Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 15, 10 April 1880 — MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI. KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c. [ARTICLE]

MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c.

OIAI ke koa kaulanu e kau nei malunn o kona lio kaua maluna o keia wnhi ahua, a e hoomau ana hoi oia i ka nano ana maioko o kn ohenana i ke kulana o kona mau enemi, he mea e ka weliweli nui o kona mau ukali i ka ike ana aku i ka poka wela i hauie ai ma ka aono o Nelekona, a e a ia amt hoi ia wahi e ke ahi. No ko Nelekona hoihoi hou ana aku iiia iho, a ku bou ma kahi nm i ku mu» ai, ua nune aku a nune mii na Kenerala Imlia a me na Keiki Alii o Genoa, no ko Nelekona lawe hou ole ae i kulana hou, no ka mea, he mea mau ia i na alakai o ng puali kaua ina ua ike ia ka pilikia o ke kulana mun i ka manawa i hooinuka ai ke koua, alnila. e lawe koke ae no kou alakai i na puah i kulana hou iloko o ka manawa pokole, A he mea hoi i ike maka ia, o ka mea hoololiloli i kona kulana, he lanakila ilmla, n he ole alua. Hoomau aku la o Nelekona i ka nana ana j maluna o keia kahua, a e kam kupinni ani hoi na pukuniahi o ke Kakela o St. Elaino, a ia manawa i lele pololei hou maiai kekahi poki wela no ka manawa elua, a haule pono hou īho la ma knhi i haule ai o ka poka mua, a he ekolu iwilei mai ka poohiwi akao aku o ke koa kauiana, a na kona ikaika hoi i puhi ae i ka lepo Uuna, a pouli koke ne i» oia i ka lepo a me ka uwahi pnuda, a puiwa koke ae la kona lio me ka lele ana aku ma* ka aoao hema, me ka pi a me ka naka o ka 10 o ka lio, huli hou ae ta ka Aeiimaiala wiwo ole. a nana kapakahi aku la oia i kahi o ke ahi a keia poka e kulapa ne», mino aka iho ia kona mau papalina, a huki ae la oia 1 kona hainaka, a holoi ae la i ka lepo ma kona mau maka. I ka pau ana ae o ka pouli uwahi o keia poka maluna o keia kahua, ua huki hou ae ia o Nelekona i ke kauiawaha o kona lio, hoihoi hou aku la oia laia »ho ma kona kulana mua, a ku hou iho la oia ma kahi ana t ku mua ai, la manawa no oia i hapai hou ae ai i kana ohenana ma kona maka, a nann hou aku la oo oia i ke kulana o kona mau enemi. Oiai o Neiekona e hoomau nei ī fca nana ana i na KakeU, ua hele mai |a kekahi o na Kenerala lulia a kamailio aku ia iaia no keia kulana, no ka mea, o ka elua hauie ana keia o k« poka pukunuhi i ki ia mai ai mai ke Kakeia mai o St Eiamo. a malia ! paha iloko o na sekona pokole, i» ie) e hou i eoai ai kekahi poka hou, a e ku paha auanei ; oia. nolaila. ku iho la ket» Kener-!a ma j kahi elieoa anana mai ia Nelekona mai, a 4 paiw aku la oia i keia m»u oleio; " E ka Adimarala. ** wahi a ke Kener .la. ° aole anei oe i manao he wahi pilikia keia oou?" Huli kapakahi ae ia ke koa kaulana, a haka pono aku ia kona maka i ke Kenerala rae ka oieio ana aku. E ke Kenerala, heaha kau e oleio oei ? A iawai hoi kau i manao ai peU?" « E ka Adiraa»t*. f ' wahi hou a ke Keoerala. »aoie anei oe i manao, u« ino kei* kuiana i keia mau ° Kuu iho U ke koi kaulana i kana ohen»oa mamua o kona alo, a aui ae U kona mau heieheUna, a nana sku ia i kona ukai» e kiiku mai ana, pane mai U oia ia ;

lakou i keia roau olelo : •' E na akaii, M wahi a Nelekona, *• e like me ka loihi a'u e ike nei. ke ki nei na enemi ma ka akau a me ka he,t»a—maanei, mao, a tne na wahi a pau. Ekuno au m iakou ma kekahi wahi : c ae, e like me keia kulana, a he mea roa* kehewa no'u ka lawe ana ae i kulana ma- ; hope o ko'u paah kaua, no ka mea, e lilo |no au i mea ole. " * Ma keia wahi, " wahi ! hou a Nelekooa me ka hoonui ana i kona ; feo, '• maluna o keia wahi kahua, e kukulu ;ai au 1 ko'u kuiona, a e ioaa no ka maha o | ko oukou mau oia, a e ioaa no ke kuokoa o j ko oukou aina. " ] Hoomau aku ia ka Adimaraia wiwo ole i |ka oana ana i na Kakeia a haia na minute |elima, kuu iho ia oia i kana ohenana ma ( kona aoao, a holo aku la oia iwaena o na | iaina pukaa, a haawi koke aku la em i ke kauoha i na regicnana pukaa e like me keia: " E na iuna kipu, " wahi a Nelekona, " mai hoomaunauna i hookahi poka i ka makani, ina he mea hiki; aka, e hoolei aku i i na poka me ka hikiwawe maiuna o na Kakela, ina ua maouo la ua pololei. " I ka manawa i loaa aku ai o ke kauoha mai ka Adimaraia aku. īa manawa i ki ia aku ai na Kakela o St. Eiamo a me Nuovo : e na pukuniahi he 75, e hoomaka ana ma j ke kihi akau o Besa, a hiki ma ke kihi hema o Oretiza, a owe nakolo aku la na poka pukuniahi i ka iewa, e haiulu ana | iloko o na awawa ma na hakaia o na Kake- j ia, a loaa pono aku la na laina koa Farani e ku laina ana mawaho o ke Kakela o St. Elamo, a na ia mea i hooauhee aku ia lakou e holo iloko o ke Kakeia, a aoie hoi i emi iho na koa Farani i inake no ka manawa mua loa, malaio o ka 300 iloko o na sekona pokole ioa. I Oiai na aoao eiua e ki nei me ka hala ole o ka manawa, na la mea i hoopouliuii ae i ka lewa lani, e moe pahola ana ka uwahi o ka pauda mniuna o ka welau o na ululaau oka mauna a hohola ae la kona ikaika kamahao maiuna o na puali kaua e like me kekahi koloka poiopolona koko, a oia ī hoi na noao elua iloko o ka ennena ahi wela, na ia mea i kono aku i ka ohu o ke kuahmi, a iho koke mai !a oia ine kona ikaika, a kulu mai la na paka ua hau o ka mauna maiuna o na puaii kaua iloko o ka enaena. No keia pilikia o na puali kaua iloko o ke nnu, un knuoha koke ae la kajAdimar<ila wiwo ole i na pukaa. a hoomaha iho la lakou no ka manawa, inaloko o ko lakou mni hale lole. Ma ka hon 3 o ka auwina ia, ua pa mai *Ta kekahi wahi makani kolonahe inai ke ko- ! mohana akau mai, a na ia inea i puhi aku i na kahuaka o ka pauda i ke kukulu hikina hema, a 1 ke ano mao loa ana ae, ua ike la aku ia ke Kakela o St. Elamo. ua hiolo kona aoao heina, a e ku ana ke Kakela me ka poino nui e hiki hou ole ai ke hana ia n» lu he kanukoiu. Mm ka manawa i hoomaka ia ai o ke kaua i ke kakahiaka, a iloko hoi o keia-po-uii uwahi, ua hoonmo aku la na regimana eha maiaio o ke Keiki Alii ke Duke o Tusekana, i ke ki poka ana i ke Kakeia o CJoro, a iloko o na hora ekoiu, ua nahaha a weluweiu na īpuka a me na paia paa o Uovo. oka inau oke kani ana ona pukuniahi a na Beritama maiuna o na wahi kiekie, ua komo loa aku ia na po)»a weia, a ioaa kahi oka rumi pauda, a na ia mea i puhi ae i ke Kakela o Uovo a me na regimana koa Farani i ka iewa, e iike me kekahi oiai ikaika i hoonaueue ae, i ka honua, a aoie ho» i emi iho na make o keia KakeU maiaio o ke taus*ni. i\o ka nui o ka poino o na # m«na Farani maloko o ke Kakeia o St. Eiamo, ua oili inai ia kekahi mau regimana kaua lio, a holo mni )a lakou maluna o kekahi kuia enalaelae i uhi paa ia e ka hau, me ko iakou manao, e wawahi iiiiii i na laina fieritania maluna o ke kahua kiekīe, aka o ka mau o ke k.tni ana o na pukuniahi maluna o ke kuia hau, ua owa a nabah<* ae la na pauku hau, na la mea t heopohoio iho i keia mau regimana kaua !io maloko o na pauku hau 1 anuanu. a aoie hoi i emi iho na koa Farani, i make maialo o ka eiima haneri. | .40/e i pau. |