Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 12, 20 March 1880 — Page 2

Page PDF (2.06 MB)

This text was transcribed by:  Kawena Komeiji
This work is dedicated to:  Hannah Weed

Ma ke kauoha.

OLELO KUAHAUA.

            O Makou, KALAKAUA, Moi o ko Hawaii Pae Aina ma ka lokomaikai o ke Akua, ke kauoha aku nei.

            O ko Makou oluolu, elike me ko Makou Kumukanawai, e akoakoa mai na Hoa o ka Ahaolelo o ko Makou Aupuni ma ka Hale Ahaolelo, ma ko Makou Kapitala o Honolulu no ka lawelawe ana i na hana Aupuni, ma ka hora 12 awakea o ka Poalima, ka la 30 o Aperila, A.D. Umikumamawalu Haneri me Kanawalu.

            Haawi ia malalo o ko Makou Hoailona Alii, ma ko Makou Hale Alii malokoo ke Kulanakauhale o Honolulu, i keia la akahi o Maraki, Umikumamawalu Haneri me Kanawalu, a o ka ehiku hoi o na makahiki o ko Makou noho alii ana.

KALAKAUA R.

Na ka Moi:

SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.

 

HOOLAHA A KA PAPA OLA.

            OIAI ua hoomaopopo ia mai imua o ka Papa Ola no ke ano o ke kanu ana a huna ana i na poe make ma kekahi mau wahi lehulehu o keia Pae Aina, mamuli o ka waiho wale ana o na kino make iloko o na hale uuku me ke kanu ole ia, a kanu papau ia paha, he mea kue loa ia i ke ola o ka poe a pau e noho kokoke ana, a he kumu maopopo o ka mai.

            Nolaila, owau ma ke ano he Peresidena o ka Papa Ola, ke hoolaha aku nei ma ke akea, o na kino make a pau i kanu ia ma ia ano, a i ike ia he ino, e hoihoi pono ia malalo o ka lepo - a mai kela la aku, aole e ae ia kekahi kanu ana i kue i ke ola o ka lehulehu. Hookahi mahina mai keia la aku ke haawi ia i wa e hooponopono ai na ino e waiho mai nei, a ma keia ke kauoha ia'ku nei na Aliimakai a pau, a me na hope Aliimakai, a me na agena o ka Papa Ola ma na wahi a pau o ke Aupuni, e hoopii malalo o ke kanawai e hooponopono ana i ka Papa ola i ka poe a pau e hooko ole ana i na olelo o keia hoolaha. SAM'L G. WILDER, Peresidena o ka Papa Ola.

Maraki 13, 1880. 954-4t

 

            I KEIA la, ke hookohu ia'ku nei o Capt. ANDREW FULLER i Agena no ka hooponopono i ke kepa ana a me ka hookuu ana aku i na Sela Hawaii ma ke Awa o Honolulu nei. SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Feb. 28, 1880 954-3t

 

            UA hookohu ia aku i keia la o J.D. Neal i Agena Hooiaio Palapala Kepa no ka apana o Koloa, Mokupuni o Kauai, ma kahi o Alfred H. Smith i waiho mai.

955 3t SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaaina.

 

            I mea e kulike ai me ka Pauku 3 o ke Kanawai i kapa ia he Kanawai e hoololi ana i na Pauku 184, 185 a me 186 o ke Kanawai Kivila i hoaponoia Iulai 29, 1872, ua hookohu ia i keia la na keonimana no lakou na inoa malalo iho i poe komisina nana e hooholo na poho i koi ia e ka poe ona waiwai i hoopoino ia ma ka panai hou ana aku i ke Alanui Liliha; oia hoi R.F. Bickerton, H. Waterhouse a me J. Moanauli.

SAM. G. WILDER. Kuhina Kalaaina.

Keena Kalaiaina. Mar. 24, 1880 955

 

MAKANA A KA

"Nupepa Kuokoa"

NO 1880.

Ke Kii Hanohano

o

Ka Makaainana Moi Kalani.

            He kii keia i aneane like kona nui me ke kii o ka Moiwahine o Enelani, aka ua oi aku nae kona maikai, a ua kiekie ae kona kumukuai. O ke kulana o ua Alihikaua Kaulana nei iloko o keia Kii, he ihiihi a he ku i ka mahalo ia ma ka nana ana, e kau ana maluna o kona lio kaua. He kahiko waiwai loa keia no na Home Hawaii, a he kokoolua maikai no ke Kii makana i haawi ia iloko o 1879. E loaa ana keia makana waiwai me ka Alemanaka pu i ka poe a pau e lawe ana i ka NUPEPA KUOKOA no 1880 me ka hookaa mua mai i na DALA ELUA o ka uku pepa ma KEIA KEENA mamua ae o ka la 31 o MARAKI 1880.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

POAONO, MARAKI 20, 1880.

 

            AOLE paha e paa hou ana ka Halekula i pau iho nei i ke ahi ma Lahainaluna malalo o na dala ekolu tausani. Ma ka nana ana, me he mea la, he ahi kolohe keia i wela ai kela hale; no ka mea, o kahi i wela mua maluna o ka hale bele, he wahi i hele nui ole ia e kanaka. He alahaka ka mea e hiki ai iluna o ia wahi; ua hoomoe ia ua alahaka nei ilalo, aia no a makemake ia e pii i ka hale bele, alaila, kukulu ia. Ma ka po nae i wela ai ka hale, i ka ike mua ia ana aku o ka malamalama o ke ahi ma ka hale bele, aia hoi, ua ike ia aku la ua alahaka nei e ku ana iluna. Malaila no i lawe aku ai ka mea kolohe i ka pulupulu a me ke ahi a hoowela i ka hale me ka lima menemene ole, a me ka puuwai aloha ole i na haumana e imi nei i ka naauao iloko o ia Kula. He hana kolohe loa keia, a ke loaa ka mea nana i hana, he pono ke haawiia ka hoopai a ke Kanawai maluna ona. He kula hanai kela no ka pomaikai o na keiki Hawaii a pau, he kokua no ka hoola lahui Hawaii. Aole i hoopaa ia na keiki iloko o ia kula; aka, ua hiki no ke hoi aku ke ole e oluolu ka manao i ka noho ana o ia wahi. Nolaila, he hana hoomainoino, kumakaia, a menemene ole keia i na pono pili hoonaauao o ka lehulehu. Nawai i hoa kela ahi kolohe? Nawai ka lima lawehala nui i koe i ke ahi nana i hoopau i keia hale hoonaauao o na keiki Hawaii? E pono e hoike koke ia mai, o loaa auanei kekahi poino i oi aku.

 

Kenela Kalani.

            Ua malama ia iho nei he halawai e ka hui o na oihana kalepa o Hawaii nei, no ka noonoo ana i na hana kupono no ka hookipa ana mai i ke kanaka kaulana nona ka inoa e kau ae la maluna, ka mea hoi nona na helehelena a ke KUOKOA e haawi makana nei i kona poe heluhelu. Ua hooholo lakou e haawi i hookipa nui a i hauoli hulahula Europa ma ke ano hoohiehie. ua loaa ma na haawi ana a kahi poe he $3,000 a he nui aku koe, no keia hana. Ua lohe makou ke hoalala ia nei mawaena o na Hawaii kekahi mau hoao ana e haawi ia kekahi mea o keia ano, a ke lana nei ka manao e hookoia ia mau iini, ma ka lokahi ana o kakou a pau e hoike aku i ka manawalea a me ke aloha, a maluna'e o na mea a pau, ke kulana maluhia a naauao o ko kakou aupuni. O na mea a Kalani e ike ai no kakou, e hoopaanaau ana oia, a e lawe aku ana me ia i hoike imua o ko ke ao nei - a o ka makou e ake nui nei, e lilo ia hoike i mea no Hawaii nei e mahalo ia'i ma na wahi a pau o kona inoa e lawe ia'i. O ko makou poe heluhelu e ike kumaka ole ana i kona kino kanaka, e kilohi iho i kona kii, a e hoomanao ae i ke KILOHANA.

 

Ka Paeaina o Samoa.

            Ma na lono hope loa i loaa mai no keia paemoku, ua ike ia, ke mau ala no na haunaele ana. Mamua aku nei, ua kukulu ia he mana aupuni, malalo o na apono ana a na aupuni o Amerika, Enelani a me Rusia; aka, mahope mai nei, ua ulu nui mai la ke kuee kaua kuloko, malalo o ke alakai ana a ke alii Malietoa ma ka aoao o na kipi. Mamuli o keia kaua kuloko, ua hui ae la na Kanikela o na aupuni ekolu nana i apono ka mana aupuni, a hoole iho la, aole aupuni o Samoa, a koho aku la me ke kukala ana ia Malietoa i Moi maluna o ka aina. Eia kekahi mea kupanaha; i ka wa i koho ia ai keia Malietoa i Moi, ua kaukai na hilinai nui ana a me na manaolana o ke Kanikela Geremania a me na Geremania o ka aina, ma kona lilo ana i Moi e kaa aku ai ka hapanui o na mana aupuni maluna o lakou, aka, mahope iho nae o ke kukala ia ana, ua loaa iho la na hana malu a ua Malietoa nei, oia hoi, ua ae mua oia i ke Kanikela Beritania e nai aku i ke aupuni o Samoa oiai malalo o kona noho Moi ana i ke aupuni o Enelani. No keia mea, ua ulu nui ka manao o ka lehulehu, a ua hooholo iho ma na nune ana, he manawa pokole wale no koe, a e lilo ana o Samoa i panalaau no kekahi o keia mau mana aupuni o Europa, aka, ina hoi e eu o Amerika, alaila, e ano komo loa aku ana paha i ke oolea na hooponopono ana o ia paemoku. Ke hoomanao ae ia Hawaii nei, e ike iho ana kakou i ka pomaikai nui i loaa i keia paemoku o ka loaa ana o kona mau alakai kupono i na la makamua nana i hookele na hooponopono ana a loaa ke kulana kupaa me ke kahua kuokoa imua o na mana aupuni nui o ke ao nei.

 

He Koe.

            Ma Halawa, Kohala, Hawaii, ua hemo mai kekahi koe nui mailoko mai o Mr. Mana. Mamua nae o ka hemo ana ua ai oia ma ke kakahiaka me ka manao he hana kana ma ka Halekuai, lawe aku la oia i kona lio ma kahi o ka ai e kukulu ai, hoomaka oia e luai; a pau ka luai ana, hoomaka oia e kunu, ia manawa pii mai la ua mea hoomakau nei a hiki ma ka puu, a hoea loa mai la i ka waha; lalau ae la oia me ka manao heaha la keia, eia ka he koe, a nui loa iho la kona makau.

            He omaimai oia mamua aku, aka, ua laki loa oia i ka hemo ana oia mea hoonawaliwali kino. O kona loihi, hookahi kapuai me elua iniha. O ka manawa i hemo ai i waho ma ka hora 9 o ke kakahiaka o ka la 6 o Maraki. Oia wale iho la no kahi nu hou o ka Makani Apaapaa. Kau kauwa haahaa. J.W.K. KELIIKUINIHO.

Pololu, Kohala, Maraki 9, 1880.

 

NA ANOI O KAHALA AKAU, HAWAII.

            E KE KUOKOA. Aloha oe: -

            E oluolu oe, a me kou mau hoa paahana e hoike ae ma ke akea i na mea a'u i ike ai ma keia apana.

NO KA UA.

            He nui ka ua o Kohala nei i keia mau la e haule nei, ke hele nei na alanui a hakukele. Nolaila, ua hoomaha kekahi mau hale wiliko no ka nui o ka ua a me ka makani pu.

PAKELE KE OLA.

            Ia Leahi e ku ana ma ke awa o Keaweeli, e hoolei ia kona mau ukana, ua pakele ke ola o Kua, i ka wa a na nalu e noke ana ia ia i ke poi ana, ua i ka ia aku la oia a pae ana iuka, ia Kapapa hoi e kau ana maluna o ka lana papa, ua owili pu ia'ku la oia e ka nalu a paa ana malalo o ua lana papa nei, a ua eha kona poo, a pakele nae kona ola a me na hoa he nui. A no ia pilikia i loaa ia lakou, ua pau pono ole na ukana o keia moku a hoi aku la i Honolulu.

ULIA POINO.

            Ia J. Palai, a me kona mau hoa e hookele ana me ko lakou kaa pipi, i piha pono o luna i ke ko, ma kekahi la ma ke kahawai o Makapala, ua hulihia iho la ko lakou kaa a waiho ana iloko o ka loi kalo, a hookahi bipi i make loa, me elua bipi i haki na hao a aneane no e poino. O ka mea nona keia waiwai o C.S. Akina pake, a ma ka lono ana no keia hana, he malama pono ole ko lakou i ke kaa. No ka mea, aole i peki ia no ka pali. auwe, ka pilikia o ko lakou haku no ka malama pono ole ia!

T.M. KAWELO.

 

            HE MAU OPIO. - Mai ka la 5 a hiki mai i ka la 8 o keia malama, ua hanau ia mai he 4 mau keiki opio ma Kaakopua, Honolulu. He mea ia e hauoli ai ka puuwai o ka Hawaii oiaio e ake ana e hoolaupai i ka lahui oiwi, o ka aina makuahine.

 

            UA PAU. - Ua hoopau iho nei na ona o ke kuna Waioli i ka aelike me na ona o ka wili ko ma Hana Maui no ke kue o lakou i ka aelike i hana ia e hooili i ko lakou ukana a pau ma Waioli, aka, ua hooili lakou ma ka moku @@@. Ma keia hope aku e holo ana o Waioli ma Hilo me Hamakua malalo o ka hoolimalima maikai ma ka mahina.

 

Na Leta a na Makamaka.

 

            - Ua loaa mai kau e H.S. Hooni o Kahoiwai, Kauai, e hai mai ana i ka paa pono ana ae nei o ka Hale Wiliko o Kilauea, koe ka pukauwahi.

            - Ua loaa mai nei kau e W.M.K. Pueohulunui o Hamakua, e hai mai ana i ka hihiu o na mea paahana o ka Hale Wiliko o Kukuihaele ma Hamakua. He mau mea hao wale no ka hapanui o ka hale.

            - Ua loaa mai nei kau e S.J. Kaeha, a ke hooko ia aku nei.

            - He nui wale na leta e hiki mai nei i o makou nei no ka laulaha loa ana aku o ka ona ma Honuaula i keia manawa, a ua komo pu aku la iloko o ia hana hookahi na lima o ke Kanawai, me na hana o ke au poeleele. Pehea la e hiki ai i kekahi ke hoomalu maluna o kekahi ke komo pu lakou i ka hana hookahi i kue i ke Kanawai? Aole e hiki. E pono e nana pono ia kela mea.

            - Ua loaa mai kau kauoha makana e J.N. Kamoku, a ke hoouna ia aku nei 9 makana ma kou inoa.

            - Ua loaa mai nei kau kauoha pepa e C.K. Kapule, no ko makou luna ole o laila, nolaila, e hoouna mua mai oe i ke ola o ka pepa, a e hooko koke ia aku no kou makemake me ka hakalia ole.

            - Ua loaa mai kau e J.G. Hoapili, a ke hoouna ia aku nei 3 makana ma kou inoa.

            - Ua loaa mai kau e D.W. Napihaa, a ke hooko ia aku nei - e waiko iki ka makana a loaa mai kau dala.

            - Ua loaa mai kau e D. Alawa, e wiki mai o pau e ia lakou nei.

            - E hoopanee iki kau kauoha e S. Kaawa, e wiki mai nae na mea i loaa.

            - E awiwi mai oe e George Maalo i kau, a e hooko ia aku no kou makemake.

            - O kau e S.D.W. Kaulailiahi, ke hooko ia aku nei.

            - Ua hooko mua ia aku kau kauoha mamua e J.B. Kahoohuli no ka hoololi inoa.

            - Ua loaa mai nei kau e W.S. Lokai e hai mai ana no ke ala ana ae o kekahi wahi haunaele mawaena o kekahi pukiki a me na sela o ka Likelike, a ua hoopaa ia nae ua wahi kolohe la.

            - Ke waiho ae nei makou i ka hookomo ana ma ka nupepa i kau papa inoa e D.W. Napihaa; no ka mea ina e hookomo ia kau, alaila, he puka ia e wehe like ia ai no na tausani a pau i hookaa pau mai i ko lakou mau dala; o ka piha no ia o ka nupepa ia mau inoa wale no. E oluolu i ka makamaka e waiho like i na inoa a pau.

            - Ua loaa mai nei kau kauoha o Umiamaka, aka, ua makemake makou e hooko pono ia na rula o ko kakou Kilohana.

            - Ua loaa mai kau e Anoaim@@kai o Waialua o Molokai e hai mai ana i ke kulana oia aina; a no kou hoike ole ana i kou inoa oiaio, nolaila, he mea hiki ole ia makou ke hoolaha aku i kou manao ke ole oe e hai mai i kou inoa ponoi. Nolaila, ke hoakaulua iki nei makou i kau.

            - E wiki mai kau e T.H. Kaaihili, o pau e auanei ia lakou nei.

            - Ke hooponopono ia aku nei kau e G.L. Kimball.

            - Ke hoopanee iki nei makou i kau e D. Manuia.

            - Ua loaa mai nei kau e H.H. Kamauoha, e hai mai ana i ka hanau kupanaha ana mai o kekahi keiki na Kainoa w., a me Huse k., ma Pololu, aole i maopopo kona ano. Me ka mahalo i na makamaka.

 

            HE LEO. - E oluolu oe e ke KUOKOA e hai ae i na makaainana o ka Ua noe o Koloa; "Ua makemake ia na poe a pau i hiki ke hele mai e hui a e noonoo no kekahi mau Kumuhana a hoololi Kanawai paha e waiho aku ai imua o ka Ahaolelo e hiki mai ana ma o ko lakou Luna Makaainana la G.N. Wilcox ma ka Halekula o Koloa i ka hora 7 o ke ahiahi Poalima, Maraki 20, 1880.

MAKAAINANA

 

            KENELA KALANI. - Eia kekahi manao kanalua e hoea ae nei mai kekahi poe o keia Kulanakauhale no ka hiki mai o Kenela Kalani mamuli o ka hoike a kekahi mau nupepa, a pnei: "Eia oia ma Mekiko i keia manawa, o na wahi ana e manao ia nei e hele, oia kona hoi ana i Nu Oliana ma ka hema, a malaila aku e au ai oia i kona ala; ina no ka Home, alaila, nele o Hawaii nei, a ina mailaila ae e holo ai oia i Havana ma Panama, alaila, e kau mai ana oia maluna o ka mokuahi no Hawaii nei, no kekahi mau la. Ina oia e hele ana i Akipalako, alaila, maluna o ke kaa lio e holo ai, e hala ana hookahi pule, a kau mai maluna o kekahi moku pea, a e hala ana he 30 a oi la alaila hiki mai." O keia na manao e nune nei iwaena o kekahi poe, aka, he mea pono no ke ku me ka makaala no kona hiki mai.

 

            MAI LANAI MAI. - Ma ka lokomaikai o W.N.P. Kauhi opio o Lanai, ua loaa keia mau mea hou malalo iho.

            Iloko o na la hope o ka M.H. 1880 i kunewa hope aku la, ua haule nui la na kuaua maluna o na aina la; a ma ia mai, ua nui na ipuaimaka i hooulu ia malaila, a ua hoopomaikai ia na makamaka olaila me Lahaina pu.

            Ma ka la 9 iho nei o Feberuali, ua haule mai la kekahi mea nui mai ka lani mai ma Lanai; a ua manao ia i na e haule maluna o kekahi i na ua lilo na mea a pau ma ua hale la i mea ole, a no ka haule ana ma kahi e, ua pakele kela hale a me ka poe maloko. Hookahi anana ka loihi o keia mea; o kona ano, ua like me ke ko-lu.

            He nui wale no hoi na hua hekili i helelei mai maluna o ka aina, a ua kii aku na kamaaina a malama i kekahi o lakou.

 

            MAKEMAKE IA. - Ua makemake ia na hoa a pau o na Puali pualu Princ's Own, e akoakoa ae ma ko lakou hale paikau ma ka hora 9 o ka la Sabati e hiki mai ana, no ka hoikeike ana i na aahu o ka oihana, oia hoi na lako a pau i haawi aku i na hoa a pau o na puali a i ekolu. MA KE KAUOHA.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kepakeokeo (k) no Laupahoehoe, Hilo, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi o S.W. Pa, ka lunahooponopono no na waiwai o Kepakeokeo (k) no Laupahoehoe, Hilo, Hawaii i make, e noi ana e hoapono ia kona hoike hope, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina, a e hookuu ia oia mai ka oihana. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poalua, oia ka la 13 o Aperila 1880, i ka hora 10 o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, me na mea kue ke hoike ia.

F.S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Feb. 26, 188 953-3t

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o J.W. Kekaula no Kau, Hawaii i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a J. Kaauakapu Kekaula, e noi ana e hoonoho ia oia i lunahooponopono no na waiwai o J.W. Kekaula (k) no Punaluu, Kau, Hawaii, i make. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu, oia ka la 14 o Aperila, 1880, i ka hora umi kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia. F.S. LYMAN.

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Feb. 26, 1880 953-3t

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kenahu (w) no Hilo, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Puhi (k) e noi ana e hoonoho ia D.H. Hitchcock i lunahooponopono no na waiwai o Kenahu (w) no Hilo, Hawaii i make. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu, oia ka la 14 o Aperila, 1880, i ka hora umi o kakahiaka ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia.

F.S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Feb. 26, 1880 953-3t

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kahalekai (k) no Kamaili, Puna, Hawaii i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a R. Kahea (k), e noi ana e hoonoho ia oia i lunahooponopono no na waiwai o Kahalekai (k) no Kamaili, Puna, Hawaii, i make. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu, oia ka la 14 o Aperila, 1880, i ka hora eiwa kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia. F.S. LYMAN.

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Feb. 26, 1880 953-3t

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kaheana (k) no Hamakua, Hawaii i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kaaua Kaweweiki, e noi ana e hoonoho ia oia ia Kaona (k) i lunahooponopono no na waiwai o Kaheana (k) no Hamakua, Hawaii, i make. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu, oia ka la 14 o Aperila, 1880, i ka hora eiwa kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia. F.S. LYMAN.

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Feb. 26, 1880 953-3t

 

OLELO HOOLAHA.

            O WAU o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke kauoha aku nei au i kuu kane mare ia Ani Pake, e hoi mai e malama i kuu ola, oiai ua haalele kumu ole mai oia ia'u iloko o na makahiki loihi he umi a oi aku, a ina aole oia e hoi mai iloko o na mahina ekolu, alaila, e huli hou no au i mea nana e malama i ko'u ola. Owau me ka oiaio,

MRS. NAILI.

Palolo, Maraki 17, 1880. 4t*

 

OLELO HOOLAHA.

            E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa loa aku nei au i na mea a pau aole e hookuu wale i ko lakou mau holoholona maluna o kuu aina hoolimalima ma Kauleoli, Kona Hema, Hawaii. Ina e loaa ia'u na holoholona maluna o ua aina la e hopu no au a hoouku ia lakou ma ka $2.00 pakahi. Ke papa pu ia'ku nei komo a loaa ia'u, e uku ia i $5.00. Ua kapu pu ke kii wale ana i na limu, opihi, kamokoi, upena kuu ma kahakai. Ke hookohu aku nei au ia Kalanui a me Pii i mau luna, na laua e hopu i na holoholooa komo hewa. E lilo keia i kanawai paa a mau loa aku mai ka la e puka'i ma ka nupepa.

E.H. ELEPINE MALAEA.

Kona Hema, Mar. 12, 1880. 955-3t*

 

OLELO HOOLAHA.

            O NA holoholona e hoopoino ana i kuu mau loi ma Kaihuakapuaa e hoouku ia lakou i $10 00 pakahi. E uku ia no ka mea nana e hai mai ia'u a i kuu luna paha ia Iepoloa ka hapakolu o keia mau dala i ka wa e ohi ia ai ka uku.

Me ka oiaio J.W. KAMAHIAI.

Waipio, Hamakua, Maraki 13, 1880. 955-1t*

 

Kuai a ka Ilamuku.

            Mamuli o kekahi olelo hooholo i hoopuka ia e Aha Hoomalu o keia Kulanakauhale o Honolulu nei, Ian. 16, no na dala he 167, ua hoomalu au i na waiwai malalo iho: 1 Hale noho a me ka Hoolimalima o ka Aina i kapaia Waaloa ma Manoa, Oahu, i hanaia i Aperila 18, 1877 no Umi makahiki, ma ke $50 o ka makahiki. He mau moa, puaa, he lio, hoki, pipi a me ka Halekuai ma na pono a pau maloko, e kuai ia aku ana ia mau waiwai ma kahi i hoike ia ae la maluna ke hiki aku i ka Poaono, Aperila 17, 1880 ma ka hora 12 o ke awakea, ke ole e uku ia mai ka uku panee a me na lilo mamua iho.

            O na Alua a me ka Hoolimalima i hoike ia ae la maluna, ua lilo aku ma ka Moraki no $300.00 me ka uku panee e pau ana i NOvemaba 15, 1881. Ua kanuia ka aina i ke Kalo a me ka Maia a he aina waiwai kela.  955-4t

 

OLELO HOOLAHA.

            KE papa ia aku nei na mea a pau aole e hele a hookuu wale i ko lakou mau holoholona; pipi, lio, hoki, kao, puaa a pela aku maluna o ka aina i kapa ia Kakaako, Oahu. Aole no hoi e hele wale na kaa lealea maluna o ua aina nei, no ka mea, aole alanui malaila no ka lehulehu. O na holoholona a pau e loaa'na maluna o ka aina i hai mua ia, e hopu ia ana a hookuuia.

            O ka poe e hana ana i na mea ino wale ma na auwai-kai e hoopii ia ana lakou. Ua haawi au i ka mana hooponopono no o keia aina ia Hon. David Kahanu a nana e hooko na olelo o keia hoolaha a me ka hoouku ke kue ia.

955 rt JAMES DOWSETT (Kimo Pelekana)

 

            UA noi ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei e hoomaopopo ia na palena o "ka Ili o Homaikaia" ma Waipio, Ewa mokupuni o Oahu. Nolaila, ma keia ke kauoha ia aku nei ka poe a pau i pili, o ka Poalua, oia ka la 30 o Maraki 1880 ma ka hora 1 auina la ma ko'u keena hana, ma ka helu 3, alanui Kalepa, oia ka manawa a me kahi e hoolohe ia'i ua noi la. R.F. BICKESTON.

Komikina palena aina o Oahu.

Hana ia ma Honolulu Mar. 19, 1880-. 955 2t

 

            UA noi mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e hoomaopopo ia na palena o ke Ahupuaa o Hakipuu ma Koolaupoko mokupuni o Oahu. Nolaila, ma keia ke kauoha ia aku nei ka poe a pau i pili, o ka Polaima oia ka la 26 o Maraki, 1880 ma ka hora 1 auina la ma ko'u keena hana helu 3 ma alanui Kalepa, oia ka manawa a me kahi e hoolohe ia'i ua noi la. R.F. BICKESTON

Komikina palena aina o Oahu.

Hana ia ma Honolulu Mar. 19, 1880 955 1t

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            MA keia ke hoolaha aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia iloko o kekahi Palapala Moraki i hana ia i ka la 4 o Nov. 1877 e Peke w, o Waikiki, mokoupuni o Oahu ia Alex. J. Cartwright o Honolulu, a i kakau kope ia ma ka buke hoopaa 51 ma na aoao 346,347, a me 348, a i hoolilo ia aku ia Thomas Brown, i hana ia i ka la 29 o Mar. 1879, a i kakau ia ma ka buke 60 ma ka aoao 105; a no ka uhai ia o na olelo aelike i hoike ia ma ua Palapala Moraki la, a mahope o ka hala ana o na la i olelo ia ma ke kanawai, e kuai ia aku no ma ke kudala akea no ka uhai ia o na olelo aelike i hoike mua ia ae nei.

            O ka aina i hoike ia ma ua palapala moraki la aia no ia ke waiho ia ma Waikiki, a ua hoakaka nui ia ma ka Sila nui Helu 3174 nona ka ili 44-100 eka.

THOMAS BROWN,

Malama waiwai

Cecil Brown Loio o ka mea nona ka moraki.

Hana ia ma Honolulu Mar. 13, 1880 966 4t

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            MA keia ke hoolaha ia'ku nei, mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia iloko o kekahi Palapala Moraki i hana ia i ka la 28 o Nov. 1878 e Nakoana k, me Kahinu w, kana wahine mare, ia Alex. J. Cartwright o Honolulu, a i kakau kope ia ma ka buke hoopaa 54 ma na aoao 11 a me 12, a mai ia ia aku, ua hoolilo ia aku ia Thomas Brown *mea malama waiwai), i hana ia i ka la 27 o Maraki 1879, a i kakau kope ia ma ka buke 60 ma ka aoao 105; a no ka uhai ia o na olelo aelike i hoike ia ma ua Palapala Moraki la, a mahope o ka hala ana o na la i olelo ia ma ke kanawai, e kuai ia aku no ma ke kudala akea no ka uhai ia o na olelo aelike i hoike mua ia ae nei.

            O ka waiwai i hoike ia ma ua palapala moraki la aia no ia ke waiho ia ma Waikiki, a ua hoakaka nui ia ma ka Sila nui Helu 3174 nona ka ili 44-100 eka.

THOMAS BROWN,

Malama waiwai

Cecil Brown Loio o ka mea nona ka moraki.

Hana ia ma Honolulu Mar. 13, 1880 966 4t

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            MA keia ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai maloko o kekahi palapala moraki i hana ia e Kahelahela k, ia Kuihelani w, i kakau ia i ka la 11 o Fer. 1879, e manao ana o Kuihelani i olelo ia e hooko aku i ka moraki i olelo ia no ka uhai ia ana o na olelo aelike, oia hoi, no ka hookaa ole ia o ka uku panee a me kumupai, i hoakaaka ia iloko o ka moraki i olelo ia, a mamuli oia hooko ana, e haawi aku ma ke kudala akea ma ka Poaono la 17 o Aperila 1880 ma ke Keena Loio o Kakela me Haki ma Honolulu ma ka hora 12 awakea o ka la i olelo ia, ka aina i hoakaka ia iloko o ka moraki i olelo ia a i ole i kekahi hapa e lawa ai na koina o ka moraki i olelo ia a me na lilo e pili ana, ke ole e hookaa piha ia me na lilo mamua ae o ka la i olelo ia. Penei ka hoakaka ana o ka aina i olelo ia.

            Kela mau eka 8 me 84-100 ma Kawailoa Waialua i hoakaka ia kona mau palena ma ka palapala Sila nui helu 3419 no Kahelekilohi. KUIHELANI.

Kakela me Haki na loio.

Kakau ia ma Honolulu Mar. 16, 1880. 955 4t

 

KALE NILEKONA

KAUKA LAPAAU,

Keena ma ke kihi o Alanui Papu me Hotele,

HONOLULU.

O na mai o ka Maka,

Pepeiao a me ka Puu,

UA MAKAUKAU OIA MA KA LAWELAWE ANA. 955 1y

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KE KUAI AKU.

            AIA he mau apana aina e waiho ia ma Kahakuloa, Mokupuni o Maui, no M. Kanai lakou mamua; a e kuai ia'ku ana lakou i ka poe makemake ma ke kuike kekahi hapa, a ka hoaie kekahi hapa, e ninau ia

HENRY WATERHOUSE

963-3m-961

 

MAKEMAKEIA.

UA MAKEMAKE IA NA

ILI BIBI MIKO HOU

A ME NA

ILI KAO

E haawiia ke kumukuai kiekie ma ke dala kuike e

HUGH MACKAY.

Luna o ka Hale Hana Ili ma Kaholaloa, Honolulu

E kuai ia aku na Huluhipa he nui wale ma ke kumukuai makepono no ke dala kuike.

Honolulu, Feb. 16 1880 951-tf

 

OLELO HOOLAHA.

            O NA Keena Loio o ka poe malalo iho, e pani ia ana ma na Poaono a pau ma ka hora 1 P.M. ma keia mua aku, e hoomaka ana ma ka Poaono Feb. 7, 1880.

EDWARD PRESTON,

CASTLE & HATCH,

R.F. BICKERTON,

W.C. JONES,

CECIL BROWN,

J.M. MONSARRATT

949-tf

 

OLELO HOOLAHA.

            AOLE au e hookaa ana i kekahi bila aie ma ko'u inoa, ke ole au e kakau inoa aku ma kekahi kauoha.

KAILIWELA.

Honolulu, Mar. 13, 1880 953 4t.

 

OLELO HOOLAHA.

            KE kauoha ia aku nei na mea a pau i loaa na kuleana iloko o ka PA ILINA MA KAWAIAHAO e hele koke mai a e hoomaemae i ko lakou mau pa, malalo o na kuhikuhi ana a D Manuia, ka luna nana e kiai nei ia wahi. O ka poe hoolohe ole i keia, mahope o ke kali ana no ka wa kupono, e manao ia aohe o lakou kuleana; a e lawelawe ka poe nona kahi e like me ka lakou i ike ai he pono.

941 tf

 

AINA KUAI A HOOLIMALIMA

            HE Kanalima Kumamaono eka aina ma Iwilei. (Makai iho o ka Halepaahao.) He Loko I-a, Aina Kalo, Aina kau Paaki, aina kula a me ke kai. A me kekahi mau eka aina ma Peleula, he aina kalo, aina kula a me ke kai. He oluolu ke kuai ana. E ninau ia J.H. CONEY, (Koni).

Honolu, 865 tf

 

OLELO HOOLAHA.

            UA papa ia na mea a pau, aole e komo hewa a lawaia ma lawaia ma na kai o ke Ahupuaa o Honouliuli, mai Puuloa aku a hiki i Waimanalo, ma ka mokupuni o Oahu, apana o Ewa. Ua hookohuia o AARONA RATTON i luna malama no na kai lawaia o Honouliuli, aohe mea e ae.

Kakauia ma Honouliuli, Oct 9, 1879.

933 tf JAMES CAMPBELL.

 

E.O. HALL & SON.

(E.O. HOLO MA.)

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI,

Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me

Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.

846 Kihi o Alanui Papu me Moi. 1y

 

JAMES M. MONSARRAT.

[MAUNAKEA.]

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

            IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU o keia Aupuni. E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i hooponopono waiwai, me ka imi ana i na palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaie dala ana.

            Keena hana maluna ae o ka halekuai buke o Wini me Robikana, Alanui Kalepa, Honolulu.

Jan. 3, 1880, 944 1v

 

He Nui Anei Kou Makemake i na Mekini Humuhumu Lole?

Ina pela, alaila e kipa mai no ma ka Halekuai

-:o:-

KAKELA A ME KUKE.

A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON, mai ke $50 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.

Ka MEKINI a SINGER, ma ke $50 pakahi, a me ke ano

MEKINI a WILCOX me GIBBS, ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.

            I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ohe, a e ike no oukou iho. 862 tf

 

KUAI A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

            MA ke kauoha a Hon. C.C. Harris, ka Lunakanawai Kiekie o ka Aha Hookolokolo Kiekie i hanaia i ka la 12 o Ianuari, A.D. 1880, o ka mea nona ka inoa malalo iho, e kuai aku ana oia ma ke kudala akea, ma ka hale kudala o E.P. Adams ma Honolulu, ma ka Poaono, i ka la 10 o Aperila A.D. 1880 ma ka hora 12 oia la, i na apana aina i hoike ia malalo iho, oia kekahi hapa o ka waiwai paa o Hon. W.L. Moehonua i make i mea e hookaa ia'i ka aie o ka waiwai i hoike mua ia ae nei, a penei:

            1 O ka mahele aina mauka o ke Ahupuaa o Pulehunui, e waiho ia ma ka mokupuni o Maui, L.C.A. 5230. nona ka ili 11,550 eka; o ke Ahupuaa i olelo ia, aia no ia ke moe la mai ka mauna a hiki i kahakai; a o kona palena ma kahakai, ua ua aneane 1,000 kapuai. O ke kii o ua aina la i olelo ia, e ike ia no ia ma ke Keena hana o Kakela me Haki.

            2 O na apana aina ma Palolo, Mokupuni o Oahu. O keia apana aina apau i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui, kelu 2539 nona ka ili, 1 eka me 1 20-100 kaulahao kuea.

            O kela mau pa hale apau i hoakakaia i loko o ka Palapala Sila nui, helu 2553, nona ka ili 10 48-100 kaulahao kuea.

            O kela mau pa hale i hai ia ae la maluna, oia no na pa hale i hoolilo ia aku ia Moehonua, i olelo ia ma ka palapala hoolilo a Kinopu i kakau kope ia iloko o ka buke 31, aoao 178.

            3 O na pa hale ma Manoa Mokupuni o Oahu. Ke Ahupuaa o Puulena, Palapala Sila Nui, helu 7263, nona ka ili 35 4 10 eka.

            Koe nae na apana aina malalo iho i hoolilo ia e Moehonua i olelo ia, oia hoi; 7 1/2 eka i kuai ia aku ia Apeo i kakau kope ia ma ka buke 6 aoao 26.

            Ka apana aina i kuai ia ia Haui i kakau kope ia ma ka buke 21 aoao 266.

            Ka apana aina i kuai ia ia Kaiwi i kakau kope ia ma ka buke 21 aoao 334.

            Ka apana aina i kuai ia ia Pualole i kakau kope ia ma ka buke 27 aoao 81. CHARLES T. GULICK.

Lunahooponopono waiwai o Moehonua i make.

948 2m 957

 

"PRINCES OWN."

E HOOLOHE!

            KE kauoha ia aku nei na hoa a pau o ka Puali Koa Pualu "Prince's Own," e hele mau mai i na po o ka Poakahi, Poakolu, a me ka Poaha. No ka paikau hoomaamaa ana, no ka hiki ana mai o GENERAL GRANT, a e akoakoa nui hou mai ma ke ahiahi Poaono oia ka la 13, o keia mahina, e hoomaamaa no ka oo ihe. E hele ae a pau. O ka hora 7 oia ka wa e akoakoa ae ai. Ma ke kauoha.

CURTIS P. IAUKEA.

Ahukana,

Honolulu, Maraki 10 1880. 954 3t

 

"Leleiohoku Guard."

E HOOLOHE!

            KE kauoha ia aku nei na hoa a pau o ka "Leleiohoku Guard," e akoakoa ae i ke ahiahi Poaono la 13, o keia mahina; no na hookahakaha no ka hiki ana mai o GENERAL GRANT. Nolaila, e hele ae na mea a pau. Ma ke kauoha.

C.H. JUDD.

Kapena.

Honolulu, Maraki 10 1880 954 3t

 

HOOPAU HUI.

            MAMULI o ko maua ae like ana, ua wehe ia i keia la ka hui i ike ia ma ka inoa Baily & Colcord, nolaila, o na aie aku me na aie mai ma ua hui la i olelo ia, na Bailey wale no e ohi aku a e uku aku, oiai oia ka mea e hoomau aku ana i ka hoomoa ana i na pai ai ma na hui ia e like me ka maa mau.

E.H. BAILEY

C.A. COLCORD

Wailuku, Mar. 5, 1880 954 4t

 

            AHA Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina, ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni. Ma ka waiwai o Kaumiumi (k) no Alakahi, Hilo, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waihoa ia ka palapala noi a J.H. Pahio, ka luna hooponopono no na waiwai o Kaumiumi (k) o Alakahi, Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e hoaponoia kona hoike hope, a e hooholoia na waiwai i na hooilina, a e hookuu ia oia mai ka oihana. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poaha, oia ka la 16 o Aperila 1880, i ka hora umi o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia.

F.S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii Feb. 26, 1880 953-3t

 

OLELO HOOLAHA.

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Aleona Pak@@ no Piihonua, Hilo, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a L. Severance, ka lunahooponopono no na waiwai o Aleona (k) no Piihonua, Hilo, Hawaii i make, e noi ana e hoapono ia kona hoike hope, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina, a e hookuu ia oia mai ka oihana. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu, oia ka la 14 o Aprila, 1880. I ka hora umi o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.

F.S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Feb. 1880 953-3t

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kamai (k) no Piihonua, Hilo, Hawaii i make. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a W. Kamuhai, ka lunahooponopono no na waiwai o Kamai (k) no Piihonua, Hilo, Hawaii i make, e noi ana e hoapono ia kona hoike hope, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina, a e hookuu ia oia mai ka oihana. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poalua, oia ka la 13 o Aprila, 1880. I ka hora umi o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.

F.S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Feb. 1880 953-3t         

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Keaweluaole, no Kahalii, Hilo, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a G.W. Akao Hapai, ka lunahooponopono no na waiwai oKeaweluaole (k) no Kahalii,, Hilo, Hawaii i make, e noi ana e hoapono ia kona hoike hope, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina, a e hookuu ia oia mai ka oihana. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poalua, oia ka la 13 o Aprila, 1880. I ka hora umi o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.

F.S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Feb. 1880 953-3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka waiwai o KOMO (k) no Honolulu i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Nui Harris. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Hulu  (k) no na hooilina o Komo i olelo ia e hoike mai ana o Komo (k) no Honolulu, ua make kauoha ole ma Honolulu, ma ka la - o Novemaba 1873, a waiwai ia Hulu. Ua kauoha ia o ka Poakahi ka la 22 o Maraki, 1880, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.

Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. Maraki 4, 1880.

CHAS. C. HARRIS,

Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

A Rosa, Hope Kakauolelo. 953-3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka waiwai o KANEALII(k) o Kalauao Kauai i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Nui Harris. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Makau w o Hanalei Kauai e hoike mai ana o Kanealii (k) no Kalawao Molokai, ua make kauoha ole ma Kalauao, ma ka la - o Mei 1879, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia ia. Ua kauoha ia o ka Poakahi ka la 22 o Maraki, 1880, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.

Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. Maraki 4, 1880.

CHAS. C. HARRIS,

Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

A Rosa, Hope Kakauolelo. 953-3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka waiwai o UWAI (k) no Honolulu i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Nui Harris. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Paakai  (k) no na hooilina o Uwai (k) no Honolulu, ua make kauoha ole ma Honolulu, ma ka la - o Iune 1869, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Paakai (k) i olelo ia. Ua kauoha ia o ka Poakahi ka la 22 o Maraki, 1880, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.

Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. Maraki 4, 1880.

CHAS. C. HARRIS,

Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

A Rosa, Hope Kakauolelo. 953-3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka waiwai o ULIENA (k) no Honolulu i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Nui Harris. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kaili k, o ka apana o Kona e hoike mai ana o Uliena i olelo ia no ka apana i olelo ia ua make kauoha ole ma ka apana i olelo ia ma ka la - o Novemaba 1879 a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Kaili k i olelo ia. Ua kauoha ia o ka Poakahi ka la 22 o Maraki, 1880, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.

Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. Maraki 4, 1880.

CHAS. C. HARRIS,

Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

A Rosa, Hope Kakauolelo. 953-3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka waiwai o PALEA (k) no Honolulu i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Nui Harris. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kalehuna o Honolulu, e hoike mai ana o Palea no Honolulu, ua make kauoha ole ma Honolulu, ma ka la - o Maraki, 1874, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai i ka mea noi. Ua kauoha ia o ka Poakahi ka la 22 o Maraki, 1880, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.

Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. Maraki 4, 1880.

CHAS. C. HARRIS,

Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

A Rosa, Hope Kakauolelo. 953-3t

 

OLELO HOOLAHA.

            OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i ka poe a pau o kela a me keia ano, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia Makela, no ka mea, ua haalele kumu ole mai ia ʻ u a me ko maua wahi moe a ina o ka poe e hoaie ana iaia, maluna no o lakou ke poho, aole loa au e hookaa ana ia mau aie a pau loa, mai kona la i haalele ai ia ʻ u a mau loa aku. O ka loihi o ko maua kaawale ana, hookahi makahiki a oi.

O wau no D.K. KUILIKE.

Pelekane, Honokohau, Maui, Feb. 25, 1880. 953-4t

 

KUAI A KA ILAMUKU.

            MAMULI o kekahi olelo hooholo i hoopuka ia o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, no ka pono o 8. Maikai e kue ana ia Uulukou, no na dala he $1,245.25, ua hoomalu au e kuai ana ma ke alo iho o Aliiolani Hale, ma ka Poaono, la 3 o Aperila, 1880, ma ka hora 12 o ke awakea, na kuleana a me na pomaikai a pau o ua Ulukou nei i olelo ia iloko o ka aina ke Ahupuaa o Haneoo, e waiho ia ma ka Mokupuni o Maui, ke ole e hooko mua ia ka olelo hooholo i olelo ia me ka uku panee a me na lilo a pau.

            E kuai ia ka aina i olelo ia maluna malalo o kekahi Moraki ia A. Una no $1000, a me kekahi palapala hoolimalima ia ua A. Una nei i oleloia no 10 makahiki mai ka la 5 aku o Okatoba, 1876 ma ka $150 uku hoolimalima o ka makahiki. He kuai kela ma ke kuike, a o na lilo o na palapala na ka mea e kuai mai ana. W.C. PARKE, Ilamuku.

Honolulu, Feb. 27, 1880. 952-4t

 

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO I KA WAIWAI PAA.

            MA ka waiwai o C. Kanaina i make kauoha ole. Ma ka mana o kekahi kauoha kuai a ka Hon. C.C. Harris, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e noho ana ma ke ano he aha hooponopono waiwai ma ka la 6 o Ianuari 1880, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e kuai aku ana au ma ke kudala ke hiki aku i na Poaono Aperila 3, 1880 e hiki mai ana, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo mai o Aliiolani Hale, i ka pono a pau a me na mahele a pau o C. Kanaina i make, i olelo ia loko o na apana aina malalo iho:

            Apana 1 - "Kaieie" ma Kalihi, Oahu, nona ka ili he 26 eka a oi aku a emi paha.

            Apana 2 - "Leaha" ma kalihi, i olelo ia nona na eka he 65 45-100 a oi aku a emi paha.

            O keia mau apana aina elua ke pili pu nei laua, he mau aina hanai holoholona maikai.

            Apana 3 - 1 apana e waiho ia ma Pamoo, Honolulu mahope koke aku o kahi noho o Rev. M. Damon, puke komo ma alanui Hotele mai, nona ka ili he 35-100 o ka eka. Ua hoolimalima ia keia aina no ke @60 o ka makahiki, a e pau ana ka hoolimalima i ka la 30 o Iune 1884.

            Apana 4 - O ka apana aina ma ke kihi o na alanui Moi a me Puoina, me na hale maluna ona nona ka ili he 17-100 o ka eka. E kuai ia keia apana me ka hoomaopopo ia o ke kuleana no ke ola o Mrs. Kaehu, nona na makahiki he 70 i keia wa, e hoakaka ia ke kuleana no ke ola ma ka la e kuai ia ʻ i.

            Apana 5 - O ka apana aina ma Waikiki ma ka inoa o Kaialii nona ka ili 5 62-100 eka.

            Apana 6 Apana aina iloko o Ili o Pau, Waikiki, nona ka ili he 92-100 eka. He loi hookahi keia, a ua kupono i ke kahu kalo a me ka laiki.

            Apana 7 - He apana aina ma Manoa, he 14 eka. Ke hoolimalima ia nei keia aina no ka $235 o ka makahiki, a e uku ia i kela a me keia hapa makahiki. E pau ana ka hoolimalima i ka la 30 o Sept 1891.

            Apana 8 - O ke ahupuaa o Hakipuu ma Koolaupoko, Oahu, e makaukau nei no ke ana aku. He aina waiwai nui keia, aia iloko o laila he mau aina hanai holoholona a me ke kanu laiki a me na loko ia, e kuai ia aku ana malalo o ka hoo-hoolimalima ma ka %150 no ka makahiki e pau ana i ka la 31 o Dec. 1884, a o ka hoolimalima elua no $150 o ka makahiki e pau ana i ka la 31 o Oct. 1886.

            Apana 9 - O ka apana aina i ike pono ia, Haimoeipo e waiho ia ma ke alahele Palace Walk nona ka ili 78-100 eka.

            Apana 10 - O na hale maluna o ka apana i hai ia ae la maluna, e kuai okoa ia aku ana, a e lawe ia aku no lakou iloko o na la he - mahope iho o ka lilo ana aku.

            O ka apana o Haimoepio (ap 9 & 10) e kuai ia aku no ma ua wahi la mahope koke iho o ka lilo ana aku o na apana e ae. O ke ano ke kuai ana ma ke kuike a o na palapala ma na lilo no ia o ka mea kuai malalo o ka hooponopono ana o ka Aha. Apana 11. Hookahi loi nui ma Kamoku 11, Waikiki, nona ka ili, 1/2 eka. O na aina a pau maluna ae, ua paa iloko o na Palapala Sila Nui.

            O na palapala, na kii, a me na hoike e ae, e ninau ma ke keena o W.C. PARKE,

Lunahooponopono o ka waiwai o C. Kanaina.

Honolulu, Feb. 24, 1880. 952-6t