Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 11, 13 March 1880 — E Noa anei ka Waiona? [ARTICLE]

E Noa anei ka Waiona?

i keia wa un papa ia ma ke kanawai, ke kuai ana a me ka haawi wale ana o na waiona i kanaka Hawaii. Na ka Ahaolelo o kanaka Hawaii; a he poe kanakn Hawaii ka hapa nui iloko o ka Hale Ahaolelo nana i I kau ia Kanawai. Nolaila, oke kanawai e papa ana i ka ratna i kanaka Hawaii, he kanawai ia i hana ia e ka lahui Hawaii no lakou iho. i niea e mulu ai ke kino, ke ola a me ka waiwai o ka lahui ponoi o ka aina. E hoopau ia ana anei ia kanawai ? A e non ana anei na waiuna i kanaka rna keia hope ? He ninau keia e noonoo ia nei, a e hoea mai ana no paha imua o keia kau Ahaolelo. He mea maopopo, oka mana nana i kau kekahi knnawai; he hiki no i kela mana hookahi ke wehe ae. ina i hooholo ka | lahui Hawaii i ke kanawai e hookapu an:i 1 | na waiona no lukou iho, ua hiki no ia lakou ke hoopau'i ua kanawai nei, a e hoonoa i ka waiona ika lahui. He naauao anei ka hana ana pela ?—ka hoonoa ana i na waiona i keia lahui ? Pehea ka manno o na 'lii Hawaii naauao, a me na kanaka noeau o na au i hala no keia ninnu? Heaha na noonoo ana o Kauikeaouli, Liholiho, Kamehameha, Paki, Ke* kuanaoa, loane Ii a me David Malo no keia ninau ? Ua maopopo ko lakou manao; oa lakou i kokua mamuli o ka hookapu ana i na waiona, no ko iakou ike maopopo he mea hoopoino ia i kanaka a me ka aina, ke wehe akeu ia. Ua ike pono iakou ike ano a me ke kulana oka noono Hawaii, a mninuli oko lakou aloha i ka lahui a me ka j aina, ua pani lakou i na waiona me k* mana ! o ke kanawai, aole eae i kanaka e inu wa- • ie. Ua ike lakou he make īa no ka lahui. | A pehea hoi ka noonoo ona kumu oana i | hoonaauao mua ka lahui no keia ninau ? I Ina he mea hiki ke ninau ia o Hinamu, WiI Ki, Likeke, Kaklna, Kauka, Limaikaika, I Kulika, Lolena Analu, a me oa lehulehu e ae o ko kakou poe kumu kahiko, " pehea la ko oukou manaono ka hoonoa oua i na wai« ona i ka lahui Hawaii ? " Aole anei e pane pualu mai lakou me ka manao lokahi, a me | ka leo <*loha : " c hoopaa i na waiona e pono | ai, a e hovko aku i ke kanawai? Pela no; |no ka mea, he poe aloha nui lakou a pau i i ka lahui Hawaii. A ina e aui oe kakou i oa haol? naauao a i koikoi e noho inaī nei twaena o kakou i keia wa me ka uiui aku īmua o lakou uo na hai* na o keia ninau. aoie anei he hookahi wale no haina mai na puuwai aioha mai o lakou. e hoole aoa, aole pono ke hoonoa i na waiona ? O Walakahauki, £. P, Adamo, £. O. Holo, Bihopa, Kakela. Henele Kaaka, Kakalaika, Keo Kaaka. ame na mea e ae he lehulehu wale, ina e ui ia'ku lakou no keia nioau, aole ane» e pane mai lakou, ua oi ka pono ke hoopaa ia Ke kanawai e waiho nei, e hookapu ana i na waiona, mamoa o ka hoonoa ana aka rama ika lehulehu ! Pela ko makou uunao. A ina pela, aole anei he raea pono ke noonoo akahele ia keia lokahi ana o ka manao o ka poe oaauao o ka aina. , ka poe i hala a i ka poe e ooho nei, enai na alii aioh» lahui a i na haole aloha Hai waii t Mai wīkiwiki kakou e kue ioa noo- | noo oaaaao ana o keia poe inoa koikoi o ka [ poe i haia e «ku la a me ka poe e noho nei.