Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 30, 24 July 1880 — MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI. KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA.-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c. [ARTICLE]

MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA.-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c.

{KA nunawa 1 loia mu ui ia Nelekona o n;i kauoha inai īa Adimnr.«la Haku Had« m ii, 111 haulele Uoke aku la oia i ke Kulnna o \u nuinoWu Beritania e lealewa ana iwaho 0 Touluna, a ma ka la 13 o Augate, kalewo ai* h\ na aumOK'u inalalo o ke ahikai ana a Nelekona imua o kekahi papu, ma na kahak »i o Kalavi. M » heia walu. aolo au e wehewehe aku ī.iei i ke iiiio u keia kau . .nii imui o Keia ; ipii, no ka me-, he loih» 101 nui Uakou e k.imnlio ;ui;i tna i;i me.i. u noie no hoi i ku 1 \i ī We koa na me» ī hana ia. u un pih \ hoi i. i m.īlnna eiima o ko Nelekoua Uii m;\ i kein p>pu a pio ai na kiin:im\ Kostk"a, .Ma Kf noi la :un iu m e ho >»ku \ k:*hi i ehu ai . ko m ni'ik.i e hai poaoie i»u ao n»<\ nein wahi. A -fte mea hiki la NoieKona ke hun, no U mea, a< i»* e h:ni 1 koua nnu :iumoku ke Mookowoke aku i 11.1 kaluiku o uka, o ai ua iīu'mio hookaMi miie na ku.ui ako'ako'a mo kona unu kUmkni nolaiia, m:imo ae 1« o MeU kmn. he meu hiki i.u.i ke kii aku i kem papu muluiu o na waapa, noi.oii, m«» ke ka« kahnka o ka ia 2S, un h nuvi ae la o ĪNeU'koiu\ i ke k.iuoh:» i kona mau aumoku a ku« iho .;» lakvu i n » wuapa nunui uoko o ke kai oie ka mak.iukau. Ua lawe mai la o Nelekona no keia hunkai imua u keia papu—he i25 wunpa, 700 koa, hookahi regimana pukaa, 15 pukuniahi iu:i. ehiku m»u a u.» iako hoi kela u me keu i na lako k.iua pakahi. Noh>la. ma k» nora 10 o u > kakahiaka nei, ua kau ae la ka nao Uoaiiona a Melekona, e hui aku ana ī kom iu.iu aumoku no ka hoomakaukau aiu i n » waapa. He mau mmute i haia ae o ka hora 10, u » iiu> aku la o Nele* kona ibio o ka waap», a alakaī aku I» oia oia ke auo pailaia i na m »hele waapa ekolu inawaena o nn kuaau a me ua nalu e poi mau ana liuua o na lae aku'ku'u. Ua manao o Nolekom e holo pono ana k&ua mau hana ma keia ano no kana al .kai nna, nokamea. m-iloko o na rula o kana papa kuhikuhi, ua k*uoha aku oia e ku lii* na na waapa ma»vaho o na kuanalu, a kipoka aku ī ka p.ipu i ka man&wa e h&awi la mai ai na k»uona maloko o kekahi pu paaa|>ana hoaiiona. O ke kuiaua kahi a na wa.upa e ku nei, ua hana ia lakou mawaho o m kuanaiu. me g - hik» ole i ka papu ke ike mai lak.iu, ju ike mai uo nae n» kanaka Kosika i ka ana aku o kem mau iaina waapa kaua a ,S4>oiana mawaho o : a kumuiu, Om na Ber:tan«a e lana ua ki koke la rt*i i*koa e na pukuniahi he 30, a hihio nakolo a « 1« «« lewa weiiweh maluna a a aole hoi be ola i poino o na waap* JSenian»a «ioko o keia ki poka ia *na no ka «nanaw* mua Jo*. i k* hala ana o keWahi maa «ekona pokole, ua ki hou mai la no ka papu no manawa eiua i me ka iaaoa*« ekolu, a ua iike ka iuiula o keia mau poka i ka mauawa i haule iho «i, e iike me aa pohaku iliiii he mau hanen maluua o ua waapa Berit*nia me ka po>.no nui. O ka mau o ke k«oi aoa o na palnuuahi mai ka papu ma», oia hookahi ka

mea nana i kaohs mai i na waapi, ao:e e hiki ke komo aku enaloko o ni kuanalu a rae ni kabakai o uka. Oiai ka papu e ki mau nei me ka hala o!p o ka tr\anawa, ni ia raea i boeha?ha raai i • ka na«u o Ne'ekona i kona ,'ke mska ana aku i kekahi o kona mau waapi e !e!e iiiiii ana i o a unei. o kekahi o kona mau pukun ahi liiiū ua iioko o n* kuanalu, o ; kekahi o kona mau ko* e au ana lioko o ke kai, aka. e ku ana o Nelekona me ka naiu vviwo oie iluna o ka waapa roe ka nana ana j i ke ano o ke alakai ana o na aiakai pakahi 0 keia mau mahele waapa, huh hou aku !a j o;a imua i kona wa i iohe aku a; i ka leo weliweli o na pukuniah; ma» k* pnpu m.n. j aia nae lioko o ia manawa, ua ike hov» aku la oia i ka owaka ena mai o kekahi poka weU i ka !ewa, kalele ibo la kona lima hema maluna o ke kumu o kana pihikaua.a ! ,e >e p-ilolei mai la kei* poka lukoino. a hiui le iho ia ma ka aoao akau o ka waapa. pahu hp !.j ua p ka nei. a n.i kona ikiika hoi i pu- , hi ae i na ako'ako'a o loko o ke kai a me kekahi hlii o ka waapa. leie poloiei nku la : kem miHU mea a pa aku la ua Nelekona nH. ; oiai e ku ana oia i!una o ka waapa, a ua liI ke hoi ka ikaika o ka hooluliluli ana i ka |waapu,e iike me kekahi ale ikaika, a ua I aneane e piha ka waap» i ke kai e komo ana j ma kona mau aoao. | No ka Inki ole i nn wanpi Bpritania ke I hoomau aku ma keia kulana, nolai.'a, kauoha ! ae la o Nelekona ī kona mau waapa, a huli i hoi aku la lakou iluna o na aumoku e kalewa nei ma ko lakou kulana mau. O ka eha ana o ka maka hema o ke koa holo monna kaulana, ua hoi mai la oia i!una n kona moku, me ka paa o kona mau maka 1 ka puolo ia. Aole oia i lawe mai i keia eha ana i mea nui, nka, he hookahi wale no wahi ia i nohp ia ai o keia eha. a mahope mai o la manawa, ua hiki hou ole i kona mika hema ke ike. Ua olelo ae kekahi, ua pi ka maka o Nelekona i na apana laau, a ua olelo hoi kekahi, ua p» i-nawako'ako'o. Maloko o kana buke hoomanao i kakau iho ai. ua kakau iho ua Nelekona nei i keia mau huaolelo penei: ''Ma na kahakai o Kaiavi. Augate, 2S, 1795, un loaa in au i kekuhi eha n.a ko'u maka hema, mai kekaln hunahunna oiie i pahu ae mai kekahi poka wela i ki la mai e ka papu o eui Kosik>«. He mea mukni keia. r»o kn mea, aia a hoao h. alaila, e ike ia no kona knlana. " j\la ke ahiahi o ua la nei. ka:»au hou iho ia oia ī kekahi leta na ka Alihikam Huda, .» e hat aku ana hoi oia me ka hoomaauea \>o ke-a huakai mua ona. a me ka eha ana o Kona maka. a e h?'iuhelu ia keia !et» penei: •* K ku'u Haku aioha, '' wahi a Neiekona i ka Al-.hikaua, •• ei» mn.ou uu'ia o n.i enemi me ka makaala a me ke ki ii ana ia lakou. Aole a'u mau me.i ano nui e hai aku ai ia oe, aka. aole uo hoi piha he mea hewa ke hai aku au i i oe i kekahi wahi mea hou, kt? olt*!o īho wau ia'u iho—ua ioaa ia au ī kekahi wahi eha uuku i keu kakahiaka. Aohe nui. he h;ki no ia oe ke ike iho ma ke ano { o ka'u k.tkau ana." | »\la Kt*ia wohi. ua hiki mai no kakou i ka hopena o kahi a kakou i kau nai ni a ike maka. nolaiia, «i'i keia wahi e hoi hou knkou a e kaaiahio ma ke kuamoo poioiei o ko kakou mnolelo, on hoi ko Nele<iou;i hoom i kaukau ana e huii hoi aku no kona aina »na- ■ kuahine. j Ma ka !a o .Mei. ua ku m »! la » ke awa jo Napeia o Vice-A(ian.«r»la Haku Kita o na |aumv»ku Beritania, me kekaln ieta mai ka [ AUhikiua Kiekie mni, e h>i mni ana no ka | hookuu an» mai »am ma ke kauoha a ke au- | puni Enelani, e hoi a e kuu i ka luh;, e ai I hoi i ka momona. a e kahiko hoi i na hoohaj nohano ana he nui wole e kali ia ana no kona hiki aku i kona ama. i M,t ka la 30, o:a ko Nrlekon-i la e haaiele I aku ai i na nekai o Napeia, ma ka hora 10 ■ o ke ua kau aku 1« ka Moi Fa|dmedi. kooa mau Kenerala, ke ohana aiii. a I holo aku >'a lakou liona o ka moku kaua ; Far»>doima, a ina ka hora 2 o ka auwina 1-u i haawi i.i ae la kek hi <nau kipu aloha ana ! mahope tho o k« baa!e|p ana mai o ku oha- • ni ahi i ka moku Fnrotdoiana. lulu li» ma aiohit iho U iakou :ne ke kulu ana o na ; waimaka i ka mea nana i hooia huu aku o f lulia nui k& enana mai o ke aupuni Faranī, hiu ia ae la na pea, a kaanini ae ia ka ihu o ka moku a hoopuka aku |.t iwaho o ke kaiku»uo o Nvpel#. pii aku ia o Nelekona iluna o k« on<?ki a ue *ku ia oia, i na waaj.a he lehulehu wale uiahope o lakou, wehe ae la | oia i kona hainaka, a kowaii ae la o»a ma ke | *lo o kooa mau honloha, a pakoi la mai la j ho» i« mau hana «na e oa leo buro he nui waK Ke haalele nei o Nelekona ia Napeia.a ke hoomau nla hoi kona mak» i ka nana aoa i . ke kuianakauhaie o Napela, kona m«u kuaiono a me na awawa uliol», k«u oia: ia ia mau mea iouii <?aa, do ka mea, ua hooeoa*

o&W4Dui ia e :a keia mau kuia aou no ke< kahi enau 1« ioihi, a iloko hoi o keia enaoawa, aoie pahi oia e ike hou aku ana no kekahi manawa ioihi hou aku. Ua hoopoka mai la o Neiekona ra» keia huakai maiaio o ea kauoha a Vice-Adima-raia Haku Kiu me ka hoio ana aku no M.a--i iala. Ea me Neiekona i keia rnan*wa ko- ! m mau hoaioha maikai ana i oielo mau ai, oia hoi ka Emabasedoa Beritania Sir Wm. ; Hamiletona a me Ema Ham»letona, ka wa- ; hine nona ka u» hookahi i oleio ia iloko o ia ; . mau ia—ka oi kelakeia o Europa. o;ai o Nelekona a me ka Haku Kita e haio nei ma ke alahele hookahi, a ika ma- ♦ ; nawa i uhi mai ai o ka po, ua loaa iho la : keia mau moku i kekahi ino nui, a no ia kuj mu, ua nalowole like laua mai ko laua ala- ! hele aku, a he mea hoi īa i:a Neiekona i I makemake !oa ai, kona kaawaie ana mai | in.-ilaio o ke aiakui una o ka Hiku Kiti, a ma ke kakahiaka o ka la 31 ua hookokoke | aku ia oia m* na k».hakai o B.>bare. a mai laila oia i alualu ai i kekahi o ka moku Fa-1 | rani hope loa mai ke kahua kaua mai o ka | Naile. O keia leta m>l<ilo iho nei, e hai | iana oi i i kona manawa i alualu ai a me ke I j pio ani o ua inoku Farani nei iloko o ka i manawa pokole, a he kaua ana keia me ka | papa kuhikuhi ole. i k, O oe, ko'u hoaioha," wahi a Nelekona i i ka Haku Minto, "e hoohauoli ia auanei oe | ke lohe aku, ua Uwe pio mai au i ka moku ! k-iua Faran> Genereux, e lawe ana i na pu- ! kuniahi he 74. a me ka hae o Kear-Adima- | raia Perree, a me kek&hi moku hoahu mena koa he 2,000 no na kahakai o La Valette. ! Ua puka pu mai au rae ka haku Kita, a ma ke ahiahi o ia la hookahi no, ua loan ia maua i kekahi ino, a na ia mea i hookaawale mn ia'u mai kona alahele mai. Ma kekahi lohe wale ana mai no, ua puka'hou mai kekahi mau aumoku mai Touiona mai, ua komo aku ka Haku Kiti iioko o Malata. 0 ko'u ike ma ko lakou mau alahele mau, ua hoopiipii nku la au ma na kahakai o Babare, ho ekulu ia" , «iVM»iope vf .l:Viy , ō i i < ā ' manawā, ua huiiholaau me keia keonimana. CJa alualu aku makou no kekahi manawa loihi he 4 wale no mile mai mokupuni aka o i Sisilia, ahe 9 mile rnai ka lae Pasaro. Ua make o Adi»narala i'erree mai kekahi poka pukuninhi aku o ka moku kaua Success, Knpena Peard. Ua liio pio mai keia moku iloko o na poka eiua i ki ia aku mai ka Farodoiana. O keia iho la e kuu Haku, oka | piha una iho !a keia o na moku kaua Farani 1 lawe p'O ia mai e a'u i ka 19, a me 4 m»u Adimarala i ka hiki an.i mai j ka hopena o keia kaua ana. Ua manao au iloko o keia mannwa e waiho aku i oihun». a me he inea, la o Greenwich Hospital knhi kupono i no' i i kein inanawa, i ko'u w.» e waiho aku i !*ai i nlakM »na i ko'u mau »umoku,ma j ! ke Kaiwaenahonua. j j Aole i p<iu. I