Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 2, 10 January 1880 — Page 1

Page PDF (1.37 MB)

This text was transcribed by:  Kahekili
This work is dedicated to:  ko'u mākuahine

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Buke XIX. Helu 2

Na olelo hoolaha; O na olelo Hoolaha he 10 @aina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua an; elua puka ana, he $1.50 no hookahi mahina, he $2.00.

Na Kanikau âme na mele; - He 10 ke@@@ ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.

Hoolaha mau:- E hoomanao na makamaka a e hookumu mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukau ia aku a kekahi pule ae.

E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele, ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.

Ka Moolelo O Beriana ka Wiwo ole

A me

Mahone ke Koa;

Mokuna XV.

Aia i aneane ai e hiki mai ma ke poo o ke ala ike aku la oia he umikumalua mau hooholo lio a oi e holo mai ana i on a la.

Na ka lakou mau laau ohe loloa i hoike mai in a he mau enemi lakou.

Aka, pae hou mai la ka leo hoolana o kona makua moneka, i ka pane ana mai, e ahai mama aku i ka lei gula e ka opio hopo ole.

E hopu i ka opio hookano a e lawe mai i ka lei hoolina o Denemaka, wahi a ka leo o ke alii Denemaka.

Ike iho la o Mahone he mea makehewa a@@@@ ka hooikaika ana e pakele maiwaena @@@ o ka makolukolu o na powa ma ke aia ana e holo nei nolaila, halu ae la kona alo a hooluli aku la i kona lio no ke kualapa kuhoho o ke kuahiwi e waiho mai ana mahalo on a, aka, he mea ehaeha loa no kona naau ka haalele ana aku i kona makua Malaki e alo hookahi i na poino he nui a kona mau enemi.

I ke alu Powa a me na 'ili Denemaka i pakele ai. ua awiawi koke aku la lakou ilalo o ke kahawai me ka lei gula ma ko lakou lima no ke awawa o Glen Mama.

Ua ike moa no ua alii puwai eleele nei e hoouna mai ana o Beriana i kekahi puali kaua nui ikaika e lele kaua aku iaia maloko o kona pakaua, a i mea e pale aku ai ia hoomakaukau kaua a kona enemi, ua hoakoakoa ae la oia i kona poe kanaka kaua ikaika a pau a me na alakai loea i mea e kokua ai iaia.

O@@ o Malaki a me kona poe kokua e maki mai ana ma ke ala no ka hoopahaohao ana i ka pakaua, ua awiawi keke ae la ke alii Powa a me kona mau kokua i oi aku mamua o ka @aneri no ke keakea ana mai, a me ia huina hookahi o na kanaka Leinster a me na Denemaka ma ka awawa malalo e hoopuni ana i ka pakaua, ma kolakou ala no ke pakaua.

Malalo oia awawa ke koa opio Mahone maluna o kona lio kaua maikai i holo haaheo aku ai, oiai kona mau enemi i oi aku mamua o ke kaau mahope aku on a, me ka lakou mau mea e koele ana ma kolaku mau aoao.

O ka kakou koa, he keiki kupa a lalawai oa no ke ala mauna a me kona mau kikeekoe a pau, a ua kanalua ole oia no ka holopono o kana elele e lawe nei, no ka mea, ua holo puni ae la ka pumehana o ke koko i kona kino i ka hauoli no ka palekana o ka lei gula.

E kakau ha a auanei na olona o kuu lima e hoomoe i ka makakila maluna o na kipoohiei o oukou, a e oki pahu pu hoi kn oukou mau apahu kino a kaawale, wahi ana, iaia i owili ae ai i kana pahikaua maluna o kona poo a hahu mai la i ka poe e alualu akku ana mahope on a; aka o ka leo laahiao ka olali Malaki i kauoha mai ai ia'u, e lawe puaahoole i keia waiwai makamae i ka poho o kuu lima, oia ka'u e hooko nei i ola o Irelani a me ka Moi Beriana.

Alaila, nana aku la oia imua, a halawai aku la kona ike ana me kekahi mea oaka mamua pono on a.

Ke hookokoke mai nei na popilikia imua wahi Mahone iaia iho. Eia hou ae keia kaoo o ka enemi malalo o'u. Ina piha o ka olah Malaki a meDonala pu kekahi me a'u i keia wa, in a la ua hiki ia makou ke @@ aku e paio pu me lakou; aka eia au i ka waha ana ole o ka holoholona he enemi, no lakou na niho i hele a lena me na hana awahua o ka lima koko.

I keia wa, ua ike koke mai la ka poe e alualu nei i ka kakou koa i ko lakou mau hoahanau, i ka hoea ana aku ma ke awawa, imua pono o ke ala o ke koa Mahone e holo nei, nolaila, ua olo ae la na leo hooho o ka enemi no ka hookoia o ko lakou mau manao maluna o ka opio Mahone, a pela no hoi i panai ia mai ai ia mau leo e ka poe malalo o ke awawa ; oia lakou e kuupau mai ana i ka holo o ko lakou mau lio.

I keia wa i kaohi mai ai ka kakou hiwahiwa i kona lio, a makaikai aku la kona mau lena ike ia lalo o ka pali kuhoho o ke kuahiwi, no ke au ana ina he ala kekahi e palekana ai oia mai kona mau enemi mai ; aka, aole he puuhona nona e pakele ai ; aia ka make e waiho mai ana imua on a in a oia e lele ana me kona lio, a pela mamua a mahope on a kekahi make.

Ma keia manawa, lohe aku la oia i ka haawi ana mai o ke alakai o ka enemi i ka olelo kauoha i kona mau kanaka a pau, oiai lakou e hookokoke mai ana iaia mamua a mahope

E hopu i ke kipi ! E kaili i ka lei gula ! i oka a i ka Moi Malamora!

Huli hou aku la ke koa mahone ihope, a hoomaopopo iho la ia, he makehewa iaia ka hooikaika ana e paio aku i kona ala iwaena o ko lakou nui. Huli aku la oia imua, a oia haawina hookahi no. He hehena ke kanaka e hoa ana e komo kino aku iwaena o ka makolukolu o ko lakou nui ma keia ala ololi mua on a

I keia wa, pae hou mai la ka leo o ke alii Denemaka mahope on a; ilalo me ke kanaka kolohe a e kupee iaia a paa!

E keakea i ke ala iaia ! wahi a ke alakai o na kanaka Leinster mamua on a i pane mai ai.

Makaikai hou aka la ke koa opio Mahone ia lalo o ka pali, a pane kaukau iho la i kona lio, alaila, oniu ae la i kana pahikaua a hoolele aku la i kona lio ilalo o ke awawa halaoa i na pohaku, a pane mai la : e ola ka Moi Beriana a me Erina. O ka mea o oukou nana e lawe aku i ka lei gula o Malakai mai o'u aku. e ukali mai oia ia'o ilalo o keia awawa

Ua ku hoomau iho la na kanaka koa a pau o ka enemi me ka pili pu o ko lakou mau hanu ma ia po, i ka ike ana i ka kakou kamaeu e haawi ana iaia i ho i mohai na na pohaku wini oi oia ala mauna. Pela i komo pu ai na alakai kaulana o na Denemaka e ka pilihua i ka kakou koa.

Hoolono malie aku la lakou i na mapuna leo wiwo ole i hoopuka ia e kona mau lehelehe, a pili hoi ko lakou mau hana a pau, i ka ike ana mai iaia i ka oili pulelo ana aku mai kahi ana e ku ana a ilalo ke awawa.

E weluwelu liilii ana oia, wahi a ka leo o ke @@ Denemaka i pae mai ai mai luna mai o ka pali.

Ua hehena ia ka opio, wahi a ke alakai o ka poe Leioster. O na mana lani wale no ke hiki hoopakele iaia.

I keia wa i hooho like ae ai na enemai mai o a o, aka, aole he mea hookahi iwaena o lakou i aa e lele pu akuu mahope o ke opia a komo aku i kona maiuu o ka lokoino iloko o kona kino.

I ka kakou koa i haule aku ai ilalo, ua lohe ia aku la kona leo i ka pane hoino ana mai i kona mau enemi, oia oia e pukui malie ana i ke kaula kaohi o kona lio me kona mau lima kakauha

Ike aku la lakou iaia me kona lio e lehai ana mai kekahi lae pohaku a i kekahi me he keiki kao holo kuahiwi la, a hiki i hona haule ana aku ilalo lilo o ke awawa.

He hana ku i ka wiwo ole kela, wahi a ke @lii Denmaka i pane mai ai. He hana ku i ka mana, aole oia i weluwelu liilii, wahi a ke alakai o ka poe Leinster.

E holo e imi iaia, wahi a ke Denemaka. Pane mai la ke @aeae@ Leinster, e halawai aku no makou me ia maloko o ke awawa, iaia i hoohuli ae ai i kona lio a holo aku la ilalo o ke ala mauna.

E hoihoi mai o ka lei gula mai ka lima mai o ka opio pakaha wale, e Sir Naita, wahi a ka Denemaka, a na ko nakou Haku nui o ka Akau e hoopomaikai mai ia oe me na makana a me na mahalo ana he nui. Aia he mau uluaoa ana ma ka pakaua i keia manawa. He alii Irelani nona ka inoa i kapala o Malaki, ua hooukaae la oia a lawe ae la i ka pakaua o Denemaka.

O Malaki ! wahi a ke alakai o ka poe Leinster. Alaila, ua haliu kue mai ia kakou ke ke koa Irelani kaulana.

E awiwi hope ae au e halawai pu me keia koa Irelani kaulana, wahi a ke Denemaka oiai o oe e Sir Naita, e awiwi aku i loaa ke kanaka mahuka.

E malama ia oe iho, e Sir Denemaka, na malaki i hoohaaha na koa kaulana i wae ia o ka akau i na la i hala.

A pela mau aku auanei, i pae mai ai ke kahi leo moakaka mai lalo mai o ke ala mauna. E ola o Erina ! A ilalo me na Denemaka a me na kokua o ke kipi.

I keia wa i hoea mai ai ke koa aiwaiwa Malaki, me Donala ma kona aoao a me na kanaka Delakasiana mawaena aku o ka poe e hahai ana ia Mahone.

Ma keia wahi i hookiwikiwi aku ai o Donala i ka maka io kana pahikaua ma ka akau a me ka hema, me ka puana ana, e ola mau loa o Malaki.

E ola ka Moi Beriana, a e make kona mau enemi, i hooho like mai ai na Delakasiana.

E kupaa a e hookahua paa i ko oukou kulana e na kanaka Leinster, wahi a kolakou alakai. A pahola ae la ka leo kahea kaua o ka ole a ne koa Denemaka, ia wa i haalele ae ai ko lakou alakai i na kui i ka opi aoao o kona lio a holo aku la ma kahi ala ololi e halawai pu me ke koa kamaeu o Irelani.

Aka, me hookahi hauna pahikaua a ke kamaeu Malaki, haule aku la ke alakai Denemaka mai kona lio iho a i ka honua me ka hoaikane pu ia e na palapu kukonukonu o ka eha.

Imua aku e na Delakasiana wiwo ole, wahi a ke koa Malaki, iaia i haliu aku ai i ke ʻlii Leinster.

Pane mai la hoi o Donala, e alualu aku i ka enemi ia kaa ma kela aoao o ke awaawa.

E Malaki, ke koa o na koa, wahi a ke alakai o ka poe Leinster, iaia e pale pahikaua pu ana me ua kamaeu moneka noho waokele mehameha la o ka ululaau; aole au i manao e hapai kue aku i ko'u haku he enemi ia no Beriana, nolaila, malalo au on a a

A he hoa'loha au no Beriana, wahi a Malaki, a ke paio pu nei au me i ke Denemaka hoonano, nolaila, e ola loihi ka Moi Beriana.

E ola loiki ka Moi Beriana ! i kupinai mai ai na leo he haneri mai lalo mai o ke awawa. Eia ke alii Mokada ke kokua !

E ola ! e ola ! i hooho like mai ai na Delakasiana, i ko lakou loke ana i ka leo kala kaua. Ke hele mai nei ke koa Mukada e hoopakele.

Ma ke poo o ke ala mauna he mau haneri o na puali kaua ikaika o ka Moi Beriana malalo o ke alakai ana a Mukada.

La wa i pane mai ai ke alakai o na kanaka Leinster, ua hapa ko kakou nui i ko lakou, no laila, e hooikaika i ko oukou ala i hiki i ka pakaua.

Imua aku no ka hanohano o Erina ! wahi a ke 'lii Mukada. Nowai la keia leo a'u e lohe nei iloko o ka hahana o ke kaua? Ma kuu ola ana o ka leo ia o ka moneka Malaki.

E mahalo ia oe e ke 'lii, ka hoa'loha o na kaua he nui, wahi a ke koa moneka i pane mai ai, iaia i holo mai ai elulu lima ia Mukada.

E Malaki ka wiwo ole, wahi a Mukada ua hiki mai nei anei au i ka wa e kokoua ai ia oe? Ua ike au i ka anai ikaika ana o ka enemi maluna ou, a me ka wela o na ahi a ke kaua.

E ke alii, ua auhee aku ko kakou mau enemi i keia wa, a ua holo aku lakou no ka pakaua.

E alualu aku kakou ia lakou, waho a Mukada. E Malaki, ua lilo aku ka lei gula mai ia'u aku, na na @lio Denemaka i lawe aku, a ua hai ia mai ia'u ua imi aku lakou i ko lakou puuhonua ma o ke alii Powa la. E hoihoi hou mai no au ia lei, a i ole e hoolaumania aku no kakou i ko lakou pakaua a like me ka ili honua.

Aole i pau.

Moolelo o na La

o ka

Haku Visakauna Nelesona,

ke Duke o Beroneti.

ke kaua ana o na aumoku kaua beritania, a me kn enelani

mau papu laau, &C

Mokuna IV.

@A@ na aumoku kaua Beritania e kalewa nei, ua ike koke ia mai la no lakou e e kulanakauhale o Napela a aia hoi ka Moi Fadineda me kona ohana alii ilina o na aleo kiekie a e nana ana hoi lakou maloko o na ohenana i na moku Beritania ekolu e kalewa nei, a ike koke aku la no ka Moi Fadineda i ka have Admarala o Nelesona, e welo ana ma ke kia waena o ka Vanguard.

Ma ke kauoha a ka Moi i haawi aku ai i kona mau Alihikaua, kona ohana alii, kona mau puali koa, ua makaukau ae la lakou me ka pihoihoi nui, no ka hookipa aloha ana aku i ke koa kaulana o ke kahu kaua o ka Naile oia ka Vanguard e nee malie mai la i ka moana, me ka paihihi o kona mau kia me na have. Ua holo ae la keia lono a puni ke kulanakauhale no keia mea hou, a e holo hele ana na kanaka ma na alanui, e holo ana i o, e pii ana iuka, e iho ana i kai i ke awa ku moku o Napela.

Ua makaukau koke ae la ka Moi, kona mau Alihikaua, na ukali, ka ohana alii o Napela me Sisilia, makuna o na waapa he kanaha, a ua kaa hoi ke alakai ana a me ka hoolauna ana aku o keia mau waapa alii i ke koa kaulana o ka Naile, malalo o ke alakai ana a ka Embasedoa Beritania Sir William Hamiletona me Ema Hamiletona.

Ua haalele iho na waapa alii i ke Kaikuono o Napela, a hoe aku la lakou iwaho o ka moana, a hui aku la lakou me Adimarala Nelesona me ka hoopuni ia ana o kona moku e na waapa alii o ka Moi Fadineda.

Ua pii mua aku la ka Embasedoa Beritania, i ukali ia hoi e Ema Hamiletona. Mahope aku hoi, ua pii aku la ka Moi Fadineda i ukali ia hoi e kona mau Alihikaua, a hoolauna ia aku la oia me Hoatio Nelesona, me ka puliki ana aku a ka Moi kona lima hema, (ehoomanao iho e ka mea heluhelu, ua muumuu ia kona lika akau) me ka hoopuka ana i ka inoa o ka Moi Beritania, ke aupuni o Enelani, a me ka hoomaikai ana aku iaia  no kona koa a me ka w@w@ ole, imua o na aumoku kaua ikaika o kona mau enem, me ke kahu kaua pouliuli o ka Naile. Mahope iki iho, ua pii mai la ko ka moi Fadineda mau Kuhina, na ukali, ka ohana alii, a me na kanaka koikoi o ke kulanakauhale o Napela, a nanea iho la lakou no kekahi mau hora pokole.

Oiai na hora oluolu a ka Moi Fadineda me kona mau ohana alii e luana nei maluna o ka Vanguard, ua kue iho la ko lakou mau helema maloko o ke Kaikuono, a e ku ana na moku maloko o ke awam me ko lakou mau haelikeole e kau ana ma ko lakou mau kia.

Ua makaukau ae la o Adimarala Nelesona me kona mau alii moku, no ka holo pu ana me ka Moi iuka, a haalele aku la lakou i ka Vanguard ma ka hora 2 o ua la nei, a pili aku la na waapa alii iuka, me ka hoopuni ia ana e na kanaka he mau tausani, me na leo huro ma o a maanei, me ka hookeke ana o na kanaka, i ike liki wale aku ai hoi lakou i ke kona nona ka inoa kaulana

Ua kau aku la o Nelesona me ka Moi ma kona kaa alii, a holo pololei aku la a hiki i kona pa alii, a hookipa ia aku la oia me kona mau alii moku me ka hanohano nui a he mea hoi nana, aole i ike i kekahi hookipa hanohano e ae ana i ike ole ai mamua, a he mea hoi nana e poina ole ai iloko o kona ola ana, na hoolauna a me na hookipa pumehana ana a ka Moi Dadineda o Napela, a me na mokupuni o Sisilia.

Oia i na mea a pau maloko o ka Halealii e luna nei, ua ku mai la o Ema Hamiletona, ma ka hapa o ko ka Moiwahine o Napela, a pane ae la @@ aole anei i hiki mai ka manawa no ka lahui kanaka o Napela wahi ana, me ka honi ana aku i ka Moiwahine, ka ohana alii, a holoholo ae la oia no elua manawa a pane hoe we la oia, "O, ke koa Nelesona, ! O na ke Akua e hoomaikai a e hoopakele i ko kakou koa, ke koa nana e alakai. O, Nelesona, Nelesona; ua a@e makou ia oe. I ka puukalahala ka Hoola o Italia ! O , o ko'u puuwai ke kai aki nei au, o ka hiki ana mai o Ad. Nelesona, ma on a la auanei kakou e hilinai aku ai, i pakele ai keia kulanakauhale mai ka mana mai o ko kakou mau enemi."

Ma kekahi la ae, oia ka la 31 o Augate 1798, ua kaku iho la oia i kekahi leta na kona Haku, e hoike ana no na hookipa mai ka Moi mai o Napela, a e heluhelu ia keia leya penei:

Vanguard, Kaikuono o Napela

Augate 31, 1798.

Ia Admirala Lord St. Vincent,

Alihikaua Nui &c., &c., Iwaho o Cadiz:

"O ka nahaha loa ana o ka Vanguard, ua hiki loa ma la ia ma ke Kaikuono o Napela mai na tausani poka i kipa mai ai e na aumoku kaua Farani ewalu i ko'u manawa i paniku ia ai ma ne kahakai o Sadinia.

I ko'u kalewa ana ae iwaho o ke kulana kauhale o Napela, ua holo mai la ka Moi Fadineda e hui pu me au i ka moana, he eiwa mile mai ka aina mai, maluna o na waapa he lehulehu wale. Ua paa mai la oia ia'u ma ka lima, me ka hoopuka ana i kekahi aina a me a'u no hoi a aole hoi a'u mea e hoowahawaha ai, no na huaolelo oluolu i puka mai ka puuwai alii mai. Mai ka Moi Fadineda mai, kona mau Kuhina kona ohana alii a me na kupa o ka aina ua hoohanohano ia au ma ke ano o Nosetoro Libaretore," (Nostro Liberatore.)

N.B. I na aole i pilikia loa, e oluolu e huli ae ma kekahi aoao.

"Aole hoi o oe ko'u Haku, e hoomanao iho, o ka hookipa hanohano mai ka puuwai alii mai he mea na'u i ike ole mamua iloko o ko kakou mau moolelo, a iloko hoi o na tausani kanaka koa loa o ko kakou aina, ke ano o ka hookipa hanohano ana mai a ka moi Fadineda me ka piha i ke aloha a me ka hauoli.  "Horatio Nelesona."

(Aole i pau)

He Moolelo Kaao

no

Vona ka wiwo ole

a me

Finiti ka ui

o Norewai.

Hana oe i kau hana a pau, a ke papa aku nei au ia oe, mai noho oe a lalama wale ma kela mea keia mea maloko nei o ka hale aina oe e hana pela, alaila, o kou ola no ka luahi.

I iho la ua waho Vona nei, ", he haku maikai maoli ka hoi ko'u; he oluolu wale no na hana," pela oia e nalu wale nei no i ka wa a ua kanaka nui nei i hala aku ai.

He nui ko'u manawa e pulumi ai i keia pahipa. Heaka kahi hana kupono a'u e hana'i i keina manawa e hoopau molowa ai ia'i iho? pela ua wahi Vona nei e nalu wale nei no.

E hele anei au e makaikai ia loko o ka hale? Aka nae hoi ea, ua papa ia mai nei au aole e hana e pela, heaka la hoi auanei, malia paha, aia kekahi mea ano nui e pono ai ke ike ia aku.

Ia manwa no, ko ia nei komo aku la no ia ma ke keena mua, ike aku la keia i kekahi kapuahi nui, aia malaila e lewalewa ana kekahi ipuhao i hoopaa ia me kekahi hou.

Eia ka mea kupanaha lua olem e paila ana ka wai @l ko o k@ ipuhao, aka aohe nae he ahi ma ke kapuahi. Heaha ke ano o keia? wahi a Vona oia kekahi mea kupanaha maanei. Oki @e la keia i kekahi owili o kona lauoho a hookomo iho la iloko o ka wai a paapu ia ae la e ke keleawe. Kahaha! kopanaha maoli! wahi ana i hooho ae ai. "He supa ano hou keia, o ka mea nana e moni ke@a, he opu hao kona."

Komo aku la oia iloko o kekahi keena e pili koke ana, ike hou aku la no ia i kekahi ipuhao e lewalewa ana i hoopa@ia me kekahi lou, a e paila ana ao ka wai oloko me ke ahi ole malalo ae. Hookomo iho la o Vona i kekahi o kona owili lauoho iloko o ka wai, a pipil@@a ae la me ke kala.

I iho la ia iloko on a iho; o keia supa, ua oi aku ka maikai mamua o ke supa o ka hale kuke o ko'u makuakane ma Beritania aka ua oi aku ka ono oia supa mamua o keia.

Mai laila aku, komo hou aku la no ia i ke kolu o na keena; aia no hoi he upuhao e lealea ana i hoopaa a me kekahi lou, e paila ana no ka wai oloko me ke ahi ole malalo ae o ka ipuhao. Hookomo iho la no ua Vo@@ nei i kekahi owili lauoho on a iloko a unuhi ae la aia hou, ua pipili ia me ke gula, a he @naanapa i ka nana aku, e kuhihewa ia'i e ka poe nana aku he kukona no ka la.

Nani maoli! wahi a Vona. ka olelo kaulana a na luahina ma ko makou aina, "He hopena ino ko kela mea keia mea," aka hoi, ma keia aina o kona kua, " He hopena laki ko kela mei keia mea."

Heaha la auanei ka mea e loaa aku ana ia ʻ u ma ke keena eha? He supa daimana paa.

Ia manawa, wehe aku la ua Vona nei i ka puka a ike aka la oia i kekahi mea i oi ae kona nani mamua o na pohaku makamae.

O keia mea nani he kaikamahine opiopio no ia nona na helehelena nani lua ole nana i hoopooia i kona kino maluna o kona mau kuli a kukulu aku la imua on a (wahine) i ka wa ana i loko aku ai iaia. "Auwe oe!" wahi a ua kaikamahine opiopio la i kahea mai ai, "heaha kau maanei?"

No ka hale nei no au, wahi a Vona i pane aku ai; na ke kanaka nui no au i lawe mai nei maanei i keia kakahiaka i mea kokua ma kana mau hana.

No kana mau hana! wahi a ke kaikamahioe i pane hou @nai ai. "E malu oe mai na lani mai."

No ke aha mai? wahi a Vona. He haku maikai ko'u. Aohe nui o ka hana. Hookahi no pulumi ana o ka pa hoioholona, a o ka pau ae la no ia o ka'u hana.

Ae, pehea ke ano o kau pulumi ana? wahi a ka lede opio. Ina e pulumi ana oe ma ke ano mau, no kela a me keia hoolei ana aku i ka opala mawaho i kela a me keia minute, e komo hou mai no auanei ka opala iloko ma ka puka aniani i pa umi ia ka nui. Aka, e hai aku no au ia oe i ke ano e hana'i a penei no ia: E hoohuli ae oe i ka pulumi a penei no ia: E hoohuli ae oe i ka pulumi iluna a o ke au malalo, a peola oe e pulumi  a@, alaila na ka opala no e lelel iwaho me ka luhi ole.

(Aole i pau.)

(I just typed this in may need to look into original news paper add to see what the spacing is like may affect how you read)

Maikai ka Hoi Papa!

a me

Ka laau o kou hale! no hea la?

kai no hoi no kahi o

Waila ma!

Nana aku no hoi ia la

Ohi ka Io o ka Laau o Makawao

I ka ua mea hoi o ka non o

Na Papa! Na Papa!

a me na pono kukulu Hale o na ano no a pau

Aia ma ke kihi o na

Alanui Papu me Moiwahine

Honolulu

Malaila e loaa Ai

E like me ka makemake

No ke

Kumukuai makepono loa!

Papa, Papa, Papa,

Na Papa Huluhulu

Na Papa Manonoa

Na Papa Manonoa

Na Papa i kahiia,

Na Papa Kepa

Papa Hole Keokeo,

Papa Hole Ulaula

Na Laau, Na Laau

Na Kua

Na Kaole,

Na Aaho,

Na MolI

Na Peapea.

Pine Huluhulu,

Pine i kahiia

Na Papa a me na Laau Ulaula!

Pili ulaula,

Pili Keokeo

Pani Puka

Pani Puka Aniani,

Ipuka Aniani,

Puka Olepelepe.

Pena o na ano a pau

Hulu pena mai ka liilii a ke Nui,

Aila pena,

Aila Hoomaloo,

Waniti, Pate,

Na Lako o kela a me keia ano,

Na Ami Puka Hale.

Na Ami Puka P@

Aniani!

Pepa Hale a me na Lihilihi

E loaa no malaila

Paakai Helu 10 Kaako me Puuloa

No ke Dala Kuike e loaa no na mea a pau i kaiia ae la, no ke Kumukuai Emi loa, o na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia ma ka lawa pono

E kipa Nio Ilaila, i ike i ka Oinio