Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 3, 17 January 1880 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kelly Murray |
| This work is dedicated to: | Mary Naweli |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauoha.
Kuai a Hoolimalima o ka Aina Aupuni.
Ma ka Poakahi Feb 9, ma ke alo o Aliiolani Hale, hora 12 o ke awakea, e kuai ia aku ana ka hoolimalima no umi makahiki, kela apana aina Aupuni i ike ia o KAUHOLU, Lanai. Kumukuai, $200 no ka makahiki. E hookaa mua la ka uku i keia a me keia hapa makahiki,
SAM'L G. WILDER, Keena Kalaiaina, Jan. 9, 1880. 916 3t
Kuai o na Apana Aina Aupuni.
Ma ka Poaono, Feb. 14, ma ka hor 12 awakea, ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ana ma ke Kudala akea, na apana aina ma Kulaokahua.
Helu - 125,126,167,168. Kumukuai $200 pakahi.
" 127,128,129,164,165,166. Kumukuai $200 pakahi.
" 321,322,323,324,352. Kumukuai $200 pakahi.
" 363,365. Kumukuai $200 pakahi.
" 301,303,302,304. Kumukuai $100 pakahi.
" 305,307,306,308. " " "
" 309,311,310,312. Kumukuai $150 pakahi.
" 313,315,314,316. Kumukuai $100 pakahi.
" 360,362. Kumukuai $200 pakahi.
" 367,369. " " "
" 376,378. Kumukuai $100 pakahi.
" 227,228,229,230,242,243,244,245. Kumukuai $200 pakahi.
O ka apana aina huinakolu e waiho nei ma ka aoao o na Alanui Bertiania, Makiki, a me ka pa o J S Lemon, Kumukuai $200.
Keia apana aina e waiho la ma ka aoao o na Alanui Beritania, Keaumoku, Kinau ame Makiki, kumukuai $500 a piiaku iluna.
E kuai ia aku ana keia mau aina me ka hoopaopopo lea ia, na ka mea kuai e hoohana i keia mau aina. O ka makemake o ke Aupuni, o ke kuai aku me ka poe e ake ana e kuai no ka hoowaiwai ana i ua mau apana aina nei.
E hookaa ia ka hapaha o ka uku iloko o ka hapaha o ka makahiki, hookahi hapaha i ka lua o ka makahiki, a hookahi hapaha i ke kolu o ka makahiki, me ka ukupanee ma ka 9 keneta, a me ka moraki o ua apana aina la.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Jan 7, 1880. 946 3t
No ka malama ana i kahi i koho ma ka ia 4 o Feb., no na Lanamakaainana o ka Hale Ahaolelo, o keia poe malalo iho kai hookohu ia i keia la e noho e nana i ke koho ana ma keia a me keia apana o na wahi koho papalua:
OAHU
Kona-J H Brown, L Wilcox, Jno S Smithies.
Ewa me Waianae-J Kaaiholei, J L Richardson, John D Holt.
HAWAII
Kau-Rev J Kauhane, Chas Wall, C K Apiki
Hilo-D Kamai, J H Pahio, J K Naeole.
Hamakua-R A Lyman, J K Kaunamoano, Chas Williams.
MOLOKAI
Kalaupapa-Rev J Hanaloa, H K Kapololi, Mr. Kahaulelio
KAUAI
Hanalei-D Keaweamahi, G B Meheula, John Lovell.
Puna-B K Holi, Josia Keawe, A Ku.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Jan. 5, 1880. 946 3t
O ke koho ana i na Lunamakaainana no ke Kau Ahaolelo e hiki mai ana, e malamaia ana ma na apana koho a pau o ke Aupuni na ka Poakolu, a la 4 o Feberuari e hiki mai ana. O na wahi malalo iho nei kai hooholo ia no ka malama ana i ke koho balota:
HAWAII.
Apana o Hilo-Hale hookolokolo ma Hilo-Hale hookolokolo ma Laupahoehoe.
Apana o Hamakua-Hale hookolokolo ma Waipio-Hale kula ma Honokaa.
Apana o Kohala-Hale hookolokolo ma Waimea-Hale kula ma Kohala Akau.
Apana o Kona Akau-Hale kula ma Kailua
Apana o Kona Hema-Hale kula ma Hookena.
Apana o Kau-Hale hookolokolo ma Waiohinu, a me ka hale kula ma Punaluu.
Apana o Puna-Hale kula ma Pohoiki.
MAUI.
Apana o Lahaina-Hale hookolokolo ma Lahaina.
Apana o Kaanapali-Hale kula ma Honolua.
Apana o Wailuku-Hale hookolokolo ma Wailuku-Hale hookolokolo ma Ulupalakua.
Apana o Makawao-Hale hookolokolo ma Makawao.
Apana o Hana-Hale hookolokolo ma Hana-Hale kula ma Wailua.
Apana o Molokai me Lanai-Hale hookolokolo ma Pukoo, Molokai-Hale waiho akana, Kalaupapa, Molokai-Hale kula ma Kaohai, Lanai.
OAHU.
Apana o Kona-Aliiolani Hale, Honolulu, ma ka puka komo mamua.
Apana o Ewa me Waianae-Hale kula ma Waiawa. Hale kula ma Waianae.
Apana o Waialua-Hale kula ma Waialua.
Apana o Koolauloa-Hale kula ma Laie wai.
Apana o Koolaupoko- Hale hookolokolo, Kaneohe.
KAUAI.
Apana o Waimea-Hale kula ma Waimea-Hale kula ma Niihau.
Apana o Puna-Hale kula ma Lihue-Hale kula ma Koloa.
Apana o Hanalei-Hale hookolokolo ma Hanalei-Hale kula ma Anahola.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dec. 10, 1879. de13
O Mr. JOSEPH O. CARTER, oiai ua waiho mai i kona haalele ana i ke keena o ka Luna Malama Bike Waiwai o ke aupuni, e mana ana i ka la 1 o Ianuari, ua hookohu aku au ia Godfrey Brown nana e hoopiha i kahi i hookakahiakaia.
SIMON K. KAAI, Kuhina Waiwai. Keena Waiwai, Jan.3, 1880. j3
Leta a na Makamaka.
-Ua loaa pono mai ka ukana au e T. Hoomaha i haawi ai ma ka lima o S. Kamakahiki, a ke mahalo aku nei makou ia oe no ia mea.
-O kau e Abel Keohokalole, ua hookoia a ke loaa nei ka pepa i ua kanaka la.
-Ke hoouna mau nei makou i ka pepa ia oe e G.M. Maalo.
-O kau e J.G. Hoapili, ke hoouna aku nei makou ma kou inoa, a ua loaa pono mai na dala au i hoouna mai nei.
-Ua hoouna aku makou i kau kauoha e J.Poai e like me kau noi.
-Ke hooko pauaho ole nei makou i kau kauoha e J. Haole.
-Eia mai kau kauoha e D.H. Kaialiilii ke imi aku la ia oe.
-Eia mai kau mea i lia ai e D. Paahao.
-Ke hoolawa aku nei makou i kou makemake e J.S. Lono.
-Ua hoouna ia aku na pepa hou e like me kau kauoha e Wm. Nawai.
-Mai pono loa oe e S.N. Keoki o ke Kula Hanai o Hilo e hoopii ae i ka Luna Alanui oia apana, mamua o na aoao pepa i hoopau wale ia a me ka luhi.
-Ia oe e S.T.P. o Kaiwiki, ua ike makou i kau, a no ko makou ike ua lawa kakou i ka hoike ana i na mea oia ano, nolaila, ke waiho nei makou, me ka mahalo nae i kou ahonui.
-No ka maopopo ole ia makou o kau mea e kamailio nei e L. Kahalelepo, nolaila, ke kapae nei makou ma ka papa.
-No ko makou ike aole i kupono i ka hoolaha ana i kou manao e P.M. Kaluna, nolaila, aa waiho ia.
-O kau e S.K. Solomona, ua manao makou he mea liilii loa kela au i hai mai nei, nolaila ua waiho ia.
LAKI -Ma ke kakahiaka Poaono Januari 10, na loaa iho la ke keiki hana o C.S. Bartow i kekahi mai ano e, a ua laki loa nae, aole i kaili loa ia aku kono hanu.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1. Dala Kuike ka Rula.
POAONO, IANUARI, 17, 1880.
Ua pahola ia ae he lono mawaena o ke kulanakauhale, e holo balota ana o Mr. S.B. Dole a me Mr. W.L. Green, oia o Lina ma ka apana o Honolulu no keia kau Ahaolelo ae. He mau kanaka keia i kamaaina i na makaainana o keia apana. Ke manao nei makou aole nele ka lawe ana o ka poe koho o keia apana i keia mau inoa hou elua a hui pu iloko o ke kaupaona ana me na inoa e ae he lehulehu e waiho nei imua o ka lehulehu. He oiaio, he hana ano nui ka wae ana a me ke koho ana i mau inoa eha mai loko ae o ka lehulehu i mau waha olelo no ka Hale Ahaolelo, no na makaainana o keia apana. Ke hookokoke loa mai nei no hoi ka la e hooko ia ai ia hana.
Ua paipai mua makou no ke kahea ana i halawai nui no na makaainana, aole nae i hiki no ka maopopo ole o kahi kupono no ia halawai.
He mea pono ke wae akahele kakou; a mai puni wale i na olelo i haku kumu ole ia e kahi poe; mai puni wale i ka poe e haanui wale ana no na mea a lakou e hana ai ke hiki aku iloko o ka Ahaolelo. O ka poe e olelo ana, e pau ana na pilikia i ka wehe ia e lakou ke koho ia, he poe ia i hiki ole ke hilinai ia-ke hoomanao ae kakou i na kau i hala, ua nele loa ka poe o ia ano.
Ma ko kakou kaupaona ana i ka poe holo balota, e wae pono, a e lawe mai i ka poe ano kanakamakua o ka noonoo, i poe ike a naauao ma na mea pili i ke kahuna hana kanawai; i poe aloha ia Hawaii a me kona lahui kanaka; a i poe ike pono i na mea e mau ai ke kuokoa ana a me ka maluhia o ke aupuni; a i poe no hoi i ike pono i na mea e pomaikai ai na makaainana.
HE lehulehu wale na palapala i loaa mai ma keia keena, mai na makamaka lawe pepa mai, e kauoha ana e hooili pakahi ko lakou mau pepa, ma ko lakou mau inoa ponoi, aole nae i hooili ia mai ke dala uku no ka nupepa. Penei ka olelo a kekahi makamaka:
"Aloha oe, e oluolu oe e hooili mai i NUPEPA KUOKOA nau ma ko'u inoa ponoi, ma Lihue, Kauai. Eia no na dala elua ua loaa, a mahope hooili aku," a pela aku a lehulehu wale. Aole hiki ia makou ke paulele nui i na kauoha pakahi e like me ia ke ano, ke ole e hooili pu ia mai me ke dala. Ua hooili pu mai kekahi poe makamaka i na dala elua iloko o ka leta, a ua hauoli makou e hooili koke i ko lakkou pepa me ka hakalia ole. E hoomanao na makamaka kauoha pakahi no ka pepa, o ka hikimai o na dala elua ma keia keena, oia ka mea e loaa koke ai ke KUOKOA ia lakou.
He mea hiki no ke hooili mai na dala iloko o na leta ma ka hale leta. No ka poe luna ole keia. O ka poe i kauoha ma o na luna la, ua hooili ia ko lakou mau pepa me ko makou hilinai na ka luna ka hana o ka ohi ana.
HUAKAI KAAHELE A KA ELELE O KE KUOKOA.
No Hilo
Ma ka makaikai ana i na hiona o ka apana o Hilo, ua olioli ka naau i ka uliuli o kona mau paia me na wehi o ka wao, a ua ikemaka hoi i ka loku a ka ua kaulana o ua aina la. Ma ka nou ana i ka holomua o na oihana kalepa o ka aina, ua ike ia o ke ko ka waiwai nui e uhi la i kona mau kula uliuli, a nona halekuai a me kekahi mau oihana hoohoihoi e ae, aole i ike ia ka nee mua ana, aka, ua nee malie; ma ke kaulike ana i kekahi mau waiwai kuai o ka aina me ko ke kulanakauhale nei, ua oi aku ka pii o na i-a makamaka hou ma ka elua a hiki i ka ekolu no ka hapalua o ke dala, a pela me na i-a opelu maloo, ma ka elima no ka hapaha o ke dala; pela no hoi i pii ka ai e me kekahi mau mea kuai e ae.
KE ANAINA HOOMANA.
Ma ke komo kino ana iloko o ka luakini o Haili, ua hookui mai la me ko'u ike ana na huaolelo anoano i palapala ia ma ka paia, mahope o kahi noho o ke kahuna penei: UA LAA NO IEHOVA -A mahope iho o ke auhee ana aku o na manao eehia, haawi mai la ka papa himeni i ka leo mele hoomaikai i ka mea nona ka la, nana hoi i alakou aku i ko'u mau hoomanao ana no ka Papa Himeni o Kawaiahao a me kona anaina hoomana. Aole no i mahuahua ka poe i hele mai i ka pule no ke ano koekoe oia la, aka, ua malama ka poe i hiki mai me ka eehia a oiaio.
KE KULA HANAI O HILO.
Ua loaa ia'u ka hanohano o ka makaikai ana aku i ka home imi ike a'u i hoopunana ai malalo o kona eheu no kekahi mau makahiki, a nona hoi ke kowa kaawale o 15 makahiki a oi, akahi no a ike hou; o ka nani a'u i holoholo ai ma kona mau poai a me ka hiona ilihia oia halau imi ike, a'u i hookala hoomanawanui ai i ka ike me ko'u mau hikimua, ua nalo aku la; -aole ke kilakila oia hale, aole ka nani o kona mau paia, aole hoi na hoa uhaiaholo pu, ua pau aku lakou i ka hele, a he mau opio hou ke pani nei i ko lakou mau makalua -Ua makaikai aku la au iloko o na keena, aole ka nani mua aka, he mau wehi hou a me na alakai i malihinii a'u; ua launa pu me na haumana me ka oluolu a lulu lima pumehana pu me ke kumu, a haalele aku la i ua halau imi ike la me ke aloha.
KA ANAHULU HOOKAHI.
No ka hebedoma hookahi ka lualai ana iho ma keia wahi, ka hookamaaina ana me na makamaka oluolu o ua aina la a haalele iho la i ka home koha'i o ka makua E.K. Wahinehuhu a me kona ohana oluolu no ka aina ma ka hikina, oia o
PUNA I KA ULU HALA.
Ua kau maluna o ka holoholona me ko'u kamaaina a me kekahi kaoo lio nui no ia wahi hookahi, no ka loa he 21 3-4 mile mai Hilo aku a hiki i kahi i manaoia -Ma keia hele ana, ua haawi ka maka i ka mahalo i na lau uli o ka wao e hoopiha ana i na paia o ka lewa me ka puia i ke onaona a hiki wale i ka hiki ana ma kauhale o kamaaina i ka auina la.
KA HIKI ANA I KOAE.
O keia wahi, o Koae no ia; kahi o ke keiki kamaaina S.K. Mahoe; o ka nanaina o keia wahi, aole i oluolu i ka maka, ua uhi paa ia kona mau kula e na pohaku pele he nui wale a me ka mahele malihini oia ka laau puawa me ka mamao ole mai ka ipuka hale aku, ka niu, ulu, hala a me ka ohia lehua. O ka noho ana o na kamaaina, he ano kupilikii loa, oia ka hahana o ka wi ma keia apana o Koae no ka pau nui o na kanaka i ka lawaia a haalele i ka mahiai; o ka ai nui o keia apana holookoa o Puna oia ka uala. Ua makaikai a auau i ka wai pumehana a ka Pele, i kapa ia o Wai Welawela, a he mea e ke kupanaha o ka mehana o keia wai e like me ka wai wela, nona ka hohonu ma kahi o ka 10 kapuai a oi.
Ua launa ka Elele me ka makua Rev. J.N. Kamoku, kana lede a me ka laua bebe, a he mau ola maikai ko lakou a pau, a he ohana oluolu. Mahope iho, ua nee aku ka Elele no ka apana o Kula-kai no kekahi mau pule ma kahi o ka makamaka maikai Paul Kalei, malaila i panee ia mai ai kona lokomaikai piha ma ke kokua ana mai ma na mea o ke ola kino a hiki wale i ka haalele ana aku o ka Elele iaia a me kona kokoolua palupalu me ka aie i ko laua lokomaikai.
KA HELE ANA E IKE IA MADAME PELE.
Haalele i ka apana o Koae i ka hora 8, a hele ma ke ala loa iwaena o ka loloa o ka ohia a me ka hala a kipa ma ka hale o ka makamaka maikai Z.M. Naahumakua ma ka apana o Opihikao i ka hora 11 1-2 hooluolu iki malaila no elua hora. He apana maikai keia o na hale, he mau hale pili hao wale no ko na kamaaina; i makemake nui lakou ia mau ano hale, i loaa nui ai ka wai ia lakou, oiai, he mea nele loa ka wai ma keia apana holookoa o Puna, na ka ua ka wai e loaa ai i na kamaaina, a pau ae ka wai a ka ua, alaila, inu i ka wai kai; he apana uliuli keia o na mea ulu, a he mahiai na kamaaina aole palaleha e like me ka apana o Koae. Haalele i keia wahi hele loa no ka apana o Kalapana, ahiahi hiki i ka hale o kamaaina, moe malaila no elua po ma kahi o T.H. Kaaihili; ma ke ao ana ae he Sabati ia, hele i ka pule i ka luakini; oia ka ekalesia o ka makamaka J.K. Iosepa i lawelawe ai a waiho aku la; ua piha ka luakini i na kanaka a ua hauoli ka naau.
KA MAKAIKAI ANA IA APANA.
Ma ka lua ae o ka la, ua hele e makaikai ia apana, mai Kahaualea a hiki i Kaimu, a ua haawi nui ka naau i ka mahalo no keia wahi no ka maikai o kona mau hiona a me ka oluolu o na kamaaina; ua hele e makaikai i ka niu moe o ua aina la, ua ike a kahaha i ke kupunaha o na hana a ka poe kahiko; ma ke kakahiaka o kekahi la ae, haalele ia apana a pii e ike i ka wahine kaulana, ma ke ahiahi hiki aku la i ka Hale hookipa a moe malaila ia po; ma ia po ua ike i ka a mai a ke ahi a me ke kupanaha o na hana a ke Akua. Ua a puni ke ahi ma kekahi aoao o ka lua iluna o ka pahoehoe e like me ka huakai kukui e ike ia nei e kakou ma na alanui o Honolulu nei; i kekahi wa, ua lele aku ke ahi a kauliilii ma o a maanei, me ka lohe ia aku o ka owe ana, e like me he waikahe ikaika la, a halulu hoi e like me ka haki ana o na ale o kuanalu, a pela mau a hiki i na hora o ke ao. Ua manao au e iho ilalo e makaikai ai i ka hana a ka pele ia kakahiaka, aka i ka ninau ana i ka mea kiai hale o ka Hale Hookipa, ua hoole mai oia; no ka hopohopo i ka nui o ke ahi a me ka uhi ana mai o ka uwahi o ka lua e a ana ma ke ala e hele aku ai, nolaila, ua poho iho la ka manaolana no ka lulu lima pu ana me Madame Pele --Ia wa ua makaukau no ka iho ana i kai o Hilo a kau ma ka moku no ke Capitala o Honolulu.
KA HAALELE ANA.
Ma ka hoi ana mai ia kakahiaka, ua haawi aku la i ka adieu hope i ua Eu la o ka lua, a lawe mai la ka ohu o ka hoki maloko o ke ala ulunahele a moe i kai o Olaa, ma ke kakahiaka ana ae, o ka la Karisimaka ia, haliu ka ihu o na hoki no kai o Hilo, aui ka la hiki aku la i ka hale o ke kamaaina E.K.W. aole i ku mai ka "Likelike" ia la, nolaila, moe ia po a ao ae ku mai la ka moku, a ma ke ahiahi, haalele aku la i ua aina ua kaulana la a me na hoa'loha he nui, a ahai mai la na epaepa o ka mokumahu "Likelike" no Honolulu.
No na Ekalesia o Oahu.
Ua hooholo ka Ahahui Euanelio o Oahu, ma kona halawai hapa makahiki ma Kaneohe, e hoopono no na ekalesia i hoohui ia ma keia ahahui, e malama lakou i kala Poaha hope loa o Ianuari ka la 29 i la haipule no kapono o na kula a pau loa o keia pae aina, na kumu a me na haumana, ka Papa Hoonaauao a me na Kahu waiwai i hoopili ia na kula. I na aole he hoonaauao Karisetiano ko kakou hoonaauao, he mea lapuwale keia, a oi aku ka inoino. Ke kuleana o ke aupuni ma ke kukulu ana a me ka hoomau ana i na kula, oia no ka hoomakaukau ana i na haumana i mea e hoolilo ai ia lakou i mau makaainana kupono. Aka, i na e lilo na keikikane i mau mea akamai wale no ma ke ao heluhelu, na mea helu, a me ke kakau lima, me ka makemake ole i ka pono, i na e oi aku ko lakou mana wale no no ka hana hewa. I na e ike ko kakou poe kaikamahine i ka hookahakaha wale ana no, me ka makemake ole i ke kokua ana ia hai, aole e lilo lakou i mau wahine kupono. E hoala ko kakou manaolana no ka hooulu lahui, i na e hoala iloko o na kula a pau ka manao paa no ka pono karisetiano. Aole he hana hoemi keia, aka oia no ka imi ana, kekahi no kekahi, i ka piha o ka hemolele maloko o Iesu Kristo. E noho e pule ka poe pono a pau loa, e lilo ko kakou poe opiopio na pohaku ola makamae no kahi hoano o ke Akua.
Ua hooholo hoi ka Ahahui Euanelio o Oahu, e hoapono no na ekalesia oonei, e hookaawale lakou i ka lulu dala mahina hou o Feberuari i mea kokua no na kulahanai kaikamahine.
Ua loaa keia mau kula elua o Kawaiahao a me Waialua i na dala kokua mai ka Papa Hoonaauao mai, aka ua oi aku na lilo o ko lana hana hou ia ana mamua o keia mea kokua.
Ua loaa hoi i ke kula o Waialua he makana nui mai ka Papa Misionari mai ma Bosetona, aka ua hoolaa ka uku panai o keia makana no kauku makahiki o ka hope kumu.
He nui ka nele o keia mau kula elua ma na mea liilii he nui no ka pono o na hamana. I na e nonoi kakou i ka hoomaikai o ke Akua, i na e hoike hoi kakou i ka oiaio o ko kakou mau pule me ko kakou iho kokua ana i keia mau kula.
E na hoaaloha a me na makamaka, e oluolu oukou e hoouna i ka lulu dala mai na ekalesia mai ia Hon. W.R. Castle (Kakela Opio,) ka mea nana e lawe mai ai iaia, me ka puunaue ana, a me ka hoike ana ma ka nupepa, e like me ka makahiki mamua iho. Me ke kauoha o ke komite o ka Ahahui Euanelio o Oahu. Honolulu, Jan. 15, 1880.
He Leo i ka Apana koho o Hanalei a me Kawaihau.
I na makaainana koho o ka apana o Hanalei a me Kawaihau. aloha oukou: -
Oiai ua poloai ia mai au e kekahi poe o oukou e holo balota au i waha olelo e hele e imi i ko kakou mau pono a me ko kakou aupuni i ke kau Ahaolelo e hiki mai ana. He oiaio, ua hai aku au ma ka nupepa i ko'u ae a me ko'u mau manao no ka holo balota, a me kuu ake e hui pu kakou ma kekahi mau halawai makaainana o kakou, a ia wa e ike mai ai oukou i ka'u mau kumuhana, a me ko'u kulana e hana ai iloko o ka Hale Ahaolelo.
Aka, ano ke hai aku nei au ia oukou me ka minamina, aole o'u manawa e hui pu ai kakou ma na halawai makaainana o kakou, oiai eia me ka oukou kauwa nei na pilikia i hiki ole ia'u ke waiho iho a hoi aku no ka hoomakaukau holo balota, oiai au i Honolulu nei no ka hana no imua o ke kanawai.
Nolaila, eia wale no ka'u ia oukou, e koho oukou e like me ko oukou manao; owau paha, a o kekahi paha o kuu mau hoa. Ua hai aku au ma ka Nupepa Kuokoa no'u iho, aole au no ke kipe aku i mea e ae mai ai kekahi i ko'u balota.
"E hoomanao e na hoa makaainana o'u o ka lunamakaainana, a o kona mau hope paha e hoao ana e lawe mai i kou pono koho me na apana dala, me na hoahaaina ana, me na hookahe ana aku i na kulu wai a ka waiona, me ka huki ana aku ma kahi malu me na olelo pelo i mea nou e lawe ai i kona balota; e ike iho no oe, a o kakou a pau aole ia e hele ana i ka Hale Ahaolelo e imi i kou pono, a me ka pono o ka aina makuahine, aka i na mea i lu ia aku imua ou, oiai oe e koho ana ma keia ano, aole ma kou manao ponoi iho, a kuokoa hou iho."
Nolaila, o ka puu dala e onou ia mai ana a me na oihana i ua lunamakaaiana nei au i koho ai, oia kai ala e palamimo i ka pakeke; he nui olelo, a akamai i ke kakaolelo; he haalele noho nae, a hookamalii i ka wa hooholo no ka bila, a me na bila haawina. Me ke aloha.
DAVID KEAWEAMAHI. Honolulu, Jan. 15, 1880.
KA POULI ANA O KA LA. -Ua hookoia ka ike o ka poe kilo lani ma ka pouli ia ana o ka la ma ke Sabati i hala; ma ko makou nana ana me ke aniani i hoeleele ia i ka uwahi, me he 'la he ekolu hapalima kahi o ka la i pouli, a ina paha i pouli loa, ina ua lele koke na manu e moe i na punana, aka, i ka wa a makou i ike ai a mahope iho, ua uhi koke ia ae la e ke ao; a mai kani olehala paha na moa, ina i kau ke ano o ke kakahiaka ma ka uhi loa ia ana e ke ao kaumaha.
NA ANOAI O KOHALA. -Mai ka peni mai a J.M. Kawela o Nuilii, Kohala, ua ike iho makou, ma ka la 1 o Ianuari nei, he mau hui kinipopo kai hoala ia maweana o na keiki o Makapala a me Halaula, he mau hoomanao hauoli ana no ia la a me ka hookuu ia ana o na paahana.
-Ma ia wahi no, ua ala ae he wahi kuee mawaena o kekahi kane a me kana wahi puali no ka laua kamalei, a o ka haawina a ka wahine i makana aku ai i kana kane a me ka laua keiki, oia ka hailuku ana ia laua me ka pohaku, aka, aole i loohia kekahi o laua me ka poino. Ke hilahila nei makou i kela makuahine Hawaii no kona hoowahawaha i ka hua makamae i haawiia mai iaia; eia ka, he mea paki wale ia no i ka pohaku keiki.
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu. Helu, Alanui Kaahumanu. Honolulu H.P.A. 2y
J.W.M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
No na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia na koi-i a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o "Kalauonaona," ma Wawaia a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo. 895 1y Jan 25.
KAKELA a me HAKI.
O KAKELA OPIO A ME F.M. HATCH, ua hui laua ma ka lawelawe ana i ka oihana Loio Ua hiki ia laua ke ku imua o na Aha a pau, mai ka aha Hoomalu a hele iluna. A e lawelawe no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima, a me ka Hoale Dala ana.
W.R. CASTLE, Luna Hooiaio Kope. Keena Hana, maluna ae o ka Halekuai o Dillingham & Co. Helu 37, Alanui Papu 36ms
S.B.DOLE. LOIO! LOIO! Huina o na Alanui Kalepa me Papu. 924 1y
P.NUI. LOIO! LOIO!
O ka Ua Ukiukiu o Makawao, Maui.
Ua makaukau oia e kokua i na mea a pau e hele aku ana i ona la, ma na mea pili kanawai imua o ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu, me ka aha Keena a ka Lunakanawai Kaapuni o Maui. Eloaa no au ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, a i ole ma Haiku. 885 1y no16
TIMOTHY KALAEONE.
He Loio a he Pale ma ke Kanawai.
IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai. A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa no ia Apana. E loaa no au ma Anahola, a i ole ma Waiakalua, Koolau, Kauai. E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa. 895 1y Jan.25.
KAUKA MAINA.
KEENA HANA MA KA HALE KAUKA O Hopemana, Alanui Kalepa, e pili la me ka Baneko o Bihopa.
WAHI NOHO, ma Alanui Hotele, makai iho o ka puka komo o ka pa o ka Hotele Hawaii. no15 937 6m.
DR. RODGERS, OIA O KAUKA LOKEKE.
UA hoonee ae nei i kona keena oihana mai ka hale ae o Ailuene ma Monikahaae a iloko o ka Hale Mu, helu 54 Alanui Papu.
Ma keia hope e hoomakaukau ana ke Kauka i kona mau Laau ponoi a puunaue aku i ka poe kii mai.
O kona hale noho, aia no ma ka pa o ka Hotele Hawaii, ma kahi i noho mua ai. 881 tf
Kauka O.S. Cummings, M.D. HOMEOPATIKA.
Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa, "KULU WAI LIILII" Ua hoi mai nei oia, a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou. Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi o Mr. Wm. G. Irwin, ma ke kihi o na alanui Papu a me Beretania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano. 888 tf
E.O. HALL & SON. (E.O. HOLO MA.)
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI, Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.
846 Kihi o Alanui Papu me Moi. 1y
ANO NO I LOAA MAI NEI! Na Kaa Lio Holo Lealea!
Na Kaa Lawe Ohua a me na kaa holo palua, mau mea hoikeike aku, mai ka Hale Hana Kaa mai o ka Hui o Cortland ma Nu Ioka.
DILLINGHAM & Co., 876 tf Na Agena kuai ma Hawaii nei.
Amara.
OWAU o A kamu pake, ua makaukau au e hana ma na mea hao a pau loa. Na Mekini Humuhumu, na Laka Pahu i poloke, na Pu, na Kepa Bele a me na kapuai lio me ka uku oluolu loa. He 75 keneta ka uku no na wawae mua a he $1.50 no na wawae a pau. E hana no au me ka eleu a me ka mikioi loa, a he oluolu loa no hoi ka uku hana. E loaa no ko'u hale hana ma alanui Maunakea. helu 10, makai iho o ka uapo o Kamika ma ka aoao ma Ewa. 933 6m
KO BIHOPA MA BANAKO MALAMA DALA!
E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei:
Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $200 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala homoe i ekolu malama a keu paha, Aole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.
Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.
Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.
Ma ke kikoo wale no a ka mea dala o haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.
Ma ka la mua o Sepatemaba i keia makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomeoia no na malama ekolu and keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.
Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo.
E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.
851 tf BISHOP & Co.
AINA KUAI A HOOLIMALIMA.
HE Kanalima Kumamaono eka aina ma Iwilei. (Makai iho o ka Halepaahao.) He loko I-a, Aina Kalo, Aina kau Paakai, aina kula a me ke kai. A me kekahi mau eka aina ma Peleula, he aina kalo, aina kula a me ke kai. He oluolu ke kuai ana. E ninau ia. J.H. CONEY, (Koni). Honolulu, 865 tf
OLELO HOOLAHA.
UA papa ia na mea a pau, aole komo hewa a lawaia ma lawaia ma na kai o ke Ahupuaa o Honouliuli, mai Puuloa aku a hiki i Waimanalo, ma ka mokupuni o Oahu, apana o Ewa. Ua hookohuia o AARONA HATTON i luna malama no na kai lawaia o Honouliuli, aohe mea e ae.
Kakauia ma Honouliuli, Oct 9, 1879. 937 tf JAMES CAMPBELL.
OLELO HOOLAHA
KUAI MANUAHI!
E ike mai e na Makamaka i keia. O ka poe a pau e komo mai ma ka Halekuai
CALIFORNIA ONE PRICE BAZAR!
A kuai i na Waiwai a hiki aku ka Lilo i ka $2.50 a oi aku, e Haawi ia no ia lakou na Manuahi maikai.
Mellis a me Fishel. 944tf Kihi o Alanui Papu me Hotele.
O ka poe a pau i aie ma ka halekuai White House e ku nei ma ke alanui Nuuanu, malalo o ka malama ana a S L Lewis i make iho nei, e oluolu lakou e hookaa koke mai ma ke keena hana o M. Phillips & Co, ma ke alanui Kaahumanu, Helu 11, a o na aie i uku ole ia mai iloko o na la kanakolu, e waiho ia aku no ma ka lima o ko makou loio nana e ohi mai ia mau mea.
M PHILLIPS & Co.
WAAPA ! WAAPA!
Ua loaa mai nei ia makou he waapa ma ke awa makai o Kalihi me na hoe no, o ka mea nona keia waapa e kii mai me ka hai pu mai i kona mau ano la'u, a e lawe pu mai no i ka uku, he kanakolu kala me ka uku hoolaha pu mai. E loaa no au ma Kaumakapili, Honolulu, a i ole e kii ia mai a hala na la he iwakalua, alaila, e lilo no keia waapa ia'u.
S W MAHELONA, Honolulu, Dek. 29, 1879. 934 3t*
JAMES M. MONSARRAT. [MAUNAKEA.] He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU o keia Aupuni. E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaie dala ana.
Keena hana maluna ae o ka halekuai buke o Wini me Robikana, Alanui Kalepa, Honolulu.
Jan. 3, 1880, 944 1v
KUAI A KA ILAMUKU.
A HA Hookolokolo Kiekie ma ke kaulike. J.Mott Smith, ka mea hoopii, kue ia Edward Strehz, S.B. Dole a me W.L. Wilcox, na Lunahooponopono waiwai ma ke poho o E.Strehz i olelo ia a me Charles Wall, na mea kue. Ma ka mana o kekahi kauoha o ka aha hookolokolo Keikei kau kanawai a kaulike o ka Pae Aina Hawaii, ma kekahi hana e waiho ana imua o ua Aha nei, ma ia mea hoi o J.Mott Smith ka mea hoopii, a o Edward Strehz, S.B. Dole a me W.L. Wilcox na Lunahooponopono waiwai ma ke poho o E. Strehz a me Charles Wall, na mea kue. Ua kauohaia, o na kuleana, mana a pono a pau o Edward Strehz i oleloia maloko o ka aina i moraki ia i hoike ia maloko o ka pulapala hoopii a ka mea hoopii, a i hoikeia me keia malalo iho. O keia mau apana a pau e waiho ia ma Kalihi, mokupuni o Oahu, a i loaa aku i ua Edward Strehz mai ia Henry J.Nott, ma ka palapala kuai i kakauia ma ka la 3 July A D 1865, a ua hoopaaia ma ke keena kakau kope o ke aupuni, ma ka Buke hoopaa helu 19, ma na aoao 451 a me 452, o keia apana aina kekahi a pau e waiho la ma Kalihi i oleloia, i loaa aku i ua Edward Strehz ia mai ia William Adams, ma kekahi palapala kuai i kakauia ma ka la 29 o Iune. A D 1867, a oia palapala kuai ua hoopaa ia ma ke keena kakau kope i olelo mua ia ma ka buke hoopaa helu 24, ma na aoao 114 a me 115.
A mamuli o ia kauoha, e kuai kudala akea aku ana ma Kalihi, maluna o ua waiwai la, ma ka Poaono, ka la 17 o Ianuari, A D 1880, i ka hora 12 awakea, i na kuleana, mana a pono a pau o Edward Strehz i oleloia, iloko o na waiwai i hoike ia malalo iho, i hooko ai i na koi a J Mott Smith, ka mea moraki maluna o ua mau waiwai nei, malalo o kekahi moraki i kakauia i ka la 31 o Augate, A D 1872, a ua hoomaopopoia ia koi e John E. Barnard, kekahi o na Luna o ka Aha i oleloia nona ka huina i hiki aku i ka $2,168.20. O ua mau waiwai la penei na palena a me na hoakaka ana:
E hoomaka ana mai kekahi pu laau ulaula o ka pa ma ke kihi komohana ma ka aoao o ke alanui aupuni, o ua pou nei, he 57 kp A H o ka pohaku mile alua, a mai ia pou aku ke kukulu ana a ka mea ana aupuni, e kau ana o Loko Paakai A 42°11' K oiaio, e holo ana a 54°55' H oiaio, 66 kp e holo ana ma ka aina o Meek; Hema 31°25' H oiaio, 45.6 kp ma ka aina o Meek; A 47°48' H oiaio, 143 9 kp ma ka aina o Meek; A 43°18' K oiaio, 50.1 kp ma ka aina o Meek; H. 53°12' K oiaio, 32 3 kp ma ka aina o Meek; A 42°10' K oiaio, 22.3 kp ma ka aina o Meek; A 43°57' K oiaio, 168 kp ma ka aina o Meek; H 44°46' H oiaio, 92 8 kp ma R P 675 ap 1; A 50°23' H oiaio, 72 2 kp ma R P 675 ap 1, (ua palapala kuai ia keia apana na Kahele ia Strehz) A 7°25' K oiaio, 28.8 kp ma R P 675 apana 1; a 84°28' H oiaio, 60.7 kp ma ko ke konohiki (Peapa) A 75°48' H oiaio, 162 4 kp ma ko Niau, a hiki i ke kihi o ka pa pohaku; a 8°53' H oiaio, 274.6 kp ma ka pa pohaku a ko Kaohimauna; A 34°18' H oiaio, 115.5 kp ma ka pa pohaku ma ko Kaohimauna a hiki i ke kihi o ka pa pohaku, mailaila aku holo H 35°35' H oiaio, 454.1 kp ma ka pa pohaku ma ke ala hele a hiki i ke kihi o ka pa pohaku; H 57°2' K oiaio, 492. kp ma ka pa pohaku ma ko Kaohimanu a me Halai; malaila aku A 15°12' K oiaio, 206 kp ma Kuloa, R P 673 ap 2 a hiki i ke kihi o ka pa pohaku; ma lalia aku H 65°26' K oiaio, 66 kp ma ka pa pohaku; ma ka R P maluna ae H 12°18' H oiaio 77.9 kp ma ka R P maluna ae H 68°4' K oiaio 151.8 kp ma ka R P maluna ae; H 14'6' H oiaio, 95 kp ma ka R P maluna ae; A 65°25' H oiaio, 102 3 kp ma ka R P maluna ae; H 27°45' H oiaio, 51.5 kp ma ka R P maluna ae a hiki i ke kihi o ka pa pohaku; H55°20' K oiaio, 99.5 kp ma ko Halai a i ke kihi o ka pa pohaku; H 51°10' K oiaio 105.8 kp ma ka pa pohaku a i ke kihi; A 28°41' K oiaio, 79.5 kp ma ko Wilkinson a hiki i ka pa pohaku; ma laila aku H 63°48' K oiaio 85 kp ma ko Wilikinson; A 37°50' K oiaio 163 kp ma ka R P 673 ap 1 H 50°12' K oiaio 116.2 kp ma ka R P 673 ap 1 H 35°27' H oiaio 23.1 kp ma ka R P 673 ap 1 H 57°2' K oiaio, 59.9 kp kp ma ka R P 673 ap 1 H 33°10' H oiaio, 262.5 kp ma ka R P 673 ap 1 a me ko Wilkinson a i ke kihi o ka pa pohaku; H 56°13' K oiaio 95.7 kp pa laau a i kihi hema o keia apana aina ma ke alanui aupuni, alaila A 30°8' K oiaio 465 3 kp ma ke alanui aupuni a hiki i kahi i hoomaka ai.
O ka huina pau nona ka nui he 8.25 eka; ua komo keia apana maluna ae ma ka palapala Alodio 2922 ia H J Nolte. Apana 11 o R P 604 ia A Adams a me ap 1 o R P 1247 ia Kahunahuna, kaawale mai na kuleana ae. O ka ap 1 o R P 1247 kekahi he mooaina iloko o Ilikau i Haunapo e hoomaka ma ke kihi "kau a e holo ana 35° K 1.29 kaulahao ma ko ke konohiki alaila 51°179 kaulahao ma ko Waimahui; alaila A 51 1/2°67' pauku; alaila A 19° K 1.20 Kai ma ko konohiki, A 56°K 88 Kai i hoomaka ai 25-100 Acre.
Maluna o ka waiwai i olelo ia elua mau hale noho maikai me na hale liilii o ka noho ana, a he kuleana wai no ekolu la o ka pule, he uku hui pono maluna o ua mau hale nei i uku pau ia a hiki i ka la 25 o Jan. M.H. 1880. He kulana maikai keia wahi, aia ma ke alanui aupuni, ekolu mile mai ke kaona aku. He hiki ke kanu ia ke Kalo, ua hana i a na lei, a ua kanu ia kekahi. E ike ia no keia mau wahi ma ka ninau ana aku i ka mea nona ka inoa malalo iho, a e ike ia ke kii ma kona keena.
Aia a hooko mua ia na kauoha, na koina a me na lilo e pili ana i keia mea.
Na palapala a pau me ke mea kuai na lilo. W.C. PERRAY, Hamaku Honolulu, Dec. 11, 1879
OLELO HOOLAHA.
MA ka waiwai o Nika w. no Waimea, Kauai i make. O na mea a pau he kuleana ko lakou e koi ai i ka waiwai i hoike ia maluna, ke kauoha ia aku nei lakou e waiho mai ia mau mea imua o ka lunahooponopono ana ia mau mea iloko o na mahina eha mai keia la aku, a i ole e hoonele mau loa ia aku lakou, a o ka poe a pau i aie mai i keia waiwai, e hookaa koke mai lakou ia'u.
J. KAUAI, Luanahooponoponopono Waiwai o Nika w. Waimea, Kauai, Dec. 5, 1879. 941 2m 949
OLELO HOOLAHA.
MAI ka la 1 aku o Ianuari, 1880, he ELUA DALA ka uku o na ohua oneki maluna o ka mokuahi JAMES MAKEE mawaena o na awa o Oahu a me na awa o Kauai.
941 tf T.R. FOSTER & CO. (Poka Ma.)
OLELO HOOLAHA.
KE kauoha ia aku nei na mea a pau i loaa na kuleana iloko o ka PA ILINA MA KAWAIAHAO e hele koke mai a e hoomaemae i ko lakou mau pa, malalo o na kuhikuhi ana a D Manuia, ka luna nana e kiai nei ia wahi. O ka poe hoolohe ole i keia, mahope o ke kali ana no ka wa kupono, e manao ia aohe o lakou kuleana; a e lawelawe ka poe nona kahi e like me ka lakou i ike ai he pono. 941 tf