Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 4, 24 January 1880 — Page 3

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Tressie Ostermiller
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MEA

KANA

WATI.

ALANUI KAAHUMANU.

938 Honolulu 1y

[image]

 

PAPA! PAPA!

--NO--

ALLEH & ROBINSON

 

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

--MA--

KA UWAPO O PAKAKA

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pena Hoonani Hale.

Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU.

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

NA PANI PUKA a me

NA OLEPELEPE.

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KUAIIA MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON

Honolulu, @@@ 1, 187g 868@@

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

---E LAA NA---

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

KA MOA PIULA!

KOPA AILA HONUA.

AILA HOOMALOO

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi.

--A HE--

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

Lainakini-nao,

Laniakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa. Kilika.

Na lole kopono i ka wawae,

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, Lihilihi, &c.

LIPINE, LIHILIHI, &c.

--A ME NA--

@ikini Humuhumu MakeponoLoa!

--A @@--

MAU MEA AI KA@I

Ka Palaoa, Kopaa.

laiki, Pia, Hoohu.

Pia Kulina, &c.

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNES.

Laau KUNU.

Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila, H@aale,

A ME NA LAAU HANO, A PELA'KU!

@10 @@

 

E. LILILEHUA.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai !

IMUA o na Aha Apana a Hoomalu o ka mokupuni o Oahu. E hanaia me ka eleu loa.  E loaa no au ma Lepekaholo, Kikihale, ma alanui Maunakea, a i ole ia, ma ka hale Hookolokolo o ka Aha Hoomalu ma Honolulu.  8@8 1y

 

KE AHI-KOE KILAUEA!

 

KE AHI-KOE HAWAII 8 PAPA

A ME KE

AHI-KOE HAWAII HUINAHA!

--O--

Ke Ano Maikai Loa,

Ua owili ia Hoko o na wa@hi he 36, a he 3600 o ka pah@ hookahi. E malama mau ia ana no ke kuai ia aku.

E. O. Hall & Son.

@ E loaa no keia ano ahi ma na halekuai a pau maloko o keia Aupuni, no ke kumukuai haahaa loa. E ninau no

KE AHI-KOE KILAUEA!

 

KO BIHOPA MA

BANAKO MALAMA DALA!

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei:

            Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $200 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a deu paha. A ole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.    

            Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.

            Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke iaweia mai.

            Ma ka @a mua o Sepatemeba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomola no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.

            Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o #300. alaila, hooholo pu ka olelo.

            E weheia ka @ale Banako i na @a hana a pau.

8@@@@                               BISHOP & Co.

 

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE auanei na kanaka a pau, ma keia olelo hoolaha owau o Keawe k, a me Akima pake, ua lilo @a maua ma ke kuai ana, na waiwai a pau loa o Lau Tong pake, a me ka hale laau e ku 'ao maluna o ka aina o Kainapau, ma Kalihi-waena, nolaila o ka poe a pau he kuleana ko @akou iloko o keia waiwai i hoike ia mal@na. Ke hai ia aku nei aohe o lakou mana i keia mau waiwai. mai keia @a aku e hoopuka ia nei ma ka "Nupepa Kuokoa."

KEAWE a me AKIMA pake.

Ka@hiwaena, Januari 8, 1880. 945-@@

 

Hoolaha Hooko Moraki.

KE hoolaha ia aku nei ma keia, oiai mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi pa@apa@a moraki i kakau ia ma ka la 4 o Dec. 1877 e Kaniu Lumaheihei o Hamakua, mokupuni o Hawaii me William P. Lumaheihei kana kane mare, a me M.P. Kinimaka me D. Leleo o Honolulu, Oahu, ia Thomas Cumming o Honolulu i o@elo @a, i kakau kope ia ma ka buke hoopaa helu 23 ma na aoao 141, 142 a me 143 a i hoolilo ia ia Thomas Cummings i olelo ia ia Alex. J. Cartwrtight o Honolulu i olelo ia ma kekahi palapala i hana ia i ka la 15 o June 1879 i kakau kope ia ma ka buke hoopaa helu 58 ma na aoao 311, 312, a mamuli o ka uahi ia ana o na kumu ae like maloko o ua mau palapala moraki nei, e kuai ia mahope o ka hala ana o ka manawai i ae e ke kanawai, ma ke kudala akea, no ka uhai ia an@ o na kumu ae like e like me ka mea mua i hai ia ae @a. O ka waiwai i hoike ia maloko o ua moraki @a, ke waiho ia ma Kona @ka@, Kona Hema, Hamakua, mokupuni o Hawaii a ma Honolulu mokupuni o Oahu.      ALEZ. J. CARTWRIGHT

CECIL BROWN, Loio no ka mea moraki.

Hana ia ma Honolulu, Ianuari 3, 1879

945 4t.

 

He Nui Anei Kou Makemake i na

Mekini Humuhumu Lole?

@na pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai

---:o:---

KAKELA A ME KUKE.

A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON,

mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.

Ka MEKINI a SINGER,

ma ke $50 pakahi, a me ke ano

MEKINI a WILCOX me GIBS,

ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.

I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e @aue mai no me ke kuihe ole, a e iko no oukou iho.       862tf

 

Hoolaha Hooko Moraki.

MA keia ke h@@laha ia aku nei, mamuli o kekahi m@a kuai maloko o kekahi paiapale moraki i hana ia e Wai@@@ (@) a me Kaliko kana kane ia Mary J. Brown i kakau i ka la 21 o Novemaba 1878, a i kakau @ope ia ma ka Buke @@ aoao 121; e manao ana o Mary J. Brown i olelo ia, e hooko aku i ka moraki i ole@o ia no ka @hai ia a@a o na olelo ae like, oia hoi, no ka hookaa ole ia o ka uku panee i hoakaka ia iloko o ka moraki i olelo ia, a mamuli oia hooko ana, e haawi aku ma ke kudala akea ma ka Posono ia 14 o Feberuari, 1880, ma ka hale kudala ma Honolulu ma ka h@@@ @@ awakea o ka la i olelo ia na aina a pau i hoakaka ia iloko o ka moraki i olelo ia, a i ole i kekahi hapa e lawa'i na koina o ka moraki i olelo ia, a me na lilo a pau e pili ana, ke ole e hookaa piha ia me na lilo mamua ae o ka @a i olelo @a. Penei na hoakaka ana o ka aina i olelo ia : Akahi ma Moanalua, Oahu, hookahi eka me 63-100 o ka eka i hoakaka @a maka Palapala Sila Nui, helu 42@ no S. Kalama, @ula. Ma Kamananui. Waialua, Oahu, elua eka me 20-12 eka i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui helu 1646 no Peahi, @kolu. Ma Kamananui i olelo ia, ekolu eka 60-eka, i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui helu 1647 no Mana a me Peahi, @@a. Ma Kamananui i olelo ia, hookahi eka me 40-100 eka, i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui, helu 1663 no Kaialuulul, Elima. Ma ho@@@@a@@, Ewa, Oahu, hookahi eka me 14-100 eka i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui helu @@@@ no Kalama @@@@.

Kakau ia @@@ Honolulu Jan. 13, 1880

Mary @. Brown,

Ma kona Lo@o Alex. I. Cartwright.

Castle & Hatch @lo o ka mea nona ka moraki   946 4t

 

 

AHA Hookolokolo Kaapuni o Kauai. o ke kau hookolokolo kaapuni o ka Apana @ha o Feberuari 1880, na kauoha ia e hoopanoe a hiki i ka la 17 o Feberuari. ma keia, ke hoolaha ia aku @ei, o ka poe he kuleana hana ka lakou, a he mau hoike @aha no ua kau la i olelo ia, aole e hele ae @@@@@ iho o na @a @a, a ke hoolaha pu ia aku nei na J@@@ Hawaii e hele ae lakou ma ka Poakolu Feberuari 18.

Ma ke kauoha a ka L@naka@awai Kiekie o ka A@a Kiekie.

JNO. E. BARNARD

Honolulu, Jan 12, 1880                                   946 3t

 

 

OLELO HOOLAHA.

MA ka P@@@@@, Dec. 13, 1@79, ua loaa la'@ he waapa ho@kepoki, ma na kuaau mauka mai o ka Poe Be@e; nolaila, o ka mea a mau mea @ona ia waiwai, e kii ko@e mai ma @o'u wahi ma Kekaako, me ka @k@ p@ mai he @@@, no ko'u malama ana.  A i hala na la he 15 mai ka la e p@ka ai ma ka @@pe@@, e lilo loa no ia'@ keia waapa.

Honolulu, Jan 14, 1880                       KAUAUA.

                                                            946@@          

 

Hoolaha.

MA keia, ke hoolaha ia aku nei, o na hale a me ka a@@@@ o Kaimiaina @, e waiho la ma ka aono akau e ke alanui B@@@@@@, ma keia aoao mai o ka @@@ o @@@ Makoa, na @@@ mai ia Kekaula @ ma ke kuai; nolaila, ke papa ia aku nei @@ @@@ a @@@ @@@ @ @@@ @ kekahi mau mea e p@@@@@ ai na waiwai i @@@ la ae @@@ a o ka poe i @@@@@@@@@ i na mau waiwai @a, e @k@ aku @@@@, a o ka mea he waiwai k@@@ e waiho ana ma na wahi ia, ke @@@@@@ ia aku nei e lawe ko@@ ak@.

Honolulu, Jan @@, @@@@                        K@KAULA w.

 

 KA BUKE KUHIKUHI

NO KA PAPA HELU

A ME

NA MEA PILI KALEPA

O KE AUPUNI HAWAII

A HE

ALAKAI NO NA HUAKAI KAAHELE.

 

            E loaa no maloko o ke@a BUKE KUHIKU@i e hoolaha ia ako ana na wehewehe ana i kahi, ka oihana a me kahi noho o na kanaka mea oihana e noho ana ma keia mau mokupuni i na he kanaka Hawaii, a kanaka o na aina e mai paha.

            E hoike pu @a aku ana no hoi maloko o keia Buke ka papa inoa piha o na mahiko, na mahina ai me na aina hanai holoholona, ko lakou kahua, na agena, na mea lawelawe, na Hale leta, a me ke kaawale ma@ ke Kulanakauhale Alii mai.

            Ka papa inoa o na moku malalo o ka Have Hawaii a me kekahi mau mea waiwai e ae.

            O keia BUKE KUHIKUHI e hoowaiwai mai ana ia i ke kanaka mea oihana e like me na hoike ana iloko o ua Buke la ma na mea pili i ko keia aupuni.

            Eia maloko o keia BUKE KUHIKUHI na hoakaka waiwai ana i ke kulana o na kanaka kalepa, na kanaka paahana hana ike, na kanaka lawelawe waiwai paa. na kanaka lawelawe mahi, no loio, na mea malama Hotele, na poe kaahele, a me he mea la, e pau loa ana i ka hoike ia na kanaka mea oihana ma ko lakou mau kulana pakahi.

            A e komo ana no hoi iloko oia Buke na kanaka mea oihana a pau loa o na mokupuni a pau i hoonohonoho papa ia ma kela taona keia taona, a kauhale pah@, a e hoike ana i ka inoa o na malihini i hoonohonoho pololei ia.

            E hoike aku ana i na hakaka piha ana no na mahiko, na mahi raiki, na mahina ai, me na aina hanai holoholona, ka inoa o na on a, na mea lawelawe a ag@na paha, ke kaawale o na mahiko mai ke Kulanakauhale Alii aku (Honolulu) a mai na kulanakauhale e ae paha, ka inoa o na alanui, a pela aku.

            Kahi kupono i ka noho ia ma kela me keia mokupuni a me na lilo o ke kamahele, a e hoowaiwai nui ana keia Buke i ka malihini kaahele.

            I ka wa e pau pono ai na hemahema o keia Buke, e komo aku ana ma na lima o na pee lawelawe oihana mahi ma na mokupuni a me ka poe i ake nui ia e loaa na hoolaha ana iwaena o lakou.

            He mea hou loa keia Buke, a o na mea i hoakaka ia maloko, he hiki ke hilinai ia.

            He Buke keia no Hawaii nei, a he pono ke lawe nui ia.

            E hookomo p@ ana me kekahi mau olelo hoolaha. Uku no na Olelo Hoolaha:--no

                 Ka aoao hookahi, $20.00

                 Hapa@ua aoao,  $13.00

                 Hapaha aoao,  $7.50

            Kumu kuai o ka Buke paa,  $3.00.

                        GEORGE BOWSER,

                                    MEA HOOLAHA.

                             941. 6m 967

 

C. C. Coleman.

Amara a he Mea Hana Mekini,

Kapili Kapuai Hao Lio

--A ME KA--

Hana ana i na Kaa LIo, &c.,

Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i

905      ke Alanui Kapu.         tf

 

CHRISTIAN CERTZ

Mea Hana Buti

--ME--

KAMAA MAOLI!

Alanui Papu, makai o ke Keena o Lui & Diekson

KE HAI AKU NEI OIA I NA MEA A PAU,

Ua hoi mai oia mai Kapalakiko mai,

Naila Oia i ohi kino mai nei i na waiwai

nani a paa o kana oihana, a ke

waiho ia aku nei no ke kuai

ana no na kumukuai

o ka manawa

HE MAU WAIWAI PIHA O NA BUTI!

Na KAMAA HAAIIAA a me na ano kamaa

no na Lede.    Na Buti, na Kamaa Haahaa a me na auo kamaa e ae a pau

no na Keonimana.

NA BUTI & KAMAA HAAHA!

A ME NA ANO KAMAA E AE A PAU

NO NA KAMALII!

NA KAMAA O NA ANO HE NUI

O NA KAMAIKI OPIOPIO.

            O neia mau mea a pau ua hanaia me ke akamai loa a me ka pea o na ano hoa loa. a ke h@oia ia aku nei ia mau mea e like me ka mea i olelo ia.

            Kiaweia no na kauoha mai na Mokupuni a me ka maiau a me ka eleu.                      912 3m

 

ALFRED S. HARTWELL,

[HAKAWELA.]

LOIO  a he KOKUA ma ke KANAWAI!

Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Kuai Buke o Wini me Robikana.

S67  tf

 

JNO. LOTA KAULUKOU.

LOIO A HE KOKUA.

UA makaokaa ae e lawelawe i na @@@ia a pa@ o k@la a me kela ano iloko o na @ha Hooke@@@@@@@ a pau o keia @@@@@. Ua kiki no hoi ke hana i na pakapa@a a pau o ke@a @@ ka Oihana Lo@@ me ka @@. @ @@ @@ @@ @@ @@@@@ @@@@@@@@, @ @@ @@@@@ @@ @@ @ @@@@ @@@@.       901 tf

 

Nuhou o ko na Aina e.

 

KE KAUA AFEGANA

 

ONIPAA KE KENELA GOUGH

 

OKALAKALA NA MOMUDA

 

5,00 KOA NO CABULA

 

HAUNAELE KEKAHI MAU OHANA MA CABULA

 

MAKE ELUA ALAKAI O NA AFEGANA

 

                        Onipaa ke Kenela Gough.

            Ua pahola mai kekahi lono mai Bonaby mai o ka la 20 o Dec 1879 e hoike ana, ua hookahua paa iho la ke Kenela Gough ma Peizeran, he wahi he ekolu mile ma ke komohana o ka muliwai o S@rkub, a ua manao ia nae e hookahua loa iho ana oia ma lalalabada, a malaila oia e pulumi aku ai i na Ghilzois imua o kona alo.

                        E ala mai ana paha.

            Ua mahelehele ia aku la ka mahele koa o Gen. Abutano ma ke alanui manawa o Ganakamaka me lagakalaka, a o na ohana e noho ana mao aku o Ialalabada. ua noho lakou me ka maluhia.

            I na e nee aku o Gen. Bright imua me kona puali koa, alaila he mea kanalua ole ke ala ana mai o na Momuda a me na Aferdise e kue mai i ua Generala la.

                        5,00 koa.

            He lono mai a Gen. Bright mai o ka la 18 o Dec. e hai mai ana, i na he mea hiki ole i ke Gen. Gough ke alakai mai i kona mau mahale koa ma ke ala e hiki aku ai i Cabula. ua manao o Gen. Bright, i ka wa e pau ai ia mau hooponopono ana, e paa i keia mau kahua, mai Inia mai a hiki i Gangamaka, alaila e komo aku no lakou iloko o Cabula me na mahele koa nui nona ka heluna he 5,000.

                        Hoomahuahua ia.

            Mai Calcutta mai he lono mai a Gen Roberts mai o ka la 18 o Dec. e hai mai ana no ke komo ana mai o ke Gen GOugh ma ke ano aole i makaukau loa, ua hele wale lakou, aole me na hale lole no ka hoomoana ana, a ua lawe lakou me na lako kaua a me na lakou ai uuku i lawa wale no no na la pokole loa. Ua hai mai o Gen. Roberts, @ohe he mau enemi ma kahi mawaena o lagdallak a me Cabula e kue mai ai i ka nee ana aku o Gen. Gough me kona mau mahele koa, a e hui hou aku me ia i hiki pono ai ia ia ka hooponopono i na me e pili ana no Cabula ke hui hou mai o Gen. Gough me ia.

            E haalele iho ana o Gen. Gough ia lagdallak me 1,400 koa a me eha pukuniahi, a e lawe ae ana oia i 700 koa hou me 2 pu ma Satabond.

            Ua loaa mai he mau kokua mai na Noremana mai Peizeran-kotal i hiki aku ma lagdallak mahope iho o ka pau ana o na kaua hahana ana.

                        Haunaele.

            He lono mai Candahar, e hoike ana: Ua ala mai kekahi wahi haunaele mai waena mai o kekahi mau ohana ma Cabula, a ua haalele aku lakou i ka lakou mau hana ponoi no ka ohi no na mahina ekolu, a ua manao ia e paa koke ana no ia hanaele.

            Ua kauoha ae ke Gen. Steward i kekahi puali koa, a ku mai la ma ke ano e hoomalu i keia mea. nona ka heluna 9,075 kanaka, a ua ike ia aku la ua maluhia mai la ua poe la.

                        Ke nee la imua.

            Ua hoike ai ke Kenela Bright, o ka nee ana a na koa ke nee lalani ia no imua, ua maki ae la o Kenela Gough i Cabula me kona mau mahele koa i ka la 22 o Dec. a o Azmatulla Khan a me Ghuizai ke alii o Tughman na mea nana e alakai na koa e kue aku ia Gen. Gough me kona mau koa, ua hai ia mai ua poino.

            Ua hoouna ia aku kekahi mau mahele koa i Daka ma ke ano e hoike aku ua hoakoakoa ae nei na Momuda ma na wahi kokoke mai.

                        Na kaua kihakahaka.

            O ka lono mai ia Gen Robert mai o ka la 18 o Dec. penei no ia: Ua ala ae la he wahi kaua kihakahaka mowaena o lakou i ka la 18 o Dec. a ma ia kaua ana, ua make he elua o na alakai nui o na koa Afegana, a hookahi o lakou i make, a elua i hoeha ia.

            Ua hiki mai kekahi lono mai Calutta, Ioia mai, aia no ke hoomau la na hana haunaele maloko o ka alii ma Mandalay, a ua make mai nei i ka pepehi ia he elima mau ahi opio a o na elele Barema, ke kali la no lakou ma Tetomato.

            Ua hoopuka ae ka nupepa Elele e Sana Peteroborom o ke ala kue kaua ana a ko Afegana i na Pelakane ua lilo ia i hana lokoino i ka poe i loaa na lanakila ana a ko Enelani a he kumu nui no hoi ia na ke Kenela Roberts e hookau aku ai i kekahi hana kaumaha a lokoino imua o ka poe Afegana.

                        Mai Aferika Hema mai.

            O na lono o ka la 22 o Dec. i loaa mai mai Cape Town mai, ua hoike mai i ka hoopuni ia ana mai o na aoao a pau o kahi hoomoana o ke alii Secocoene, a ma ia hoopuni ia ana, nolaila, ua hoemi ia ka hahana o ke kaua ana mai o na Zulu i na Pelekone mamua o ka mea i upu ia, a o ka paa pio ana o ua kahua la i manao ia, oia ko lakou puuhonua a o kahi hoolulu hoi o na alii la, oia ka pau ana o k@ haunaele me na kamaaina me Aferika Hema.

            Ua hoike ae kekahi mau nupepa o Roumania @ ke Kuhina noho o Amerika Huiia e noho ana ma Viena, ua kauoha ia mai nei oia e kona aupuni e hana aku i kekahi kuikahi i kalepa manawaena o @oumania me Amerika Huiia.

                        He lono telegarapa mai Soph@@ mai. e hoike ana. he 60 poe Mahomeda i hanlelei ka @@@ iloko o na manawa kaua, ua holo ma kahi e e noho ai, a i ka pau ana o ke kaua ua ho@ hou mai i ka aina. oia poe ka ke aupuni i ae ole ai e ho@ hou mai a noho ma ko lakou mau home. a ua pau lakou @ ka make i ke anu a me ka pololi ma na kula akea.

            Ka mea lau o ka poe T@reke. Ma T@reke. kahi i papa ia ai ka inu ana @ ka wain@ @ me na wai @kaika o kela a me keia  ano, ua baila nui ia ka wai o ka hua-wai a hoom@@lili ia, a ua lilo i mea ai nui ia e na ohana a pau, e like me na h@ole e ai nei i ka jelly a me ka wai@ ba@@. I ka wa Hooilo, ua paakiki ae ka wai wai@@ @ baila ia, a me ka p@h@ e pono ai.

            Ua hookomo ia keia ano wai paa iloko o na ili kao a oia kekahi o na waiwai kuai nui ia ma ka makeke. ua kapa ia ka inoa o keia wai paa e ka poe Tureke he "pekmez," a iawe nui ia i mea inu ke hui pu @a me ka wai maoli, ua l@ke ka inu ana me ke cider hou.

            Na poe Makaikai. I ka makahiki i hala @ho nei, he 1,400,000 na malihini i hele makaikai aku ia Switzerland. Mailoko mai o keia heluna, he akahi hapalima he poe Beritania, Geremania a me @a Auset@ia, hookahi hapslua he poe Rusia, hookahi hapa iwakalua he Farani a me ke De@emaka, ekolu hapa iwakalua he poe Amerika, a hookahi hapa umi o na aupuni e ae.

            Pau Ahi. Ma ke ahiahi o ka la 21 o Dec. 1579 iho nei, ua holapu aela ke ahi ma kekahi kauhale ma Bradford Amerika H@ii@ a he heluna nui o na hale @me na kanaka i hoopoino ia. Aia ma kekahi lua nui ua hoopiha ia me ka aila e waiho hamama ana. a i ka wa i ha@le ai kekahi huna ahi malaila, ua puoho koke ae la ke ahi. a hu aku la ka aila iwaho o ka l@a e k@he awai ana ma na alanui me ka a pu ana o ke ahi; ma keia ulia poino ua pahola ak@ la eia ahi ma @a kauh@ e kokoke mai ana; he nui na hale paahana, na hale me@ oihana, na hale noho i pau i ka a ia; ua hoonele ia he mau haneri ohana me ka home ole.

            I ka wa e @ ana ke ahi, ua uhi pu ia ae la ke kulanakauhale a@ ka pouli o ka uwahi, a mahope iho o ka pau ana, ua ike ia aku la o ka hapa nui o kahi i pau, oia kahi kuai mea ai. O ke poho @a ia pau ahi ana, ua hiki aku i ka $200,000. O ka nui o na ola k@no i poino, aole i maopopo; a he 3 haneri ohana i hoonele ia me na home ole.

 

ROBERT HOAPILI BAKER A ME KONA HIHIO PAHAOHAO.

            E KA LUNAHOOPONOPONO. Aloha oe:

            Ua loohia ia paha k@@ makamaka Robert Hoapili Baker me kekahi ano n@@noo hehena a @@oko @ kona mau hihio pol@l@hi, ua puoho ae la @ kukala leo nui ne nei. me @@ moolelo pua@ohio, i kona mau kahua no ka holo Lunamakaainana, i pai ia ma kekahi pepa nona ka puana. "Ka Oia@@-E na makaainana"

            Ke makemake nei au e kamailio ae imua o'u mau makamaka koho balota a koho balota ole i uhauha wale i k@ lakou manawa waiwai nui ma ka heluhelu ana i kana mau h@aolelo. O kana mau huaolelo mai ka mua a ka hope, he opala wale no; he mea na ke ahe lau mahani e p@ielewa ai ma o a m@@nei. he mama, aohe ona heluna waiwai. Ma@ pu@ wa a h@kilele ko oukou mau manao no ko wahi aupuni. ka aina non# ke ea maemae@@ o ka home h@i ka maluhia i hoopunana ai. O kana mau olelo hoonuinui e pili ana i ka hoopilikia ia o ka maluhia o ke one oiwi a k@ kakou mau k@@@@ i eha @@ ka ili i ka maka o ka ihe. he lapuwale O ka umi miliona dala nie. he hehena. A o kona kahua, he kahua no ka mea pupule, a pela pu me ka poe a pau e hoopuka ana i na ano olelo i like me ia.

            Ina oukou e na makamaka i makemake e ike i ka oiaio. e haawi ia no ia oukou n@ ho@kaka @@@kaka lea ana e pau ai ka poh@hi, a e ike ia'i ka oiaio, kehele mai e halawai pu me na kuhikuhi puuone nona na inoa malalo iho, ka poe i makaukau e paio. aole me na aie miliona; aole me na koa a me na p@pu; aole me na aumoku kaua; aka, me ka ike ka loea a me ka naauao. E hele mai a e hoopau i ka pohihihi i ka "Paa Balota kuokoa," oia hoi na makamaka oiaio.

HALE L. SHELDON (Hale kelekona).

O.K. KAPULE

S.B. DOLE.

JOHN. L. REES (Keoni Liki.)

            Owau iho no, me ka wiwo ole e hooko i ka pono a hiki i kona lanakila ana. O.K. KAPULE.

Honolulu @anuar@ 22, 1880.

 

            Ma ka pule i hala, ua hakumakuma kaumaha mau na ao o ka lews, a ua hoike ma@ i na ouli o ka ino, a pela i ha@le ma ma@ ai na paka u@ i ka po aka, he mau h@ona wale no k@i hoike ia mai ia kakou nei, a ina na mokupuni aku nei o kakou i hapapa iho ai na lima o ka ino, ke hiki ole la i na ukana o na moku @o@o pili aina ke hoolele ma kekahi mau awa. @ me ka pau ana o ko lakou mau pea i ka weluwelu, no ka nui o ka ino @ halawai me lakou ma k@ moana.

 

            E UMIKA @INI. O@ai ke paulehia mai nei na makamaka heluhelu o ke KILOHANA o ka loaa aku i ko lakou alo ka makana a makou i hoolaha ai, nolaila. ke hoike aku nei makou i ka lohe, e umi hoo@anawanui i ka makemake a ku mai ka mokuahi o keia malama ae, alaila, e hooko ia ko oukou pula kaumaka; a ina ua ikaika loa ka iini e ike, e poloai aku nei makou i na @@kamaka e naue mai ma ko makou keena hana. a e ike ao i ka makou makana hiwahiwa e kau nei ma na paia o " Maemae i ke kai ka Pua o ka Hale."

 

NU HOU KULOKO

 

            KE kaapuni hele la ka Rev. A.O. P@l@pe ke Kahu o ka luakini haole o Hilo i na ekalesia o Kona, Kohala a me Waimea.

 

            Ua ike iho makou, ua kuai aku o F.W. Beckley, (Kahapula) i kona mala ko ma Molokai, i kekahi o na keiki o ka aina pua.

 

            MA ka pule i hala, ua loohia iho la o W.D. Alekanedero me kekahi @lia poino ma ka haki ana io ka iwi hoehoe, a e waiho ana oia no keia eha no kekahi manawa.

 

            MA ke ku ana mai o ka moku kalepe J.W. Sea@er mai Kapalakiko mai, ua lawe mai oia i kekahi mau lako no ka hale alii hou e kuku@u ia nei.

 

            ULIULI KOHALA. Ma na lono i loaa mai ia makou, ke hoohanini la na paka ua el@elo ia Kohala. a ke oho mai la ka uliuli o na mea kanu ma ia apana.

 

            UA waiho ia mai ma ko makou pakaukau na inoa malaloiho he mau paa balota no Honolulu nei no keia kau ae, oia o Keo Kaaka, S.B. Dole, S.W. Mahelona a me Sam'l Paniani.

 

            OLA KINO. Ua hookaulua iki @a ke Kanawai o ke Oia K@@o i keia pule, no ka maluhiluhi loa o ka mea nana e mahele ma na hana kino.

 

HEIHEI Ma ka auina la Poakolu iho nei ua malama ia he heihei @@@ mawaena o Baby a me Lewis Sam, ma ke kahua Kapiolani Park no hookahi mile. a ua lilo ke eo ia Baby.

 

            E PAA ANA. Ua loaa mai kekahi lohe mai Waialua mai. e hai mai ana ke hana hou ia nei ka uwapo poino o Kaukonahua, a e paa koke ana, a ua hai ia mai, ua hiki no ke holo aku na lio me na kaa ma ua wahi la.

 

            HE MANO NUI. e lohe mai makou ma kekahi o na la i aui hope ae nei, ua loaa ae i kekahi poe lawaia ma Kaanapali,. Maui, kekahi mano nui, he elua anana ka loa a puehu aku, aia iloko o kona opu he honu i ale holookoa ia e ia.

 

            MA ke ahiahi Poakahi nei i ku mai ai ka mokuahi "Zealandia", a ma ka wanaao Poalua i haalele mai @@@ keia awa me ka waiho ana iho i kekahi ohua a me kekahi mau palapala i ka hope moku.

 

            KE hoomaukaukau nei ka Rev. Dr. Damon no kana huakai hooluolu i kona one hanau a me Europe ma ka mokuahi o keia malama ae; o kana wahine pu kekahi e hele pu ana no ka hooluolu i kona ola kino.

 

            OPIUMA. Ma ke awakea Sabati iho nei, ua loaa aku la he tini opiuma i kekahi o ko makou mau keiki ulele hua kepau i hunaia iloko o kekahi puu pohaku mahope aku o ka Hale Keaka Pake, a ua lawe ia aku la ua tini la i ka Halewai. Ua pakele nae ka on a nona ia opiuma.

 

            NA PAKE. Ma ka lokomaikai o Peter Noa, ua loaa mai he lono, e hai mai ana, ua ala ae he h@unaele o na Pake paahana o ka mehiko o Olowau ma Maui, aka aole nae i maopopo pono loa mai ke kumu nui oia haunaele.

 

            OLIOLI PO MAHINA. O ka po Poah@ iho nei, i haawi ae @@ ka Puali Puhi Ohe Aupuni he olioli po mahina ma kahi i kamaaina mau ia. Pehea la ko makou mau makamaka o na wahi like ole, ua komohia pu paha oukou i loko o na olioli ana no ke konane o ke aliiwahine o ka lewa ma ia po.

 

            UA noi mai nei k@ Hui Hooholo Mokumahuo K@@@ i ke Aupuni Hawaii e ae aku e hooholo i l@@@ mokuahi holo malama mawaena o Hawaii nei Honokaona a me Kapalakiko.

 

            MA ka mokuahi o keia Poakahi aku mai ka hikina mai, e kau mai ai ka puukani himeni Carlotta Patti; a i ku loihi iki ka mokuahi, e haawi ana oiia i kekahi o kana mau leo mele ume naau maikai loa, a ka poe pu@i mele e lo'u hene ai ka aka.

 

            HU KA AKA. Ma ka Poakolu iho nei. ua kau ia ae mawaho o ka Hale Pai Palapila o Mr. Black he apani @@ hoakaaka, @ aia maluna olaila. he pu nui, ke kii o Lutanela Robert B. Hoapili, na papo. a me na mea a pau e pili ana i ka a@e miliona. Ua uleu maoli no ka mea nana i kaha kela mau kii, a he hu o ka aka ke ike aku.

 

            MANAWALEA. Ua noi ia mai makou e Hon. J.G. Hoapili ma o Rev. H. Binamu la e hoolaha aku i ka manawalea o ka ekalasia oHelani ma Kona, Hawaii. Pene@ no ia: No ka luakini o Kaumakapili. $50; no ka oihana kuwaho o ka Papa Hawaii, $25; no ka oihana kuloko, $25. He $100 ka huina; no ka malama o January wale no o keia makahiki keia manawalea. He puipui ka hoomaka ana o na manawalea o keia ekalesia no ka makahiki hou; a ua hauoli makou ke hoopuka mau aku i ko lakou mau manawalea he @$100 a oi i kela a me keia mahina a pau ka makahiki 1880.

 

            O KAMALANI MAKUA, UA HALA. Ma ka la 19 iho nei o Ianuari ua waiho mai keia makuahine o ka pono i kona kulana ma ka honua nei, a hoi aku la me na pua@@@maikai ma kela aoao; iloko o ke 77 o kona mau makahiki. Iloko o ka makahiki 1828 kona holo ana mai i keia kihapai misionari, me Kalaka, Analu, a me Kulika ma.

            Ma ka la Sabati i hala ua lawe ia'k@ ia ke keiki hiapo a Rev. M. Kuaea, mahope o kona kaa ana i ka mai fiva no na pule pokole elua. He keiki maikai keia, i mahalo ia, a he nui na manaolana no kona noho loihi ma ke ao nei me ka hoopiha aku i na kulana hanohano iwaena o kanaka. Me @@ makua ko makou aloha walohia.