Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 29, 17 July 1880 — Moolelo o ka Ahahui Euanelio o ke Hawaii Paeaina, Iune, 1880. [ARTICLE]

Moolelo o ka Ahahui Euanelio o ke Hawaii Paeaina, Iune, 1880.

j La akahi, Peaiaa iaoe 1. Haiawn ka i Ab*boi Eoaoeiio e like roe ka hoopaeee aoa, mt ke keeoa hahwai o ka laakioi o Kawai* abao. Kobo la o Rcr S E Bibopa i luaaboocoaiu. Kobo ia o Rer A U Poleoe a me Kev S W Papaula oa kakauoleio. Na iaia i biki mai. No ka Ababui{o Hawaii Hikioa.—Ke? T Koana, Rev J S Kalaoa, Rev J H Pahio, Kev J N Kamoku, Rev A O Po'epe; oa eiele, P Haupu, k'awai. No ka Ahahui o Hawaii Komohaoa.— Rev S C Luhiau, Rev G P Kaooohimaka, Kev S W Papaula na elele, W A Mio, Kaiooui, W Koholoaa, D Kanui. No ka aha iunakahiko o Maui.--Kev W j P Alekaoedero. Rev D Pubi, Rev S Kauwe, j Rev J K losepa, Rev O Nawahioe, Kev A j Pah, Rev S Pauio, Rev J Hanaloa, na ele- | le, Naonohielua, Lono, Kauka, Kahau- j alu. No ka Ahahui o Oahu.—Rev L Smith, i D. D., Rev C M Hyde, D.D., Rev H Bioa. | rau, S E Bishop, Rev H H Paleka, Rev M | Kuaea, Rev J N Paikuli, Rev S Waiwaioie, | Rev S Paaluhi. Rev J W Kaapu, Rev J I Kekahuna, na elele, J*Kamana, T Kaehuaea, J Kaiaikawaha, Koekoe. No ka ahahui o Kauai.—Rev J W Kamika, M.D., Rev J H Mahoe, Rev J B Hanaike, Rev J M Kealoha, na elele, H W Ka- j luahi, B K Holi, D Keaweamahi. Na laia ku mau.—Rev D Baiuina, Hon E 0 Hoio, Rev W Frear, Rev T H Rouse. | No Maikonisia.—Rev J H Tayior, Rev R ; Maka, Rev D Kaooho, Rev D Kapaii. i Ua koho ka lunahomalu i na komite mau, ' oia keia: I Komite imi hana, T Koana, J N Paikali, j J 13 Haoaike. | Komite no na Halawai haipule, M Kua-1 ea, H II Paleka, S Waiwaiole. Konute no ka Hoike makahiki o ka aha, C M Hyde, D.D.„ L Kamika, D.D.„ J H Mahoe. Ivomite no na Papa helu, J Waiwaioie, S K Kauwe, J N Kamoku. Komite no ke pai ana i ka moolelo, H H Paleka, H Binamu, S W Papaula. Hoike a ke koome Imihana. 1 E hoomaka ia ka halawai o kela | keia lame ka hapaiua hora haipuie. i 2 Na hoike makahiki o na ahahui moku- j puni. j 3 Na hoike makahiki o na ekaiesia o ke- | ia a me keia ahahui eunnelio. 4 Hoike o na papa heiu o na ekalesia. j 5 Hoike makahiki o ke kula misiona. | 6 Hoike makahiki a ka Puuku ame Ue | Kakauoleio o ka Papa Hawaii. | 7 Koho ana 1 ka Puuku a me Kaknuolelo, | a me na hoa o ka mahele ekolu, o ka Papa j Hawaii. 8 Na olelo hoohoio no ka poe i make. i 9 Na mea e pono ai ka hana kuloko.. | l(J Na hana Kristiano iwaena o na Pake ? a me ka poe Giiibati e noho nei iwaena o ; kakou. » | 11 Ka hebedoma haipule, e me ka la hai- j pule no na kuia no 1881. J 12 Ka wa halawai no keia makahiki ae. Ua heluhelu ia na hoike o na ahahui o Hawaii Komohana, Oahu a me Kauai, a ire na Papa heln o na ekaiesia he kanakolu kumamalima. La hana elua, Poakolu, luoe 2. Helukelu la na hoike o na ekalesia o na ahahui o Kauai a ine ko Hawaii Hikioa, me ka papa heiu o kekahi mau ekalesia eono, a me ka hoike makahiki o ke Kulah»nai o Hilo, me ka hoike o ka aha iunakahiko o

Alaui. Hapai ia ke kumuhnna 9, na inea e pono, ai na hana kuloko, a ua koho ia <* W P Ale kanedero, T M Paikuli, M Kuaea, a me A O Polepe he koroite nana e fcooma« kaukau i palapala noi i ka Moi uia ka inoa o keia ahahui. a i ka Ahaolelo kekahi, aoie make hoonoa i na waiona, a aole make e kuai ia ka opiuma ka leikioi. La hana ekolu, Poaha, lune 3. Heluhelu raai ka Hon £ O Holo, Puuku 0 ka Papa Hawaii, i kana hoike Haawi ia 1 ke komite nana e noonoo, oia o J W Ka. mika, J W Kaapu, R Pouki, a mamuli o ka lakou hooholo ana ua apono īa. Heluhelu o Kev C M Hyde i ka hoike inavabiki o ke kula miaiona. Heluhelu mai o Rev H Binamu i kokua ia e Re? S £ Bihopa i ka hoike makahiki o ka Papa Hawa'i, a ua haawi ia na na komite e noonoo, oia keia: No ka oihaoa ka* loko, R M>ka, G P Kaonohimaka, R Paokī; 00 ka oihana kuwaho, W P Aiekane4ero. J M Kealoha, J S Kalan*. Hooholo ia e ooi aku I ka aha euaneiio o Oahu e Uwelawe lakou a hoomakaokao n0 ka hookahuna ana ia S Kahea mamoa ae o kona holo aoa he misiooari » ka P.eaina Gilibati. Koho ia In Hon £ O Holo i p tt uku no ka Papa Hawaii. koho ia ka Re V A O Po lepe i Kakauolelo ka Pap* Hawaii. Koho ia ka maheie ekolu o ka Papa Hawtii, oia o Rev S C Oamoo, 0.0., RcyJ N Paikuli, Rtr H Bioama, R er S £ Biho< **? Hyde ' DJO ' W H Nailipel». i »1«, £ Kalauao, Hoo H Waiakahaoll J I W Naukana. |

Koho ta o Dr. Hyd«» i komrte n*n« e hoomiKaukau i oī»!o e hoike am i ka o keia ab*fcui oo oa laweiiwe «irva « Ker H Binaaiu iioko ona makahiin ekola i haia ae o*k Heīohelu ii na P«pa hela o oa eW«les»a o Kawaiahao a me K*umakapili. a me ka boike no n« eka}esia o Oiho. La bana eha, Poaiimi, luoe 4. Heiuheia ii ka Papa heiu o ka ekaieaia o Waianae. Malalo o ke kamuhaaa 10, hoohoioia, ma ka noonoo o keia ahahui, he a>ea kapo* no i k* Pap Hawau ke imi \ ka misionari i ike i ka olelo Eneiani a me ka oieio Pake i mea nana e hoopooopono ka haoa Kristiaoo iwaeoa o ka lahoi Pake ma keia paeaina. Hoike mai ke komite i koho u e hoomakaukau i oleio noi i ka Moī.'no na «raiona a me ka opiuma, a ua hoapono ia ka hoike. Koho ia o T Koana, W P Alekanedero, M Kuaea, *a me J N Paikuii i komite nana e iawe aku ka paiapala imua o ka Moi. (Ja apono ia no hoi ka hoike a ke komite no ka pai&pala hoopii imua o Wa Ahaolelo, a ua kauoh* ia e kope houa hoouna aku imu<i 0 ka Hale. Li hana elima. Poakahi, iune 7. Heiuheiu o Kev W P Aiekanedero i ka hoike ake komite nana e nana i ka mahele kuwaho o ka hoike a ke Kakauoieio o ka Papa Huwaii, aua apono ia, oia keia. (Ja huii ke komite i keia me ka makemake a me ka mahalo, ua ike kakou i ka nawaiiwali o ko kakou Kakauieta, ua hoomanawanui nae oia a hana i ka hana kupono i ka mea ikaika, aoie ia i ae mai e hemahema iki ka kakou hana no kona nnawaiiwaii. Ua maopopo ma keia hoike makahiki, e hoio ana ka hana a ka Haku imua, i na makahiki i hala, ua aneane poho ko kakou manaol:ina no ka lahui Nuuhiva, a ke pae mai ka leo hooiana o Kauweaioha, e wehe ana ke ao, a ua kokoke mai ka manawa eko ai ka olelo. o ka poe i heielei a iuiu i na hua me ka waimaka, e hoi mai iakou a ohi auanei i ba hua me ka hauoli. Ma ka Paeaina o Gilibati ke mau nei ka iono o na hana a me ka maihi o na wai ika* ika, aka, ke kukulu nei o lehova i kona hse kue, ena ika pniia iht t no ka hiki oie ke hooiilo i oo paiau, ua hoopau la ī ke ahi, na na hoi ī na iohaioha e hooikaika ana iloko o na kuia a e hoopiha ana ī na haie hoomana 1 ke Akua. Eia mai hoi na paahana hou eiua mai Amerika mai a me kekahi hua mua o ko kakou kula Kahuna. he pono e hele iakou ine ka manaoiana e hoio ianakiia ka hana a ka Haku. Ma ka Paeaina o Makaia, he ano panaho na paahana Hawaii. E aho paha na paahana Hawaii mu na kihapai o Gilibaii, a na hai e iaweiawe ma na kihapai ma ke Komohana aku. E hoomaikai ia ke Akua no ka nani loa o kana hana ma ka mokupuni o Pinglap. E kali hoi knkou me ka manaoiana i nu hua maikai e puku ana mai ke kuia hanai o Kusaie. Eia hoi ua ao ka po ma ka Paeoina pouii o Mortock. Nani ka m.ina o ka olelo euaneho, aole okn kakou ktiuolia e iiio ana kona aupuni a p:iu i ko kakou Haku la lesu Knsto. I W P Alekanedero Komite | J M Kealoha ( J S Kalana. Heluhelu m»i o Rev C M Hyde i ka olelo hooholo e pili ana no ko Rev H B:namu waiho ana ī ka oinana Kakauoieio o ka Papa Hawaii, a ua apono ia, oia keia. Ma ka ae ana ia ka Rev H Binamn manao e hookuu loa i ka oihana Kakauleta o ka Papa Hawaii, ke makemake nei keia aha hui e hoike i ko lakou mahalo no ka hoomanawanui, ka eleu, ka poiolei o kana mau hanailokoona makahiki ekoiu i hala. Ke minamina nei lakou i ka nawaliwali o kona kino, e kue ana ī kona hoomau ana maua oi-, hana la. ke puie nei iakou i ke Akua e haaw< īaia i ka hiki ke hoomakaukau i n» buke hou no ka pono o ka lahui nana i kona lawelawe niji'n;i mamua. Ma na ano a pau ona hann oo ka Hako, e hilinai ana Inkou i ka makaala o kona kokua pu. Ma ka hnna po.

noi ana e hoolaa ai i kona akamai. maialo o ka Papa Misionari Bosetona, ke hoike aku nei iakou i ko lakou mahalo mau me ka haawi ana i ko iakou kokua e like me ka hiki. Heluhelu mai o Rev J S Kalana i kana hoike no na olelo hoalohaloha no ka poe i make; aponoia me kahi mau hooponopono ana. Heluhelu ia na Papa heiu o kekahi mau ekaiesia ekolu. Heiuhelu ia ka hoike a ke komite no na Papa helu o na ekaleaia. Heluhelu ia ka hoike a ke komite nana i oaoa ka hoike a ka Puuku o ka Papa Ha. | waii, penei ke ano o ka hoike: Ua nana makou i ka hoike a ka Puuku, a ma ka ma. | kou noonoo ua poloiei a ua maikai mai ka mua a ka hope. Hooholo ia, e no» ia ka Papa Hawaii e hooiaha aku no ka hebedoma haipule iloko o laouan )SSI. a me ka la haipule oo oa kuln. Heluhelu mai o Rev R Maka i k» hoike a ke komite oo ka maheie koioko o ka hoike a ke Kakauoielo o ka Papa Hawaiī, oia keta. Oa nana a hoomaopopo ko oukouNcomite, i ka paiapaia a ke kakau!eta no oa hana pili kuloko o keia ahahui euaoeiio o ko Hawaii nei Paeaina, a ua hoomaopopo īa keia mau mea. Akahi. K* huinahela ona d»la o keia makahiki. Oa emi ka huina dala o keia makahiki mamua o keia makahiki. 800 a oi aka ka emi aoa. o oa haawina no oa oihan» koloko oa emi no, aka aole me ia he mea e pio ai ka k&koa mau hana aloha oo kakoo iho, ke maoao oei ko oukou komtte. aia oo iloko o na iala o keia aha ka maoao Q Uae

! hapai i kei» baoa me ka eleu • me ka niikiala no keia makahiki e hele i. Etu,i. Na ek«ie«t» naw.liw«!«. CJ'« kua ka papa i keia mao ekalesia e like me !ke nr>i on% aha mokupam, he eha aoi i kokoa ii e ka papa i keia makahiki* fee laoa oei no hoi ko kakoo nianao, o oa komite i koho ia ena aha mokuponi, e i»ow aku ; me oa eka!es?a naw-ahwal». a e nmini aku'na i boi i kek'hi mau kuaua oka hoo!ans raa> oao maluna o lakou. » ulu roai a hnohua hou mai i na hua ohaha o ke kihapai, a hanai pooo aku i na paahaoa nana e puunaue 2a ka berena oke ola i waeoa o lakoo. ke paipai pu ia aku oei no hoi na kahu oia mau ekaiesia no kei ī maaao hookahi no. Ēkolu. Na hipa kahu ole. No ka nui ana mai nei o na malihioi i komo mai nei mai oa aioa e mai, o ka hapanui o lakou, he poe pegana maoli no, aka, aole kakou i waiho hoohemahema ia iakou, ra» na mei e pono ai ko lakou mau uhane. Ua makaala no me ka makemake e lilo lakou i poe kanstiano oiaio. Oka lahui o Gilibati. Ua pomaikai 1»kou, ma ka iona ana, he mau hoa ko kakou i makaukau e kamailio ma ka Ukou olelo, ake hapai nei lakou ia hana iwaena oko kakou lahui. O ka lahui pake e uhi paapu nei > ko ka* kou mau mokupuni nei. aole no i loaa pono i kekahi paahana kupono a makaukau ma ka olelo pike e hiki ai la hoi ke hapai i keia hana nui e waiho mai nei. Ua kokua ia nae ! keia hana e kekahi mau paahana pake, e kaapuni nei i ko kakou mau mokupuni, ua manao nae ko oukou komite, he pono īna aha mokupuni, e koho i mau komite e ku-

ka pu me na ona mahiko, a mahi raiki, no kn pono o na pake e noho nei, ma ke ano karis(iano. Aka, aole i pio ka manaolana oko kakou papa no keia hana, me k& manao e ioaa na paahana kupono no keia apana hana a kakou. Eha. Ua poho ko kakou aianaoiana no kauka Guiika no ko kakou makemake e hoi hou mai oia e hapai hou i ka oihana kak&uleia, aoie na kakou e manao hewa aku, no ka mea, aole oia i hoole nmnawaino mai, aka ua paa oia i kekahi hana nui e pono ai na pake o Kina, a me na lapana pu, aka, ke manaolnna nei ko oukou komite, e kokua nui niui ana oia 1 ko kakou mau pake nei, ma kana oihana e hana la ma ia mau ainu, oia hoi ka hoolaha paiapala iwaena o ko Ki* na poe pake. Elima. Komite kaahele. Ua lawelawe nui na komite i keia hana iwaena o na ektt« iesia o kakou, me ka ikaika a me ka inaka* ala no hoi. 0 kekahi apana hana keia oke ke kakau leta, ako, no ka nawai;wali, a me ka pilikia o kona leo, nolaila, ua īli maluna o ke komite keia hana, ke hoike aku nei ko oukou komite, oko kakou kaknu !eta. ua hoomanawanui i na hana a pau o keia papa me ka mikioi nui, iloko oka nawaliwaii. Ke hauoli nei no hoi kakou, i ka loaa ana o ke kakau lela hou, be kanoka kiffO «kaika a eleu no hoi. Eono* Na kuia hanai. Aole he mea a ko oukou komile e kamailio «i no keia, o ka olioli n me ka mahalo, no ka holomua ona haumana o keia mau kula. Ke mahaio pu aku nei no Iwi i na knmu no ka ikaika i ka hoonaauau ana ina keiki. He mea nae e kaumaha ai ka mnke ana o keknhi mau haumana kulH. Ke hauoli noi no hoi ko oukou komite, no keia mau huahelu. No ke kula hanai o Hilo, he 46 ka nui, 15 hoahannu, Kawa'ahao, he 43 ka nul, 5 hoahanau, Makawao, 45, 1 hoahanau, ona kula o Waialua ine Kohala, aole hookahi hoahanau, mailoko ae : o S8 haumana ka huinaheiu o na haumana oia mau kula. O kekahi apana hana nui! keia e pono ei na keiki ke maa lakou i ka hoopono mai ko iakou wa keiki mai. Ehiku. No ke pai palapala. Aole mea a ko oukou komite e kamaiiio ai no keia, ke mahalo pihu aku nei. no ka moakaka lea o na mea a pau i hana ia ma keia keena, me | ka aiikioi a pololei na mea a pau i haoa ia i eke kakau le(a o keia papa. Maanei ke hoopau nei ke komite i kona manao me ka mahaio. R Maka \ H Puuki ( Komite , 6 P Kaonohiinaka ) j Heluhelu mai o Rev. A O Polepe i ka | hoike ake komile no ka hoike o ke kuia kahunapuie, a ua apono ia. Oia keia. Elua lala o keia komite i no-; ho aku ma na hoike o keia kula, i ka la 4 ibo nei. Oke koiu o na lala, aoie i hiki! mai. | A ua nui ko maua mahalo ika ike ana 11 ka holomua ona haumana raa na mea i ao! ia. Ua loaa na ouli e maopopo aī ka hoo-! ikaika nui ana o na kumu o keia kula, me ka hoomaoawanui ame ba noiau. Ua hala | ka manawa kulanalana o ka manao oo keia j koia, a ua akaka koHa hookahua ia ana a | pia pooo. Olioli no hoi ka manao ika ike ana ua iaona in&i ka Uhane Hemolele oke Akua iloko o na naaa o na kamu a me na haumana, a e hooiawa īa ant ka hakahaka o na kihapai ekaieaia o Hawaiī nei, me ka hoo--008 P° * «a o na paahana kupono i oa aina pouli o Maikoniaia. ; E ooi ako kakoa a paa i In Haka. i hoo- i piha mai kei> kola i oa haumaoa kopooo, a! haipole oiaio, mao kooa holomoa ana j ma ka hoomakaokaa >na iaa mea non. e j hapai i ka lam.ko o ke oia«ta»o loa iwaena ! hoi ona pae mokopooi oka Pakipika akao i nei. ' Helohelu mai o Ref. R Maka be hoike oo kana mao hana iwaeoa o ka poe Gilibati ma keia paeaina, a na noi ia e hoolaha ma kt Kuokoa* (Ui hoolaha moa ia.)

Hoike mai o Ker. Binamu i ka lono w s . lohw no ka make ana o Ua mnkua M 3ior ( i r , Kev. B G Sr.ow; ma Br?wa. Mair.e k r niiike ai. i la 1 o Mei. Hoopanēē :•* a hiki ika Foa!fj) ?i ,- t . luoe 1681. [Ua malam» m k* »ha*>na a k* H.i;- Ue ka «hahoi « i Sab«t*, lune6. «m makapili ; na Kev. C M Hyde me Kev. s Waiwaiole i {awelawe i ka bana. Ua haawi ia ka h»io{efo makahiki no n» ■ o'hana kuloko. ma ka olelo haole e Rf>v. j H Koua®, ma Kaukeano, Ale» 30; a ma fci olelo Hawaii e Rev. A O Polepe. ma Kaw®;. ahao, luoe la 6. Uu haawi īa ka ha-oieio makahtki no na oihana kavr\ho, ra» ka oleio haole e Rev W L Jones, ma Kaukeano. lj. ne 6 ; a ma ka olelo Hawaii e Rev J B Ha. nmke, ma Kaumakapili, ia wa hookah: no