana i ka poe i hanaino ia o ka wa kahiko mamuli o ka lilke ole o na manao no na hoomana, a hoopili ia mai la i mau kumu kalai manao no keia la ! Kupanaha loa a ano e ka hoomaopopo ana i kekahi poe i loaa ka naauao a me ka piha ike me ka makee i ka pono holomua o keia lahui e lawe mai ana i na moolelo o ka wa kahiko a hoopili mai ia mau mea i keia au hou o ka naauao a me ka ike i mau kumu paio aku i kahi ano a mau ano hoomana paha ! Me he la i kukulu ia mai ka oihana hoomana i mea paio no ka lanakila ana o kahi, a o ka haulehia ana la o kahi aoao he kumu hoopomaikai ia i i kahi. O ka hana ana e like me keia, aole loa ia he pono, a ke noi nei makou e holoi ia na papalina nai o Hawaii mai keia ano noho'na ku i ka hewa, a e maemae kona hanu e like la me ko ka pua rose ma ke ano o ka noho 'na malama maluhia o na ano hoomana malalo o ka hooikaika ana no ke Akua hookahi, me ka hoino ole aku Iaia ma o ka noho'na hewa o ka paio aku a paio mai ; a e hoomanao hoi i ka Paulo mau olelo : "Ke hoopoina nei au i na mea mahope, a ke kikoo aku nei i na mea o mua."
Mai manao ia mai makou e olelo aku ana ua pono na hoomana epa a hoopunipuni he nui wale, aole loa pela ; aka, e manao ia mai mjakou e kue ana i na paio ana mawaena o na hoomana, me he la he mau lili, e ake ana e loaa na pomaikai a me na holomua pilikino, a aole hoi no ka pomaikai o ko ke Akua aupuni ma ka hoomaikai ana i ke kanaka a lilo i keiki nana !
----
HE UMIKUMAMALIMA LA A PUNI KA HONUA.
----
I kela pule i hala aku nei, ua kamailio aku makou no na mea e pili ana i ka baluna lele i ka lewa, no kekahi mea akamai i hiki mai i Hawaii nei ma ia hana, a no kekahi mau lono mai amerika mai no ka popilikia ana o kahi poe. I ka Poalua iho nei, ua hauoli makou i ka halawai ana a me ka luana pu ana no ka hora okoa a oi ma ko makou keena me Proffessor R. G Wells, ka mea lele baluna kaulana. Ua liuliu iki ko makou luana pu ana me ia, a ua hoike mai oia i kekahi mau mea ano nui ma na mea e pili ana i kana oihana. Ua hoike ia maloko o na palapala hooiaio a makou i nana a i ka hiki ana'ku o ka nui o kana mau manawa i lele ai i ka lewa luna maloko o na baluna i na haneri lehulehu ma Aigupita, Asia, Europa, Amerika Akau a me Amerika Heina, a hoea loa i Auseteralia. Ua hoike ia kona lele ana aku mai Burma, kekahi kulanakauhale o Inia, a haule iwaena o ka moana Inia ; mai Genoa aku, ma Italia, a haule maluna o na ale hauliuli o ke Kaiwaenahonua ; mai Kopenahagena aku a paialewa ia e ka opu huihui o ka Baletika ; mai Buenos Ayres a auau i ka wai o ka muliwai La Plata ma Amerika Hema ; ka huakai he ehiku hora maluna ae o na mauna kiekiena i uhi ia me ka hau anu maeele o na kuahiwi Apennines mai Roma aku ; ka pahu ana o kekahi baluna oiai i ka lewa luna lilo he mau tausani kapuai maluna ae o na pae kuahiwi Alps ; ka hana ia ana o ka baluna kaua nui he 175 kapuai, a na ka wili mahu e hooholo, noka lawe ana ia Kenela Bazine mailoko aku o Meta, oiai ke kaua hanana mawaena o Geremania a me Farani e hoonaenue ana i na paia o ia kulanakauhale kaulana ; ke eo lanakila ana iaia o ka heihei baluna nui a kaulana ma Creedmone Gardens, maloko o ke kulanakauhale nui o ke ao nei, oia o Ladana ; a lele kamahao ai oia me ka lanakila e makaikai ana i ka loa a me ka laula, he mau tausani kapuai maluna ae o na kaupaku hale miliona a oi, o ua kulanakauhale kaulana la ; ka palapala mahalo mai ke alii Maha Rajahs o Travancore a me Cochin, i kakau inoa ia e T. Madarkom, ke Kuhina Kiaaina Nui o Inia Hema, ma ka la 14 o Novemaba, 1866, a me ka palapala a ke Kanikela Amerika ma Belast, penei :
"KEENA KANIKELA O AMERIKA,
BELFAST, JULY 1, 1872 .
I na mea a pau e nana mai ana i keia : Ke hoike aku nei au ia Proffesor Wells, no ka holomua o kana huakai lele i ka lewa luna ma ka baluna mai ka pa pua aku maloko o keia kulanakauhale ma ka Poakahi, la 15 o Augate, 1870, maluna o ka baluna nona ka inoa o Gen. Grant (Kenela Kalani). Ua ku i ka mahalonui ia a me ka iini nui loa ia na mea a pau e ka lehulehu, a ua hoonani lokahi mai ka Papa Pai. Ua niau kilakila aku la oia ma ke kukulu komohana no ka hora hookahi, a kuu malie iho la ma na poai o Loch Nogh. Ua hoomaopopo ia e a'u ma na palapala hooia ana i hoike mai iloko o na makahiki eha i hala ae he mau haneri lehulehu manawa o kona lele ana i ka lewa ma ka poai aina o Europa.
I hoike no keia, ke kau nei au i ko'u inoa a ke hoopili nei i ka sila Kanikela i ka la a me ka makahiki i hai mua ia maluna.
James Rea,
Kanikela Amerika.
Mawaena o keia mau mea a pau, ua loaa ia makou ka manao kahaha no ka nui o kahi a keia malihini kaahele i kipa aku ai a me ka lehulehu o kona mau lele ana me ka aueane i kahi o ka pilikia, aka, no kona akamai ma @ oihana, ua pake e mai oia a ke luana nei ma Hawaii nei me ka manao e hoikeike ia kakou--ke hiki--i na ano o kana hana.
I ka manawa e malama ia ana ka Ho keike Ceneteniela Nui ma Piladelepia. Amerika i ka M. H. 1876 aku nei, ua hoolaha ae oia i keia mau olelo :
"Ke manaolana nei au e hana i baluna @ nui i 300 kapuai ka loa, nona ka nui he 1,000,000 kapuai @ no ka hoolele ana i kia hoikeiki nui ma Piladelapia. E hiki ana ka ikaika o kona mana hapai i ka wa e piha ai i ka ea mahu, i ka 70,000@ me ka hui pu ana i kona kaumaha iho. Me keia mea ui, me ona enegini mahu he 20 lio ka ikaika i mea nana e hooniniu i kekahi huila nui, ke manao nei au e lele huakai lewa a puni ke ao nei @ ka hoikeike nui, me ka hele pu ana o kekahi kanaka naauao a me no @ o ka Papa Pai. E hookomo ia ana ka enegini mahu iloko o kekahi wahi mokuahi uuku, a e hoomakaukau ia me na lona, na waapa, a me na aahu no ka hoolana ana i ke kino kanaka, a i kumu e makau ole ia ai na kai a me na moana. E malama ia ana hoi na pono no ka honoku ana a me ka hoomahuahua ana i ke ea e like me kio makou makemake, i hiki ai ke kipa aku ilalo o ka honua ke makemake makou i mea ai hou, aka e lawa ana no nae i na mea ai no kekahi mau mahina okoa. E kapa ia ana ka inoa o keia baluna o "Ceneteniela," a e hana ia noloko mai o ke kapolena pulupulu a me ka lilina. E vaniki ia no hoi me kekahi wai i hana ia a paa loa a he hiki ke paa ia ke ea iloko no ka makahiki okoa ina e makemake ia ; a aole he wahi kumu hopohopo no ka lawe pu ana i ke ahi no ka hoopumehana ana ia makou, ka heluhelu ana paha a no ka makaikai ana i ka po. Aole e hoohana ia ka enegini mahu ina e phui ka makani o ka lewa ia makou i kahi i manao ia."
O keia huakai, ua olelo keia haole, he hiki ke hoopuni ia ka honua iloko o na la he umikumamalima wale no, me ka loaa ole i kekahi pilikia. Ke manao nei oia e haawi mua i mau hoike hoakaka no kana mau hana imua o ka lehulehu ke loaa kahi me ka wa kupono.
Eia ma ko makou keena nei he mau kii o kekahi o kana mau baluna i lele ai ma Europa oia na baluna Iava a me Emeperesa, a e hauoli no makou e hoomakaikai i na makamaka me ka hoakaka ana aku ke kipa ae.
----
UA LOAA MAI.--He palapala na Hale A. Olelo, a e puka ana i keia pule ae.
----
KALI IKI IA.--He ekolu a oi kolamu mea heluhelu maikai i hoomakaukau ia nokeia pule o ko kakou pepa, aka no ka piha e o na kowa e kali iki na makamaka heluhelu a keia pule ae hoea aku.
----
MA ke ahiahi Poakolu iho nei, Nov. 12, i ka aneane ana e hookuu ia ke anaina halawai mau o Kawaiahao, ua komo mai la o Opio a me Meleana Ahia, a ua mare ia laua e Rev. H. H. Paleka: He mau opio laua, a ua hanohano ko laua hoohui ia ana, a o ka makou ke puana ae, e hooi aku laua ia hanohano ma ka malama ana i na olelo a ka Haku a e Kahu i pane aku ai: "O ka mea a ke Akua i hoohui ai, mai noho ke kanaka a hookaawale."
----
KE AHI-KOE HAWAII.--O keia mea he ahi-koe, aole loa i ike ia e ko Hawaii nei ke ano o ka hana ia ana i na makahiki mamua, aka, i keia au hou, ua ku a ua holomua ka hana ia ana ma ko kakou nei aina. Aia ma ke alauui Liliha, ke hana ia nei na ahi-koe i oleloia, i like a i ano oi ka maikai i ko na aina e, a i haule loa hoi ke kumukuai i ka makepono loa. He aui ka makemakeia o keia ahi-koe no ka maikai, ka aa, a me ka hikiwawe ole o ke kawau, a ua lawe nui ia ma na halekuai liilii a nunui o na pake a a me na Haole a puni o Hawaii nei. E nana'e i ka olelo hoolaha a E.O. Hall & Son, (Holo ma) na agena wale no o keia ahi ma Hawaii nei, a e hoao kakou i ka waiwai ponoi i hanaia ma ko kakou aina.
----
MAKE I ALOHA OLE IA.
----
E KE KUOKOA, Aloha oe :--
E oluolu oe e hookomo iho i keia mau mamala olelo e kau ae la maluna, oia hoi keia : "Make i Aloha ole ia."
Ma Waiehu, Oct. 28, 1879, make iho la o S. Kihei, he kanaka ua oo, ua hookani ia ka bele no kona make ana, aole i liuliu mahope iho o ke kani @ o ka bele ua lawe ia aku la kona kino kupapau e Wailua ma ke kuiee ia ana o kona pahu i hookomo ia ai, oia ka huluhulu i owili ia ai kona kino, a lawe ia aku la i ka hale mau o na kino lepo oia ka luakupapau. A he wahine ka heia kanaka make maluna oia o ka lio, a loaa aku la kana Mea Alona, ua hooili ia ae la ke kino o ka mea make maluna o ka lio me ka lewalewa ana o ke poo ma kekahi aoao, a lewalewa hoi ma keia aoao na wawae. Mainoino keia hana a oha ole !
A hiki ma ka pa Uea, hoolei ia aku la kona kino me he ope ha-ha la, "Nani wale na hana ku i ka hoomaewaewa ana i ke kino make." I ka @ ana aku, ua ku keia hana i ke kanawai o ka aina. O ka hohonu o ka lua i eli ia ai ua like me ekolu kapuai me ka hapa, a hoonalo ia aku la kona kino iloko o ka loakupapau.
E ka ELELE mama i ka uhai aholo, e hoikeike aku oe ma na kaiaolu o kou mau kapakai, i na makamaka puni mea hou o kaua mai Hawaii o Keawe a Kauai o Manokalanipo i keia nuhou maewaewa a manaonao o Kauahoehaili o Waiehu, a nau hoi ia e ao aku i na makamaka e hana ana ma keia ano lokoiao a me ke aloha ole. Owau no me ke aloha nui ia ee a me kou mau paahana a pau.
J. S. LONO.
Waihee, Maui, Novemaba 8, 1879.
O ke kaena a kekahi haole e @ i ka @ ia na lima o @ ka @ akamai ma na hana akamai a @ ua lilo i mea ole, a e like me ka paa loi o ka @ ia ana a uli na @ a @ ke kino, pela no ka nawali o na lima o ua Thoro nei, a he alo ana na kona kino o ka mawehe ae la no ia o ke kauia a helelei iho la, a eo la he $50. I keia po e hoikeiki hou ai na akamai me ka maalea o Thorn a me Darwin.
----
KAUKA MAINA.
KEENA HANA MA KA HALE KAUKA O
Hopemana, Alanui Kalepa, e pili la me ka Baneko o Bihopa.
WAHI NOHO, ma Alanui Hotele, makai iho o ka puka komo o ka pa o ka Hotele Hawaii.
no 15 937 6m
----
KE AHI-KOE KILAUEA !
----
KE AHI-KOE HAWAII 8 PAPAA !
A ME KE
AHI-KOE HAWAII HUINAHA !
--O--
KE ANO MAIKAI LOA.
Ua owili ia iloko o na wa-hi he 36, a he 3600 o ka paha hookahi. E malama mau ia ana no ke kaai ia aku e
E. O. HALL & SON.
E loaa no keia ano ahi ma na halekuai a pau @ o keia Aupuni, no ke kumukuai haahaa loa. E ninau no
KE AHI-KOE KILUEA !
----
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho e Hon. F. S. Lyman, Lunakanawai Kaapuni, Apana 3 o ko H P A i Lunahooponopono Waiwai no Keaweloaole k. o Kahalii, Hilo, Hawaii, i make aku nei. Nolaila ke hoike ia aku nei ina mea a pau, ina he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea make, e hoike mai i ka lakou mau bila kupono iloko o ekolu mahina mai keia la aku, a i ole e hoole mau ia aku no, a o ka poe i aie i ka mea i make, e hookaa koke mai la'u, ina he waiwai ko ka mea make ma ka malama ana a kekahi mea a mau mea paha, e hoihoi koke mai ia'u.
G. W. A. HAPAI
Lunahooponopono Waiwai.
Hilo, Oct. 24, 1879. no15 937 4t
----
HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.
No ka mea ua koho ia maua na mea nona na inoa malalo i mau lunahooponopono i ka waiwai o Makoliku k. no Kipahulu, Maui, i make, e ka lunakanawai Kaapuni o ka apana elua ko II P A i ka la 3 o Nofemaba, 1879 ; nolaila, ke kahea ia aku nei na poe a pau i aie i ka @ i make e hookaa koke mai ia maua, a o ka poe a ka mea make i aie aku ai e hoouna mai i ko lakou mau bila i hoohikiia, iloko o na malama eono mai keia la aku. Na maua no
KAPEHE, w.
A. UNNA.
Na lunahooponopono o ka waiwai o Makoliku k i make.
Wananalua, Hana, Nov. 3, 1879. no15 937 2m
----
OLELO HOOLAHA.
E hoolohe mai na mea a pau, no ka mea, o ka aina o Kahili, Sila Nui Helu 5020 kahi e noho nei o Iosepa, ma Waipio, Hawaii, ua lilo loa ma ke kuai ia Kahaumanu k. nolaila, ua papa ia na kanaka a pau, aole e komohewa maluna o kela aina, aole no e hana ia kekahi mea me ka ae ole o ua Kahaumanu la, no ka mea, nona wale no ua aina la i keia manawa, o Maikahonanui kona hope malaila.
Ma ke kauoha
W. R. KAKELA,
Loio no Kahaumanu.
Honolulu, Nov. 1879. no 15 937 4t
----
OLELO HOOLAHA.
Ma ke ku ana mai o ka moku Syren, ua kau mai maluna ona kekahi POHAKU HOOMANAO (Tomb stone) i @ ia KALEIKIMANA ; nolaila, ua makemake ia ka mea nona ia, a i kuleana paha ia waiwai e ninau ia Frank Gertz (mea hana kamas) ma alanui Kaahumanu, e pili la me ka Gqn3ko o Bihopa.
FRANK GERTZ.
Agena o ka hui hana Pohaku Lio-oomanao o Kalepponi.
no15 937 4t
----
OLELO HOOLAHA.
Ke hoolaha aku nei au o ka Ia kapu o ke kai o Muolea na ke Konohiki, oia ka UHU.
C. H. JUDD,
Puuku o ka Moi.
Honolulu, Oct. 24, 1879. 935 4t
----
HOOLAHA I NA POE AIE.
OWAU o ka mea noua ka inoa malalo nei, mamuli o ka loohia ia ana o Akuna pake e ka mai nawaliwali no ka manawa loihi, ka mea nona ka halekuai e ku nei ma Kahaluu Kona Akau, a na lilo mai ua halekuai ia ia'u i keia manawa ; nolaila, ke kauoha ia aku nei ka poe a pau i aie mai ma ua halekuai la a me na waiwai e ae a pau e pili ana ilaila, e like me ka lio, pipi, kalo, baka, kope, awa a pela aku, euku koke mai i ko lakou mau aie ia Akui pake ka mea nana e malama nei na waiwai a pau ma ua halekuai la iloko o na mahina elua mai keia la akua, a i uku ole mai lakou iloko oia manawa, e hoopiiia no lakou ma ke kanawai. Owau no
GOO KIM.
Honolulul, Nov. 1, 1879. 935 4t
----
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO>
E IKE na kanaka a pau, ua hoonohoia na mea nona na inoa malalo iho nei i mau lunahooponopono waiwai no ka waiwai o Henry W Daniels i make, no Wailuku, Maui, e ka mea hanohano Aabr. Fornander, Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Nolaila, o ka poe a pau a ka mea make i aie ai, e hoike koke mai me na hooia kupono ma Wailuku iloko o na mahina eono mai keia la kau, o hoole mau loa ia ; a o ka poe i aie i ka mea make e hookaa koke mai.
W. H. DANIELS,
NANCY DANIELS.
Wailuku, Oct 24, 1879. 935 4t
----
A VALUABLE
MEDICAL DISCOVERY
----><----
REUTER'S LIFE SYRUP
(NURSE BERTRAND.)
LAAU LAPAAU
WAIWAI LOA !
----Oia----
KA WAI OLA A REUTERA.
He laau keia i imi ia a loaa e kekahi kahu mai kaulana, o Bertrand kona i noa, na lawelawe keia kahu mai ma ka malama ana i ka poe mai no na makahiki he kanalima a oi ae, a o keia laau hoa he mea i hanaia @ ae o na LAU NAHELEHELE a me na aa o na laau ulu o ka nahele i huiia, he ono me ka ai ana, he ala ma ka hooi ana, a he pumehana kona ano. He laau @ ikaika keia, me ka @ oke ana i ka opu a me ka hoopailua ole. Aohe nawaliwali ka mai mahope o ka a ana i keia laau, e like me ka naha ino ana o kekahi mau laau e ae, he kupono no ke ai na keiki liilii a me ka poe nawaliwali loa me ka hope ole. He laau hoola maopopo keia i ka opu paa, a me ka inoino o ka opu waiho ai, a me na mai a pau-a pila ana i ka opu. He laau hooikaika no hoi keia i ke AKEPAA, a he mea e no hoi ka hikiwawe o kona hoomaemae ana i ke koko, a me na mai a pau o ke kino. No ka mea, mao keia laau la @ ia aku ai na haumia a pau iloko o ke koko. He like ole me keia na laau e ae, oiai e ai ana ka ma me na @ hoonaha me ia mau laau, aole hoi peneia
KA WAI OLA A REUTERA,
Aka, na lawa iloko ona na hoonaha ana a me na hoomaemae ana i ke koko a paa.
----A ME----
KO BARRY LAAU HOOLA EHA.
HE LAAU HAMO A HE LAAU AI.
He laao hoola keia iloko o ka @ hookahi, K Hoio !
---:o:----
A. W. RICHARDSON,
Oia o LIKIKINI Opio, ka Agena no keia mau laau no ke aupuni Hawaii.
931 3m 943
WATI, WATI, WATI, WATI !
HE EMI A ME KA MAKEPONO LOA
[SILVER]
WALTHAM WATCHES.
He Waihona Nui o na Wati Waltham i hiki mai, A e Kuai ia aku ano no ke Kumukuni Haahaa Loa i Emi iho malalo o ke Kumukuni o na Hale e ae a pau o keia Kulanakauhale a me na Kulanakauhale e ae a pau o keia Aupuni.
Eia no hoi na Wati Gula me na Wati Dala o na Ano a pau, Na Wati Nui me na Wati Liilii, no na Lede a me na Keoniinana a me na Kamalii. Owau wale ho ka Agena no keia mau Wati no keia Aupuni. He hiki ia'u ke Kuai no ka Hapalua o na Kumukuai ma na Hale e ae.
MAI HELE I NA HALE E AE,
KAHI E APUHI IA MAI AI OUKOU ME NA OLELO PAHEE.
E Ninau no na Wati Dala maikai a me na Wati Gula Nani Loa, i loaa ole ko lakou like ma keia mau Pae Moku o hawaii nei. E nana pono oukou i ka Inoa o ka Hui nana i Hana, a i kuni ia maloko o keia mau Wati.
E Kuai ia aku no ia oukou e na Kanaka Hawaii me ke emi loa i ike ole ia mamua.
E NAUE MAI OUKOU I IKE MAKA.
EIA ME A'U KO OUKOU MAU IINI KAHI I MALAMA AI.
E LOAA NO AU IA OUKOU MA KA HUINA O NA ALANUI PAPU ME KALEPA.
M. McINERNY,
AGENA NO KEIA AUPUNI. 931 3m 943
----
AHA Hiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina @, ma ka wai wai o GEORGE HENRY BUSH no Honolulu i make Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka holaha ana. No ka mea, ma ka la 31 o Okatoba. M H 1879, ua waiho ia ma i imua o ka Aha, kekahi palapala, i olelo ia, oia ke kauoha hope loa o George Hehry Bush i make aku la, a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaio ia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooponopono malalo o ka palapala kauoha i ka mea noi, ua waiho ia mai e Henrietta Kaulaaihawane Bush kana wahine mare. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakahi, oia ka la 21 o Novemaba, M H 1879, ma ka hora umi kakahiaka ma ka rumi hookolokolo o ia aha, ma Honolulu, ma Aliiolani Hale oia ka la a me ka hora, e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi ia hoi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauohaka, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha ia e hoolaha no i a mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i pai ia a hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a @ e na hooilina o ka mea i make, ma keia aupuni e hele mai a e kue i keia palapala kauoha i ka wa i olelo ia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Okatoba 31 1879.
LAWRENCE McCULLY,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. no8 936 3t
----
OLELO HOOLAHA.
NO ka mea, e holo ana ka Moi ma Ewa ma kona la hanau, nolaila, aole hea inoa ma Hale Alii Iolani ma ia po.
C H JUDD,
Puuku o ka Moi. 936 2t
----
OLELO HOOLAHA.
MAI keia la a mau aku, aole he kuleana o kekahi kanaka a mau kanaka paha e kuai i ka waiwai o kuu aina ma Palolo.
CHARLES LONG.
Honoluul, Oct. 22, 1879. 936 3t
----
OLELO HOOLAHA.
O KA aina e waiho ana ma Waikiki-waena i kapaia kona inoa o KANEWAI, ke papa ia aku nei na kanaka a pau na wahine a me na keiki, aole e ako i ka luau, aole e haha i ka oopu a me na mea a pau e pili ana ma Kanewai. @ hoopii ia ma ke kanawai ke hoolohe ole lakou.
METUSALA MAHUKA.
Honolulu, Oahu, Nov. 1, 1879. 935 4t*
----
HOOLAHA KUDALA A KA LUNA-
hooponopono Waiwai.
MA ka la 22 o Okatoba, ua hoomanaia ka mea nona ka inoa malalo iho, e ka mea hanohano Abr. Fornander e kuai aku ma ke kudala akea i ka waiwai paa o Kanakahou. Nolaila, i mea e ike ai na mea a pau, e kuai aku ana au ma ke kudala akea ma ke alo iho o ka hale hookolokolo ma Ulupalakua, Maui, ke hiki aku i ka Poaono la 29 o Nov. 1879, ma ka hora 12 awakea, i kela apana aina a pau o Kanakahou i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui helu 3088. O ka ili 64 46-100 eka.
He uike ke dala, a na ka mea nana e kuai mai na lilo o ka palapala kuai.
M. KEALOHA,
Lunahooponopono Waiwai o Kanakahou.
Honuaula, Oct. 25, 1879. 935 4t
----
OLELO HOOLAHA.
E MANAO ana o MR. CLAUS SPRECKLES o Kaleponi, e hana i auwai nui ma ka mokupuni o Maui; no ka hookahekahe wai maiuna o na mea kanu. O ka mea a mau mea paha e makemake ana e eli i elima haneri kapuai a oi aku paha o keia auwai ma ka olelo aelike, a e uku ia aku no hoi no ka hana ma ka heluna o na kapuai kubita, a i ole ia ma ka heluna o na kapuai ioa o ka auwai i eliia; ke noi ia 'ku nei lakou e ninau ia H. Schussler ma Haiku, Maui, a i ole ia William G. Irwin & Co., ma Honolulu, a e loaa ia lakou na hoakaka kupono.
CLAUS SPRECKLES,
H. SCHUSSLER . @
----
MAKENA WAIWAI HOU !
---- AIA IHEA ? ----
AIA NO HOI MA KAHI O
GOO KIM !
MA ALANUI NUUANU.
Hewa no hoi ka Maka ke Nana aku a Emi no hoi ke Kumukuai !
O NA Kalakoa hapa @ Kalakoa @ o na @ like ole. @ Makalena kekkeo, ulaula, uliuli @ a @ maikai o keia a me keia ano; na @ Kilika maikai kia o na @ like ole, @ a liilii; na Palule o na kane me na @ e na ano hoa @; na Mamala o na @ kae welawela a me na kamalii; na Kuka. na Wawae @ na @ na Palule Huluhulu manoanoa @ ke @ waioia loa, na Lole Kamalii, na Kamaa @, Wahine a me Kamalii, no ke kumakuai @ loa. Na Kihui @ Pake, Kihei Moe, @ Moe, na Wati Gala me na @ na Wati Dala me na Kauia Dala, a me na Kauia Wati o na ano a pau; na mea hoonani o na @, na Gula @ na Komo Lima Apo Lima, @ Omau, Pine Papale a me na @. Na Holoku Kilika maoli a me ua hapa @ o na wahine @ like ole. E kuai ia aku no @ me ke kamakuai haahaa a oluolu loa.
He mai aka no na waiwai i koe aoie i heai pau ia aku, aka, na oukou e wae ke kipa mai ma ko'u halekuai ma alanui Nuuana. He mea mea ma na @ a me na @, he kuai hoopaki ko ia @ me ka @, nolaila, @ oukou, e @ mai a ike i ka makepono.
934 @
A HA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii I'ae Aina, ma ka hooponopono waiwai ma ka hana o ka waiwai o B LULANA o Honeluiu i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai McCully. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka palapala hoike a William Keaweamahi a me hepa @ na lunahooponopono o ka waiwai o B Lulana no Honolulu i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $45 00, a e hoike ana o na mea i loaa mai he $9 00, a e noi ana e naua a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauoha ia o ka Poakolu, ka la 1 o Dekemaba M H 1879, ma ka hora umi o kukahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena o ua hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hooike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii e pai ia maloko o ke Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 30 o Okatoba 1879.
LAWRENCE McCULLY,
Ikea: Lunakanawai Nu: o ka Aha Kiekie
A Rosa, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
no8 936 3t
----
HOOLAHA A NA LUNAHOOPONO-
pono Waiwai o James Makee.
O NA mea nena na i noa malalo, ua koho pono ia i mau lunahooponopono no ka waiai o James Makee i make, ke hoolaha aku nei i ka poe a pau i kuleana i ua waiwai la e waiho koke mai i na mea nona na inoa malalo iho, me na hooiaio kupono, o hoole loa ia.
P. NORTON MAKEE
WILLIAM O. SMITH
A. J. CARTWRIGHT.
Honolulu, Oct. 27, 1879. 935 3t
----
HOOLAHA A NA LUNAHOOPOHO-
pono Waiwai.
E IKE auanei ua kanaka a pau, no ka mea, ma ka la 22 o Okatoba 1879, ua hoomauaia mai na mea nona na inoa malalo iho i mau lunahooponopono no ka waiwai o Kaaikaula @ make ma Kaiawao, Molokai, nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau i aie ia Kaaikauia e hookaa mai, a o ka poe a ka mea make i aie aku ai, e waiho koke mai lakou i ko lakou inau bila me na hooiaio kupono iloko o na mahina eono mai keia ia aku, o hoole mau loa ia.
B. W. KAPULE
G. KAUHI.
Na Lunahooponopono Waiwai o Kaaikaula w
Jno. W. Kalua, Loio no na L. H.
Wailulu, Oct. 25, 1879. 935 4t
----
A HA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai ma ka hana o ka waiwai oB Lulana o Honolulu i make, ma ke keena imua o ka Luuakanawai McCully. Kauoha e hooiaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka pepe hoike a Wm. Keaweamahi a me Kepa w na lunahooponopono o ka waiwai o B. Luiana i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $45, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $9, a e noi ana e nana a apono ia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauoha ia o ka Poakoiu ka ia 3 o Dekemaba 1879, ma ka hora 10 o kakahiaka imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi ia a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a @ i pili malaila e hele mai a e hooike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai na noi la, a malaila e hooike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko @ waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ka Nupepa Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha la ma Honolulu i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina i keia la 30 o Okatoba 1879.
LAWRENCE McCULLY,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakanolelo o ka Aha Kiekie.
no 1 935 3t
----
A HA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o KAONIMAUKU k o Hamakua, Hawaii i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai Nui Harris. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. ma ka heiuheiu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kaohimaunu opio o Honolulu, Oahu, e hoike mai ana o Kaohimauna no Hamakua, Hawaii, ua make kauoha ole ma----ma ka la----o----1875, a e noi aa e haawila ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai la Kaohimaunu opio i oleloia. Ua kauoha ia o ka Poakahi ka la 10 o Novemaba 1879, eia ka manwa i kehoia o ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma la manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai na noi la. A o keia olelo kanoha e hoohaha la ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakania ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Oct. 14, 1879-
CHAS C. HARRIS,
Ikea: Lunakanawai Nui o ka Ana Kiekie.
A. Rosa, HOpe Kakanolelo. @ 934 3T
----
HOOLAHA A KA LUNA AUHAU
---- O KA APANA O ----
HONOLULU, OAHU, 1879.
----
KE hoike ia aku nei ka lohe i ka poe a pau i ku i ka Au hau, e hoomaka ana ka mea nona ka inoa malalo iho i ka ohi ana i na Auhau no keia makahiki, ma kona Keena Ohi Auhau ma Aliiolani Hale, i ka Poakola, la 23 o Okatoba. A i koike ai me ka Pauku 503 o ke Kanawai Kivila, nolaila ke hoike ia aku nei i na mea a pau i ku i ka Auhau, e hookaa koke mai mamua ae o ka la 30 o Novemaba.
GEO. H. LUCE,
Luna Ohi Auhau, Honolulu.
Keena Ohi Auhau, Honolulu, Oahu, Oct 20, 1879.
93 1 @