Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 17, 24 April 1880 — MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI. KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c. [ARTICLE]

MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c.

[Mamua o ko kakou hoomaka ana ma keia wahi, ke noi mua aku nei au i ka lokomaikai o na poe heluhelu, e hoomaopopo ponn ia keia mau wahi, no ka mea, he nno iauwiii iki ka heluhelu ana ma keia mau helu, aia hoi a hala ae keia mau helu pokoie, alaiia, e hele hou no kikou ma ke kua» moo poioiei. No ku mea, he kauu ana keia ma kela a me keia wahi, ma ke ano—he kaua huikau huiiamahi.] ILOKO o keia kaua ann a na puali k>um 0 ka Adiinara!a, aoie i emi mai kona mau koa i make maiaio o kn eono haneri; a 0 na punii knua Fnrani hoi maioko onu Kakeia, aoie hoi i emi mai mninio o ka 2 000 ine ke Kakeia hoi o Uovo i puhi ia e ka paudt. Ma ke kakahiaka o ia 3 o Maraki, 1799, ua ioaa mai ia keknhi letn i» Nelekuna, 1 kakau pulima ponoi in hoi e ka Moi Fadineda ma Paiemo, a e hni mai ana ua leta la penei: ' Ma ke ahiahi o ka la 1?S o ianuari, ua loaa iho la ko'u mau moku aiii Mmeva a me P<rei«, i ka hopu pio in e n» aumoku iiilii Farttm, oiai )aua i hnuieie aku ai i ke Kaikuono o Napeia no Paiemo nei. (Ja ike ia aku e kekahi o ko'u emiu ukuli ke alakai o keia mau moku iiiiii powa, oia nn kekahi o ko'u mau ohana aiii, ma ka inoa. ke Keiki Aln itaiia Knsnnoli, a rne kekahi i o na Adimamla Farani i kapa la o Peri, a nona hoi ka hae a ko'u ukali i ike aku ai. j Ua kipoka ia mai la ko'u inoku aliiMineva,; a ua niake he 26 o ko'u mau koa a me na j ukaii eono." j 1 ka ike ana o Neiekona i keia ieta, ho j mea kahaha ion ia i kona manao, no ka | mea, ua haawi nku oia i ke kauoha i kona i mau aumoku no ka hiopuni ana ia italia me ke pmku ana ina Kaikuono nui. Ina ua puni ka anemoku o itaim, al«i)a, mahea ' ia hoi kahi i puka m»i n> o keu mau waapa j liilii pow* Farani; nolaiia, ma keia wahi,! ua hoololi «e la oia i kona manao e huli hoi | no kona mau aumoku, no ka «uea, he kumu j ta e hooloihi ioa aku ai i ke kaua. O ke Kakela o St, Elamo a me Uovo. aia | na puili kaua Farant iloko o ke kuiana pi-1 likia. Aohe e loaa hou ona kuiana hou, no j ka mea, aohe na pukumahi ma ko iakou | mau wahi. Oke Kakela o Nuovo. aoie i i kii «a aku ia Kakela e kaua. ak«, ua haawi | pio waie mai no iakou i ka manawa i noi ia, aku ai ka ianakiia. j 0 ka ianakiia i nui ia aku ai, ua ae ia mai ia e na mana Farani oiiioko o ke Kakela oSt Eiamo, no ka mea t aoie e hiki i» iakou ke hoomau aku i ke kaua no na U hou elima. O ka poloii o na puali kaua F»rani ka mea uana i kumakaia aku ia iakou, a e lawa ai no na popo paiaoa uuku a tae na kulina no na koa he kanakoiu. Aole wahi e ioaa ai ia lakou o ka ai, no ka mea, ua hoopuni ia o lulia hoiookoa e na aumoku Beritania, a ma ko iakou maua ikaika, ua paniku ia na kahakai o Oenoa, aoie mo» ku e hiki ke puka mai iwaho no na kahakai 0 lulia. Ua kau mai la ko lakoo makau no &a auiwoku Beriunia, a na ia mea i boo> haahaa loa aku i ke aupuni o Genoa, ma ke «iio he aupuhi repubaiua.

0 n* kahak&i o Legabone. os panika ia no ia e na aumoka a me ke kipoka ia ana o na aiaheie e moe ann i Napela a roe ke kulanakauhaie noi o Koma; a hoiopuni ae ia ka wt nui iiokoo Itaisa, a be piiikia nui hoi keia no na poaii kaua F«rani ma na kiekiena o Koma; a iloko o keia meu mahina o ke paniku ani a na aumoku, aoie i emi mai ka tnake o na kanaka maiaio o ke kanawaiu iioko o ka ia hookahi. ' He mea mau iioko o Kuropa, aoie e hiki i kekahi puali kaua e heie i ke kabun hoo-; kahe koko, a i oie e paa i kahi i haawi la ■ aku ai o ke kauoha, ke ole oia i iako i na . - lako ai. Ua ole)o ia i kekahi manawa, he ; hiki loa i na puali kaua uuku i lako \ na I ; me» kaua ke ianakiia maiuna ona puali ; , kaua nui i lako oie i na mea kaua; noiaiia, | | i na o ka mea oi hookahi ia o ka ikaika o , j ka psuda, aiaiia, he mea hiki ole i ka ikaika | !o ka piudi ke ku aku imua o na i&ko ai. | ;No ka mea, he mea keia ua ike ia. A i j mea e hooiaio ai i keia, e wehewehe iki aku ! ana ka me « e kakau nei ma keia wahi no i na iako ai. j "0 ka noho poloii ana ona puoli kaua ! Farani iioko o ltaha, oia hookahi ka mea | nana i hoohaahaa iho ika ikaika oke au- | puni Eineperr.. (Ja iiio mai ke kuianakau- | haie nui o Koma ma ka mana a me ka ika- ; ika o na puaii kaua Farani t maiaio oke I alnkai ana ake Kenerala Napoiiona Bone< I bati, ua nele aku kona ianakUi nui a hiki i |ka iiio ana o Itaiia hoiookoa malaio o na tnana Farani, a ua waiwai hoi ko iakou mau koko i hookahe ia ai. Ua iiio hou mai o Koma no ka manawa elua, maialo o ke aiakai ana a ka Adimaraia Beritania Ne* iekona, mamult o ka poioii o na puaii kaua Farani amekawi o ka aina. iloko o keia tnau makahiki ehiku o ke kaua huliamahi ana o ke aupuni Farani, aia na aina a pau 0 £uropa ma ka hoomakaukau kaua ana. Ua haaieie ia na oihana kaiepa, na oihana mahiai, a ua haaleie pu aku kela a me keia 1 kona ohana ma kona home e noho me ka weliweli nui no ke kaua. A ina o keia wale iho ia no ka hana, nlaiia, e liua anei na hua oka aina ? Aole ! E loaa auanei ia aina ka wi ame ka ilihune. Noiaila, oka liio ana o ke kulanakauhnie o Koma maialo o ka mnua o na numoku Beritania, o kekahi ia o na mooielo kauiana loa o ke ao nei; a ina kei<» wahi hoi e hapai ne ai knkou i ka inoa o Nelekona, n e oielo iho, owai ia ka Aditnaraia hookahi o ke ao nei i komo iioko o kn enaena nhi, a i Uwe i kekahi o na kuInnakauhnie nui a kaulana hoi o Guropa me ka howk ihe ole ia o ke koko, a peia iho la i hooko ia ni ka wanana a ke kanaka lreiani kauiana Fnrenastkana i Ini ai ma na alanui o Napeia —He hiki la Nelekona ke lawe mai i ke kuianakauhaie nui o Koma, ma ka mana waie iho no o kona mau aumoku kaua, " Mamua o ko Neiekona haaiele ana i na Kenemia italia a me ko iakou mau puaii kauu, ua kakau mui iho ia oia i keia Kuikahi no na Kakeia ekoiu. a hoouna aku ia oia i kekahi o na Keiki Aiii Itaiia me ka hae o ka hnakila imua o na mana Faranī maioko o ke Kakela o St. Eiamo, a e heluhelu ia keia mau pauku e iike me keia: • 4 Pauku I—O na Kakela o St. Elamo a me Uovo, e haawi pio ia aku ia i kealukai o na puaii kaua Beritania, ma ka hapa o ko ka Moi Fadtneda o m mokupum Sisiiia, a me na aupuni i komo pu iloko o ka hookahe koko, ka Moi o Enelani, ka Kmepera ona Kukini a me ka Olomana Pope, e haawi ia aku na iako kaua o ua ano a pau maioko o na Kakeia. 41 Pauku 2—o na koa e paa ana i ka maiuhia o na Kakela, e noho no lakou maioko 0 laila, a hiki i ka manawa e hai ia aku ai, ina i makaukau na moku i ka iawe ana ia iakou ma Touhna, keknhi o na awa ma na kahakai hema o Faram. " Pauku 3—£ puka mai na puaii kaua me ka haoohaoo o ka oihaoa kaua, —na pu kau poohiwj me na ekeeke, na pahu e kaoi j ana, na hae o na regimana e weio ann, e | waiho iho iakou i na mea kaua i ka honua. ] 1 ka maoawa e hikī aku a» ma na kahak&i o i Napela. 44 Pauku 4—£ noho keia m*o puaii kaua ! ina ke ano he pio, a e hooiawa ia lakou me! loa iako ai mai oa aomoku Beritania mai. T> • 1 ka manawa i hiki aku ni o keia leU i oa mana Faraui, ua kakau inoa iho la oa Farani i ko lakou inau inoa e i>ke |mekeia —D. Certllo, F. Piaeili. AioliterQ(>, | Delia Toreiia, a me K. Komanna. | Ma ke kakahiak» okala 7 o Alaraki, ua makaukau ae ia o Neiekona no ka huli hoi ana maluaa o kooa mau moku i&a ke kai* kuono o Napeia, roe Wona inanao paa, e hoopau aku i na hana powa hao wale a na wa«pa liilii Far*ni. No ka mea, he mea hiki oie laia ke hooloihi aku ika manawa oo keia hana, oiai o ka hiiiaai o na kanaki o luiia, aia wale no maluna ana. AeU i pau,