Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 28, 10 July 1880 — Page 1

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Greg Meboe
This work is dedicated to:  In memory of Kiera Meboe 1967-1989

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Nupepa Kuokoa:

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

BUTLER, ENG, SF

BUKE XIX. HELU 28}        POAONO, IULAI 10, 1880.             {NA HELU A PAU 971.

 

KA NUPEPA

 

Kuokoa me ke Au Okoa

 

I HUIIA.

 

NA OLELO HOOLAHA :—O na Olelo Hoolaha

            he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no

            ka puka mua ana ; elua puka ana, he $1.50 ;

            no hookahi mahina, he $2.00

NA KANIKAU A ME NA MELE : He 10 Ke-

            neta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me

            $1.00 no 10 lalani.

            HOOLAHA MAU : E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.

            E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopuka i kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.

            E hoouna pololei mai i na leta i ka Nupepa Kuokoa.

 

KA MOOLELO O

 

BERIANA KA WIWO OLE

 

— A ME —

MAHONE KE KOA:

MOKUNA XXIII.

            MANAO HOAKAKA.—He mau pule ae nei ka hookaulua ia ana o keia moolelo imua o na makamaka, a no ka nui o na leo e ninau mai nei ia makou, nolaila, ke hooko aku nei makou ia mau leo; aka, aole e hoopuka ia ana i elua moolelo i ka wa hookahi, e puka ana ma keia mua aku ma ke ano kike, o hoohaiki ia na kolamu o ka pepa a haule hope loa ka moolelo o ka Ahaolele; a no ia kumu makou i hoopuka ai i hookahi moolelo wale no:—L. H.

E NA hoa heluhelu o keia nanea, ua haalele kakou i ka mokuna i hala me ke koa opio Mahone he moho lanakila maluna o kona enemi ke 'lii Powa. a he pio oia nana e kaukolo nei imua o kona Moi; aka me ia mau manao piha olioli o ka kakou koa opio. aia hoi. ua komohia hou aku la oia iloko o ka poino hou a me ka ahewa ia.

            Oiai o Mahone e kai ana i kana pio ma ke ala e komo aku ai iloko o ke awawa, me ke kaimahine Finavola, a o ka pili aloha hoi a ka kakou koa mamua o kona makua, e kalena pono ana ua tiga noho waokele nei i ke kahua ana e hana ai maluna o kona enemi.

            E koele wawae ana oia me na lima i kupee ia, mawaena o kana kaikamahine a me Mahone, a mamua aku o lakou ka mea i loohia i na palapu maluna o ka lio.

            Oiai ka lakou huakai e kamoe ana no kahi hoomoana o na koa o ka Moi Beriana; ua ike ia aku la na maka o ke 'lii Powa ua piha i ka huhu, a e kamumu ana kona mau papa niho kekahi me kekahi.

            E nalu ana oia e holo aku mai koaa paa pio ana, a loaa aku o Donala ma kona lio. alaila, e kiola ae iaia ilalo a lilo mai ka lio iaia; oiai wahi ana, ua malaelae ke ala e hiki ai iaia ke pakele ma ke awawa e pu-a mai ana ma ka hikina aku o lakou.

            A e like me ko ke 'lii Powa mau manao haakei, aole oia i makemake e hoohaahaa ia kona kulana ma ke ano he pio na ka Moi Beriana a me ka kakou koa.

            Nolaila, wahi ana iaia iho; ua hoakaka ia. e haule no ka Moi Beriana iloko o ko'u mau lima ma kona wahi homoana a ma ke kahua kaua, nolaila, e hoao ole anei au e pakele mai keia opio lapuwale aku ? Aole. aole loa pela; oiai, aole lakou e hoopakele ana ia'u ke hiki aku au imua o lakou.

            Ua hookaumama ia ko Finavola manao no na hana lokoino a kona makua, a ua pilihua hoi no ka hopena e hookau ia ana maluna o kona makua no kana mau hana.

            Nolaila, hooholo iho la oia e hoolauna hou aku me ke koa opio, oiai e hookokoke aku ana lakou i kahi hoomoana o Beriana, a e noi aku i ka oluolu o ke koa e kapae ae i ka hopena pilihua o ka make e kau ia ana maluna o kona luaui makua ma kekahi la ae.

            Hoko oia wa, hoopuiwa ia mai la ko lakou maano e ka leo o kekahi o-le, a kaohi mai @a ke koa opio i ke kaula kaohi o kona lio ana e pukui hoolai ana, a pane aku la i ke kaikamahine.

            Ke hoomau nei no kekahi mau ki@ i ka huli ana, a ke hookokoke mai nei lakou i o kakou nei.

            E Mahone, i pane mai ai ke kaikamahine, ke hoike lea mai nei ka leo o kela o-le i ka make e kau mai ana maluna o ko'u makua.

            E hoike mai ana ia i ka lanakila ! i pane ae ai ke 'lii Powa, iaia i lele aku ai me ka hikiwawe a papai ae la i ka papalina o ka lio a ke koa opio o kau ana, a na ia mea i hoaui ae ai i kona kulana.

            E malama ia oe iho e Donala, i kahea aku ai ke koa Mahone, eia mai ka enemi ke alualu aku la ia oe.

            Lohe mai la o Donala i keia leo hekea e kona hoahanau, pupue iho la oia i ka hokua o ka noho; aka, loaa aku la nae oia i kona enemi, a lalau aku la kona mau lima iaia a kiola ae la iaia mai ka lio ae a i ka honua.

            Iloko o keia wa, ke alualu nei ke koa Mahone i kana pio. me ka hookuu pau ana i ka holo o kona lio.

            Aka, puliki mai la ua 'lii Powa nei i ke kaula kaohi o ko Donala lio, hao ae la i na kui i ka opi aoao, a haliu aku la iloko o ka ululaau ma kona akau a nalo aku la; i ukali pu ia aku e ka kakou moho opio mahope o kona mau meheu, me kona hooho leo nui ana oiai mahope ona.

            Nalo aku la ke 'lii Powa me Mahone iloko o ka wao lipo o ka ululaau, a koe iho la ke kaikamahine e kakoo ana i ka mea i hoeha ia a e kokua ana i ka hoomalielie ana i kona mau palapu.

            Aka iloko oia manawa; oili mai la ke 'lii Mukada a me kona mau kanaka a halawai pu iho la me ke kaikamahine. Pane mai la oia; Heaha keia e ka opio palupalu ? Ano koke no au i ike mai nei i ka naita opio e kai ana ine kekahi pio, a o oe ma kona aoao. A aia mahea oia i keia wa ?

            E kuu haku ke 'lii, i pane mai ai o Mahone, iaia i oili mai ai mai loko mai o ka ululaau mahope o kona haalele ana aku i ke alualu ana i kana pio. Ua palemo aku ke 'lii Powa mai ia'u aku, mahope iho o kuu lawe pio ana iaia ma ke ala e hiki aku ai iloko o ke kuahiwi, a ua alakai mai au iaia i kahi hoomoana a imua ou e kuu haku, aka, hemo e iho la nae oia mamua o ka hiki ana aku imua ou. Nolaila, i hoike no ka'u mau olelo, eia ko'u ukali ke waiho nei iloko o ka eha a kona mau lima i hana ai.

            Kau aku la na maka o ke 'lii Mukada maluna o Mahone me ke ano kanalua, alaila, haliu ae la maluna o ke kaikamahine. Pane aku la oia i ka naita opio, ua lawe ia anei na mea kaua mai ke 'lii Powa ae i kona wa i palemo aku ai mai ia oe aku ?

            Ae, ua lawe ia e ke 'lii, i pane mai ai o Mahone.

            Haliu ae la ke 'lii Mukada a pane aku la i kona mau kanaka : E na Delakasiana aloha o ka Moi Beriana, e hele aku oukou iloko a ka ululaau a e imi aku i ke pio, ka mea i mahuka aku mai keia opio aku, a e hoihoi mai iaia imua o'u. Nolaila, e Sir naita opio, e haawi pio mai i kau pahikaua imua o'u. ke hopohopo nei au aia he mau hana apuhi ana ma kou aoao.

            E ke 'lii, i pane aku ai o Mahone, ua ahewa kumu ole mai oe ia'u. Ua hooko no au i ke—

            E hamau i kou leo, e Sir naita, i pane mai ai ke 'lii Mukada. Aole keia o ke ano o na hana a na koa a me na naita o ko makou mau puali kaua e loaa ai ia lakou ka hanohano. Ua kuhinuia oe e na olelo pahee o ke alelo a me na maka palupalu o kela kaikamahine, a nolaila, imua o ka Moi Beriana e hoike ai oe i kau hana. Aole anei o keia 'lii Powa hookahi no ka makuakane o kela kaikamahine nohea ?

            Oia ko'u makua. e ke 'lii, i pane aku ai o Finavola; aka, o kela opio wiwo ole, aole oia i kumakaia i kana hoohiki, ua lawe pio oia i ko'u makua iloko o ka ikaika a me koka hopo ole, a nolaila, ua—

            Hookuu aku oia iaia mamuli o kau mau kauoha, i pane aku ai ke 'lii Mukada i ke kaikamahine. Ua maopopo lea ia'u. U'oki na kamailio ana, a e hele aku ano no kahi hoomoane. a na Beriana e hoolohe i kou pono.

            I keia wa, ua hookui ia mai la ke koa opio me keia mau olelo a ke 'lii Mukada e ahewa ana iala iho, a nalohia aku la na manao hauoli mai ona aku me ka hiki ole iaia ke loaa na manao e pale ai iaia iho; hoopuni ia ae la oia e na Delakasiana a alakai ia aku la me he pio la imua o ka Moi Beriana.

            Kaukolo pu aku la ke'lii Mukada me ke kaikamahine i kahi hoomoana o na koa o Beriana, me kona pale ana i ka maliu i na olelo mihi walohia a ke kaikau@ahiue no ka opio naita.

            Ua hoomaopopo lea ke'lii Mukada, ua ae no ke koa opio Mahone e palemo aku kana pio mai kona mau lima aku—no keia kumu.

            Oiai o Mahone a me Finavola e kamakamailio ana iloko o ka ululaau, mahope iho o ko ke 'lii Powa palemo mua ana aku mai na Delakasiana, ua lohe ia ka laua ohumu e kekahi o lakou.

            Na keia koa i hoike aku i ke'lii Mukada i na mea ana i lohe a ike ai, mamua o ko Donala manao a hooholo mua ana e pepehi i ke'lii Powa.

            A oiai ke 'lii Mukada e hoi mai ana mai ke alualu ana me kona mau kanaka, ike mai la oia i ke koa opio e alakai ana he pio ma ke ala.

            Ua maopopo iaia ka haawina e kau ia ana ((((2,6:10,3)))) maluna o keia powa noho waokele, oia na hoakaka ana a ke keiki alii; aka, iaia i ike ai i ka hemo ana o ke pio, ua mohai keia opio iaia iho mamuli o na hooinainau ana a keia kaikamahine a ae aku la i kona makua e pakele mamua o ko lakou hoea ana mai i ona la.

            O Donala hoi, ka hoa ukali pu o ke koa opio Mahone, aole e hiki iaia ke pane ae i kekahi mau olelo pale no koaa hoahanau, oiai, ua hoopouli ia kona mau noonoo ana e na haawina o ka palapu e kau ana maluna ona. A ia lakou i hiki ai imua o Beriana ua kaa aku la ka kakou koa malalo o ka mana o kekahi mahele koa ikaika.

            Ma keia manawa i puana ae ai ka naita opio: Auwe au iloko o keia hopena o'u, ua ahewa kuhihewa ia au no ke pale ana i ka oiaio ma keia la o ka hoomakaukau kaua, a aole e hiki ia'u ke hapai ae i ko'u leo a hoike i ko'u inoa a me ko'u kulana, oiai, ua haawi au i ka hoohiki e hunakele loa ia mea huna a hiki i ka pau ana o ke kaua.

MOKUNA XXIV.

            Ma ka wanaao mahope iho o ka po i kaua ia ai ka pakaua o ke 'lii Powa, ua hoopioloke nui ia na mea a pau o ke kahua hoomoana o na puali kaua Irelani

            Ma ia po, ua hooluolu iho ke koa opio iaia iho no kekahi mau hora, a ua hoauwana loa ia aku oia i ka aina moeuhane, e hoolele ana i kona hauli me ka hoopioloke ana i kona noonoo; i awili pu ia me na akaku o ka hanohano kiekie me ka mahaloia, a me na hihio moeuhane hoomakaukau me ka weliweli.

            E hele ana oia i ke kahua kaua maluna o ka lio Fiona, malalo hoi o ka hakilo ana o kona Moi, me ke 'lii Mukada a me Malki ma kona aoao.

            Alaila, ala mai la ke koele me ka nakeke a me ka uluaoa ana o ke kaua, ka nee mua ana o na Denemaka aahu kaua kila, na leo hooho o na puali kaua, a me na leo mauliawa o ka poe make.

            Ike hou aku la oia maloko o ka hihio, e waiho ona oia maluna o ke kahua kaua, a e paa ana no ma kona aoao kana pahikaua poomuku, a e kalele iho ana maluna ona ka helehelena kunahihi o ke'lii Powa, me na huaolelo kakana e hihio ana i kona mau pepeino.

            E make ana oe ano e Mahone, a ua hookoia ka hopena o ka'u hana. Ua pau ae nei ke kaua, a ua loaa ka lanakiia ia oe e hoike i ka waiwai huna o kou ola ana; aka, e nele ana ka lohe @ ana oia mau mea, koe wale no paha ka poe make. E Sir Mahone o ka Violaume, e ako ana au i kou ola ma ka poho o kuu lima—ka lima nana i pepehi aku i kou makua.

            A ike aku la hoi ke koa opio i ke kaikai ana a o ua kanaka puuwai eleele nei i kana pahikaua e hoomoe iho maluna ona, aka, ua keakea ia ae la nae ka iho ana iho o ka makakila ma ke pale ana ae o kakahi opio nani e ku ana mawaena o laua, a haule aku la ka pahikaua ma kahi e.

            A oiai ka kakou koa e kaualupe ia ana e na hihio palaualelo, ua hoopuiwa ia ae la oia e kekahi leo e hea ana ma kona aoao.

            E ala ae a hoomakaukau ia oe iho e Sir Naita, ua makemake ia oe e ku aku imua o ke 'lii.

            Puoho ae la ia, aia hoi e ku ana he elele Delakasiana ma kona aoao.

            Alaila, hoomanao ae la ia i na hana i loaa iaia iloko oia po, a auhee aku la mai ona aku ia mau noonoo ana, iaia i hoomanao ae ai i kona ahewa ia ana e ke 'lii Mukada.

            Ma keia manawa, ua makaukau kona niele ia ana e Beriana, oiai ke 'lii maloko o kekahi hale lole, i hoopuniia e kona mau alii a me na kaukaualii; a lawe ia aku la ke koa opio paahao imua ona.

            Aia maluna iho o na helehelena o ko 'lii na hoailona o ke kuoo, iaia i kau mai ai i kona mau maka maluna o ka opio aaita a pane mai la:

            A nolaila, e sir naita o na mea kani, ua kumakaia mai ka oe ia makou ma ka po i hookau aku ai makou i ka hanohano maluna ou, a ua kue hoi i ko makou mau manao hilinai.

            E ke 'lii kiekie. wahi a Mahone, iaia i kukuli iho ai ilalo imua o kona alo, ina ua ahewa ia au e na mea o pau no ke kolohe, koe aku hoi ke 'lii Mukada, e hookau no au i ka hoinoia maluna o ko lakou poo. Ke hoike nei au imua ou ano a imua hoi o kuu Akua, aole au i hewa no keia kumu hoopii.

            Pehea kei' ? e sir opio, wahe a Beriana; aole anei oe i hookuu aku i ka powa holo nahele e pakele mai kou alo aku ?

            Aole loa, e ke 'lii. Ua oili aku oia mai ia'u aku me ka hikiwawe loa, oiai e hookokoke mai ana makou i kou wahi hoomoana nei. a ua nele koke au i ka mana e kaikai ae i ka'u pahikaua a kue aku iaia; aole nae no ke kokua i kana mau hana lapuwale, aka, no ka emo ole a me ka palamimo o kona hemo ana mai ia'u aku; o na @ anao iloko o'u i hooholo ai, e kue mau no au iaia i na manawa a pau no ka maluhia ou e ke 'lii a me ka aina.

Aole i pau.

((((3,6:51,4))))MOOLELO

— O KA —

Ahaolele Kau Kanawai o 1880.

            LA HANA 48 Poaha Iulai 1, 1880.

            Halawai ka Hale e like me ka mau.

            Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai o Kaunamano he mau hoopii mai Hamakua mai e noi ana. 1 E hoihoi aku i na dala he 23 ia Kaaua, no kona auhau papalua ia. 2 E heawiia ka mana i kela a me keia apana, e hoike aku i ke Kiaaina i ka mea kupono e lilo i Luna Aupuni no ia apana. Waihoia i ke komite kupono.

            Nana hou mai no mai Koolauloa mai e noi ana, e hoopau ia ka berita mare mawaena o ke kane a me ka wahine ina laua e kaawale no ka manawe elua makahiki; waihoia i ke komite kupono.

HOIKE KOMITE.

            Hoike mai ke komite wae no ka haawina o na Heleuma, Mouo a me na awa pae, e hoomahuahua ae ka haawina i $17,000 waihoia ma ka papa.

NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

            Kapae ia na rula, a heluhelu mai o Kunuiakea he bila e pili ana i na koena o ka Makeke kuai ia o Honolulu: waihoia malalo o na rula.

NA HANA O KA LA.

            Heluhelu akolu ia ka bila e hoololi ana i ka pauku 1009 o ke Kanawai Kivila a hooholoia.

            Heluhelu alua ia ka bila e hoopau ana i ka noho ana o kekahi Kauka i laia no ka Papa Ola. Haiolelo loihi mai o Kipikona ma ka aoao e hooholo loa i ka bila a mahaloia.

            Hoomaha ka Hale ma ka hora 12 a halawai hou ma ka hora 1.

            Haiolelo loihi mai ke Kuhina Kalaiaina ma ka aoao kue i ka bila; ma ka ninau ia'na, ua hooholo loa ia ka bila no ke kakau poepoe. Heluhelu alua ia ka bila e kukulu ana i mau Halemai lepera ma na apana; waihoia i ke komite wae.

            Hapana ka noonoo ana no ka olelo hooholo e hoouna ana i ke komite 13 o keia Hale e holo aku i Kalawao, a e noho malaila i elua la; hooholoia.

            Koho ka Peresidena ia Kalua, Kunuiakea, Kuhina Kalaiaina, Pilipo, Kalama, Mahoe, Kahulu, Kakina, Kahapula, G. N. Wilikoki, Kaanaana, Bush, Kuapuu.

            Hoopanee ka Hale hora 10 apopo.

            LA HANA 49, Poalima, Iulai 2, 1880.

            Halawai ka Hale e like me ka mau.

HOIKE KOMITE.

            Mai ke komite wae mai o ka bila kanawai e haawi ai i uku makana no ka mea nana e hoohiki na hihia hewa. Ua hoike mai ke komite i ka mahalo me kekahi hooponopono. Ma ke noi ua waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka hoike a ka hapa uuku.

NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

            Waiho mai o Kalua he olelo hooholo e pili ana i ka hoopanee ana o ka Hale ma ka la 3 o Iulai no ka hoomanao pu ana me ke aupuni Ripubalika Nui o Amerika Hui no kona kuokoa; hooholoia.

            Mai a Hoapili he heluhelu kanawai e pili ana i ke kuu akea ana i na waiwai pili hoomana mai ka auhau ae.

            Noi o Hanuna e kapae ia na Rula a heluhelu alua ia ka bila ma ke poo, aponoia.

            Ma ke noi ua haawi ia i ke komite wae: Hanuna, Hoapili, Aholo, Kuhina Waiwai, Kahanu.

            Noi o Hanuna e hapaiia ka noonoo ana e pili ana i ke komite 13 e holo ana i Kalawao, Molokai; aponoia.

            Mahope o na hoopaapaa ana. Ua haiolelo ikaika mai o Kipikona ma ke kupono i ko ke komite holo ana aku e ike i na pilikia ma Kalawao Molokai. Ua pale ikaika mai ke'lii Kamika i keia.

            Ma ke ninau ia ana ua hoole ia ka olelo hooholo e kauoha ana i na komite 13 e holo i Kalawao.

            Hoomaha hora 12 hoomaka hora 1.

            Mai a Kaanaana he olelo hooholo e kauoha ana e hui pu ia na Hoololi a me na kanawai o 1880 ma na buke kanawai hou e hooponopono ia aku ana, a e kono pu aku ana i ka Makai o ka Hale nana e hoouna i na kope pakahi i na hoa o ka Hale. Hoololi mai o Aholo, na ke Kuhina Kalaiaina e hoouna aku i na Hoa o keia Kau o 1880.

            Waiho hou mai o Kaanaana he olelo hooholo e noi ana i $2,500 ma ka bila haawina no ka hoomaemae a me ke kanu ana i na laau maikai no ke kahua heihei lio o Kalipahee ma Ewa

            Ma ke noi ua hapaiia na hana o ka la

NA HANA O KA LA.

            Koena uku Luna Kanawai apana o Hamakua Hawaii, $300 hooholoia. Na Haana huikau malalo iho, ua waihoia ma ke Keena Waiwai. Makini $5.00, Keiko 5.00 Waahila 5.00, J Kapela 5.00.

            Makeokeo 5.25 Keaweamahi 226. Kia Hoomanao o Kamehameha, no ka pa $2,000. No ka mea wili wai 10,000. No na kea hoohanohano 15,000 houle. ((((4,9:48,5))))

            No na Halemai lala ma na mokupuni 20,000. waihoia ma ka papa.

            No ke alahuki moku, 100,000. Ua kamailio ka Hale no keia. Ma ke noi ua kaheaia na ae me na hoole no ka hoopanee loa.

            Ma k@ hoopanee loa 14 Bush, Kunuiakea, Lilikalani, Hoapili, Keau, Aholo, Nahaku, Kalua, R. Wilikoki, Hanuna, Wahine, Kaunamano, Kaai, Mahoe. Ma ke kokua e lu i ke dala no ke alahuki moku. Waila, S. K. Kaai, Preston, Kanoa, Ake Parker Kuihelani, Martin, Kakela, Roke, Kamika, Kalama, Kaulukou, Kahulu, Glendon, Nawahi, Wood, Pilipo, G. N. Wilikoki, Kahapula, Kupihea, 21.

            No na Mouo, Kaulahao, heleuma ma na awa pae 18,000 hooholoia.

            Hoopanee ia ka Hale a Poakahi hora 10.

            LA HANA 50 Poakahi Iulai 5 1880.

            Halawai ka hale e like me ka mau.

            Hope Peresidena Aholo ma ka noho. Pule ke Kahunapule. Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai o ka Poalima i hala a aponoia.

            Noi ke Kuhina Kalaiaina e hoopanee apopo hora 10 aponoia.

            LA HANA 51. Poalua Iulai 6 1880.

            Halawai ka Hale e like me ka mau.

NA PALAPALA HOOPII.

            Mai a Glendon mai makawao mai, he hoopii e noi ana e hookawaleia i elua Lunakanawai apana no ia apanaa. Haawiia i ke komite hookolokolo.

            Na Hanuna he hoopii mai ia D. Wah o Hookena Kona, Hawaii, e noi ana e haawi ia ka Palapala Sila Nu@ o kona aina.

            Ma ke noi, ua haawi ia i ke komite wae: Kuhina Kalaiaina, Aholo, Hanuna, Kaunamano.

            Na S. W. Kaai he hoopii mai Kona Hema Hawaii mai, e noi ana e weheia ke eke Leta ma Hoopuloa Kona Hema Hawaii.

            Ma ke noi ua haawi ia i ke komite wae. S W Kaai, Kuhina Kalaaiaina, Pilipo.

Mai a Wood mai Kohala Akau mai, he hoopii e noi ana e hookaawale ia i $1,500 no ke alanui mai Makapala a Honokane, waihoia ma ka papa.

NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

            Na Kaunamano he olelo hooholo e kauoha ana i ke komite waiwai e hoike mai i ka lakou hoike e plii ana i ka hoopii a Rev. S. Kaaua o Hamakua Hawaii.

            Na S W Kaai he heluhelu kanawai no ka wa mua, he kanakai e ae ana e hookaawale ia na laikini kuai kamano. Waihoia ma na rula.

            Na L Aholo he heluhelu kanawai e pili ana i na laina waea Teleparapa e hoohui ai ia Amerika, Hawaii, me ke aupuni o Iapana. Ua heluhelu ia ka bila no ke wa mua, waihoia ma na rula.

            Na Nawahi he hoolaha kanawai e huikala ana i ka Lunakula o Kau, Hawaii. No ka wa mua, ua heluhelu ia ka bila. Noi o Kaulukou a heluhelu elua ia, a kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu akolu ia i ka Poaono.

            Hapaiia ka noonoo ana i ka olelo hooholo a Kaanaana, e noi ai i $2,500 no ke kahua heihei lio o Ewa.

            Ma ke noi, ua hoopanee loa ia.

            Noi o S W Kaai, e hapai i na Hana o ka La.

NA HANA O KA LA.

            Heluhelu alua ana o ke kanawai e hoopae a kuai i ka opiuma ma Honolulu nei. Ua heluhelu pu ia na hoike a na komite.

            Ma ke noi ua kahea ia na ae me na hoole no ka hoopanee loa. Ma ka hoopanee loa Waila, Preston, Dominis, Parker, Kakela, Loke, Kamika, Jubd, Kunuiakea, Kaulukou, Kipikona, R Wilikoki, Hanuna, Wood, G. N. Wilikoki, Pilipo, S. W. Kaai, 17. Ma ka hoole i ka hoopanee loa S K Kaai, Kanoa, Kuihelani, Martin, Moanauli, Lilikalani, Hoapili, Keau, Kalama, Kauhulu, Glendon, Kaanaana, Aholo, Nahaku, Kalua, Nawahi Wahine, Kaunamano, Mahoe, Kuapuu, Kakina, Kahapula, Kupihea, 23.

            Ma ke noi ua kauoha ia e kakau poepoe a heluhelp akolu ia i ka Poalima.

            Hoomaha hora 12, hoomake hora 1.

            Heluhelu alua ana o ke kanawai e hoololi ai i ka pauku 780 o ke Kanawai Kivila. E pili ana i ka hoomahuahua ana i ka poe i kohoia e na Makaainana ma kahi mau apana ohi auhau o ke aupuni.

            Noi ke Kuhina waiwai e huopaanee loa aponoia.

            Heluhelu alua ana o ke kanawai e hoopaua ai i ka pauku 487 o ke Kanawai Kivila e pili ana i ka auhau alanui. Ua heluhelu ia ma ke poo ka bila a ka Loio Kuhina oia ke kanawai e hoohuihui ai i na auhau koloko.

            Ma ke noi, ua komite ka Hale no ka bila kanawai a ka Loio Kuhina. Aholo ma ka noho. no ka hoopaapaa i kekahi rula. Ua hoopau ia ke komite o ka hale. A o Aholo ma ka noho. Ma ke noi ua heluhelu pakahi ia na pauku o ua hoopau ia ke komite a hai ia aku la ka hale. Ua hooholoia ka bila me na hooponopono. Aponoia ka hoike. Hoopanee apopo hora 10. ((((5,10:25,6))))

MAIKAI KA HOI KA PAPA'

 

—A ME—

 

KA LAAU O KOU HALE!

 

NO HEA LA?

 

KAI NO HOI NO KAHI O

 

WAILA MA !

 

Nana aku no hoi ia la

            Ohi ka Io o ka Laau o Makawao

I ka ua mea hoi o ka nani o

 

Na PAPA !     Na PAPA ! !

 

—A ME—

 

NA PONO KUKULU HALE

 

O NA ANO NO A PAU

 

 

Aia ma ke kihi o na

 

ALANUI PAPU me MOIWAHINE,

 

HONOLULU

 

MALAILA E LOAA AI

 

E LIKE me ka MAKEMAKE

 

—NO KE—

 

KUMUKUAI MAKEPONO LOA !

 

 

PAPA, PAPA, PAPA,

 

Na Papa Huluhulu,     

Na Papa Manoanoa,

            Na Papa i kahiia

            Na Papa Kepa,

Papa Hole Keokeo,

Papa Hole Ulaula.      

 

 

NA LAAU, NA LAAU

 

Na Kua,

            Na Kaola.

            Na Aaho,

            Na Molina

            Na Peapea,

           

Pine Huluhulu.

            Pine i kahiia

 

NA Papa a me na Laau Ulaula !

 

            Pili ulaula,

            Pili Keokeo,

            Pani Puka,

 

Pani Puka Aniani,

Ipuka

Aniani,

Puka Olepelepe.

 

 

PENA O NA ANO A PAU

 

Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,

            Aila Pena,

            Aila Hoomaloo,

            Waniti, Pate.

 

NA LOKO O KELA A ME KEIA ANO @

 

Na Ami Puka Hale.    

            Na Ami Puka P@

ANIANI !

Pepa Hale a me na Lihilihi

 

E LOAA NO MALAILA.

 

PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA

 

            No ke Dala Kuike, e loaa ao na mea a pau i hai ia ae la, no ke Kumukuai Emi oa. O na kauoha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku ano ia lakou, e hooko koke ia no la me ka lawa pono. E kipa nui ilaila, i ka i ike oiaio.   905 tf ((((10:29))))