Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 3, 17 January 1880 — HUAKAI KAAHELE A KA ELELE O KE KUOKOA. [ARTICLE]

HUAKAI KAAHELE A KA ELELE O KE KUOKOA.

No Hilo. Ma ka makaikai ana 1 na hiona o ka apana o Hilo, ua oiioli ka naau i ka uiiuii o kona mau paia me na wehi o ka wao, aua īkemaka hoi i ka loku a ka ua kauiana o ua aina la. Ma ka noii ana ika holomua ona oihana kalepa oka aina, ua ike īa oke ko ka waiwai nui e uhi la i kona mau kula uliuli, ano na halekuai ame kekahi mau oi hana hoohoihoi e ae, aole i ike ia ka nee mua ana, aka, ua nee malie ; ma ke kaulike ana i kekahi mau waiwai kuai oka aina me ko ke kulanakauhaie nei, ua oi aku ka pii ona i-a makamaka hou ma ka elua a hiki i ka ekoiu no ka hapaiua oke daia, a peia me na i-a opelu maioo, ma ka elima no ka hapaha o ke dala ; pela no hoi i pii ka ai a me kekahi mau mea kuai e ae. Ke Anaina Hoomana. Ma ke komo kino ana iloko okn iuakini 0 Haili, ua hookui mai la me ko'u ike ana na huaoleio anoano i paiapala ia ma ka paīa, mahope o kahi noho o ke kahuna penei: Ua laa no lehova.—A mahope iho o ke auhee ana aku o na manao eehia, haawi mai la ka papa himeni ika leo mele hoo- | maikai i ka mea nona ka la, nana hoi i ala- | kou aku i ko'u mau hoomanao ana no ka J Papa Himeni o Kawaiahao a me kona anaI ina hoomann. Aoie no i mahuahua ka poe 1 hele mai i ka pule no ke ano koekoe oia ia, aka, ua maiama ka poe i hiki mai me ka 'eehia a oiaio. Ke Kula Hanai o Hilo. Ua loaa ia'u ka hanohano o ka makaikai ana aku i ka hoine imi ike a'u i hoopunana ai malaio o kona eheu no kekahi mau makahiki, a nona hoi ke kowa kaawale o 15 makahiki a oi, akahi no a ike hou; o ka nani a'u i holoholo ai ma ko'na mau poai a me ka hiona iiihia oia haiau imi ike, a'u 1 hookaia hoomanawanui ai i ka ike me ko'u mau hikimua, ua nalo aku ia ; —aoie ke kiiakila oia hale, aole ka nani o kona mau paia, aole hoi na hoa uhaiaholo pu, ua pau aku iakou i ka hele, a he mau opio hou ke pani nei i ko lakou mau makalua—Ua makaikai aku ia au iioko ona keena, aoie ka nani mua aka, he mau wehi hou a me na alakai i malihinii a'u ; ua launa pu nie na haumana me ka oluolu a lulu lima pumehana pu me ke kumu, a haaiele aku la i ua haiau imi ike la me ke aloha.

Ka Anahulu Hookahi. No ka hebedoma hookahi ka lualai ana iho ma keia wahi, ka hookamaaina ana me na makamaka oluolu o ua aina la a haalele iho la i ka home koha'i o ka makua E. K. Wahinehuhu a me kona ohana oluolu no ka aina ma ka hikina, oia o PUNA I KA ULU HALA. Ua kau maluna o ka holohoiona me ko'u kamaaina a me kekahi kaoo lio nui no ia wahi hookahi, no ka loa he 21 3-4 mile mai Hilo aku a hiki i kahi i manaoia—Ma keia hele ana, ua haawi ka maka ika mahalo ī na lau uli o ka wao e hoopiha ana i na paia oka lewa me ka puia ike onaona a hiki wale i ka hiki ana ma kauhale o kamaaina 1 ka auina la. Ka Hiki ana i Koae. O keia wahi, o Koae no ia ; kahi oke keiki kamaaina S. K. Mahoe; o ka nanaina o keia wahi, aole i oluolu i ka maka, ua uhi paa ia kona mau kula ena pohaku pele he nui wale a me ka mahele malihini oia ka laau puawa me ka mamao ole mai ka ipuka hale aku, ka niu, ulu, hala a me ka ohia lehua. Oka noho aha ona kamaaina, he ano kupilikii loa, oia ka hahana o ka wi ma keia apana o Koae no ka pau nui o na kanaka ika lawaia a haalele i ka mahiai ; o ka ai nui o keia npana holookoa o Puna oia ka uala, Ua makaikai a auau ika wai pumehana aka Pele, i kapa ia o Wai Welawela, a he mea e ke kupanaha o ka mehana 0 keia wai e like me ka wai wela, nona ka hohonu ma kahi o ka 10 kapuai a oi. Ua launa ka Elele me ka makua Kev. J. N. Kamoku, kana lede a me ka laua bebe, a he mau ola maikai ko lakou a pau, a he ohana oluolu. Mahope iho, ua nee aku ka Elele, no ka apana o Kula-kai no kekahi mau pule ma kahi o ka makamaka maikai Paul Kalei, malaila i panee ia mai ai kona lok®maikai piha ma 'ke kokua ana mai ma na mea o ke ola kino a hiki wale i ka haalele ana aku oka Elele iaia a me kona kokoolua palupalu me ka aie i ko laua lokomaikai. Ka Hele. ana e ike ia Madame Pele. Haalele i ka apana o Koae i ka hora 8, a hele ma ke ala loa iwaena oka loloa oka ohia a me ka hala a kipa ma ka hale oka makamaka maikai Z. M. Naahumakua ma ka apana o Opihikao i ka hora 11 1-2 hooluolu īki malaila no elua hora. He apana maikai keia o na hale, he mau hale pili hao wale no ko na kamaaina ; i makemake nui lakou ia mau ano hale, i loaa nui ai ka wai ia lakou. oiai, he mea nele loa ka wai ma keia apana holookoa o Puna, na ka ua ka wai e loaa ai ina kamaainn, a pau ae ka wai a ka ua, alaila, inu i ka wai kai; he apana uliuli keia ona mea ulu, ahe mahiai na kamaaina aole palaleha e like me ka apana o Koae. Haalele i keia wahi hele loa no ka apana o Kalapana, ahiahi hiki ika hale o kamaaina, moe malaila no elua po ma kahi oT. H. Kaaihili; ma ke ao ana ae he Sabati ia, hele i ka pule ika luakini; oia ka ekalesia o ka makamaka J. K. losepa 1 lawelawe ai a waiho aku la ;ua piha ka iuakini ina kanaka a ua hauoli ka naau. Ka Makaikai ana ia apana. Ma ka lua ae oka la, ua hele e makaikai īa apana, mai Kahaualea a hiki i Kaimu, a ua haawi nui ka naau i ka mahalo no keia wahi no ka maikai o kona mau hiona ame ka oluolu o na kamaaina ; ua hele e makaikai ī ka niu moe o ua aina la, ua ike a kahaha i ke kupunaha o na hana a ka poe kahiko; ma ke kakahiaka o kekahi la ae, haalele ia apana a pii e ike ika wahine kaulana, ma ke ahiahi hiki aku la i ka Hale Hookipa a moe malaila ia po; ma ia po ua ike i ka a mai a ke ahi a me ke kupanaha o na hana ake Akua. Ua a puni ke ahi ma kekahi aoao o ka lua iluna o ka pahoehoe e like me ka huakai kukui e ike ia nei e kakou ma na alanui o Honolulu nei; i kekahi wa, ua lele aku ke ahi a kauliilii ma o a maanei, me ka lohe ia aku o ka owe ana, e like me he waikahe ikaika la, a halulu hoi e like me ka haki ana o na ale o kuanalu, a pela mau a hiki ina hora oke ao. Ua manao au e iho ilalo e makaikai ai i ka haha a ka pele io kakahiaka, aka ika ninauana i ka mea kiai hale oka Hale Hookipa, ua hoole mai oia ; no ka hopohopo i ka nui o ke ahi a me ka uhi ana mai o ka uwahi o ka lua e a ana ma ke ala e hele aku ai, nolaila, ua poho iho la ka manaolana no ka lulu lima pu ana me Madame Pele—la wa ua makaukau no ka iho ana i kai o Hilo a kau ma ka moku no ke Capitala o Honolulu. Ka HaalelE ana. Ma ka hoi ana mai ia kakahiaka, ua haawi aku la i ka adieu hope i ua Eu la o ka lua, | a lawe mai la ka ihu o ka hoki maloko o ke ala ulunahele a moe i kai o Olaa, ma ke kakahiaka ana ae, oka la Karisimaka ia, haliu ka ihu o na hoki no kai o Hilo, aui ka la hiki aku la i ka hale oke kamaaina E. K. W. aole ī ku mai ka «• Likelike " ia la, nolaila, moe ia po a ao ae ku mai la ka moku, a ma ke ahiahi, haale'.e aku la ī ua aina ua kaulana Ia a me na hoa'loha he nui, a ahai mai la na epaepa oka mokumahu " Likelike " no Honolulu.