Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 11, 13 March 1880 — Page 1

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Diane Poche
This work is dedicated to:  Langues Tirees Translation

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XIX.  HELU 11.}  POAONO, MARAKI 13, 1880.  {NA HELU A PAU 954.

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

NA OLELO HOOLAHA :---O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana:  elua puka ana, he $1.50 ; no hookahi mahina, he $2.00.

NA KANIKAU A ME NA MELE:---He 10 Keneta ka uku no ka ialani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.

            HOOLAHA MAU :---E hoomamao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.

            E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele, ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.

MOOLELO O NA LA

---O KA---

Haku Visakauna Nelekona,

KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA

BERITANIA,---A ME KO ENELANI

MAU PAPU LAAU, &c.

I KA makaukau ana o na mea a pau, ua holo aku la o Nelekona iuka o Napela i ukali ia e Kapena haki, a hui aku la o Adimarala nelekona me ke Keiki Alii ke Duke o Genoa, a hookipa ia aku la eia e na Kenerala o ka Moi Fadineda, maloko o na hale lole o na koa, a ku laina mai la hoi na koa Italia i kona manawa i kaalo ae ai mamua o lakou, me kona wehe ana ae i kona papale a paa ae la ma kona lima hema, a kunou aku la oia imua o lakou, a kani koke mai la ka leo o na pahu, a mele ia mai la hoi ke mele lahui o Enelani---"E ola ka Moi i ke Akua."

Iloko o keia hookipa hanohano a na Keiki Alii a me na Kenerala i ke koa kaulana, he mea e kona aloha ia lakou, oiai, aia lakou malalo o na kanawai a na mana Farani i hooholo ai; aia lakou iloko o ka hookauwa kuapaa ia a me ka weliweli nui; ka pololi o na puali koa a me ka ilihune.  Nolaila, huli ae la ke koa kaulana imua o na @ina koa Italia, a ike koke aku la oia i ko lakou mau aahu koa a e na kamaa, ua pau i ka nahaehae a me ka pukapuka, he mea kaumaha a me ka hilahila loa ia i kona manao i kona ike maka ana aku ia lakou, nolaila, ua pane koke aku la oia i na koa Italia, i kekahi olelo hoolanalana a me ke aloha.  "E na koa o Italia," wahi a Nelekona, "ua pololi oukou a me ka ilihune; ua aie ke au puni ia oukou, aka, ole nae e hiki ke uku mai ia oukou; no ka mea, ua pau ke dala i ka uhauha wale ia, a ua hao wale ia na wahi koena dala i koe iho.  Ua ike au he momi ke dala a me ke gula ma ka maka o na alakai o keia aupuni, [haawi ae la na puali koa i na huro ana.]  Ko oukou noho ana ma keia wahi, me ka hoopuni ia ana e na pohaku a me na nahelehele, e loaa ana anei ia oukou ka maluhia a me ke kuokoa ? Aole!  Aole loa!!  Ke noi aku nei au i ka lokomaikai o na puali kaua o Italia, aia imua o ke kahua kaua kahi o ke kuokoa, a na'u oukou e alakai aku i na aina kula momona loa ma ke ao nei.  Na okana aina a me na kulanakauhale nui, e lilo mai no ia ma ko oukou mana; a ilaila hoi, e loaa ai ka hanohano. ka hauoli a me ka waiwai."

I ka pau ana o keia mau olelo aloha a Nelekona, ua holo ae la ka hauoli a puni na puali koa, no ka lohe ana i na olelo hoolanalana i puka aku ai mai ka puuwai aku o ke koa kaulana.

Mai waena mai o na ukali a pau ma ka aoao o Nelekona o na Keiki Alii o Genoa. me he mea la, ua hoopaa ia ke aloha oiaio mawaena o laua a me ke koa kaulana.  I mea e hooiaio ai no keia, ua kakau iho la ke Keiki Alii i kekahi leta e pili ana no ke Nelekona kulana a me kona ano, a hoouna aku la oia i keia leta na ke Kanikela italia ma ke aloalii o Viena, a e heluhelu ia keia leta penei :

"Ma ke ahiahi o ka la 24 o Ianuari, e kuana au ma ke alanui pii alii ma kae o ka uwapo, a ia manawa i kaalo mai ai ka waapa o Adimarala Horatio nelekona, ka Alihikaua o na aumoku kaua Beritania ma na kahakai o Italia nei, a e hoike mai ana hoi oia i kona kulana, aole oia he kanaka i ike wale ia.  ua pii mai oia iluna o ka uwapo me kona kapa piha, a he kuka puapuamoa kona, me kekahi medala gula ma kona umauma hema.  he kanaka pilalahi oia, a ua pu ia hoi kona lauoho loloa mahope o kona koka me kekahi lipine veleveta, a o na ano o ke kulana o kona lauoho e like me ke kahiko ana o na Keiki Alii o Helene i ka manaa kahiko.  O kana mau olelo i hai ai imua o na puali kaua, ke hai aku nei au ia oe ma keia leta, ua like ia me kekahi pohaku momi makamae loa.  He io kana mau olelo, a he lua ole hoi kona naauao hohonu; a na kona helehelena e hoike mai, he koa wiwo ole ia no ke kahua kaua."

Maloko o ka Buke Moolelo o Nelekona, ke hai aku nei ka mea e kakau nei, o kona kii i kona wa opiopio mamua o ka eha ana o kona maka hema, he kanaka oiwi maikai oia; i kona wa i ano kanaka makua loa ae ai, he kilakila kona kulana, a ua hooluhe a pu ia hoi kona lauoho, e like me na kahiko ana o ke aupuni o Helene; i kona wa i aoo loa ai, a mamua hoi o ke kahua kauo o Tarafalaga, ua waiho oia ia kahiko o kona lauoho, a lawe ae la oia i na kahiko ana o na keonimana o Enelani.

Oiai o nelekona ma e luana nei @ o ka aina, aia hoi o Kapena Halowela e holo aku nei maluna o na waapa he mau haneri me na koa he 5,000, a ma ka hora 6 o ke ahiahi, ua pae maikai aku la na regimana koa, na koa pukaa, a me na pukuniahi nunui, a ku laina ae la na koa ma ko lakou mau laina, me ke kukulu ana i na hale lole no ia po.

Maloko o ka papa kuhikuhi o na puali kaua, ua kauoha koke ae la o Nelekona i na puali pukaa me na pukuniahi no ke kakahiaka o ka la 25, a ua manao o Nelekona, e maki aku na regimana koa Beritania ma ka wanaao o ka la 26 imua o ke Kakela o St. Elamo, Nuovo, a me Uovo ma na kiekiena o ke kulanakauhale o Napela.

Ma ke ahiahi o ka la 25, ua makaukau o Adimarala Nelekona me kona mau koa ma ka aina a me kona mau aumoku ma ka moana, aka, ua komo mai la i ke Kaikuono o Napela, kekahi moku kialua, me kekahi leta na Nelekona mai ka Vice-Adimarala haku Kita mai, a e hai mai ana hoi ua leta la a keia Alihikaua, penei :---"I kou manawa e ike ai i keia leta, ua makemake ia oe e holo ae me kou mau aumoku kaua imua o ke Kakela o Kapua."

Ma ke kauoha a ka Alihikaua Kiekie Lord St. Vincent ia Haku Kita, ua haawi ia mai oia he ekolu wale no mau latitu mai na kahakai mai o Sepania, alaila, holo pololei aku i ka hema mawaena o ke Kaiwaenahonua.  Ua haawi mai ka Alihikaua Kiekie ia kauoha iaia, i ole e hui pu oia me Nelekona, aka, ma kona ano mana a kiekie iki maluna o Nelekona, ua hoouna aku la oia i keia kauoha ia Nelekona, e haalele aku ia Napela a e holo aku imua o ke Kakela a Kapua.  No keia kumu, ua loaa kekahi kuee ana mawaena o Nelekona a me keia Alihikaua.

Maloko o na Moolelo Kanawai o ko enelani mau aumoku kaua, he Karaima kiekie no kekahi alii moku ke pale ana i ke kauoha a kekahi alii maluna ae ona.  O ke kulana o ka Haku Kita, aia oia ma ka papa elua o na Adimarala, a ua kapa ia oia he vice-Adimarala; o ko Nelekona kulana, aia oia ma ka papa ekolu, a ua kapa ia hoi oia he Rear-Adimarala; i na o keia ke kulana a kakou e kamilio nei, alaila, he mea hiki ole i ka Adimarala o ka papa ekolu nona ka hae ulaula, ke kue aku i na kauoha a ka adimarala o ka papa elua, nona hoi ka hae keokeo.

E na makamaka, aole au e wehewehe loa aku ana no ke kulana o na adimarala, ua hoopokole au no ka loihi loa ina kakou e kamailio ana no ia mea.  No ka mea, e kamaiho hou aku ana no au i keia kumu hookahi i ke Nelekona wa i kue aku ai i na aumoku kaua o ka Akau, iloko o keia mau mahina pokole iho.

I ka manawa i loaa aku ai o keia leta ia Nelekona, he mea e ke kahaha o kona naau, i ka ike ana i na kauoha a ka Haku Kita, e haalele ka ia Napela a e holo aku i ke Kakela o Kapua, kahi hoi aole he mau tausani o na kanaka iloko o ka popilikia a ke kaua.  Me ko Nelekona manao na ka Alihikaua Kiekie la i hoouna mai iaia e holo mai a e lawe ae i ka hanohano o ke alakai ana i na aumoku.

No ka hiki ana o ko Nelekona mau koa iuka o Napela, a me ka makaukau loa hoi no ka manawa e hele aku ai e hui me na enemi, he mea ku i ka hoonaukiuki keia leta imua o nelekona, no ka mea, he hana nui keia ana e hana nei, a he kokua hoi i na poe iloko o na kaumaha a me na popilikia, nolaila, ma keia wahi, ua uhaki ae ia o Nelekona i ka Rula o ke pale kauoha, a hawai koke aku la oia i ke kauoha i ka Makuisa de Niza, e holo me na aumoku kaua he 12 no ka hoopuni ana a me ke paniku ana i na awa o Italia.

Aole i pau.

KA MOOLELO O

BERIANA KA WIWO OLE

---A ME---

MAHONE KE KOA:

MOKUNA XVIII.

HAAWI aku la ka kakou koa i ka hoomaikai me ke pumehana i kona hoopakele nohea, oiai na leo hooho iluna o na paia o ka pakaua e hoike mai ana iaia no ka hiki ana mai o kona mau hoahanau.

E lohe ana oia i ka leo hooho ahiu o kona wahi ukali Donala e hohola ana maluna ae o na mea a pau ; alaila, lawe ia aku la oia iloko o ke keena nui, kahi o na 'lii Denemaka a me na kanaka powa e kali ana no ko lakou haku alakai.

I na minute mamua iho, ua ike lea ka kakou koa i ke kokoke ana mai o ka make imua ona iloko oia manawa ; aka, ala hou mai la kona mau manaolana hauoli, a ike iho la ia, aole i hoike ia mai ka inoa o kona makuakane iaia, aka, he kulana kiekie kona, nolaila, e koele pu ana oia (Sir Mahone o ka Violaume) i ka hooili kaua me na kanaka koikoi o ka aina, aka nae, aole i hookoia ka hialaai o kona haku alii.

E mahuahua mau ana me ke kokoke na leo hooho ana e lohe nei maluna o na paia o ka pakaua, a e hohola ana ka leo o ke 'lii Mukada iloko o kahi hoomoana o ka pakaua mawaho iho o ka ipuka o ke keena nui, kahi a na kanaka powa e hoomakaukau ana i ko lakou mau ukana no ka auhee ana.

E kuu hoahanau--Sir Mahone o ka Violaume--auhea oe ?  I kahea mai ai o Donala mawaho o ka ipuka, iaia e paluku ana i ke pani puka me kana pahikaua.

Ua aneane ka kakou koa e hoopuka ae i kona lea hooho, aka, ua lalau mai la kekahi lima ikaika iaia a papani iho la ma kona waha, me ka lawe ana aku iaia iwaho ma kekahi ala pouli.

MOKUNA XIX.

Maanei mai e kuu makua, wahi a ka ili lahilahi Finavola i pane mai ai.  E haawi mai i kukui lamalama hou, a na'u e alakai lanakila aku ia oe.

Pehea i loaa ai ia oe ka ike ana i keia ala huna e Finavola ? i ninau aku ai kona luaui makua :  Ua manao au, owau wale no kai i na kikee a me na wahi huna iloko o ka pakaua---ka puuhonua hope hoi o ko'u mau kupuna.  Auwe hoi au iloko o ka ehaeha nui ina na puali o Beriana e hoopio koke ana i kona ihiihi lua ole.  E pane mai e kuu lei.

Aole keia he wa kupono no ka pane ana aku e kuu makua.  E kiai makaala i kou mau kaina wawae, i ole ai oe e kapeke a haule aku ilalo o ka halo'alo'a o na pohaku a weluwelu liilii.

Alakai aku la ua aoao palupalu la ia lakou mai ka pakaua aku ma kekahi ala haiki, ua huna ia ae kona ipuka e kekahi pohaku nui palahalaha, e like me na pohaku he o ka poe make.

I ka wa a ua opio nohea nei e alakai ana, aia no kona makua mahope koke ona, me na 'lii Denemaka mahope aku a me ke koa opio i kiai ia e na kanaka powa mahope loa aku.

Oiai ka lakou huakai iloko o ke aumeume ana me ka pouli, ua hiki aku la lakou ma ka aoao o ke kuahiwi e kokoke aku ana iloko o ke awawa.

He po pouli aaki keia a lakou e auhee nei, a me ka makaala loa wale no lakou e pakele ai mai ka haule ana a pepe liilii.

Mahea aku ka moe ana o keia ala kupilikii ? i ninau aku ai ka haku noho waokele i kana kamalei.  Ke manao nei au, aole paha i hele ia mamua e ke kanaka, koe wale no na manea o na iliohae a me na kao.

Ke moe nei oia i kahi o ka palekana a me ka lanakila iloko o ke awawa o ka makua.  Ma ia wahi e hooluolu iki ai oe a hiki i ke kakahiaka ana, alaila, haliu aku no Dubelina.  Ua maopopo anei ia oe e hele ana ka puali kaua o Beriana a me ia pu mai Glen Mama aku a i ke kahua o Clontarf if ka la apopo ?

Pela ka mea i hoike ia mai ia'u.

Ua ike kumaka au i ka Moi Beriana i keia po, i pane hou mai ai ke kaikamahine.  He mea ehaeha loa kou haliu kue ana i ka mea akahai.

U'oki oe e ke kaikamahine ; aole oe i ike i kau mea e kamailio nei.  E alawa aku iluna, heaha la ia mea !

Aia ka pakaua iloko o ka lapalapa a ke ahi.

he oiaio, wahi a ke 'hi Powa i pane mai ai me ke kaumaha.  Aia na alelo o ke ahi ke hooneoneo mai ia imua o kuu mau aka i ka puuhonua hope loa o ko'u mau kupuna, nolaila, ua kokoke mai ka hopena e panai ia aku ai ia mau hana.

E anai ia a pau loa ka poe hookiekie e lkakou ma ke kahua o Clontarf, wahi a ke 'lii Kale, alaila, e Sir Haku Alii, e ike auanei oe i ka halealii o Kinikora iloko o na lapalapa ula ahi e like me kou pakaua e a ia mai la.  E mau ke ola me oe a hiki i kou luakaha ana iloko e kekahi o na pakaua ikaika o Beriana e paa nei ma Muna@a, a i ole, e kukulu hou no makou i pakaua hou i oi aku kona kilakila a me ka paa i ko kela a na ula ahi a ka enemi e lalapa mai la.

I moepuu na iwi o na Denemaka ma ke kahua o Clontarf, i pane mai ai ke pio Mahone.  e na 'lii haaheo aole olua i lawa me ka ikaika kupone ma Denemaka e hoopio i ka Moi Beriana a me kona mau 'lii hanau lanakila.  He anahulu ae nei i hala, o ka mana o na Denemaka ma Irelani nei e lilo ia i mea ole a mau loa aku.

Ina o oe e ke pio no kekahi o na papa Naita, ina la ua pane aku au ia oi ma ke kulana oia poe, aka,---

Noloko au oia poe, wahi a ka kakou koa.  E ike a lohe oe e ke Denemaka kolohe, na ke 'hi wiwo ole ma Karisedoma i hookau mai ia kulana maluna o'u.

Aole e pau.

HE MOOLELO KAAO

---NO---

VONA KA WIWO OLE

---A ME---

FINITI KA UI

---O---

NOREWAI.

MAHELE V

INA e hiki aku ana ka lono no keia mea @ pepeiao o ka makai nui, a i ole paha i ke kuene nui o ke kulanakauhale aole mea e ae e loaa mai ana ia oe, hookahi wale no, o ka lilo aku o keia mau gula nani a pau i mea ole.

Hoomaikai aku la ka luahine i ua kuene nei no kana mau olelo, a ae aku la me ka oiaio me ka hahai mahope oia mau alakai ana.  Malama iho la oia i kana olelo me ka oiaio i na mea a pau, koe wale no kona hai ana aku i kona mau hoa'loha oiaio loa elua ma ia ahiahi, no laua na olelo hoohiki maluna o ke poo o ka laua mau keiki liilii, "e malama loa ia me ka malu."

He hoohiki oiaio keia i malama loa ia me ka nalo a hiki wale i ke awakea o kekahi la ae me ka mea ole nana i kamailio; aka ua hoike mai na iho, ka mea noonoo ole, ma ka lakou olelo, oia ke aoa ana, me he mea la he lima no kekahi keiki e kuhikuhi ana i ka luahine, Aia no luahine me kana gula."

O ke kaikamahine nana i hoohauoli i ua wahi luahine la ma ka hoopiha ana i kana pakeke waiu me ke gula, aole oia e ike mau ia ana i na la a pau ; a me he mea la, he ano kupua maoli no kona, a me he mea la, aole no oia he mea uuku loa iloko o na mea ano nui iwaena o ka ohana.

O kela kuene, aole ana wahine ; ua alakai loa ia aku la ke koii ana a kona mau noonooo ana ma o ua kaikamahine kupua la i kona wa e hoi aku ai maluna o kona moe i ka po.

A no ka lilo loa o ka hihio a kona mau lia ana no ua kaikamahine la, ua hiki ole ia ia ke hiamoe pono i ua po la; a i ka @ wale, ala ae @ ia, a kamoe aku la i ke ka'i ana a kona mau wawae i ka hale o ke kaikamahine malihini.

O ka mea mua loa a ua kuene la i ike ai ma ia kakahiaka, oia no ka anaanapa ana mai o kekahi mea ma kahi mamao loa, me he la he malamalama e uwiuwiki ana iloko o na ululaau.  aia hoi i kona hiki pono ana aku i kahi o ua mea la hoolele hauli ia ae la kona manao me ka pihoihoi i ka loaa ana aku ia ia o kekahi hale nani e anaanapa ana kona mau paia me ke gula na kahi ana i ike mau ai he kahua no kekahi wahi hale pupuka pelepela i ka la mamua iho ; eia nae, he hale gula ae la malaila.

Aka hoi, i kona komo ana aku iloko o ka hale, ua hoohikilele hou ia ae la kona manao me ka pihoihoi hauoli nui no kona ike ana aku i kekahi kaikamahine opiopio nani lauoho uliuli lipolipo e noho ana ma ka puka aniani, e milo lopi ana oia maluna o kana mea peahana milo lopi ma ke ano o ka emepera wahine, e hoomanao kakou, o Finiti no keia e milo lopi nei maloko o ka hale ana i kuai aku ai me kela luahine i olelo akalakala mai ai iaia.

E like me ke ano mau o na kanaka a pau i hoohalike iho ai ua kuene la pela me kona ike iho no iloko o ka papaku o kona naau, aole e nele kekahi wahine ma ke ao holookoa e nele kona hoohauoli ia ma ke haawi ana mai i kona lima pelupelu e lulu lima pu me ko keia kanaka.

A mamua o ke kono ana mai a na manaolana haakoi iloko o ka puuwai o ua kuene la, ua huki ae la oia i kona lima mai kona pakeke ae a hohola palahalaha aku la imua o ke alo o ke kaikamahine opiopio Finiti, a lalau mai la no hoi kela, a hooko ia iho la na rula o ke ano maikai iwaena laua.

Aohe i upu iho, hoopuka koke aku la no ua kuene la i ka olelo imua o ke kaikamahine me ka olelo ana.  "I hele mai nei au e mare ia oe."

Ma ko Finiti lohe ana mai i kana olelo, ua akaaka ae la oia me na hiona nahenehene, a ma ia mea, ua komo koke iho la ka huhu iloko o ua kuena la no Finiti a pane aku la ma ka leo okalakala, "e malama ia oe, oiai, owau ka mea nui maluna o keia wahi,"  Aole mea hookahi i ike, owai la oe, a moi hea mai la oe.

O ke gula au i haawi mai ai i ka luahine, he waiwai hookamani wale no, aohe oiaio.  A he aka wale no na hiohiona o keia hale, Ke hai aku nei au ia oe i keia hora, i na aole oe e  ae mai ana e mare me a'u, a e lilo oe i wahine mare na'u iloko o keia minute, e hopu koke no au ia oe, a mamua o ka po ana mai he mea weliweli kepuhi ia i ke ahi o kekahi wahien kupua imua o ka lehulehu ma ka Hale Kakela o Kereva.

He mau hiona mahiehie aloha kou, wahi a Finiti i pane aku ai me na olelo waipahe; he mea kupanaha loa kou lawe ana aku i  na lede imua o ka aha hookolokolo.

He poe Berekane makou he poe olelo pololei loa me ke kupaa, wahi a ke kuene i pane aku ai ; kehele aku nei kaua i ka pahu hopu e hooko ia'i o ka'u mau olelo kupaa.  Elua mea nui imua ou i keia minute, o ka mare, a i ole, o ka hale paahao, owai o laua kau mea e koho ai?  O! wahi a Finiti i kahea ae ai me ka waiho ana aku i kana mea paahu owili lopi, aia ke waiho mokaki mai la na momoku ahi ma o a maanei o ke keena.

Mai hoopilikia oe ia oe iho, wahi a ke kuene i pane aku ai, na'u e hoiliili aku ia lakou.

Pane aku la o Finiti i aku la, e malama pono oe i na momoku ahi, a kau pono aku maluna o ka lehu.  He upa ahi no anei kau ?

Ae, wahi a ke kuene i pane aku ai oiai oia e hopiliili ae ana i na apanapana momoku ahi.

Ku ae la o Finiti iluna a kahea ae la, Abracadabra, e Vilaina, e paa ka upa ia oe, a e paa oe i ka upa a hiki i ke kapoo ana o ka la.

Aohe i emo iho, mahope o ka pau ana o keia mau kalokalo ana a Finiti, ke ku iho la no ia o ua kuene manao haakoi la iluna a po ka la me ka upa ahi ma kona lima, e upa ana a hoolei aku i na momoku ahi e lele mai ana i kona maka.

Oiai eia e kupalka ana mamuli o keia mau hana kupanaha a Finiti, ua lilo kana mau kahea an, noi ana, uwe ana, i mea ole, aohe mea e lohe mai ia ia; ua paa loa aku la kona lima i ka upa, a ua paa loa ka upa i kona lima, a malaila oia i ku ai me ka wela loa o kona mau papalina i ke ahi a hiki i ke kapoo ana o ka la.

I na paha i noho o finiti i ka hale, i na paha, ua komo ke aloha iloko o Finiti nona; aka, mahope iho o ka paa ana o ke kuene i ka upa a me ka upa i ke kuene, ua haalele koke iho la o finiti i kona wahi home nani, a awiwi aku la oia n kahakai, a ua poina iho la oia i na mea a pau ana i hana'i i ka hale, a ua lilo loa kona manao no ka noonoo ana ia Vona lokoino me ke ake nui e ike aku i kona helehelena ; aka, he neo ka ike ia aku.

I ka aneane ana a ka ia e nalo iho i ka ilikai, haule iho la ka upa ahi ilalo mai ka lima mai o ke kuene.  Aole i kaukai aku ke kuene a ko pono kona makemake i hiki aku ai ilaila, aka, o kona holo koke aku la no ia me ka mama nui, me he la, he kepalo mahope o kona mau kapuai e uhai mai ana mahope ona.  Holo aku la oia i kai o ke taona me ke lelele ana, a me ka uwa ana  ua eleele kono kino, ua paapaa, ua oolopu kona ili ; a o na mea a pau o ke kulanakauhale e ike mai ana iaia, ua makau, e manao ana ua piha oia i ka huhu.

Ua hoao mai la ka mea koa loa e kamailio ia ia, aka, aka, ua holo aku oia me ka hoonee ia i ka haina ole. a huna aku la ia ia iho ma kona hale, a ua oi aku kona hilahila mamua o ka ka ililo hihiu i paa aku kona maiuu iloko o ka upa.

I ke ahiahi ana iho, i ka manawa a Finiti i hoi mai ai me ka hoonele ia o kona mau iini, aole oia i ike hou i ke kuene, ake, he malihini hou ke noho ana i ka hale i emi iho kona okalakala mamua o ke kuene.

Aole i pau.

MAIKAI KA HOI KA PAPA!

 

---A ME---

 

KA LAAU O KOU HALE!

NO HEA LA!

KAI NO HOI NO KAHI O

 

WAILA MA!

 

Nana aku no hoi ia la

Ohi ka lo o ka Laau o Makawao

I ka ua mea hoi o ka nani

 

Na PAPA !  Na PAPA !!

 

---A ME---

 

NA PONO KUKULU HALE

 

O NA ANO NO A PAU.

 

Aia ma ke kihi o na

 

ALANUI PAPU me MOIWAHINE !

 

HONOLULU

 

MALAILA E LOAA AI

 

E LIKE me ka MAKEMAKE

 

---NO KE---

 

KUMUKUAI MAKEPONO LOA !

 

PAPA, PAPA, PAPA,

 

Na Papa, Huluhulu,

 

Na Papa Manoanoa,

 

Na Papa i kahiia,

 

Na Papa Kepa,

 

Papa Hole Keokeo,

 

Papa Hole Ulaula.

NA LAAU,  NA LAAU

 

Na Kua,

 

Na Kaola,

 

Na Aaho,

 

Na Molina,

 

Na Peapea,

 

Pine Huluhulu,

 

Pine i kahiia.

 

NA Papa a me na Laau Ulaula!

 

Pili ulaula,

 

Pili Keokeo,

 

Pani Puka,

 

Pani Puka Aniani,

 

Ipuka Aniani,

 

Puka Olepelepe.

 

PENA O NA ANO A PAU

 

Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,

 

Aila Pena,

 

Aila Hoomaloo,

 

Waniti, Pate.

 

NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO !

 

Na Ami Puka Hale.

 

Na Ami Puka P@

 

ANIANI!

 

Pepa Hale a me na Lihilihi

 

E LOAA NO MALAILA.

 

PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA

 

            No ke Dala Kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Komukaui Emi loa.  O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa aku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawe pono.  E kipa nui ilaila, i ike i ka oiaio.