Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 29, 17 July 1880 — Page 4
| This text was transcribed by: | Ruth Horie |
| This work is dedicated to: | Masanori Horie |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.
Da@a Kuike ka Rula
KOMITE HOOPONOPONO.
Sam’l Kaaikaula,
Hezekia Aea.
POAONO, IULAI 17, 1880.
Nalowale a Loaa.
LOST AND FOUND.
White Robes, p. 11.
1
He keiki hipa au.
Ua auwana nae,
Ua pololi a anu no.
A ane maule ae,
Ike Iesu, imi ia’u.
I ka mea liilii,
Ma na kula, ma na puu;
Aloha nui e.
2
Loaa au la ia Iesu;
Oli, oli e.
Lawe oia a kai pu,
Kai malie nae,
Oawu pu no ke oli ae
Me ke Kahu nei
No ke komo hou ana’e
Ma ka pa maikai.
3
E ia au ke ai nei no
Ma ke kahawai;
Ma ke kula omaomao,
A maona e,
Ole au pololi hou,
Ole makewai.
Paa mau au la ia Iesu,
Oia kuu kiai.
HAWAII.
Haawina Kula Sabati.
HELU 5. SABATI AUG. 1, 1880.
KUMUHANA.
Ke kahea ia’na Aberahama. Pauku Baibala. Kin. 11; 31, 32. 12; 1-10
31 Lawe ae la o Tera i kana keiki ia Aberama, a me kana moopuna ia Lota, ke keiki a Harana, a me Sarai kana hunona-wahine, o ka wahine a kana keiki a Aberama; a haele pu mai la lakou mai Ura mai no ko Kaledea, i ka hele ana ma ka aina o Kanaana ; hiki mai la lakou i Harana, a noho iho la ilaila.
32 O na la o Tera, elua ia haneri makahiki a me kumumalima : a make iho la o Tera ma Harana.
OLELO mai o Iehova ia Aberama, E hele aku oe mai kou aina aku, a mai kou poe hoahanau aku, a mai ka hale o kou makuakane aku, a hiki i ka aina a’i e kuhikuhi aku ai ia oe.
2 A e hoolilo au ia oe i lahuikanaka nui, e hoomaikai aku hoi au ia oe, e hookaulana hoi au i kou inoa, a e lilo oe i mea e pomaikai ai.
3 E hoopomaikai aku hoi au i ka poe hoomaikai ia oe, a e hoino aku au i ka mea hoino ia oe, a ia oe e pomaikai ai na ohana a pau o ka honua.
4 Hele aku la o Aberama e like me ka Iehova i olelo mai ai iaia ; a hele pu o Lota me ia. He kanahiku kumamalima na makahiki o Aberama, i kona wa i hele mai ai mai Harana mai.
5 Lawe ae la o Aberama i kana wahine ia Sarai, a me Lota ke keiki a kona kaikuaana, a me ka waiwai a pau a lakou i hoiliili ai, a me na ohua a pau i loaa ia lakou ma Harana ; puka mai la lakou e hele mai i ka aina o Kanaana ; a hiki mai la lakou i ka aina o Kanaana.
6 @ Kaahele ae la o Aberama i ka aina, a hiki aku la i kahi o S@kema, a ka laau oka o More. E noho ana no na mamo a Kanaana ma ia aina ia manawa.
7 Ikea ae la o Iehova e Aberama, i lai la ia, E haawi aku no wau i keia aina no kau poe mamo : malaila oia i hana’i i kuahu no Iehova, ka mea i ikea o ia.
8 Hele aku la ia mai ia mai ia wahi aku a ka puu ma ka hikina o Betela, a kukulu iho la i kona halelewa, o Betela ma ke komohana, a o Hai ma ka hikina : malaila oia i hana’i i kuahu no Iehova, a hea aku la ia i ka inoa o Iehova.
9 Hele hou aku la o Aberama e neenee ana i ke kukuluhema.
10 @ He wi ma ia aina ; a hele aku o Aberama ilalo i Aiguputa e noho malihini malaila, no ka mea, ua nui loa ka wi ma ka aina.
Pauku Gula. Kim. 12 ; 3. Huupaanaau me p. 1, 2.
Manao nui. Ka hele karistiano, he hele ia mai keia ao ino aku a i Kanaana hou.
Na heluhelu la. 1 Kin. 11 ; 1-9, 27, 32. 2 Kin. 12 ; 1-20. 3. Heb. 11 ; 8-9. 4 Oih. 7 ; 1-8. 5 Rom. 3 ; 1-18. 6 Gal. 3 ; 1-14. 7 Kin. 17 ; 1-8.
Mele. ”Kanaana.” Lei Alii, p. 139.
Pule i ku a naue mau aku i ke Kanaana hou.
Ka Wehewehe me ka Ninau ana.
Ma ka hoomaka mua ana e hooulu lahui kanaka ehia paa mare? Me ka hoomaka hou ana e hooulu lahui kanaka ehia paa mare? Owai? Owai? Mahea ko lakou hoomaka ana e hooulu lahui? Ma ka papu paha malalo ae o Aserata ma Aremania. Noho pu no mamua ma kahi hookahi e laha liilii ana ma ka hikina a hiki i ka muliwai o Euperate, a i ka papu o Sinara ma Asuria.
Ma ka noonoo ana o ka poe noonoo o Nimeroda ko lakou poe. Kim. 10 ; 8-10.
Wahi a kekahi kaao kahiko. Ua olelo ke Akua ia No@ e pa pai i na kanaka e ku a hele aku i na aina e aku. Mai noho akoakoa ma kaho hookahi. Aole nae i hoolohe Nimeroda me na kanaka. Paa ko lakou manao e noho pu ma kahi hookahi e laha liilii ana. Ua hiki lakou i kahi papa. Ua nalo paha ka piko o Arerata. Aohe mauna kiekie i ikeia. I loaa kahi kiekie i ikeia ina he poe auwana, kukakuka lakou, a hooholo, e kukulu i hale pakui, hale anuunuu a kiekie loa. Mok. 11.
Pehea la i hookahu’i ia’i ko lakou manao? Nana mok. 11 ; 5-9. No ka like ole o na olelo aole pono ke noho pu ma kahi hookahi. Nolaila, o ke poe o ka olelo like hele kekahi i ka hikina. Kekahi i ke konohana. Kekahi i ka akau. A kekahi i ka hema. I akaka na wahi e hele ai lakou, e nana i ka mok. 10. Ko Iapeta ma ke komohana ma Europe. Ko Sema ma ka hikina ma Asuria, Media, Peresia, Gibeta, Kina, Iapana, Hinedu &c. Ko Hama ma ka hema, ma Aferika, &c. Aole paha he nui na olelo nui mamua. Mahope iho ka mahuahua ana o na olelo. Olelo Hawaii kekahi.
He poe mamo oukou na wai? Nawai na haole keokeo? Nawai na haole eleele? Nawai na pake? Na Ilikini? Na Iudaio? Na wai Aberahama? Hai mai i ke kuauhau o Aberahama. 1 Sema. 2 Arepakada. 3 Sala. 4 Ebera. 5 Pelaga. 6 Reu. 7 Seruga. 8 Nahora. 9 Tera. 10 Aberama. Ehia hanauna? Mai Adamu a Noa, ehia hanauna? A hui pu me keia, ehia? Mai ia Adamu a noa, ehia makahiki? 1056. Mai ia Sema a Aberama ehia makahiki? Ane 400 paha. Ua like ka nui o na hanauna. Like ole nae ka nui o na mak. No keaha ka like ole? No ka hoopokole ia o ke ola’na o kanaka mahope o ke kaiakahinalii.
Hanauia Aberahama B.C. 1996, elua makahiki mahope iho o ka make ana o Noa. Ma Ura kona home. O Orepa ka inoa ma keia wa e kokoke ana ia Euparete.
Mok. 11 ; 31. Owai Tera? Owai Aberahama? Owai kekahi keiki a Tera? Harana? Owai ke keiki a Harana? Owai ka wahine a Aberama? Aha Tera ia Aberama ma? No keaha kona lawe ana ia lakou i kahi e? 12 ; 1. Na ke Akua i kauoha e lawe ia ea. Mai hea aku ka haele ana? Heaha a mahea Ura? Mahea Kaledea? E hele ana ihea? Mahea Kanaana? A hoomaha mahea? Harana aia no ia ma Mesopotamia mawaena o Turia me Asuria.
P. 32. Ua hiki anei Sera I Kanaana? No keaha ka hiki ole? Ehia ona mau makahiki?
Mok. 12 ; 1. Heaha ka Iehova kauoha ia Aberama? E hele mai hea aku a ihea?
P. 2, 3. Heaha ka Iehova mau olelo hooluolu, a hoohauoli ia Aberama?
P. 4. Hana anei Aberama e like me ka Iehova kauoha? Owai ka i hele pu? Lota wale no anei?
Ehia o Aberama mau makahiki i ka wa i hele ai oia mai Harana aku? Ehia makahiki ma Harana? Elima paha.
P. 5. Heaha ka Aberama i lawe pu ai, a ku a naue pu aku i Kanaana? Pehea ka loihi mai Harana a Kanaana? Ehia hoi la a hiki ilaila?
P. 6. Kaahele Aberama mahea? a hiki ihea? Mahea Sikema? Owai na kamaaina ma Kanaana? Owai hoi o Kanaana?
P. 7. Owai ka i ikeia e Aberama? Heaha ka Iehova olelo hoolana ia Aberama? Heaha ka Aberama i hana’i no Iehova malaila?
P. 8, 9. Mai Sikema a hea i hele ai Aberama? Mahea oia i kukulu ai i kona halelewa? A heaha kekahi hana ana malaila? A malaila aku a ihea?
p. 10. Heaha malaila? A no ka wi hele Aberama ihea? Aigupita heaha, a mahea ia?
Mele. ”Auwana e.” Lei Alii, p. 88.
Na Ninau a na Kahu.
Na Kane. Na kahea. Hai mai i na kahea a Iehova ia Adamy, ia Kaina, ia Noa, a ia Aberahama. Mahea Aberama i ka wa i kahea ia’i oia? Kahea ia oia e aha? He mamo oia nawai? Heaha ia oia e aha? He mamo oia nawai? Keaha ko ke Akua manao i kona kahea ana ia Aberama? E hoolilo oia iaia i makua nowai? Heaha kana hanauna? Ios. 24 ; 2. I ole e pau loa kanaka i ka hoomanakii hookaawale ke Akua i ka ohana hookahi, oia hoi ko Aberama i ohana hoomana ia Iehova, a mailoko mai o na e puka mai ai ka Mesia nana e hoola i ko ke ao nei.
Na Wahine. Owai ka inoa o ka wahine mua? Owai na wahine e ae i hai ia mai ai na inoa? Ua akaka anei ka inoa o ka Noa wahine? Ka wahine a Sema, akaka anei kona inoa? Owai ka inoa o ka wahine a Aberama? Ka Lota wahine, owai kona inoa? Owai ka i hele pu me Aberama i Kanaana? Owai ka i hoomaka e hele i Kanaana e make e? E aha ana Tera i ka wa i make ai? Nui anei ka poe i hoomaka e hele i ka lani a puka ole aku ilaila no ka noho nanea ana ma ke alanui? Hai mai Luk 13 ; 24 Pil. 2; 12. Heb. 2; 3, 4; 11.
Na Ui. Ehia hanauna mai Sema a Aberama? Ehia makahiki a pau o Sema? A o Noa? Owai ke poo o ka poe hoomaloka? Nimeroda. He mamo oia nawai? Pa@pai oia i na kanaka e kukulu i ka hale aha? No keaha? Pehea ke kiekie? Ehia mile mai nei a i ka lani? Hiki anei ke kukulu i hale a hoopa kona piko i ka lani? Naaupo ea. Owai kekahi poe naaupo? Ka poe e kukulu ana pehea? Hai mai Mat. 7; 26, 27. Ua aha ia kela hale pakui?
Na Pokii. Ehia keiki a Noa? Ma keaha i make ole ai lakou i ka wai nui? Ehia paa mare i puka iwaho o ka halelewa? Eha. Na ka paa hea kanaka Hawaii? Na ka Sema. Kahea ke Akua ia Aberama e haalele i kona aina hanau a ku a hele aku ihea? Kahea ke Akua ia oukou e haalele i keaha? A e hahai mamuli owai? A e hele aku ihea? Ua ae anei oukou? Eia ka wa e ae ai. E ku ano a hahai ia Iesu a hoopili mau ia ia.
Mele. “Ka Lani.” Lei Alii, p. 89.
Pule i ku koke ae a naua i ka lani.
Haawina no Aug. 8, Kin. 13; 1-10.
Moolelo o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Paeaina, Iune, 1880.
La akahi, Poalua Iune 1. Halawai ka Ahahui Euanelio e like me ka hoopanee ana, ma ke keena halawai o ka luakini o Kawaiahao.
Koho ia o Rev S E Bihopa i lunahoomalu.
Koho ia o Rev A O Polepe a me Rev S W Papaula na kakauolelo.
Na lala i hiki mai.
No ka Ahahui o Hawaii Hikina.—Rev T Koana, Rev J S Kalana, Rev J H Pahio, Rev J N Kamoku, Rev A O Polepe; na elele, P. Haupu, Kawai.
No ka Ahahui o Hawaii Komohana.—Rev S C Luhiau, Rev G P. Kaonohimaka, Rev S W Papaula na elele, W A Mio, Kaiooni, W Kaholoaa, D Kanui.
No ka aha lunakahiko o Maui.—Rev W P Alekanedero, Rev D Puhi, Rev S Kauwe, Rev J K Iosepa, Rev O Nawahine, Rev A Pali, Rev S. Paulo, Rev J Hanaloa, na elele, Naonohielua, Lono, Kauka, Kahaualu.
No ka Ahahui o Oahu.—Rev L Smith, D. D., Rev C M Hyde, D.D., Rev H Binamu, S E Bishop, Rev H H Paleka, Rev M Kuaea, Rev J N Paikuli, Rev S Waiwaiole, Rev S Paaluhi, Rev J W Kaapu, Rev J Kekahuna, na elele, J Kamana, T Kaehuaea, J Kaiaikawaha, Koekoe.
No ka ahahui o Kauai.—Rev J W Kamika, M.D., Rev J H Mahoe, Rev J B Hanaike, Rev J M Kealoha, na elele, H W Kaluahi, B K Holi, D Keaweamahi.
Na lala ku mau.—Rev D Baluina, Hon E O Holo, Rev W Frear, Rev T H Rouse.
No Maikonisia.—Rev J H Taylor, Rev R Maka, Rev D Kanoho, Rev D Kapali.
Ua koho ka lunahomalu i na komite mau, oia keia:
Komite imi hana, T Koana, J N Paikuli, J B Hanaike.
Komite no na Halawai haipule, M Kuaea, H H Paleka, S Waiwaiole.
Komite no ka Hoike makahiki o ka aha, C M. Hyde, D.D.,, L Kamika, D.D.., J H Mahoe.
Komite no na Papa helu, J Waiwaiole, S K. Kauwe, J N Kamoku.
Komite no ke pai ana i ka moolelo, H H Paleka, H Binamu, S W Papaula.
Hoike a ke komite Imihana.
1 E hoomaka ia ka halawai o kela a me keia la me ka hapalua hora haipula.
2 Na hoike makahiki o na ahahui mokupuni.
3 Na hoike makahiki o na ekalesia o kela a me keia ahahui euanelio.
4 Hoike o na papa helu o na ekalesia.
5 Hoike makahiki o ke kula misiona.
6 Hoike makahiki a ka Puuku a me ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii.
7 Koho ana i ka Puuku a me Kakauolelo, a me na hoa o ka mahele ekolu, o ka Papa Hawaii.
8 Na olelo hooholo no ke poe i make.
9 Na mea e pono ai ka hana kuloko.
10 Na hana Kristiano iwaena o na Pake a me ka Poe Gilibati e noho nei iwaena o kakou.
11 Ka hebedoma haipule, a me ka la haipule no na kula no 1881.
12 Ka wa halawai no keia makahiki ae.
Ua heluhelu ia na hoike o na ahahui o Hawaii Komohana, Oahu a me Kauai, a me na Papa helu o na ekalesia he kanakolu kumamalima.
La hana elua, Poakolu, Iune 2.
Heluhelu ia na hoike o na ekalesia o na ahahui o Kauai a me ko Hawaii Hikina, me ka papa helu o kekahi mau ekalesia eono, a me ka hoike makahiki o ke Kulahanai o Hilo, me ka hoike o ka aha lunakahiko o Maui.
Hapai ia ke kumuhana 9, na mea e pono, ai na hana kuloko, a ua koho ia o W P Alekanedero, T Koana, J N Paikuli, M Kuaea, a me A O Polepe he komite nana e hoomakaukau i palapala noi i ka Moi ma ka inoa o keia ahahui, a i ka Ahaolelo kekahi, aole make hoonoa i na waiona, a aole make a kuai ia ka opiuma na ka leikini.
La hana ekolu, Poaha, Iune 3.
Heluhelu mai ka Hon E O Holo, Puuku o ka Papa Hawaii, i kana hoike. Haawi ia i ke komite nana e noonoo, oia o J W Kamika, J W Kaapu, R Puuki, a mamuli o ka lakou hooholo ana ua apono ia.
Heluhelu o Rev C M Hyde i ka hoike makahiki o ke kula misiona.
Heluhelu mai o Rev H Binamu i kokua ia e Rev S E Bihopa i ka hoike makahiki o ka Papa Hawaii, a ua haawi ia na na komite e noonoo, oia keia: No ka oihana kuloko, R Maka, G P. Kaonohimaka, R Puuki; no ka oihana kuwaho, W P Alekandedero, J M Kealoha, J S. Kalana.
Hooholo ia e noi aku i ka aha euanelo o Oahu e lawelawe lakou a hoomakaukau no ka hookahuna ana ia S Kahea mamua ae o kona hono ana he misionari i ka Paeaina Gilibati.
Koho ia ka Hon E O Holo i Puuku no ka Papa Hawaii, koho ia ka Rev A O Polepe i Kakauolelo no ka Papa Hawaii.
Koho ia ka mahele ekolu e ka Papa Hawaii, oia o Rev S C Damon, D.D., Rev J N Paikuli, Rev H Binamu, Rev S E Bihopa, Rev C M Hyde, D.D., W H Nailipelapela, E Kalauao, Hon H Walakahauki, J W Naukana.
Koho ia o Dr. Hyde i komite nana e hoomakaukau i olelo e hoike ana i ka mahalo o keia ahahui no na lawelawe ana a Rev H. Binamu iloko o na makahiki ekolu i hala ae n@i.
Heluhelu ia na Papa helu o na ekalesia o Kawaiahao a me Kaumukapili, a me ka hoike no na ekalesia o Oahu.
La hana eha, Poalima, Iune 4.
Heluhelu ia ka Papa helu o ka ekalesia o Waianae.
Malalo o ke kumuhana 10, hooholoia, ma ka noonoo o keia ahahui, he mea kupono i ka Papa Hawaii ke imi i ka misionari i ike i ka olelo Enelani a me ka olelo Pake i mea nana e hooponopono ka hana Kristiano iwaena o ka lahui Pake ma keia paeaina.
Hoike mai ke komite i koho ia e hoomakaukau i olelo noi i ka Moi, no na waiona a me ka opiuma, a ua hoapono ia ka hoike. Koho ia o T Koana, W P. Alekanedero, M Kuaea, a me J N Paikuli i komite nana e lawe aku ka palapala imua o ka Moi.
Ua apono ia no hoi ka hoike a ke komite no ka palapala hoopii imua o ka Ahaolelo, a ua kauoha ia e kope hou a hoouna aku imua o ka Hale.
La hana elima, Poakahi, Iune 7.
Heluhelu o Rev W P Alekanedero i ka hoike a ke komite nana e nana i ka mahele kuwaho o ka hoike a ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, a ua apono ia, oia keia. Ua huli ke komite i keia me ka makemake a me ka mahalo, ua ike kakou i ka nawaliwali o ko kakou Kakauleta, ua hoomanawanui nae oia a hana i ka hana kupono i ka mea ikaika, aole ia i ae mai e hemahema iki ka kakou hana no kona anawaliwali.
Ua maopopo me keia hoike makahiki, e holo ana ka hana a ka Haku imua, i na makahiki i hala, ua aneane poho ko kakou manaolana no ka lahui Nuuhiva, a ke pae mai ka leo hoolana o Kauwealoha, e wehe ana ke ao, a ua kokoke mai ka manawa e ko ai ka olelo, o ka poe i helele i a lulu i na hua me ka waimaka, e hoi mai lakou a ohi auanei i ka hua me ka hauoli.
Ma ka Paeaina o Gilibati ke mau nei ka lono o na hana a me ka maihi o na wai ikaika, aka, ke kukulu nei o Iehova i kona hae kue, e na ka p@ila ih@, no ka hiki ole ke hoolilo i oo palau, ua hoopau ia i ke ahi, na na hoi i na lohaloha e hooikaika ana iloko o na kula a e lohaloha e hooikaika ana iloko o na kula a e hoopiha ana i na hale hoomana i ke Akua.
Eia mai hoi na paahana hou elua mai Amerika mai a me kekahi hua mua o ko kakou kula Kahuna, he pono e hele lakou me ka manaolana e holo lanakila ka hana a ka Haku.
Ma ka Paeaina o Makala, he ano pa@aho na paahana Hawaii. E aho paha na paahana Hawaii ma na kihapai o Gilibati, a ua hai e lawelawe ma na kihapai ma ke Komohana aku.
E hoomaikai ia ke Akua no ka nani loa o kana hana ma ka mokupuni o Pinglap. E kali hoi kakou me ka manaolana i na hua maikai e puka ana mai ke kula hanai o Kusaie.
Eia hoi ua ao ka po ma ka Paeaina pouli o Mortock. Nani ka mana o ka olelo euanelio, aole o ka kakou kauoha e lilo ana kona aupuni a pau i ko kakou Haku ia Iesu Kristo.
Komite: W P Alekanedero
J M Kealoha
J S Kalana.
Heluhelu mai o Rev C M Hyde i ka olelo hooholo e pili ana no ko Rev H Binamu waiho ana i ka oihana Kakauolelo o ka Papa Hawaii, a ua apono ia, oia keia.
Ma ka ae ana ia ka Rev H Binamu manao e hookuu loa i ka oihana Kakauleta o ka Papa Hawaii, ke makemake nei keia aha hui e hoike i ko lakou mahalo no ka hoomanawanui, ka eleu, ka pololei o kana mau hana iloko o na makahiki ekolu i hala. Ke minamina nei lakou i ka nawaliwali o kona kino, e kue ana i kona hoomau ana ma ua oihana la, ke pule nei lakou i ke Akua e haawi iaia i ka hiki ke hoomakaukau i na buke hou no ka pono o ka lahui nana i kona lawelawe nui’na mamua. Ma na ano a pau o na hana no ka Haku, e hilinai ana lakou i ka makaala o kona kokua pu. Ma ka hana ponoi ana e hoolaa ai i kona akamai, mahalo o ka Papa Misionari Bosetona, ke hoike aku nei lakou i ko lakou mahalo mau me ka haawi ana i ko lakou kokua e like me ka hiki.
Heluhelu mai o Rev J S. Kalana i kana hoike no na olelo hoalohaloha no ka poe i make; aponoia me kahi mau hooponopono ana.
Heluhelu ia na Papa helu o kekahi mau ekalesia ekolu.
Heluhelu ia ka hoike a ke komite no na Papa helu o na ekalesia.
Heluhelu ia ka hoike a ke komite nana i nana ka hoike a ka Puuku o ka Papa Hawaii, penei ke ano o ka hoike: Ua nana makou i ka hoike a ka Puuku, a ma ka makou noonoo ua pololei a ua maikai mai ka mua a ka hope.
Hooholo ia, e noi ia ka Papa Hawaii e hoolaha aku no ka hebedoma haipule iloko o Ianuari 1881, a me ka la haipule no na kula.
Heluhelu mai o Rev R Maka i ka hoike a ke komite no ka mahele kuloko o ka hoike a ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, oia keia.
Ua nana a hoomaopopo ko oukou komite, i ka palapala a ke kakauleta no na hana pili kuloko o keia ahahui euanelo o ko Hawaii nei Paeaina, a ua hoomaopopo ia keia mau mea.
Akahi. Ka huinahelu o na dala o keia makahiki. Ua emi ka huina dala o keia makahiki mamua o kela makahiki, 800 a oi aku ka emi ana, o na haawina no na oihana kuloko ua emi no, aha aole nae ia he mea e pio ai ka kakou mau hana aloha no kakou iho, ke manao nei ko oukou komite, aia no iloko o na lala o keia aha ka manao uila e hapai i keia hana me ka eleu a me ka mikiala no keia makahiki e hele nei.
Elua. Na ekalesia nawaliwali. Ua kokua ka papa i keia mau ekalesia e like me ke noi o na aha mokupuni, e eha a oi i kokua ia e ka papa i keia makahiki, ke lana nei no hoi ko kakou manao, o na komite i koho ia e na aha mokupuni, e launa aku me na ekalesia nawaliwali, a e n@n@ni aku’na hoi i kekahi mau kuaua o ka hoolana manao maluna o lakou, i ulu mai a hoohua hou mai i na hua ohaha o ke kihapai, a hanai pono aku i na paahana nana e puunaue la ka berena o ke ola i waena o lakou, ke paipai pu ia aku nei no hoi na kahu oia mau ekalesia no keia manao hookahi no.
Ekolu. Na hipa kahu ole. No ka nui ana mai nei o na malihini i kono mai nei mai na aina e mai, o ka hahapnui o lakou, he poe pegana maoli no, aka, aole kakou i waiho hoohemahema ia lakou, ma na mea e pono ai ko lakou mau uhane. Ua makaala no me ka makemake e lilo lakou i poe karistiano oiaio.
O ka lahui o Gilibati. Ua pomaikai lakou, ma ka loaa ana, he mau hoa ko kakou i makaukau e kamailio ma ka lakou olelo, a ke hapau nei lakou ia hana iwaena o ko kakou lahui.
O ka lahui pake e uhi paapu nei i ko kakou mau mokupuni nei, aole no i loaa pono kekahi paahana kupono a makaukau ma ka olelo pake e hiki ai la hoi ke hapai i keia hana nui e waiho mai nei. Ua koku ia nae keia hana e kekahi mau paahana pake, e kaapuni nei e ko kakou mau mokupuni, ua manao nae ko oukou komite, he pono i na aha mokupuni, e koho i mau komite e kuka pu me na ona mahiko, a mahi raiki, no ka pono o na pake e noho nei, ma ke ano karistiano. Aka, alole i pio ka manaolana o ko kakou papa no keia hana, me ka manao e loaa na paahana kupono no keia apana hana a kakou.
Eha. Ua poho ko kakou manaolana no kauka Gulika no ko kakou makemake e hoi hou mai oia e hapai hou ka oihana kakauleka, aole na kakou e manao hewa aku, no ka mea, aole oia i hoole manawaino mai, aka ua paa oia i kekahi hana nui e pono ai na pake o Kina, a me na Iapana pu, aka, ke manaolana nei ko oukou komite, e kokua nui mai ana oia i ko kakou mau pake nei, ma kana oihana e hana la ma ia mau aina, oia hoi ka hoolaha palapala iwaena o ko Kina poe pake.
Elima. Komite kaahele. Ua lawelawe nui na komite i keia hana iwaena o na ekalesia o kakou, me ka ikaika ame ka makaala no hoi. O kekahi apana hana keia o ke ke kakau leta, aka, no ka nawaliwali, a me ka pilikia o kona leo, nolaina, ua ili maluna o ke komite keia hana, ke hoike aku nei ko oukou komite, o ko kakou kakau leta, ua hoonanawanui i na hana a pau o keia papa me ka mikioi nui, iloko o ka nawaliwali. Ke hauoli nei no hoi kakou, i ka loaa ana o ke kakau leta hou, he kanaka kino ikaika a eleu no hoi.
Eono. Na kula hanai. Aole he mea a ko oukou komite e kamailio ai no keia, o ka olioli a me ka mahalo, no ka holomua o na haumana o keia mau kula. Ke mahalo pu aku nei no hoi i na kumu no ka ikaika i ka hoonaauao ana i na keiki. He mea nae e kaumaha ai ka make ana o kekahi mau haumana kula.
Ke hauoli nei no hoi oukou komite, no keia mau huahelu. No ke kula hanai o Hilo, he 46 ka nui, 15 hoahanau, Kawaiahao, he 43 ka nui, 5 hoahanau, Makawai, 45, 1 hoahanau, o na kula o Waialua me Kohala, aole hookahi huahanau, mailoko ae o 88 haumana ka huinahelu o na haumana oia mau kula. O kekahi apana hana nui keia e pono ai na keiki ke maa lakou i ka hoopono mai ko lakou wa keiki mai.
Ehiku. No ke pai palapala. Aole mea a ko oukou komite e kamailio ai no keia, ke mahalo piha aku nei, no ka moakaka lea o na mea a pau i hana ia ma keia keena, me ka mikioi a pololei na mea a pau i hana ia e ke kakau leta o keia papa. Maanei ke hoopau nei ke komite i kona manao me ka mahalo.
Komite:
R Maka
R Puuki
G P Kaonohimaka
Heluhelu mai o Rev. A O Polepe i ka hoike a ke komite no ka hoike o ke kula kahunapule, a ua apono ia.
Oia keia. Elua lala o keia komite i noho aku ma na hoike o keia kula, i ka la 4 iho nei. O ke kolu o na lala, aole i hiki mai.
A ua nui ko maua mahalo i ka ike ana i ka holomua o na haumana ma na mea i ao ia. Ua loaa na ouli e maopopo ai ka hooikaika nui ana o na kumu o keia kua, me ka hoomanawanui a me ka noiau. Ua hala ka manawa kulanalana o ka manao no keia kula, a ua akaka kona hookahua ia ana a paa pono.
Olioli no hoi ka manao i ka ike ana ua launa mai ka Uhane Hemolele o ke Ahua iloko o na naau o na kumu a me na haumana, a e hoolawa ia ana ka hakahaka o na kihapai ekalesia o Hawaii nei, me ka hoouna pu ia ana o na paahana kupono i na aina pouli o Maikonisia.
E noi aku kakou a pau i ka Haku, i hoopiha mai keia kula i na haumana kupono, a haipule oiaio, mau kona holomua ana ma ka hoomakaukau ana i na mea nana e hapai i ka lamaku o ke ola mau loa iwaena hoi o na pae mokupuni o ka Pakipika akau nei.
Komite:
A O Forbes
O Nawahine
Heluhelu mai o Rev. R Maka he hoike no kana mau hana iwaena o ka poe Gilibati ma keia paeaeina, a ua noi ia e hoolaha ma ke Kuokoa. (Ua hoolaha mua ia.)
Hoike mai o Rev. Binamu i ka lono walohia no ka make ana o ka makua Misionari Rev. B G Snow; ma Brewa. Ma@e k@@ make ai, i ka la 1 o Mei.
Hoopanee ia a hiki i ka Poaha a @@ Iune 1881.
[Ua malama ia ka ahaaina a ka Haku e ka ahahui ma ka la Sabati, Iune 6, ma Kaumakapili; na Rev. C M Hyde me Rev. S. Waiwaiole i lawelawe i ka hana.
Ua haawi ia ka haiolelo makahiki no na oihana kuloko, ma ka olelo haole e Rev. T H Rouse, ma Kaukeano, Mei 30; a ma ka olelo Hawaii e Rev. A O Polele, ma Kawaiahao, Iune la 6. Ua haawi ia ka haiolelo makahkiki no na oihana kuwaho, ma ka olelo haole e Rev W L Jones, ma Kaukeano, Iune 6; a ma ka olelo Hawaii e Rev J B Hanaike, ma Kaumakapili, ia wa hookahi no.
LETA MAI IA REV. S. KAUWE.
ALOHA MAI.
Kuu kaikaina i aloha ia Rev. H. H. Paleka. Owau no kou hoa o ke koko hookahi. Aloha oe:
Aole e pio ke aloha i na waikahe he nui. Pela ke aloha ia oe e kuu kaikaina.
Ke hoomanao nei au i ko kaua makua aloha i hala aku la ma o, o kaua papa mahope aku ona. Ke hoomanao nei au no na olelo ao a ko kaua makua.
”E hui mai o Henry maloko o kou hipuu, a e hele olua mamuli o kuu wawae”. He olelo keia na ka elemakule i make aku la, a ke hele nei au mamuli oia olelo hoolana, ma Honolulu no keia olelo ana ia’u, he umi makahiki, aole i poina ia’u, a pela mau loa ke hooko mai Oia la.
E hoohalike ae ia kaua e like me ko ia la a e paa i ka kaua hana.
Ua lohe paha oe i na mea hou o keia mau aina ma ka waha o Rev J Kekela, a nana no i hai popolei aku ia oe, he oiaio no ia hai ana.
Ke malama nei maua he kula o na haumana mai na wahi a pau i makemake e lawe i ka aoao Porosetane, aole maluli o na kauoha a ke kanawai, mamuli o ka aoao pule i makemake ia e na makua, he 16 e noho nei ma Hakanohi, 6 kaikamahine, 10 keikikane, eha hoike ana o keia kula imua o na Kiaaina o Nuuhiva nei; a ua haawi makana lakou i na haumana, he 16 haumana 16 mea hoolioli, a hoolana manao.
I ka mua o keia makahiki, ua haawi na makua i dala no ka hale kula he $140, a he $100 no ke aupuni, a na na makuahine Mrs. K. Kauwealoha a me Mrs. N. Kekela 62.00, 62 + 100 + 140 = 302.00, a ua paa loa ka hale. Ka loa 37 kapuai laula 15 kapuai, kona lilo a pau $302., he papa kona mau wahi a pau.
E haliu ae oe i na la o kou mau makua no ka makahiki 1832. He wa hohonu ia o na hana ino a pau, a i keia wa ke ano civila ka noho ana, a me ka manao ana o kekahi poe.
He mau kanawai, he mau hale laau, he mau aahu haole, a ke uku nei ke aupuni Farani i na kumu kula e like me ko Tahiti me ko Oahu, ma ke dala maoli, a ke hoopai nei ke Kiaaina Farani i ka poe ona, a me ka poe aihua, a me ka poe pepehi hala ole, a ma keia mau helehelena hoailona. E nana aku kaua i keia mau ae ana, e noho iho au ma keia aoao, a malaila oe, e pule oe, e noi oe, e imi oe, e kikeke oe, a pela no hoi au maanei.
E hoomanao i ka olelo paipai a ko kaua makua, a na ka Makua o ka lani e nana mai ia kaua.
O kuu aloha a me kuu makemake a pau, mamuli o ka hana a ka Haku.
E ola kaua i ke Akua. Owau no kou kaikuaana iloko o ka Haku.
Mei, 1880. S. Kauwealoha.
Kauka O. S. Cummings, M. D.
HOMEOPATIKA
Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa,
”KULU WAI LIILII”
Ua hoi mai nei oia, a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau i akakou. Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia was ma kahi o Mr. Wm. G. Irwin, ma ke kihi o na alanui Papu a me Bertania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano. 888 tf
CHRISTIAN GERTZ
Mea Hana Buti
ME
KAMAA MAOLI!
Alanui Papu, makai o ke Keena o Lui & Dickson
KE HAI AKU EI OIA I NA MEA A PAU,
Ua hoi mai oia mai Kapalakiko mai,
Ilaila Oia i ohi kino mai nei i na waiwai
nani a paa o kana oihana, a ke
waiho ia aku nei no ke ku-
ai ana no na kumukuai
o ka manawa
HE MAU WAIWAI PIHA O NA BUTI
Na KAMAA HAAHAA a me na ano kamaa
No na Lede. Na Buti, na Kamaa Haa-
haa a me na ano kamaa e ae a pau
no na Keonimana
NA BUTI & KAMAA HAAHA!
A ME NA ANO KAMAA E AE A PAU
NO NA KAMALII!
NA KAMAA O NA ANO HE NUI
O NA KAMAIKI OPIOPIO.
O neia mau mea a pau ua hanaia me ka akamai loa a me ka paa o na ano hou loa, a ke hoola ia aku nei ia mau mea e like me ka mea i olelo ia.
E lawe ia no na kauoha mai na Mokupuni me ka mai @@ me ka @@@@.
Sm942