Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 28, 10 July 1880 — Na Misiona. [ARTICLE]

Na Misiona.

Helu 39. Ka hoomana Mahomed.t. Aole i hoomaloo ioa ii ka maliwai o Eupereta. Me be I» o» hoomaloo iki ia mamua ako »ei. Ua j hoii mn kekahi poe Mabon>eda i poe karis-; ti«no. ! Ak», i kei» manawa,ua piha hoa ka moliwai o EopeieU i ka wai. Ua ala hou ka mana hoomaau. Ua papa loa i» na Mahomed«, «ole e hult kekahi i kart»ti«no. Ina holi kekahi, e oki ia kona poo. Ua papa !oa ia ke ao ana i na M«homed» k« hoomana k»nstiano. Ua ata k» huho okt Aopum o Tureke ;a Eenunia. K« aepuni hookahi u t oluolo ia Toreke, » i kokaa i k» hoomau tm i kona kuoko» »nc. (m aole i koao» o EeeUm >a Toreke m«noa ako nei io» ua kahui» u aupuoi. a lilo i me» ole. Heth» kt komu e kei» hoha o

I Tureke īa Koelani. me ka hoa*a hoo »o» ike kanawai CH»ke. ke hu!ī Wekah» Maho- ; roe<iA i krissiano ? O Mahomeda o : Maset pa, i hookuke ut 'ko mai ka aina co na nuk*bik* eono. no ka hnii ar.a s karisti»co «a * e 13 EO e mnv Ak-», io!e malu kona noho ana. E hoo- { koke hou ia ana aku p*ha oia, e pephi ia 'oa | pāha* Aole nae i pio ka m«kemake o kekalhi poe Mthomedi eaohoo ka fcoom*a& k«risttano. Aoie hai he pooo ke pio ba pole īkaīka a na haipale e hoopauid keia maG& hoomaaa, e hoohiolo lo» is ke aapuni Mahomed9, me ka hoomana Mahomeda. £ pole hoi i kupaa me ka wiwo ole. me ke kapeke ole, na Mahomeda i iiio i poe karistiano. Aoseturta. He aupuni hoomau la ins hoomani iae ole la eke aopani- Ka hoomana katolika, ka hoomana anpuni. Ka , 1 hoomana Lotera kekahi hoomana iae ia. j ] Ane !tke iaua a eiua ma ka hoomaaa ana i | na hoo «ana e. Aia no na misionari euanelio, t hoao aua e ao i ke karistiano euauaiio. j ikaiua ioi nae ke keikea ana mamua 'ku nei. Aole i ae la ka lakou ao ana. Hoo- | maau ino ia lakou me ka poe i makemake e | aoia mai. Ua maha iki nae i ke»a manawa. | Ua ae ke aupuni e hele na kanaka ika hale o na misionari e ao ia no ka aoao kari set«ano euanaho. Aole nae iae ia ina keiki katoiika, me na keiki Lutera e hele pu. E aho iki keia. Ako, aloha ino oa keiki. Heaha ka pono ke hookuuia na makua, a e hoopaaia na keiki ma ka hoiepaahao? E m»u ka pule i hookuu iike ia, a e ae ia e knkalaia na eka- i Ifsia euanalio, me na luakini euanalio ma Auseteria e like me Itoiia, i3eritania, a me I Amenka Hui. Bakedadi. He kuianakauhale keia e ko- | koke ana ika muliwai Eupereta. He paa- ! hana misionari ko laila. He ludaio oia I mamua, wahi a na ludaio. He karistiano | nae oia i keia wa. ] A ikaika oia i ke ao ana i na ludaio, e hooiaio ana mailoko mai o ke kauoha kahiko, ua hiki io mai ka Mesia. Kapa na iudaio iua paahana nei, o Puka o Kumakaia, o Hamana ka enemi o na ludaio, o Amaleka ka mea kue ina luduo. o Aarale ka mea i oki poepoe ole ia. Ka pa'u oka īpubaka. Pela lakou i olelo ino ai iaia. Aia a ku keia kumu e haiolelo, hooho na ludaio, "He kanuka ino keia. Ke olelo mai nei oia, ua hik» mai ka \lesia, o lesu ia aua pepehi ka kakou iaia. " Hooikaika nae oia i ke ao ana ia lakou, e ku ana i kela la keia la ma kekahi hnle halawai ludaio e hai aku ana, * l Ua hiki mai no ka Mesia mamua loi. Ua pepehiia oia ena kupuna. Ua make a nla hou i kalahala no na iudaio, | ameko na aina e. E paulele oukou iaia i kplaia na hewa, i ola oukou, " Aua paulele no kekahi poe. E pule nui i huli nui na ludaio i poe manao io m iesu, T»netunega. Ma Kina Akau mamua holo iohi ka hona m:sionari inalaila. Hookahi wale no mea huli a bapetizoia. A lilo oia i koa no lesu.

Kafthele haioielo ka mision»ri. Uuku loa ka poe launa mai Kau mai ka wi, r»ui loa ka pilikia o na pake. Lilo ia i mea e ala ai na kan ika n imi i kn pono o ka uhane. Huli nui mni na pake, loaa 200 a oi na hoaluniu hou. Mohuahua na halawai ma nr. kau hale. Hele mai na kane na wahine na keiki na kupuna. Kekahi kupuna kane he 80 ona mau makahiki, ua makapo ma kekah! maka, ua haalele o»a i ka hoomanakii. Paa ka manao eimi i ke ola o ka uhane. Kana wa« hine ua 72 ona makahiki, Hele mau nae oia i ka halawai ine ka makau ole i ka ua me ka makani, no ka nui o ka makennke ia iesu. Pehea ka pue kahiko me ka poe ui ma Hawaii nei, ma he un a nnkani. a anu ma ka la pule, hele nui aue» ī ka halawai ? He hapa ka malamniama ma o keia poe pake, Ko lakou manno mamua. ekolu uhane, ehiku Inpu o ke kanak* hookahi, i keia wa nae olelo iakou hookahi no uhane. A makemake lakou e ola ia uhane ma o lesu 10. Pnulele lakou ia lesu. Ekoiu a iakou puie ana o ka la, elua tausani puie ī na kii mnmua; ua pau ia iesu ka mea nui. ka mea hoola, ke keiki ia a ke Akua; ua make oia i ola makou; ke Akua ka makua, i hana na mea a pau; haawi mai oia i kana keiki i ole e meke ka poe manaoio īaia. aka, e loaa ke ola mau loa; pela ka olelo a na pake. Mau no ka huli iiilii inuo maanei, he kanaka makapo, he keiki kane, he kaika--1 mahine, he luahine loa, ka īwaena o ka poe | huli; hele mai i eha mile iloko o ka ua me ] ka makani, e hookomo i* īloko o ka eka(esia. j He heiau hoomanaku kai hooiilo ii i lua- | kini no lehora. | He poe keakea nae i ka pono ma keia i wahi; oia ka poe kahuna katolika, hoomaI iimaii lak' u, haawi i ke daia i haniele keia | poe huli i na misiooari, a huli mamuli o ia-1 ■; kou. A ua Mo kekahi poe i ka hoowale-! wale ia. | Kupaa nae kekahi poe. olelo no iesu au; in» huli au mamuli o oukou na kihuna ka- ! tolik», ina e kau hou aku au ta lesu ma ke keaKoi aku ke kahuna kato!ika i kekahi keifcik*ne e heie i kaua kuia; hoole ke keiki ua heie au i ke kula, ua loai ia'u ka ike ke heluhelu nei ao i ka Bjtibi}«; ninau ke kahuna ka . Baibjia hcv. f Pane ke keiki, k» BaibaN o k* ek«ies>s o I-sj. P«ne ke kahun*, aole <>e e oia un i» ekUeiia. Aole ka w«u e oU ke m*n;oie i» i»so ? wahi » ke keikī. II» kekaht *»hi. ak»hi no » lohe &i p*ke i k« Imu olelo. Oii«lt n»e ī k* lohe »n»; hoopao no kek«hi poe 1 n* mta »no hoom».

namana, n* kiī pepa, na k>i lepo, elaa hom k» ioi&i o k« ana; pih* ka p* hnl.itr,u i na kane, i ua wahine, i na kei*i { ■' e a j hoo?ohe pono. | Kobe. Ai» oo ma iapana ks\hi o Kev j , Onmela Gu;ika; paakiki ko iaila poe ma- ? mua; palupalu nae na rn«o i keia wa. i Nut ka poe i a!« a hele i ka hihwa»; 300 | kanaka ma kek»hi h«law.n; nui na puka e f hamama ana a hiki i na pa»h»na ke komo ' » 10 ī n» kaoaii». Nui ke kuai ana i na boke kanstiano; he mea ka»i ka baibal» ma kekahi mao hale kaai; be mea hoa ia ka hewmakaokau ia *na 0 ke aianui no leho?a. j Ke ao nei na iapana, he hoomana maik»i I ka hoomana karistiano; he hoomana oi aku \ 1 na hoomana e; be hapa nae ka poe i hul { io a apo ma ka naau ia hooemna Ua iike ka nu» me kanaka Haw<»ii; ae no ua maikai ke Akua, ua maikai iesu. mai« kai ka bjibala, maikai ka pule. Aka, ne ae waha wale no keia, «ole maUina i ke Akua, aole hahai mamuli o lesu, aole huli t ka baibaia. He kahuna lapana. oia boi he kahunn iu-1 manakii. kukuiu oia i halawai; ao(e nae i j akoakoa na kanaka; he poe-uuku wale no j me ke kahuna me ona mau kokua; olelo ke I kahuna, ua hoopanee ka halawa) a ka la »popo. A noi aku i kekahi haiolelo karistiano e ao ia iakou ma ka hoomana kar<stiano; malia puha ua nianao io kekahi hapa. Okaiama. Ma lapana no. Ke hauie nei ka ua o ka uhane ma ia kihapai; e ala ana na kauaka e pule; he kan*ka. he oihana, he j wa hana mamua, he mea e waiwai nui m; | ua haule nae oia; a koho oia he oihnna e,; me ka wawae ia hana, hana ka wawae, hoo-! paa na iima i ka baibala, a heluhelu oin i kana wahine; he kumu hoohalike oia no na Hawaii, ka poe oihana ino, me ke kanu baka, kuai b?ka, kanu aw«, kuai nwa. puhi rama,kuairama, kuai opiuma, i mea e waiwai ai E haaleie ia mau oihana ino, e koho i mau oihana maikai; he kumu kula kekahi i, huli a manao io ia iesu. e paipai ana ia hai e huii mni. Kahea ia na misionari o Okaiama e hele aku i na wahi e ae; peU kekahi mau hale kuai, me na kahuna lapaau he kii mai iakon i kekahi mrsion»ri « hele pu oia me lakou. He wahi halwwai mamu<», 300 kai akoa- j koa ma kekahi haie kula lapnnn; haio.'eiono! ka misionari hele ka misionari i na haiemai f u& piho na keena i ka. poe mai o kela ano, > keia ano, na makapo, na 1010. na mumuu | na iepera. 1 j Kamailio no ka misionari me kona kokua j me lakou a haawi aku i na pahpala karistiano me ke noi ana e lilo ia i mea e ola J i ko lakou uhane. ; He aha huli karistiano kai kukulu ia e na j L-.pana ma ia knlanakauhale. Nui na lala j na kahuna lapaau, na kumu, kn poe koai. Huli ana lakou i na kanawai o ke Akua, e kauoha ana e malama i ke Akua nui, e j aloha kekahi i kekahi. e huli i ke ano o ka ; hoomana k;»risiiano. j He ana maikai keia e hoala ia ma Hawaii 1 nei; holo iki no ka pono knristiano ma iapana. i Aina Zolu. Ma Aferika Hema. Ua ho-1 lo uo ka pono mamua, ako, nawai la i keakea i keia wa ? Cetewmo ke 'lii inamu&, aka ua lohe no kakou nona. He alii kaua ia, kaua aku oia i ko Beritania. Kaua īkaika ua lilo nae oia | i pio aia ke paa la i ka hale piahao o Beri-! tania. He haumana kem ;ilii na na misio- J nari, a oluolu no oia i kmohi ia (akou me ! ka lakou ni:ui hana, ua liio nae oia mahnpe ! iho i enemi. « hoowahaweha ia lakon, a keake» i ka lakou hana. ua like paha me la ko kakou Moi, he haumana mamua nn na mision sri, a oiuoln no la lakou, pehea nae ! i keia wo? Ane i ka hana a na mi-i sionari E pule nui na haipuie no na lii 1 elua i ano hou, a kokua i ka holo ana o ka I pono io. Afebika Waena. Ka miaiona ma ka Loko Vikoria Nianeza, Metesa, oia ke 1 ii o ia wahi, oluoiu oia i na misionari mun no ka ekalesia Beritinia, koku>i no, ae no i na haiawai, p»ipai i kona poe kanaka, e hele i ka halawai. ) Mahope iho, ma lune p*ha, puka ilaila ! he mau misionari Katohka me na pu, na j pahi, ka paula. na lole koa r«a mea a Mete- 1 sa i makemake ai. Aole emo, a hoomaka j lakou e kue i na misionari mua. Hele la-1 kou i ka halawai ma ka hale alii, ninau ke | ahi, aole anei oukou e hoomana ia iesu? Pane iakou me ka ikaika nui. 44 aole makou i hui ine na kumo Protestane, na misionari Beritania, he poe wahahee lakou. Ka•imaha a pilihua ke 'lii me kona mau aiii, heaha 1j ka hope. A aia ma ke alanui he 16 kumu Kntohka hou no ia wahi, nui na wahi kaawale tna Aferika waena, »ole misionari, | oo ke aha ka hele ole o na Katolika ilaila. | He hana ino loa ma kahi e pili ana i ka | muliwai o Nigesa m» Aferika, oia ka pepe. ! hi ana i na mahoe i ka wa i hanao m ai, elua kaikamahine he mao mihoe. He maa makua Kamtiano ko laua, aole makemake e make laua. Aka, paa loa ka manao o na makamak» pegana e m*ke laua. Ma k» hooikaika loa ana o k» misionari. ua kaiii la n* keiki, a Uwe la malana o na moko a pela laua i pakele ai i ka make. Na Iliiini o Amehia Akao. Aole llikini hew» i», llikini k» pono 250,000 a oi iki »ku paha k<i nui o n » Uikini ma Amerik« Ak*u. O kek«ht hapilua, ua iike ia me k» poe naiupo, n«»o»o ke k»hiko »n». Ann n«»opo n*e kekahi h-p*lu». he laW ili me k» halohulu Uk»u. Pen« ī« ka heīeheUn». p»»pu ke poe in» hulo. lo.hi ka Imoho i kip» i», •' at liikini hihiu. M

: nui no na kuma nana e to ana i na llikini, 350 kola o lakou. 40.000 ka i ske i ka he'nhelii. hc mA» ek!iles<a hoi. S iMkini hihiu, he honinnna no ko lakoa, • be ehane nui ko lakoo akua, he mea ano io« !ie maka ole Wa » hana i ke ao nei, wahi a : | 3 fccu. A o ka la me ka mahina. he maa | hoahaoau 9 p«hi ko laua, na brahanao o }ka la t wela l»k«>u n* e ka ld ' na heahanau nae ! o ka mahioa, ua anu loa, me kn hao lakou, pau nae lakou a pau i s»i pepehi i«. e kekt« 'hiiHohaeokekuU A peia i pakele ai kanaka ika *rela o ka ]a, a i ke anu i ka mahma. Aia a ua ma>. kuhi iakoa. he Uikini m*i ma ka Uni e uwe ani, A o ke I kaiakahīnaiii. no na waimaka ia o na «ne!a | e kahe ana no ka make o kekahi ilikiai. N",i kauka ilikioi. Ane like iakou me na kauka hoomanamana Hawaii, iapaau no me na mea ulu kekahi. a ma na mea hoomanaoiana kekahi. aahu lakou 1 ka ili bea me na maka hook»msni Scc. A hele aku me ko lakou aiau men lapaau no, me kanaka Ha. waii. 0» nne kekahi poe ona llikini i ! poe Karistiano. 1 P' u '-