Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 4, 24 January 1880 — Untitled [ARTICLE]

Pehea k'e kanaka e oi ana i knna waiwai a me ka waiwai a kona ohana, me ka noonoo ole no kona poe hope ame kona hooilina ? £ olelo ana,e ai no au a e lu aku elile me ko'u makemake, oiai eia no iloko o kuu Uma ka waiwai; a aohe o'u ike no na mea e hiki mai ana inahope o'u; na lakou no e imi ika iakou; o ko'u pono ka'u e hana ai a pau. 11 Ua aloha anei īa kannka i kona ohana ame konn poe hooihna? Me he mea la aole. A e hana ana no oia i mea e nele ai lakou. Ma kona noonoo anano! kona lealea wale iho no, e hoomakaukau j ana oia i mau ulia pono ole no ka poe e | ukali mai ana mahope ona, n no kona poe ī hooilina a pau. I Aole anei oia kekahi ano ona pilikia i ] hiki mai, a e hiki mai ana. iwaena ona home Hawaii? He manao aloha ole i na | hooilina ; e ai ana a e iealea ana me ka ma- i nao ole i ka pomaikai o ka poe mahope mai. I Ma na kulana a pau a kakou e noho nei ma* i lona o keia honua, aole • kakou wale iho | oo kai kuleaoa iloko o na pomaikai e lawc« I lawe īa nei. He au e nee nei, ahiaue hi | ki mai ana ;a o ke kinaka i ku io i ke ano 1 aloha me ka naauao, oia kai hoomakaukau : nona iho me ka hoomanao pu no hoi i kahi pooaikai no kona poa hooilina. i • Blk m laweiawe ana no na hana ponoi i ] pili i ki pomaikai pakahi o kela • me keia,: tu maalea a oa makaukau ka hapa nui o ka-1 oaka me ka hooko aaa mamuH o na i ike mua it he mau mea e waiwai ai. Pehea, : ina « manao ana kekahi • kukulu i hale no-! iia, « Itii oo aoeī oia ike kamaaa hawawa j oaoa e kukulu oa hale nei ? Aole; e koho 1 (

ena oia ika mea i ike maopopo ii, oa makaukau ma ka o;hana kamana. Ina e hihis kekahi ma ke kaoawai, e koho anei oia i ka loio ike ole i pale oona imaa o ka aha hookoiokoip ? Aole, e trai muailiiaoia i ka ioio makaakao, i ikaika kona aoao imaa o ka aha. loa e mai kekahi, he naauao anei oia ke heie aku imoa o ka poe n*aopo iai ka Upaau ana. a na lakoa e lapaau mai koiia mai ? Ua maopopo aoie ; imua o ka poe ike e hele ai e lapaau la mai roa ke ano naaoao. ' Pehea boi kakou ma ka hana oai koikoī o ■ ke kau knna»»». a me ka hooponopono ana i ; na mea pilf aopom iloko o na kaa ahaolelo e ke aupani ? Aoie anei i haale ino ka noonoo maikai o ka Uhui maiaioiho o ko lakou < inoa maikai a kaulana no hoi no ka naauao ;me kahi mou hana e ae. sla ke kohoana i j mau kamana, e hoomakaukaa auanei kakou, ! a imi i ka mea noeau, a ma ke koho lunaImakaainana hoi e hoohemahema, a koho i ka mea ha«yawa ? He kupono anei ia no ka ; imi pomaikai no ka iahui a no ka aina oiwi ? | He pono anei kakou ke nooi aku i ke aka- \ mai ma ke koho ana i ka loio no ka wehe l ana i na hihia inlii imua o ka aha hookolo--1 kolo, i hoohemahema loa hoi ma ke koho j ona i ka poe nana, e lawelawe ko kakou i mau pono imua o ka aha kiekie loa, ka ahaolelo kaukanawai? Ao!e pono ke hana ka--1 kou pebi. ! He oiaio, aole kakou i ike ina mea e hi|ki mai ana. Ke olelo nei o Hoapili, ke hoo- - kau mai nei na pu o ko na aina e a puni na j aoao eha o ke panana maluna o kakou. He ; olelo hooweiiweli keia; aole no hoi he oiaio. Eia iwnena o kakou iho na mea e pilikia ai a e poino ai k'kou, aole mawaho mai. Eia ko kakou poino iwaena o ka poe kipi a kui makaia ene ke dala; ka poe aloha ole i ka aina, a ae no e hoolilo aku i ke ea no na wahi apana da!a ke haawi ia mai ; ka poe minamina ole i ke kulana kuokoa o ke aupuni; a me ka poe ano kamalii o ka noonoo ke ko(iio aku īloko ona kau ahaolelo; ka poe e imi ana i pomaikai no ko lokou wa e ola wale ana no, aole hoi noonem no ka pomai- | kai o na au e hiki mai ana mahope; aia ilaila ka poino o Hawaii, ke hiki mai mahope, u aole ma na pa kaua o na aina e. I poe lunamakaainana kuokoa ; i poe ae ole ina hoopilimeaai; i poe ike ike kulana u me na hana o kn ahaolelo; i poe i pakuiia mai ko lakou naauao me ke kahua pohaku paa oka pono; i poe i hele a kuonoono aoo pono ko lakou noonoo; oia ka poe e hanohano ai kou inoa, e pomaikai ai kou Uhui, a e mau ai kou ea e Hawaii. O ke kuleana i haawi ia i na makaainana no ka hiki ana ia lakou ke koho i ko lakou wahaolelo Lunamakaainana, oia no no pnlapala hookaa auhau me na huaoielo ī pai ia moluna iho " Kupono kp koho Balota." O ke kahua ia, a o ka mana hoi o ke kauoha koho balota. E like me kona paa ana i ua palapala hookoa auhau nei, pela no e paa ai kona mana koho iaia ; aka, i manawa e haawi aku ai ia hai, o ka manawa no ia e haaiele mai ai iaia, a nele iho la oia i ke kuleana nui o ke kanaka i ka pahu balota. 0 ka poe moalea, i komo ia e na manao haahaa, i manao e holo balota, e hoao nui ana lakou e hoolanakila i ka lakou mau olelo peio me ka hoomaiimali i lilo aku ai mn ko lakou lima na palapala hookaa auhau o ka poe koho, a lanakila ko lakou manao lapuwale. He mea maa mau ia ma Hawaii nei i na kau koho Lunainakaainana o kakou, a ke hoomaka e maī nei no kahi poe i keia kau. 0 ke kanaka i haahaa kona noonoo una a hoao e kaili a pakaha wale i ka mana koho o kekahi mea, he hoike oiaio ia no ke ano o kona kulana a me kana mau hana, a he hooia ana mai i kona kahui puni " pakaha " waiwai ke komo oia ma ka noho ana i manao nui ai—a e pono na makaainana e ma. kau ia poe, a hookaawale aku ia lakou, aoke hau*i i hookahi baiota e kokua aku i ka la* kou mau hana kolohe O ke kanaka eae ana a e puni ana i na pelo a me na mnli maaiea a kn nlopeka hoio balota, a haawi oku i ke oia o kona mana koho ma ka lima o ke kolohe, e pono no la e nele a*e haulehia hoi kona mau manaolana, no ka mea, nana no i hooiei wale me ka maunauna i kona ku iennqu Oia ka makou e kau leo aku nei i na makamaka koho, mai noho a haawi i ka palapala hookaa auhau, aka, e paa a paa, iloko o ka poh me he ipo iauahi ala, a hiki i ka ia koho. wehe ae me ka ianakila a me ka hano- | hano, a me k<i noonoo inaikai, ho-o aku iloko ■ o ka pahu balota tne ka maikni. 0 ka mana | koho o ke kanaka, he mana nui a hanohano, ; a ke hanaino la ua mana nei, e iilo auanei |ia i moonihoawa e peiu hope mai ai a wih |ae t kona kino lapuu i ka oiwi o kona kahui |a e nahu iho me kona waie awahua. Noiai* ; U, e na makamr.ka koho mai Hawaii a Kau|ai, ano, ke kau t «o aku nei ke Kilohana ia ; oukou ma keia mea, me ka manaoiana, e | hookoia a kau i ka papaheie kilakila o ka la- ; nakila. i