Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 46, 15 November 1879 — Page 3

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Lehua Castro
This work is dedicated to:  Ladd Kahele Heleloa

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

E HOOMAUIA ANA

KA WEHE KAMAHAO ANA!

O KA

CALIFORNIA ONE PRICE BAZAAR,

Mellis a me Fishel na Ona, me na

LAKO LOLEHOU, LAKO LOLE HOU!

MA KO LAUA HALE KUAI HOU,

I KEIA LA,

I KEIA LA,

I KEIA LA,

MA KE

KIHI O ALANUI PAPU ME HOTELE!

PAPA! PAPA!

NO

ALLEN & ROBINSON

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

MA

KA UWAPO O PAKAKA

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

 

Na Pena a me na Aila Pena

 

NA KUI O NA ANO A PAU.

 

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

NA PANI PUKA  a me

NA OLEPELEPE

 

NA LAKO KUKAULU HALE

O NA ANO A PAU!

 

E KUA@A MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke

ALLEN & ROBINSON

Honolulu, @@@ 1, 187@                                                                        853@@

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

E LAA NA

 

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

 

HA MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO

 

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulum@

 

A HE

 

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

 

Lainakini-nao

Lainakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Kilika,

 

Na lole k@pono i ka wawae,

Palule Huluhulu.

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, Lihilihi, &@.

 

LIPINE, LIHILIHI, &@.

 

A ME NA

 

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

 

A HE

 

MAU MEA AI KAHI

 

Ka Palaoa, Kopaa,

Raiki, Pia, Hoohu,

Paakai, Huaala,

Pia Kolina, &c.

 

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A Dr. Jaynes.

 

Laau Kunu,

Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Pe@ikila, Huaale,

 

A ME NA LAAU HANO, A PELA’KU!

840 tf

 

UA HIKI MAI nei

NA WAIWAI HOU LOA!

MA

KAHIKINA NUI!

Helu 62 Alanui Papu.

I WAE IA E S. MAGNIN.

E KUAI IA ANA ME KE

KUMUKUAI WAIPAHELOA

Na Huluhulu Moe ma ka $12 NO KA PAA E KUAI IA AKU ANA MA KA $9.

Na Lole Keokeo I kupono I ka 18 keneta o ka la, e kuai ia aku ana ma ka 15 keneta.

Na Lole Leponalo I kupono no ka 15 keneta, e kuai ia aku ana ma ka 12 1-2 keneta.

Na Kihei Moe Keokeo,ke kuai ia nei ma ke 35 keneta o ka I-a.

Na Lole Wahine I kupono ma ke 50 keneta, e kuai ia aku no ma ke 30 keneta.

Na Lole @iwai maikai mai ka 75 keneta a hiki I ke dala hapaha no ka I-a.

Na Kawele maikai loa i kupono no $9 o ke kakini, e kuai ia aku ma ka $4.

100 Uhi Moe Nani I kupono no $10 pakahi, e kuai ia’ku ana no $4 pakahi.

100 Uhi Bela Nani ma ka $5 pakahi, e kuai ia aku ana ma ka $2.50 pakahi.

100 Uhi Moe Nani ma ka $4 pakahi, e kuai ia aku ma ka $2 pakahi.

Na Velveta Eleele Nani a me na Kilika o na waihool@u like ole he nui, a he emi loa ke k@ai ana.

Na Kakini maikai o na kane a me na wahine.

Na Paa Lole o na kane me na kamalii, e ku@i ia aku me ke emi, mai ka $12 a hiki i ka $20 ko no kane, a mai ka 8 a hiki i ka $12 ko na keiki; a no na keiki liilii mai ka elua a hiki I ka $6.

Na Papale o na ano a pau, no na makua me na keiki.

Na Ka@aa o na ano a pau no na wahine me na kamalii, he emi loa ke kumukuai.

Na Kalakoa Farani ma ka 12 ½ keneta ka I-a.  Na Kalakoa Amerika ma ka 10 keneta o ka I-a.

 

He Mae Ole keia mau Kalekoa.

He pono i na Makamaka ke naue mai e ike maka.

E hoea aku ana kekahi o keia mau waiwai ma Wailuku, a e kuai ia aku no malaila me na kumukuai waipahe.

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

MOKUMAHU HAWAII

 

“LIKELIKE,”

KAPENA. : : : RENOLD.

Poalua, Nov. 11, @ora @ pm            Hilo

Poalua, Nov. 18, @@ra @ pm           Kaap@@i ia Hawaii

Poalua, Nov. 25, @@ra @ pm           Hilo

Poalua, De@. 2, @@ra @ pm            Kaap@@i ia Hawaii

Poalua, De@. 9, @@ra @ pm            Hilo

Poalua, De@. 1@, @@@@ @ pm  Kaap@@i ia Hawaii

Poalua, De@. 23, @or@ @ pm         Hilo

Poalua, De@. 30, @or@ @ pm         Kaap@@i ia Hawaii

 

AOLE AIE NO NA UKU OHUA!

 

Ke hoole ia aku nei ka a’e no na @ku @hua, a ke hoike ia aku nei i ke @kea, ina he mau paiki, @kana a p@olo hooili ko lakou e pono e hoailo@a ia me ka m@akaka po@o; @o@e no e ae ia ka i@@@ ana i na @kana, paiki a me p@olo i @@@ilona ole ia ke ole e kaka@ ia ka lo@@ ana mai.           

 

HE KUIKE KA UKU UKANA.

 

Ma na ukana a pau a na makamakal, e po@o e uk@ mua ia. A e !ookoia no na kauoha no ka lawe a hiki I kahi I mak@mak@@a.  A e malama ia no me ka makaala @a ukaua, paiki a me na p@olo, @io, pipi a me ka @oki.

 

E hooilona ia me ka moakaka na Pahu

 

Rama a me Wai@@.

 

O ka poe no lakou na ukana o keia ano e pono e @oai@@@aia me ka @oakaka, a i ole e kaka@la me ka moakaka ka lo@@ ana mai o ka poe no lakou keia mau waiw@@.

 

O na koina no na pilik@@ a me na po@o, @ po@ e hoike ko@@ ia mai @@@ko @ ka malama @OOKAHI.

 

Aole e ae ia na hookela kaa, @a keiki a me na mea like, e pii ilona o ka mokuahi I ka @@ e pili @@i ai I ka @@@@, aia wale no a pa@ o@u@ @@pakeke ia ka lele.

 

No kea k@ nui e hoop@aikaila ka lehulehu @aahele, ua hooloii ae nei @a @@@o Likelike i ka Papa HoikeManawa o ia Mokuahi e like me maluna.

 

Ma ka @ale Oi@ana e loaa’ i @@ Palapala.

 

Ao@e @@@@a o hope e Hilo, aia @@i@ no a kaa @ua @@i ka @k@ moku.  Aole e ili ka @ewa no na pa@i, akana a p@olo paha, k@ ol@ e kakauia ka @oss ana mai.  E hookaaaia ka @ku ukana ka wa @ no@@ aku ai.

 

WILDER & CO.

 

OLELO HOOLAHA.

 

KALE K@LIKA,

LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI,

Mo@@ki, a me na paiapa@a oi@ @no.

LUNA HOOIAIO PALAPALA

Aelike mawaena o na Haku me na Kauwa.

 

Luna Haawi Palapala Ae @ARE

Ma ke ki@i o ke alanui Moiwahine me Kaa@umanu., kulanakauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.                                                                                                                             906tf

 

C. C. Coleman.

Amara a he Mea Hana Meki@i,

Kapili Kapuai Hao Lio

A ME KA

Hana ana I na Kaa Lio, &c.,

Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i

905      ke Alanui Papu.                                                                                                           tf

 

KAKELA a me HAKI.

O KAKELA OPIO A ME F.M HATCH, ua hui lana ma ka lawelawe ana i ka @@hana Loio Ua h@ki i@ laua ke ka i@oa o na Aha a pau, mai ka Aha Ho@@alu a hele li@@@.  A e lawelawe @o @oi ma na hana pili i @a hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima, a me ka Ho@@e Da@a @sana.

                                                                                    W.R. CASTLE, Luna Hooiaio Kope.

K@ena Hana, m@luna ae o ka Halekuai o Dillingham & Co.

Hela 37, Alanui Papa.                                                                                  3 6 @@

 

ALFRED S. HARTWELL, (Hakawela.)

LOIO a he KOKUA ma k@ KANAWAI!

Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Kuai Buke o Wini me Robikana.   867 tf

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE K@ KOKUA MA KE KANAWAI

A HE AGENA no ka Hooial@o ana I na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.

Helu 8. Alanui Kaahumanu. Honolulu, H.P.A. 2y

 

WILLIAM O SMITH.

LOIO!  LOIO!!

Alanui Kaahumanu, Honolulu, Oahu.  913 ly

 

S.W. MAHELONA

HE LOIO! HE KEKOUA A HE PALE MA KE Kanawai.

Ua makaukau au e lawelawe me ka mikioi a me ka eleu lua ole I na h@HIA A PAU O KELA A ME KEIA ANO IMUA O NA Aha Hookolokolo a pau o k@ia aupuni.  Ua hiki no hoi ke kakau i na palapala a pau e pili ana i ka O@hana Loio.  E loaa no au ma ko’u hale noho mauka iho o Kawaiahao, a i ole ma ke keena hookolokolo o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie ma Honolulu nei.  O ka poe makemake e ai@ dala, he oluolu ka ukupanee.  876 3m

 

TIMOTHYU KALAEONE.

He Loio a he Pale ma ke Kanawai.

IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai.  A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa no ia Apana.  Ae loaa no au ma Anahola, a i ole ma Waiakalua, Koolau, Kauai.  E makaala no au i na Kauoha me ka eleu loa.  895 ly Jan. 25.

 

E. LILILEHUA.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai!

Imua o na Aha Apana a Hoomalu o ka mokupuni o Oahu.  E hanaia me ka eleu loa.  E loaa no au ma Lepekaholo, Kikihale, ma alanui Maunakea, a i ole ia, ma ka Hale Hookolokolo o ka Aha Hoomalu ma Honolulu.  898 ly

 

JAMES M. MONSARRAT (MAUNAKEA)

LOIO! LOIO!!

UA hoi mai nei oia mai Amerika mai, a e lawelawe ana ma ka Oihana Loio imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni.  E loaa no oia I ka lehulehu ma ka hale hana o Kimo Pelekane, ma Alanui Moiwahini, Honolulu.            Au30 926 ly

 

RICHARD F. BICKERTON, (PEKETONA)

LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!

E HELE ANA OIA IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO a pau o keia Aupu@i ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuui e ae.

Ua makaukau mau o@A I KA HANA ANA I NA Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.

Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina @ina, ma ka ukupanee h@ahaa loa.

E ha@aia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa. 

Keena hana.  Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Mi@uteole.   840 ly

 

JNO. LOTA KAULUKOU.

Loio a he kokua.

Ua  makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kela a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni.  Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu.  E loaa no au ma Heeia Koolaupoko. a ma Honolulu no hoi i kekahi Manawa.   901 tf

 

J.W. M. POOHEA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

No na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana.  E hookoia na koi-I a ka makemake me ka eleu loa.  E loaa no au ma ko’u home ponoi oia o “Kalauonaona,” ma Wawaia, a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo.  895 ly Jan 25

 

A S A KAULIA.

Loio a he Kokua ma ke K@nawai.

UA makaukau au e lawelawe I na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu.  E loaa no au ma ke Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31: a e hooko ia @a kauoha main a wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hiki wawe.   885 ly no16

 

GEO. B. KALAAUKANE.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai..

E HELE ana au imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na ano bibia a pau ma Oahu nei a ma na mokupuni @ ae.

E loaa no au ma ko’u Keena Hana ma na Manawa a pau o ka la, mai ka hora 9 o kakahiaka a ka hora 4 ahiahi.  A I ole au ma ke Keena, e loaa no ko’u hope

 

W.M.H. TELL,

HE Hawaii i makaukau e kuka me oukou no na mea e pili ana i ka Oihana ma ko’u aoao I na wa a pau.  Ua makaukau mau no hoi maua I ka hana ana I na Palapala pili Kanawai o kela me keia ano; ua @iki no hoi ia maua ke hoaie dala aku ma ka Moraki ana I na aina ma ka ukupanee haahaa loa.

 

E Ha@AIA @a Hana me ka Eleu a me ka Hikiwawe Loa.

KEENA HANA.  Maluna ae o ka Hale Kauka o Min@teole, ma ke kihi o na alanui Kalepa P@pu me.       931 3m 942

 

Nuhou o ko na Aina e

Ka lanakila o na Pelekane.

Ua loaa mai @a lono telega@apa ano @oi no ka lanakila hiwahiwa i lo@a i @a koa Pelekane maluna o ka poe Af@ganikan@ @a kahi e kokoke ana i Cab@l@; a ma o ke pio ana la@ o na Afeganika@a, ua liio pio pu aku @a ke kulanakauhale o Cabula ia lakou.  Aka, ma keia lanakila ana, aole no ia i loaa me ka maa@ahi wale, aka me ke komo kukon@kon@ ana iloko o na ehaeha a me ka pilikia.

 

Mamuli o keia lanakila ana o na Pelekane maluna o ko lakou mau enemi, @a hoea main a @ie@a ano hou o na hoonohonoho aupuni hou maluna o @a aina la. O ka haule ana o ka elele o Beritania iloko o ka lima o ka enemi, @e kumu ia e hiki ole ai ia Enelani ke kaohi iho i kona mana nui; aka @e kumu hoe@eu a hoala i na manao inaina me ka hoopuipui aku i na koa e k@ imua o ka enemi.  He olelo ae like ke waiho nei mawaena o Enelani me Rusia, a penei;

 

Aole hikie ia Enelani ke hooh@i mai ia Afeganikana malalo o ke Kalaunu o Enelani, aole no hoi e noho aku maluna o kona lepo.  Aka hoi. Ua hoike main a hiona o na hana o keia lanakila ana o na Pelekane ma keia hakoko kaua ana iho nei, i ka mohala ana ae o na manao poluluhi kue mawaena o na aoao aelike elua.  O ka lawe ana mai o Enelani ia Afeganikana a hoohui malalo o kona mana, a o ka hoonoho ana aku paha i kona mana hoonohonoho aupuni maluna o ua aina la, oia no ka uha@ ana i ka aelike mawaena ona me Rusia e ku nei i keia manawa.

 

Ke hoahewanei o Rusia ia Enelani no keia kumu o@aio a Enelani i @hai ai, a e kauo aku ana paha ia mau lahui iloko o ka nenelu kupikipikio o ka hookah koko.  O na manao mua o ko Enelani poe, oia no ko lakou kue aku I ka lawe ana mai I na aina I loaa ia lakou ma Inia a hoolilo no lakou @ho.

 

Aka ke hoike nei lakou i keia wa, e hoohui mai ia Afeganikana me ko lakou aupuni nui i lilo ai ka Amia i kii milimili iloko o ka poho o ko lakou mau lima, a ina aole pela, alaila he mea makehewa loan a hookah koko ana iloko o keia kaua ana.  Ua piha ka aina @e lna ohana hapakuokoa I kue ia Enelani iloko o keia maui la.

 

O ka poe e hakaka nei me ko Enelani luna nui, mamuli no ia o ka oihana hoomana. 

 

O ke kaua o ka makahiki i hala, malalo no ia o ka manao lili @ Rusia.  Ua manao wale ia, aole no paha e loaa ana ia Enelani he pomaikai nui ke hoonoho aku i kona la@ui maluna o ka aina o Afeganikana.  Ua hoike ae kekahi, o na kaua ana ma ko Afeganikana, aohe kupono, a he waiwai ole; a o na hua i loaa mai ma ia hana oia no ka hoomahuahua ana i na lilo o ke aupuni me ka @oemi ana i ka waihona.

 

No Cabula.

 

He kulanakauhale poo aupuni keia no Afeganikana, oia kekahi o na kulanakauhale kahiko loa I hookumu ia ma kea o nei.

 

Ua kaulana oia iloko o na keneturia he umi i hala ae nei.  He lehulehu wale na ana i kalai ia, a he nui na mea maikai hana ia e ka poe Akamai o ka wa kahiko.  Ua lilo oia i kulanakauhale poo aupuni iloko o 100 makahiki i hala ae nei.

 

O ka heluna o na kanaka iloko ona i keia wa he 60,000, a oia ke kikowaena o na kulanakauhale kelepa iloko o ke aupuni, a he nui na hana lima ike.

 

Ua kaulana no hoi oia, no ka nele i na kuke ma na home, a o ka hoomakaukau ana i na mea ai no ka lahui holookoa, ua hana ia e ke aupuni ma na wahi akea.

 

Ua nani n@ hoi oia ma kona mau kihapai. Ma kekahi aoao ona, ua nani lua ole no na mi@e he 25 ka palahalaha.  Aka, mamui o keia mau paonioni kaua, ua haulehia iho la na manaolana o na kamaaina no ko lakou one hanau no ka lilo aku malalo o ko hai mana.

 

Ke kulana o Afeganikana o keia

Mau aku.

 

Ua hoike main a lono i ka lawe ana’e a Beritania nui i ka mananui e hooponopono i ke kulana o ke aupuni Afeganikana mahope o kona hoopio ana iaia a eia ke paa nei ma ka poho o kona lima.

 

Mamuli o ka hoopau ia ana ae o Yakoob Khan mai kono noho Moi ana, nolaila , ke huli hou nei o Beritania i pani nona a i me!@ hoi nana e hoomalu ia panalaau hou o Enelani.  O ka hoahanau o Yakoob ke noho nei oia ma kekahi mahele o Afeganikana ma Heart, a o Cabula hoi eia no ia iloko o ka poho lima o Enelani, e hiki ole ai ia ia ke kue mai i na hooponopono ana a ko Beritania; me he mea la i ka nana aku, aia keaupuni holookoa o Afeganikana malalo o ke aupuni nui o Beritania.

 

E hoonoho aku ana no paha o Enelani i kupa ponoi o ka aina ka mea nana e hoomalu aku i ua lahui la; aka, aia no nae ka mana nui ma oa pukuniahi a me ka el@u o o nap u a ko Beritania.

 

O ka hoohui ana aku, a o ka hoomalu ana aku a ke aupuni o Beritania ia Afeganikana, @e mea ano nui loa ia i ike ia iloko o ke@a noho Alii ana o Victoriaa na aupuni o kea o nei e h@kilo aku nei.

 

Iloko o ka M.H. 1875 I nalo aku la, @a mohala ae la kona aupuni ma @nia, a ua ike ia no hoi kona pomaikai; ano i keia makahiki ke @hola hou ae nei kona mau eheu maluna o ka aina nui o Afeganikana non aka ili-aina I hiki aku I ka 220000 mile k@ea a me 10 mihona kanaka e noho ana maluna ona.  o ka lilo ana o keia lahui nui malalo o ko Beriania mana he mea nui ia a kona hoa ae like e nana mai ai.

 

E hoike ana keia i ka pahola ana ae i na pomaikai kau like ole mawaena o Beritania me Rusia e@ke me ka ae like mawaena o l@@@ a me @e mea la e hoolei aku ana i na puupuu lima o ke ka@a @m@@ o Rusia.

 

M@ ka lono telegarapa hope mai, ua ho@le aku ka Aha Kuh@na o Enelani I ka hooponopono p@ @n@ O Enelani me Rusia, i ke kula na o ka no@O’@@’k@ o Afeganikana.  O ka manao @a@ o Bie@na@@la oia no ka hook@u aku @ Rusia e @io @ enemi nona mamuli o keia kumu.

 

Leta mai a W.D. Alekanedero ma@.

Hele 3.

Koena mai kela pule mai.

 

O ka hana nui iloko @ keia hale o@a no @i@ hakaka i na pipi hae pela keia poe ua ao ia a @a hoomaama@ is a ika @oikeike an@ holoholona a@@u a me ka ho hakahaka ana ia lakou iho a me kanaka i kahi wa.  He poe kanaka kahi ia Manawa e like me @a Se@@@@@ hakaka i @a pipi hae pela keia poe @a ao @a a @a hoom@@ma@ ia a lilo he @ana na lakou ka paio ana me na h@loholona hi@iu.  O kekahi poe i hewa i na Karai@a kekahi i haawi ia imua o ka make a keia mau holoholona, a ua lehulehu no hoi na kane me na wahine ka@s@@no i make i keia ma@holoholona @@e no ko lakou ae ole e hoomana i na k@ hoomana pegana.  O kekahi ano hana, oia no ka hoohakaka ana i na pio a me na paahao, me na pahikaua i kahi Manawa a hiki i ka make ana o kahi, a haawi @io paha no ka nui o ka po@no.  Ke lanakila kekahi maluna o kahi, e @uli @ku ana ia imua o ke anaina no ka haawi ia mai o ke kauoha no kona lawe loa i ke o@a, a ina e k@kulu mai ke anaina i ko lakou mau Manama@a lima nui ilalo a iluna paha he mau hoailona ia @o ka make a i ole no ke ola.

 

I ka wehe mua loa ana o ka Emepe Tira i keia hale, ua malama ia neia mau hana no hookah haneri la, a @@oko oia Manawa, ua make iho la he 9000 maloko o na p@ai o ke kahua paio.

 

Ua pii aku au ma kekahi o na alapii pohaku a hiki i ka hale ekolu, a @a hoomanao ae la i ke au o ka hanohano a pau o Roma i hoopiha ai ia wahi a @ haehae ai hoi ko lakou mau leo hehena o ka aka hauoli i ka ike aku i ka hou ia o ka pahi oi a i ole o ka haehae ia paha e na holoholona @@hiu kekahi poe krist@ano e like la me Iguatius.

 

Ua @ku ia e ke Akua ke koko o keia poe pono ma ka hooh@olo ia ana @ia mana haumia a inu koko. “ua ono i ke koko o ka poe pono, a me ke koko o ka poe hoike aku ia Iesu” Hoik. XVII:6.

 

O keia a me na hale e ae o Roma kahiko aole i wawahi @a e ke kahiko a e ke kaua paha, aka, nan a kamaaina no, ua wawahi nui lakou i loaa’i na pono e kukulu ai ke kulanaka@hale o keia au.  He hiki ia’u ke @a@ aku he papa inoa loihi o na hale alii i kukulu ia main a pohaku mai o keia hale, a he mea kahaha ke koe nui ana e waiho nei.  Ua puhi ia a hoohehee ia na pohaku ma@ala kiekie nani i loaa’i ka puna.  Ua hoolilo ia na holowaa mabala no na kino kupapau @ wahi in@ wai no na @o.  Ua wawahi ia na wahi hoomana i loaa’i na pono no ke kukulu ana i na halepule he 367 a me na wahi hoomana o ka oihana Roma.  He mau wahi koena uuku o lakou ka@ koe iho no ka hoolaa e ia ana i mau halepule, a o ka hale kaulana kekahi i kapaia ka Pantheon e koe ala.  Ke ku nei nokeia hale e like me kona ano i ke kukulu mua ia ana i ka 27 B.C. he 1900 makahiki a oi i hala ae nei.  He hale poepoe me ka kiekiena o waenakonu, a oia no ka mea nui o kea o holookoa, he 144 kauai ka nui o loko mai kahi k@hi a kahi kihi, a he 18 kapuai ka manoanoa o na paia. Ua hoonani ia ke kiekiena o luna loa me na kii keleawe, a ua lawe ia a hanaino ia e ka Emepera Constans 11,40 makahiki mahope iho o ka hoolaa ia ana i halepule kristiano a ipani ia mao ka Virikini maria a me ka poe pono a pau.  Ua lawe ia ke k@i nui maluna o ka moku e holo ana i Konatinopela, ua hopu e ia ma ka moana e ka poe Saracens; a ua uhi ia ua kiekiena nei o ka halepule i keia Manawa me ke kepau piula.  Ua hoomaamaa@ma ia o loko o keia hale ma kekahi puka poepoe nui iwaena konu o ke kiekiena o lun@, he 2S kapuai ka nui mai kahi aoao a i kahi, a he 157 I-2 kapuai ke kiekie mai ka papa hele ae o lalo, a o ka puka uwahi kiekie loa e ku nei ma keia mau mokupuni, aole loa e kokoke ae i ka palena o luna o keia hale.

 

Ua kukulu mua loa ia keia hale e Marcus Agrippa, ka h@nona a ka Emepera Augustus I keena no kahi e auau ai iloko o ka ea mehana, a I wahi hookahe hou hoi no kona hale auau nui.  No kekahi kumu nae, ua hooloh oia i kona manao, a hoolilo iho la i wahi hoomana ia Jupita a me na akua e ae a pau oia ano.  Hoomaka iho la ia e kukulu i lanai hanohano @a na kia pohaku @unui he 16, a he 47 kapuai ke kiekie a he 5 ka nui o ka mea bookahi.  Maluna’e o keia mau pou he kii keleawe nani a nui o Jupita maluna o kekahi kaa me eha lio.  Maloko o ua hale nei e ku ana he mau kii o n aka@u kiai o Roma, a me ko Romulus kii kahi, ka mea @ana @ kukulu ia kulanakauhale.  O @a kee@a k@hi i ku ai neia ma@ kii, @a hoolilo ia i keia Manawa I mau @ale hoomana i na kii o ka Virikini a me kahi poe e ae.  Malalo ae o kekahi o keia mau wahi, ua kan@ ia ke kino o Raheal, kea lii o ka poe pena, a ma ka aoao akau o k@hi e huli mai ana i ka puka komo, ke k@a@@ ilina o ka Moi o I@@@a imake iho nei, oia o Vicor Emmanuel.  I ko’u ike ana, ua uhi ia a paa pu me ka wehi o na pua.  Ua aloha nui ia oia e ka lahui I@alia, oia malalo ona lakou i hoala ia’@ a lilo i aupuni hookah iloko o ka lokahi, a loaa @e mana aupuni kumukanawai maikai.  Ua @oonohoia ka papahele o keia halepule me na apana ma@ala nani la oe e ku ana iloko iwaenakonu a huli ae na maka iluna, e ike ae ana i na ao uli o ka lewa ma ka pukaa@ani hookah oia halepule. 

 

Ua loihi loa keia leta a’u, a he mea pono paha au e hooki, a e waiho i na kamailio ana @o mea e ae o Roma I Manawa okoa aku.  Owau no, me ka oiaio.  W.D. Alexander

 

NU HOU KULOKO.

 

Hoopololei – o na kula Beritania i hoolaha @a ma ka helu 44 ma Kipahulu, ua hewa: o ka poleiei ma Mokul@@, Ka@pe.

 

No Nelesona – No ka pilikia loa o ka mea nana e @n@hi nei i ka moolelo o Nelesona, nolaila ua hoopane@ ia a keia p@le ae, alaila p@ka aku.

 

Hanai Kahu – Ma k@ Sabati Oct. 26 @a l@l@ ae na hoahanau o ka Ekalesia o Waihee no ke ola o ko lakou Kahu ma o ko lakou mau komite la; a o ka h@i@a o na mea i loaa he @113.31.  Mose Kekoloh@.

 

Hoopau Inika – E @ui pu @@ elua derama muriate tin me eha derama wai a e holoi me ka palaki hulu Kamelo; a pau ka inika mai ka pepa ae alaila, e hookomo iloko o ka wai, a hoomaloo aku.

 

Ua Hala – Ma ka la 37 o Oct ma Kawela, Koolaupoko, @a k@@ mail la o Joseph N. Nepoa i kona lohi ma keia noho ana, a ua hoi aku ma ka aoao mau o ka honua.  He keiki oia i aloha nui ia e ka poe i ike iaia; a o ka nui o kona mau la he 20 makahiki.

 

Ua hoohuiia ma ka berita o ka mare e Rev. J.M. Kealoha o Kapaa ma Kauai Sept. 17 o Kane (k) me Hana Hua (w) a me Paakaula k. me Kai w. Sept. 27, o Manele k, me Koki w. Oct. 1 Williama k. me Makalike w, Oct. 30 Kaikawa k, me Aioko w, Oct 31, Kaialoa k, me Beke w.

 

Puiwa. – Ma ke kakahiaka Poakolu i hala iho nei, ua puiwa ae la kekahi lio kauo kaa hoolimalima o keia @aona ma ka pa mauka iho o ka luakioi o Kawaiahao, a ua holo aku la ua iio la me kekahi kolo o ke kaa; @a laki loa naek aole he ola i poino.

 

Ua ku mai i nehinei ka mokuahi Ho@@ung, 26 @a mai Kina mai, me 460 Pake kane, a aole i oi aku na wahine i ka 15.  Ua ku pu mai o Signor Moreno, ka mea nana i hoala ka manao hoomoe uwea telegarapa maweaena o Kaleponi a me Kina, @ e manao ana oia e hoohui pu ia Hawaii nei.

 

Ma ka auina la poakolu Nov. 5 iho nei ua haule aku la o Daniela Napahukapu iloko o kekahi lua wai uuku ma Waipilopilo, Honolulu, a hala na minute elua ua loaa aku la o@a ua poholo kona poo iloko o ka wai me ka lepo pohopoho.  He mau hora mahope iho, ua kaili loa aku la kona aho.

 

Oiai ke kikiao makani e paio ana me na Palihulilua o ke Koolau me kona ikaika nui i ka Poakol@ iho nei, i ka wa hoi a na ao o ka lewa e pa@alewa ia a@a me ka hoike ana mai “he @no ina’ku ka ua me ka makani,” oia ka wa i ike ia’ku ai kekahi mau kamahele I ke kumu iuiu o ua mau “pali-pilikua” nei e lalama ana @ ka huli” hua ai momona o ka waokele.” A @ ke kaumaha luuluu ana me na waiwai i anoi a@ ka makemake, ua huli mai la na alo no ke ala piina paupauaho o nuuanu.  @ ka naku no i ka eku, e pakika e palaha aku ana kahi Ukali me kana puolo @ui, a kani hene iki ka aka a Pinaau.  @ umia kea ho o ka ikaika, a kau ana iluna nana i ka nani o lalo, a o ka makhehi aku ia i ka waiho kahela ae a ka wehi molale malie, e kuu mai ana o Lono i ka ipu nui, a pakele mai lele na puniu i kae pali, ina la ua lolo kau a lalama o ua mau wahi auwana nei.

 

NA LONO MAI NA MAKAMAKA MAI. – O kau e J.W.N. Kumahoa, jr., o Keahialaka, P@na, eia no ia.  E haawi ae ma ka lima o KO MAKOU ELELE O Samuel Kaaikaula e holo aku nei, e kipa aku ana o@a io oukou la.

 

Ua loaa mai ka lono mai’a P. Kekaula, o Kawela,, Molokai no kekahi pau ahi, oia ka hale o Naehu, a ua wela ia kekahi keiki a ua nui kona eha.  Ma ka la 6 @ho nei ke@a ulia.

 

Ua mahalo makou i kau leta e S.L. Kalaola o Honokohau no kou ike ana ia Hilo, a no ke kowa kaawale ole, nolaila, ke hoopoanee aku nei a loaa ka wa kaawale.

 

O kau e S. Paneku o Waiohinu, Kao, ua loaa mai.  E oluolu paha oe e hai mai i ka wa au i haawi ai i @i i na dala elua ia s. Hookano.

 

Eia kau e T.H. Kaaihi@ O Kalapana, Puna.  Ua hoouna ia aku kau mau pepa.  Ke hoomanao iho oe, i ka Manawa i Honolulu nei, ua hele mai oe a olelo mai aole make hoo@na kau pepa, a ua loaa ia oe ma Honolulu nei; aka, i kou hoi ana, aole oe i hele mai a hai mai ia mea ia makou, a nolaila, anu no i papa i kau pepa, a eia @ai nae.  Ina makoou i hai ia mai, aole loa oe e nele e ka makamaka.

 

O kau e ka makamaka o Halawa, N. Kohala, oia o S. Molale, ua hoouna ia’k@ e like me kau e pane mai nei.

 

Mai ka peni mai a James Kauhane o Keaiwa, Kau, i loaa mai ai keia mau mea hou:

 

Ma ke kakahiaka Poakahi iho nei Nov. 3, @a hoo@aue ae kekahi ola@ ikaika ma ka apana o Kau, Hawaii, @a aneane hala @a minute he umi o ka haalulu ana o ka honua; @a h@olo kekakhi mau pa-pohaku; @@ hina kekahi mau kumu laau o ke kuahiwi.  Ma Ohaikea, mauka ae o ka @ua o Pele, ua hala ka hor@ o ka haalulu ana, a ua puka mai ka mahu o ka honua ma ia wahi.

 

Ua nui lo aka la ma Kau iloko o keia mau mahina, ua nui ka maloo o ka aina mai o a o; pau ka manao lana o ka poe mahiko.

 

Ua mahuahua no hoi ka wi @ pahola nei maluna o ka aina.