Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 3, 17 January 1880 — Page 3

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Trinette
This work is dedicated to:  for Kapeanui

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MEA

            HANA

                        WATI.

ALANUI KAAHUMANU.

938 Honolulu.           ly

 

 

PAPA! PAPA!

-NO-

ALLEN & ROBINSON

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

-MA-

KA UWAPO O PAKAKA

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

            Na Pili Hale Ulaula.

            Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU.

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

            NA PANI PUKA a me

            NA OLEPELEPE.

 

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KUAIIA MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

            ALLEN & ROBINSON

Honolulu, a@n 1, 187@                     853 tf

 

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

-E LAA NA-

Ahinahina, Kalakoa,

            Keokeo, Leponalo,

                        Pena, Aila, Aniani,

@A MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

            AILA HOOMALOO

            Kui Kakia, Pakeke,

            Tabu, Kaula, Noho Lio,

            Hulu Palaki, na Pulumi.

-A HE-

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

Lainakini-nao,

Lainakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Kilika,

            Na lole kupono i ka wawae,

            Palule Huluhulu,

            Na Lole Huluhulu,

            Na Lole no ka hoohehelo ana

            Lipini, Lihilihi, &c.

LIPINE, LIHILIHI, &C.

-A ME NA-

MAU MEA AI KAHI

Ka Palaoa, Kopaa,

            Raiki, Pia, Hoohu,

                        Paakai, Huaala,

                        Pia Kulina, &c.

A he Laau-Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNES.

Laau Kunu,

            Laau Hoomaemae Koko,

                        Laau Hoopau Naio,

                                    Penikila, Huaale,

A ME NA LAAU HAMO, A PELA`KU!

840 tf

 

 

E. LILILEHUA.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai!

Imua o na Aha Apana a Hoomalu o ka mokupuni o Oahu. E hanaia me ka eleu loa. E loaa no au ma Lepekaholo, Kikihale, ma alanui Maunakea, a i ole ia, ma ka Hale Hookolokolo o ka Aha Hoomalu ma Honolulu.  898 ly

 

 

 

KE AHI-KOE KILAUEA!

KE AHI-KOE HAWAII 8 PAPAA

A ME KE

AHI-KOE HAWAII HUINAHA!

-O-

Ke Ano Maikai Loa.

Ua owili ia iloko o na wa-hi he 36, a he 3600 o ka pahu hookahi. E malama mau ia ana no ke kuai ia aku.

                        E. O. Hall & Son.

            E loaa no keia ano ahi ma na halekuai a pau maloko o keia Aupuni, no ke kumukuai haahaa loa. E ninau no

KE AHI-KOE KILAUEA `

 

 

OLELO HOOLAHA!

Ke hoolaha aku nei au, o ka poe mea holoholona a pau e hele nei maluna o ke Ahupuaa o Aiea, Ewa, Oahu, e lawe e ae la kou mamua o ka la 18 o keia malama o hopu ia, a paa ma ka pa aupuni e like me ke kanawai.

                                    C.H JUDD.

                                    Komisiona Aina.         Lei Alii:

            Honolulu, Jan. 8, 1880,                       945 2t.

 

OLELO HOOLAHA.

Eike auanei na kanaka a pau, ma keia olelo hoolaha owau o Keawe k, a me Akima pake, ua lilo ia maua ma ke kuai ana, na waiwai a pau loa o Lau Tong pake, a me ka hale laau e ku`la maluna o ka aina o Kainapau, ma Kalihi-waena, nolaila, o ka poe a pau he kuleana ko lakou iloko o keia waiwai i hoike ia maluna. Ke hai ia aku nei aohe o lakou mana i keia mau waiwai, mai keia la aku e hoopuka ia nei ma ka "Nupepa Kuokoa."

                                    KEAWE a me AKIMA pake.

            Kalihi-waena, Januari 8, 1880.            945-4t@.

 

 

Hoolaha Hooko Moraki.

Ke hoolaha ia aku nei ma keia, oiai mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i k akau ia ma ka la 4 o Dec. 1877 e Kaniu Lumaheihei o Hamakua, mokupuni o Hawaii me William P. Lumaheihei kana kane mare, a me M. P. Kinimaka me D. Leleo o Honolulu, Oahu, ia Thomas Cumming o Honolulu i olelo ia, i kakau kope ia ma ka buke hoopaa helu 23 ma na aoao 141, 142 a me 143 a i hoolilo ia ia Thomas Cummings i olelo ia ia Alex. J. Cartwright o Honolulu i olelo ia ma ke kahi palapala i hana ia i ka la 15 o June 1879, i kakau kope ia ma ka buke hoopaa helu 58 ma na aoao 311, 312, a mamuli o ka uhai ia ana o nakumu ae like maloko o ua mau palapala moraki nei. e kuai ia mahope o ka hala ana o ka manawa i ae ia e ke kanawai, ma ke kudala akea, no ka uhai ia ana o na kumu ae like e like me ka mea mua i hai ia ae la. O ka waiwai i hoike ia maloko o ua moraki la, ke waiho la ma Kona Akau, Kona Hema, Hamakua, mokupuni o Hawaii a ma Honolulu mokupuni o Oahu.

                                    ALEX. J. CARTWRIGHT.

            CECIL BROWN, Loio no ka mea moraki.

                 Hana ia ma Honolulu, Ianuari 3, 1879

                        945  4t.

 

 

Ma keia ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i ike ia iloko o kekahi palapala moraki i kakau ia Sepatemaba la 26, 1877, i hana ia e Debora Haaku lou a me Kaahaina ia C S Bartow, Luna hoomalu o ka Papa Kahu Waiwai o ka Hawaiian Lodge No.21 of Free and Accepted Masonsʻ i kakau kope ia ma ka buke 23, ma na aoao 1 me 2, a i hooliloia ia C S Bartow i olelo ia H A Widemann me I L Richardson ma kekahi palapala i kakau ia Mei 27, 1878, a no ka uhai ia o na olelo aelike iloko o ka palapala moraki i olelo ia, nolaila, o na aina, na hale a me na mea a pau e pili ana i ikeia a i kuhikuhi ia iloko o ka palapala moraki i oleloia, mahope o ka manawa i olelo ia ma ke kanawai e kuai ia ana ma ke kuai akea, no ka uhai ia o na olelo aelike i hoakaka mua ia. O ka waiwai i hoakaka ia iloko o ia palapala i hoikeia, aia no ma Leleo, Honolulu, Oahu, a ma Waianae, Oahu.

                                    H A WIDEMANN,

                                    I L RICHARDSON,

            Cecil Brown, Loio o ka mea nona ka moraki.

                        943   4t

 

 

He Nui anei kou Makemake i na

Mekini Humuhumu Lole?

Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai

-@0:-

KAKELA A ME KUKE.

A malaila ukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.

Ka MEKINI a SINGER,

ma ke $50 pakahi, a me ke ano

MEKINI a WILCOX me GIBBS,

ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.

I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho.                                862 tf

 

 

Hoolaha Hooko Moraki.

Ma keia ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai maloko o kekahi palapala moraki i hana ia e Wainee (w) a me Kaliko kana kane ia Mary J. Brown i kakau i ka la 21 o Novemaba 1878, a i kakau kope ia ma ka Buke 59 aoao 121; e manao ana o Mary J. Brown i olelo ia, e hooko aku i ka moraki i olelo ia no ka uhai ia ana o na olelo ae like, oia hoi, no ka hookaa ole ia o ka uku panee i hoakaka ia iloko o ka moraki i olelo ia, a mamuli oia hooko ana, e haawi aku ma ke kudala akea ma ka Poaono la 14 o Feberuari, 1880, ma ka hale kudala ma Honolulu ma ka hora 12 awakea o ka la i olelo ia na aina a pau i hoakaka ia iloko o ka moraki i olelo ia , a i ole i kekahi hapa e lawa`i na koina o ka moraki i olelo ia, a me na lilo a pau e pili ana, ke ole e hookaa piha ia me na lilo mamua ae o ka la i olelo ia.  Penei na hoakaka ana o ka aina i olelo ia: Akahi ma Moanalua, Oahu, hookahi eka me 63-100 o ka eka i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui, helu 426 no S. Kalama, Elua. Ma Kamananui, Waialua, Oahu, elua eka me 20-100 eka i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui helu 1646 no Peahi, Ekolu. Ma Kamananui i olelo ia, ekolu eka 60- eka, i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui helu 1647 no Mana a me Peahi, Eha. Ma Kamananui i olelo ia, hookahi eka me 40-100 eka, i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui, helu 1663 no Kaialiilii, Elima. Ma Honouliuli, Ewa, Oahu, hookahi eka me 14-100 eka i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui helu 2865 no Kalama alua.

            Kakau ia ma Honolulu Jan. 15, 1880.

                                                MARY I. BROWN

                                    Ma kona Loio Alex I. Cartwright.

                        Castle & Hatch loio o ka mea nona ka moraki.           946 4t

 

 

AHA Hookolokolo Kaapuni o Kauai. O ke kau hookolokolo kaapuni o ka Apana Eha o Feberuari 1880, ua kauoha ia e hoopanoe a hiki i ka la 17 o Feberuari, ma keia, ke hoolaha ia aku nei, o ka poe he kuleana hana ka lakou, a he mau hoike paha no ua kau la i olelo ia, aole e hele ae mamua iho o ua la la, a ke hoolaha pu ia aku nei na Jure Hawaii e hele ae lakou ma ka Poakolu Feberuari 18.

            Ma ke kauoha a ka Lunakanawai Kiekie o ka Aha Kiekie.

                                                JNO. E. BARNARD,

            Honolulu, Jan. 12, 1880.         946 3t

 

 

Olelo Hoolaha.

MA ka Poaono, Dec. 13, 1879, ua loaa la`u he waapa huelepoki, ma na kuaau mauka mai o ka Poe Bele; nolaila, o ka mea a mau mea nona ia waiwai, e kii koke mai ma ko`u wahi ma Kakaako, me ka uku pu mai he $30, no ko`u malama ana. A i hala na la he 15 mai ka la e puka ai ma ka nupepa, elilo loa no ia`u keia waapa.

                                                KAUAUA.

            Honolulu, Jan. 14, 1880.         946 3t*

 

 

Hoolaha.

MA keia, ke hoolaha ia aku nei, o na hale a me ka aina o Kainiaina w, e waiho la ma ka aoao akau o ke alanui Beritania, ma kela aoao mai o ka hale o Capt Makee, ua lilo mai ia Kekaula w ma ke kuai; nolaila, ke papa ia aku nei na mea a pau, aole e imi i kekahi mau mea e poino ai na waiwai i hai ia ae ia; a o ka poe i hoolimalima i ua mau waiwai la, e uku aku iaia, a o ka mea he waiwai kona e waiho ana ma ua wahi la, ke kauoha ia aku nei e lawe koke aku.

                                                KEKAULA w.

            Honolulu, Jan 15, 1880.          946 2t*

 

 

Na Inoa o ka Lanakila.

O keia poo e kau ae la maluna, oia no ka hopuna olelo kumu o keia manao malalo iho, i waiho ia mai ia makou no ke pai aku, a penei no ia:

            "Ua hauoli nui makou i ka hai ana aku imua o na makamaka o ka apana o Kona, Oahu, mamuli o ke noi ia ana aku, ua ae mai la o Hale L. Sheldon ʻHale Kelekonaʻ a me John L. Rees, ʻKeoni L. Liki, kaha kiiʻ e waiho mai i ko laua mau inoa imua o ka poe kupono i ke koho balota o keia apana, ma ke ano he mau inoa kauwa na lakou, ma ka ae ana e hee i ka nalu o ka holo balota Lunamakaainana no keia kau Ahaolelo e nee mai nei. Ua hauoli no hoi makou i ko laua ae oluolu ana mai, he hiki i kela a me keia ke lawe a hoopaa i ko laua mau inoa me na inoa e ae a ka makemake i iini ai- e kuu ana ia laua iho i ka loa a me ka laula o ka aina, e hana na makaainana e like me ko lakou makemake.

            Oiai ua ike ia a ua maopopo ke ano a me ke kulana o keia mau inoa, ua kau mai ka manaolana, e hookiekie ia a e hooko ia ka pono, ma ka apana alii o ke aupuni Hawaii i keia kau, ke au hoi i olelo ia, na hiona poluhiluhi."

            O ka balota mua loa i loaa mai maloko o keia mau inoa, i kapa ia ka Balota Kuokoa, oia keia- Hale L. Kelekona, John L. Liki, O. K. Kapule, Z. P. Kalokuokamaile.

            A o na makamaka i makemake e hookomo aku i kahi o keia mau inoa ma ko lakou mau balota, ua ae wale ia no. Imua e ka ua kukalahale a lei i ke kalaunu o ka lanakila a me ka hanohano.

                                    O makou Na Lala o na                        PAPA PAI.

            Honolulu, Jan. 15, 1880.

            HE LIKO.- Ma Kikihale, honolulu, ua opuu ae he liko hou na Mr. Holoua me ko na koolua.

 

 

OLELO HOOLAHA.

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei na mea a pau ma keia, o maua o na mea nona na inoa malalo iho nei, na Luna Hooponopono Waiwai, ma ka waiwai o LEVI KELIIPIO o Honolulu, i make kauoha ole. I kulike ai me ka mana i haawi ia mai ia maua e ka mea Hanohano Chas. C. Harris, Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka la 29 o Dekemaba, M H 1879, e pili ana i ka waiwai o Levi Keliipio i olelo ia maluna, nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau, e kuai aku ana maua ma ke Kudala akea, i na apana aina a pau loa o Levi Keliipio i olelo ia, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, ke hiki aku ma ka Poaha, Feb. 12, ma ka hora 10 a m, a penei na hoakaka ana e pili ana i ua mau apana aina la i olelo ia maluna.

            1-Ka apana 2 i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 3535, ma ka inoa o Pupuka.

            2-Ka apana aina i hooko ia ma ka inoa o Hanemo, ma ka Palapala Sila Nui 1860, e waiho la ma Puunoa, Lahaina.

            3-Ka apana aina i hoike ia ma ka inoa o Kaumauma, e waiho la ma Nakalepo, nona ke kuleana Helu 520.

            4-Ka apana aina i hooko pono ia ma ka inoa o Keahiiaweiki, kuleana Helu 7748 e waiho la ma Moalii.

            5-Ka apana aina e waiho la ma Hanakaoo, kuleana Helu 3425.

            6-Ka apana aina i hooko ia ma ka inoa o Levi Keliipio, ma ka Palapala Sila Nui Helu 1205, kuleana 477, 3 waiho la ma Puunoa.

            O na apana aina elima i hoike ia maluna, ua paa malalo o ka hoolimalima ia e Hale Turton no ekolu makahiki i koe, a ua pau na uku hoolimalima a pau i ka ohi ia, a e hoomaka ana ke koho kiekie ana o ia mau a pana aina 5 mai ka $325.00 aku, alaila, pii aku. O na lilo a pau loa o ka hana ana o na palapala a pau loa, na ka mea e lilo ai e uku ia mau lilo a pau loa.   E hoolohe i keia.

                        PAKEKE KELIIPIO,

                        J. L. KAULUKOU,

            946 4t  Na Luna Hooponopono Waiwai * Levi Keliipio.

 

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

- O KA-

MOKUMAHU HAWAII

"LIKELIKE,"

KAPENA KING.

Poalua. Ian 20. hora 5 pm.......... Hilo

Poalua, Ian 27, hora 5 pm.......... Kaapuni ia Hawaii

Poalua, Feb 3, hora 5 pm.......... Hilo

Poalua, Feb 10, hora 5 pm.......... Kaapuni ia Hawaii

Poalua, Feb 17, hora 5 pm.......... Hilo

Poalua, Feb 24, hora 5 pm.......... Kaapuni ia Hawaii

AOLE AIE NO NA UKU OHUA?

            Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoilona ia me moakaka pono; aohe no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole ia ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.

HE KUIKE KA UKU UKANA.

            Ma na ukana a pau a na makamaka, e pono e uku mua ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.

E hoailona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.

            O ka poe no lakou na ukana o keia ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.

            O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.

            Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like, e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau na ohua eepakeke i ka lele.

            No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kahele, ua hoololi ae nei na ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa o ia Mokuahi e like me maluna.

Ma ka Hale Oihana e loaa`i na Palapala.

            Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana ka wa e noiia aku ai.

 

 

OLELO HOOLAHA.

            Aole e ae ia kekahi mea a mau mea e hoaie mai i kuu wahine mare, ke loaa ole ka ae mai ia`u aku.

                                                            D. K. MAHUKA.

                        Punaluu, Koolauloa, Jan 10, 1880.     946 2t*

 

 

Olelo Hoolaha.

No ka mea, ua noi ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei e Kukahi w, e hoomaopopo ia a e hooiaio ia na palena o ka 1/2 o ke ahupuaa o Ahainoiki, ma Kona, mokupuni o Molokai, ko Hawaii Pae Aina. Nolaila, ke hoike ia aku nei i ka poe a pau i pili, o ka Poaha, oia ka la 12 o Feb, ma ka hora 10 a m, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

                                                            L. AHOLO,

                                                            Komisina P. A. ma Maui.

                        Lahaina, Jan. 10, 1880.           946 4t

 

 

Olelo Hoolaha.

No ka mea, ua noi ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e Wm. H. Tell, e hoomaopopo hou ia, a hooiaio ia na palena a me ka ona nona ke ahupuaa o Makolelau, ma Kona, mokupuni o Molokai. Nolaila, ke hoike ia aku nei i ka poe a pau i pili, o ka Poaha, oia ka la 12 o Feb, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ia ai.

                                                            L. AHOLO,

                                                            Komisina P. A. ma Maui.

                        Lahaina, Jan. 10, 1880.           946 4t

 

 

Hoolaha.

E like me ke kauoha a ka Hon C C Harris, Lunakanawa Kiekie o ka Aha Hookolokolo Kiekie, i hahaia ma ka la 29 o Dekemaba i hala, e haawi ana i ka mana, i ka mea nona ka inoa malalo iho, e kuai aku i kekahi mau waiwai o ka waiwai o Lono, Uli a me Kahouaka, he mau keiki oo ole, na Hao Naone i make; nolaila, e kuai ia aku ana ma ke Kudala akea, ma ka la 24 o Ianuari, ma ka hora 12 awakea, ma ke Keena hana o Kakela me Haki, keia apana aina maikai e waiho la ma Alanui Kauka maloko o Honolulu, nona na eka 2 1-10, i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2767. O ka aina maluna ae, aia kona alo ke huli la i ke Alanui Kauka, a e lilo auanei i pa maikai no ke kukulu hale ana.

                                                            MARY N. STEVENS.

                                                            Kahu malama o na keiki oo ole.

                        Honolulu, Jan. 10, 1880.         946 2t

 

 

Nuhou o ko na Aina e

Hookuku ki-pu.

            Hoopaapaa ae la kekahi haole Amerika me kekahi kanaka Mesiko no ka moa akamai kipu, ninau aku la ka Amerika, pehea oe e hana ai i kau pu i ike ia ai kou akamai kipu? Pane aku la ke kanaka Mesiko, e hiki ia`u ke ki i kuu pu a lawe mai i kela pohaku e paa la ma ke pine omau o kou umauma me ka loohia ole ou i kekahi poino; ia wa koke no i kau aku ai ua kanaka la i kana pu a ki aku la, a loohia aku la kona kokoolua me ka pilikia kukonukonu. I ka ninau pono ia ana, eai ka ua enemi mua no laua kekahi i kekahi.

He mai Fiva ma Inia.

            He lono mai Calcutta Inia mai, e hoike mai ana ua pahola ikaika ae ka mai fiva ma kekahi mau apana aina o Inia ma ke Komohana akau; aia ma ia mau wahi, ua ikaika loa, a hahana loa ka mai fiva maluna o na kamaaina, a he nui o na kanaka mea paahana kai loohia ia e keia popilikia nui.

No Cabula.

            No na mea e pili ana i ke kulana o Cabula, ua kamailio mau ia iloko o na nupepa no ka pono ole a me ke kaulike ole o na mea i hana ia mawaena o na aoao paonioni elua, iloko o na hoouka kaua ana a ua mau aoao la elua, ua lilo mau ka lanakila ana ma ka aoao Beritania, a ua haawi pio mau aku la ka poe Afeganikana no kona hoa paio; a ua ike ia aku ka pii mau ana mai o ke kulana mahiehie o na Pelekane, me he mea la e poi pu mai ana maluna o ka aina holookoa o Afegana me he mau uhini la e nome hala ole ana i na mea uliuli o ka aina.

            Ma na lono hope loa mai nei, i lohe ia mai ai i ka hookahua a me ke onioni paa loa ana iho o ke hulana o ke Kenela Roberts a me kona mau koa ma na wahi papu maikai o ka aina, me ka hooweliweli ana aku i ka noho`na o na kamaaina o ke kulanakauhale o Cabula.

            O ke ake nui maoli no o ka poe Pelekane, o ka owala aku i na kamaaina, a lilo pono iho ke kahua ia lakou; aka, ua loaa no i keia mau kamaaina, he mau koo nana e hoomau aku i ko lakou mau kulana mua no keia mau la; oia no na ohana e noho ana ma na puu a me na kualapa o ka aina.

            Mai  keia mau ohana mai, ua loaa mai he mau puali koa no lakou e panee aku ai imua o ke kahua kaua, e kukai poka ai me Kenela Roberts; aka he mea maopopo no i ka nana aku e lilo ana no ka eha ma ko Roberts aoao; oiai o na hoomakaukau kaua ana a ko Afeganikana aoao, aole no i manoanoa elike la me ko na Pelekane; nolaila, ua pono no ia lakou ke haawi pio aku no na Pelekane.

Kenela Kalani.

            Ua lohe nui kakou i na mea e pili ana ia Kenela Kalani i kamailio nuiia maloko o ko kakou mau nupepa, aka, i mea e akaka lea`i kona kaulana a me ka hanohano piha i loaa ia ia iloko o kona mau huakai kaahele, a kaapuni honua iloko o ka makahiki i aui aku la, he mea pono no ke hoakaka hou ia aku kekahi mau mea, a me ia mau hiona e maopopo lea`i ia kakou, ua kau io oia ma ke kulana kiekie.

            Oia no kona launa a halawai ana me na alii nui o na aupuni nui o ka honua nei, he alo a he alo.

            Kona lulu lima pu ana me ka Moiwahine Victoria o Beretania nui; kona launa pu ana me ka Moi Humbert o Italia, ka Pope Leo XIII o Roma, ka Emepera Wiliam o Geremania, ke Suletana o Tureke, ka Moi Leopold o Belegiuma, ke Khedive o Aigupita, ka Peresidena McMahon o Farani, ke Kuhikuhipuuone Bismark o Geremania, ka Moi o Holani, ka Moi Oscar o Kuekena, ka Emepera Alakanekelo o Rusia, ka Moi Alfonso o Sepania, ka Peresidena Gravy o Farani, ka Emepera Francis Jospeh o Auseturia, ke Lii kui o Inia, ka Hooilina alii Kung o Kina, ka Moi o Siam a me ka Mikado o Iapana.

            Mamuli o keia mau launa a hoomakamaka ana me keia heluna nui o na alii hanau o ka aina, a me na kanaka naauao i hapai ia ae ma n@ kulana hanohano o na aupuni nui o ka honua nei, he mea nui ia na kakou e noonoo nui ai i ka hiki ana i keia kanaka i hanau ia mai, aole ma ke ano koko alii, a pili alii la hoi, aka, ma kona ano makaainana no i like no me ka hapa nui o na kanaka o ke ao nei; aka ma ke ano e o na haawina i loaa i ke kanaka, e like me na mea i ike ia iloko o kona moolelo nana i hapai ae i kona kulana a kau i ka pane poo o ke kaulana i ike ia ma ka honua nei iloko o keia au e naue nei, a he mea pono i na makamaka heluhelu Kuokoa e loaa ona mau kii o na hiona o ke Kenela Kalani i ike pono iho ai kakou i kona mau helhelena ano ku i ka mahalo.

Pakele ke Alii Kui o Inia.

            Iloko iho nei o ka malama o Dec. 1879, ua hoao ae kekahi kanaka e lawe i ke ola o ke alii kui o Inia ma kona ki ana i ua alii la me ka pu panapana.

            I kekahi la, oiai ua alii la maluna o ke kaa ma ke alanui e hoi aku ana i kona home alii, ua halawai mai la oia me kekahi o kona mau koa, a mahope iho o ko lakou launa ana ma ke ano mau, ua hoomau aku la ko lakou holo ana; aole i liuliu mahope iho, ua lohe ia aku la ke lani ana mai la o ka pu lohe ia aku la ke kani ana mai la o ka pu mai waena mai o ke aluka kanaka e hookeke mai ana ma na pipa alanui. Ua hihio ae la ka poka maluna o kona poo.

            Ua pioo nui ae la ka lehulehu no keia mea, a ua huli ia aku la ka mea kolohe, aole i emo, ua loaa aku la oia, he kanaka kupa no o ka aina, a ua hoouna koke ia aku la i kahi paa; ua ona nae oia. Mahope iho o keia, ua hoi loa aku la ke Alii i kona home me ka loaa ole o kekahi poino.

 

 

Na "A" ke Eo.

            E like me ka mea i hoolaha ia ka pule i hala no ka heihei waapa mawaena o "Kapiolani" a me "A," ua hooko ia ma ke ahiahi Poaono mawaena o ka hora 4 me ka hora 5, a ua lilo aku la ke eo ia "A" malalo o ka hookele ana a na keiki aukai o ka Lakawana.

            Ua nui ka hauwawa ana o na kanaka no ka pono ole o keia heihei ana. Ua hilinai ka hapanui o na kanaka ma o "Kapiolani" la nana ke eo, a ua kanalua ole lakou i ka hoolei ana i ka lakou mau okeni i oi palua mamua o ka mea a kekahi aoao e haawi mai ai ma ke ano pili; aka, i ka wa i hooko ia`i ka hana, ua lilo aku la ke eo ma kela aoao, a loaa iho la ka papai he "alamihi" ma keia aoao; a ua lohe nui ia aku la na leo haloiloi uwe ma na uwapo a maluna o na kia o na moku, Piliwai! Piliwai!! o ke ano oia, ua kapili ia na maka o ka poe hoe o "Kapiolani" me ka poepoe o ke dala, a na ia mea e hoonawaliwali i ko lakou kino, a loaa ole ia lakou ke kulana mua he mahalo ia e like me ka heihei mua ana.

            Ua piha hauoli o Huaa ma ka hoohoka nui ia ana o ka lehulehu mamuli o ka ume ia ana aku o kahi kenikeni mai ko lakou mau pakeke aku mamuli o keia hana pili, malia, oia mau lilo ana, e lilo ia i kekahi poe i kumu ao e paipai ana e ike lea i ka hewa oia hana, a haalele.

            No ka mea, i na e komo ka iini iloko o kekahi poe e lawelawe i keia hana, aole loa e nele ana ka hahai mai o ka poino mahope o kekahi o lakou; he mea keia ua akaka lea, nolaila, eia ka Huaa e puana ae nei, "e ike lea ka lehulehu o na hana pela ke ano, aole loa e hoonele ia ka poino ma kekahi o na aoao pili," a o ka oi aku o ka waiwai; e hoolei aku i na kenikeni ma kekahi hana e ike ia ai e hoomahuahua mai ana i ka pomaikai, a e hoowaiwai like ana hoi i na aoao elua, aole hoi o ka hoopomaikai i kekahi aoao, a hoopoino loa ia kekahi.

            Ua lohe nui ia mai kekahi mau makamaka mai, e olelo ana, ua hoonele ia kekahi mau ohana me na pono ai a ia mahope iho o ka pau ana o keia mau hana. I na he oiaio keia, alaila, ua hoopoino maoli keia hana i ke ola o ka lahui, a he mea pono ke nana akahele ia.

 

 

HE LANI MAHIAI.

            Ua lohe pono mai makou mai ia D. Manuia mai iloko o keia mau la a me na la no i aui hope ae nei, ua ike nui ia ke `Lii wahine Ema Kaleleonalani e lawelawe wahine ana ma ka oihana mahiai ma na kuauna loi ma Waikiki; he hoike ana keia i ka manao io iloko ona, aole ma ke ano e hoemi ia kona kulana, aka, ma ke ano e kono aku i ka lahui oiwi e hahai mahope oia meheu. He oihana maemae keia iloko o na moolelo o na lahui kahiko, a pela no a hiki i keia manawa.

            Ma ke kilohi ana i na manao o ke `Lii wahine, me he mea la ke minamina nui nei oia no keia lahui kanaka, no ka hoolilo ole ia o keia oihana ka "mahiai kalo" i oihana nui a kumuwaiwai no lakou, a malia paha no ia kumu, ke hooikaika nei kela i ka mahiai, aole ma ke ano ua ilihune a ua pololi oia, aka, ma ka hui o ka manao i ka hana a me ka makemake e alakai i ka lahui ma ka mikiala hana. Nolaila, he mea pono i ka lehulehu e ike pono, a e noonoo iho, o ka hooikaika ana o ke `Lii Ema Kaleleonalani nona ke kulana kuonoono i maopopo lea, he mea ano nui ia, a me he mea la e kono mai ana i kona lahui kanaka oiwi e hui pu aku ma ia alanui hookahi, aole o ka hoohemahema aku na ka Pake e hehi mai nei ke kahua pomaikai oia oihana maikai; a na na Pake no hoi e hanai mai nei i ka hapa nui o ke kulanakauhale nei, nolaila, i na e lilo keia mea i leo e hawanawana mai ana ma na pepeiao o na Hawaii ponoi, a hooko aku ia leo, aole no auanei e nele lakou i ka hehi pu ana i ke kahua o na pomaikai me na Pake.

 

 

I ko Ewa a me ke Waianae.

            Hape Nuia oukou a pau.- Akahi no au a hoali aku i ke akea a hai aku hoi imua o oukou e o`u makamaka, e noho ana mai ka lae o Kaena a hiki i Kapukaki ma Ewa nei. Oiai he manawa loihi i hala ae nei, ua kono pinepine ia mai au e kekahi poe o oukou e holo Lunamakaainana no oukou ma na kau i hala ae, a ma keia kau no, ke hoao hou nei no oukou ia`u e holo Lunamakaainana hou no ko oukou mau apana koho.

            Nolaila, ke haawi aku nei au imua o oukou, a ke panee aku nei hoi i ka loa me ka laula o ko oukou mau kaiaulu, nolaila, he mea maikai e ike mua oukou i ko`u maumanao me ka`u mau apana hana e hoikeike aku ai imua o oukou, nolaila ke kauleo aku nei au ia oukou e hele aku ana wau a e lohe ia ko`u leo imua o oukou ma ka Halekula ma Waiawa ma ka hora 9 o keia kakahiaka, ka wa hoi a ka Papa e noho ai e nana no ko oukou mau kuleana koho balota, a ma ka Hale-wiliko ma Waianae, ma ka hora 4 o ke ahiahi o ka la 24 o keia mahina.

            Eia hoi kekahi mea hai aku imua o oukou e na makamaka, na hoa`loha hoi, ano no i waiho mai nei o Lieut John Baker i kona kuleana holo balota a pau maluna o`u, nolaila, he mea pono ia`u ka hoike e ana aku i lohe oukou, aole oia e holo ana no ka apana o ka la Hamauleo a me ka Ulu Niu o Poka-i.

            A i hauoli oukou e lohe i ko`u mau manao pili holo balota a me ke kumu nui o ko`u oluolu ana i ka oukou poloai ana mai, e loaa no ia mau mea ia oukou ma kahi a i ka manawa hoi i hai ia maluna. Owau no me ka oiaio. Ka oukou kauwa haahaa a hoolohe.

                                                            WILLIAM H. TELL.

                                                            (UILAMA KELE.)

 

 

NU HOU KULOKO.

            E ALAWA ae e na makamaka i na olelo hoolaha e puka aku nei, he mau pomaikai ia e kokua ana ia oukou.

-

            He 80 ka nui o na paahana o na aina o ka Hema mai ma ka mahiko o E. P. Adams ma Kauai.

-

            NA KO HAWAII.- Ua ike iho makou i ka hoohalahala ana a na Agena ko o Kapalakiko i na inoa Hawaii i kau ia mawaho o na pahu ko e lawe ia nei; a ua makemake lakou i mau inoa haole.

-

            J. T. CHAYTER UA HALA.- Ma ke kakahiaka Poalua nei i lele ai ke aho o J. T. Chayter ma kona wahi noho ma keia kulanakauhale; he haole amara oia i kamaaina i ka lehulehu a pau.

-

            KAAWE.- Ma ke kakahiakanui Poalima o ka pule i hala aku nei, ua loaa aku la o Matthew Pettigrew, he haole Sekotia maloko o ka Halewai ua kaawe, a ua make loa. Ua hoopaaia oia malaila i ka po Poaha no kona ona i ka rama.

-

            HOOMAHA.- Ma ka Poakolu Ian. 14 iho nei, ua hoomaha mai nei ke kula o Lahainaluna no na pule eha a ua hoi aku la na haumana ma ko lakou mau home e hooluolu ai no ia manawa a hui hou mai i ka la 11 o Feberuari.

-

            Ma ka Poakahi iho nei, ua haalele mai la na manuwa Lackawana a me Ranger i keia awa mahope iho o ka hoolulu ana ma ka lai o Kou nei no kekahi mau la, a ua au hou aku la e hoaikane me na ale kahalelo o ka moana.

-

            HE POHAKU KALA.- Ua loaa mai ia makou he lono, e hai mai ana, iloko o na la i aui hope ae nei, ua loaa kekahi pohaku ano kala ma Olowalu, Maui; E hai hou aku no makou ke loaa hou mai he lono oiaio loa no ia mea.

-

            HOOKAULUAIA.- Mamuli o ka loohia ana o kekahi mea paahana mahu o ka Likelike e ka poino ma ke ahiahi Poalua iho nei, ua hookaulua ia kona holo ana a ma kekahi o na hora poeleele oia la, aole hoi elike me ka mea mau ma ka hora elima.

-

HOOLAHA KULA SABATI.- E halawai ana na kahukula Sabati, ko lakou mau hope, na kumu, ko lakou mau hope puuku, kakauolelo o ko Maui Konohana ma Olowalu i ka Poaono ekolu oia ka la 24, o Ianuari nei. Nolaila e makaukau mai me na kumuhana maikai no ka hooholo ana i na Kula Sakati.

Me ka haahaa,

            S. KAAIAI,

Kakauolelo A. K. S., Maui Konohana.

-

            LA PULE NO NA KULA.- Ua noi mai ka Luna kakau leta o ka Papa Hawaii, Rev. H. Binamu, e hoolaha ia aku ka la i hookaawale ia i la haipule no na kula, oia ka la 29 o keia mahina. Penei ka hooholo a ka Aha Euanelio Hawaii no ia la: "Hooholoia e malama i ka Poaha hope o Januari 1880, i la haipule no na kula." He mea pono i na ekalesia a pau, a me na makua mea keiki a pau ke hoomanao ia la.

-

            PAINA LA HANAU.- Ua lohe ia mai, mai kekahi makamaka mai, ma ka Poakolu iho nei, ua malama ae o Mr. Pilkoi a me kana wahine he paina la hanau no ka hoomanao ana i ka la hanau o ka laua kamaiki opio Maolipua ma ko laua home ma Helumoa, Waikiki kai; a he nui o na makamaka i naue ae malaila, ua a@ a hoi aku me ka maluhia, mahope o ka paina, ua malama ia he mau lealea hula.

-

            NA KALAIWA KAA.- Ma ka auina la Sabati iho nei ma Pauoa, ua pakele iho la kekahi poe ma ka hemo ana o ka huila o kekahi kaa oiai lakou iluna o ke kaa; ua ike mua no keia mea hookele kaa ua hemo mua no kona kaa, heaha la kona mea i hana hou ole ai a paa? Mai poino ke ola o keia poe ma kona makaala ole; nolaila e pono i na hookele kaa ke makaala mua i ko lakou mau hemahema.

-

            PAKELE MOKOLII.- Ma ka wanaao Poalima Ian. 9, ma ka hora 4 o ka wanaao, ua kau aku la ka Mokolii ma na kua@u o Lahaina, a ma ka wanaao Poaono ae, mahope iho o ka hoolei ia ana o kona mau ukana, ua pakele mai la oia mai ka umii ana a na akoakoa o ua ae kai la, a ua laki loa, aole i loaa ia ia he wahi manuheu. O kona mau ohua, ua kau mai la maluna o ka Likelike ma ke ahiahi Poaono no Honolulu nei.

-

            NAHAHA.- Ua loaa mai kekahi lono e pili ana i ka ili ana o ke kuna Kamaile o ka Hui o A. F. Cooke ma, ma Waialua, ma ke kakahiaka Poakolu iho nei oiai oia e hookomo mai ana ma ke awa, ua loaa iho la i ka pohu, a na ke au i kauo aku a ika ia aku la ma na kuaau me kona piha ukana. Aole i panihakahaka ia.

-

            POHOLO.- Mai ka lokomaikai mai o Frank K. Kalama o Puehuehu Kohala Akau i loaa mai ai he lono walohia no ka haule ana o kekahi keikikane opio nona na makahiki mawaena o ka elima a me ehiku, iloko o kekahi luawai a make loa ma ka la 8 iho nei o keia mahina. Ua hai pu mai no hoi oia, aole no i make loa mahope iho o ka loaa ana aku i na lima kokua. Ua minamina nae makou i na he poe lawe KUOKOA lakou a heluhelu, i na ua waiwai na Rula o ke Ola Kino i hoopuka ia ma ka helu 30, o ka la 26 o Iulai 1879; ke manao nei makou, i na hooko pono ia kela mau Rula, aole no e nele ana ka uhai ia me na pomaikai.

-

            NA INOA KOHO BALOTA- Ma ka Poaono i hala i hoea ae ai ka Papa Inoa o ka poe kupono i ke koho Balota maloko o keia kulanakauhale, a nona ka huina he 1,900 inoa, mai waena ae o keia huina, me he la, o ka hapalua he K ka hua kumu, a o ke koena aku, me na hua e. Ke manao nei makou, aole keia o ka huina o ka poe kupono i ke koho balota ma keia kulanakauhale; nolaila, no kapoe i koe aole i paa ma keia Papa Inoa, e pono e hoike ae ia lakou iho i ka Papa Nana ma ka Poalima la 23 o keia malama, mawaena o na hora 10 a.m. a me 3 p.m, ma ka Halewai, Honolulu.