Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 33, 14 August 1880 — MOOLELO O KA Ahaolelo Kau Kanawai o 1880. [ARTICLE]

MOOLELO O KA Ahaolelo Kau Kanawai o 1880.

ī Li Hixi 88, Poakola, Aog«te 11, 1880. Hthwti iu Haie e like me ka me« mau. Homi Koxītx. Hoike roti ke 'lii Ake luoahooaitla o komite hooiiio kaoairti i nt b<U ktnair»> > ktkto iooa <t e ke Alii ki Moi, a oia k<*« maiaio iho. I—Ke kanawai e haikala ai i ke Kohioa W«hrai -Ke kanawai e piii aoa i &a hale hoioi lok. 3—Ke kaoawai e haawi aoa i akn hoomto oo Htk (Swiotoa), 4,4—Ke ktotwai o ot hai i hoohui ia ina oa aioa e e ltweltwe ana oa keia aopen,. s—Ke kanawai e hoomaopopo ana i kn uka o oa pailau o Kihaiai a me Hilo. 6—Ke kaoawai e poni ai i na Alii H»« Wtli. 7—Ke kaoawai e hooooho ai i oa hope makai noi a puni ke aopooi. B—Ke kaoawai e hoomana ai ī ke kakou kope ana o na hai. 9—Ke kantwai e pili tnt i na moo kuauhau aiii. 10—Ke kaoawai e maUmt ai i na peiaptla kauohi a me na kope o ia aoo. ll—Ke kan&wai e hoomaoa ai i ke Kuhina Kalaiaina e haawi i laikini no ke kuai aka i oa laau make. 12—Ke kanawai e hoololi ai i lea Pauku 1, Mokuna 49 o ke Kanawai Ktraixnt. No kt pili waiwai. 13—Ke kanawai e hoololi ai i ka Pauku l, Mokuoa 65 na kanawai 1576, e piii ana i ka Pauku 1420 o ke Kmla. Na Olelo Hooholo. j Na Kij>ikona he heluhelu kanawai no ka | wa mua he kanawai e pili aoa i na Palapa- j ia ae e holo i na aina e. Kapae ia na rula a heiuhelu alua la raa ke poo,* waiho ia i ke komite wae. Hanuna, Kipikona, Preston. Kaulukou, Ake. Kapae ia na rula a hoike mai ke Komite hooponopono Biia Kanawai, ua hooponopono īa ka bila kanawai e hooioli ai i na Pauku 331, 333. 967, 338, 339 o ke Kanawai Kvi!a. Kapae ia na ruia a hoihoi mai ke Kuhina Kaiaiaina i ka Haie i ke kanawai e kau ana 1 dute maiuna o ka Raikr. Na Hana 0 KA La. Heluhelu akoiu ia ke kanawai e ae ai ī ka hoohaiki ana i ka hoopae a me ke kuai ana i ka opiuma; hoohoio loa īa. Heiuhelu akolu ana o ke kanawai e ae ana e lapaau me na laau a na kauka Pnke. Heiuheiu akolu ana i ke kanawai e hoo* hoihoi ai i na Alanui kaa mahu. Mo ka iike ole o na oleio ma ke poo, ua noi mai ka mea nana ka bila e hoihoi hou ja i ke komite hooponopono bi)a kanawai aponoia. Hoomaha horal2. Hoomaka bora 1. Heluhelu alua nna o ke kanawai e hoala hou ai i ka Pap» Oia Hawuii. Haawi ia i ke komite wae. Pihpo, Preston, Hanuna, Kaunamano, Kupihea. Heluheiu alua ana o ke kanawui e huna a> i na iwi o na Ain kahiko; hoole ia. Heluhelu aiun ana o ke kanawai e papa anu i ke Kuhina Kaluiaina uoie e kuai i nt aina Aupuni; me na hoike a ka like ole o na lala a ke komite wae i kauoha la no ka noo* noo ana i ua bita la; hooie ioa la. Heiuheiu aiua ana o ke kanawai e hooioii ai i ka pauku 2 mokuna 46 o na kanawai 0 1876 no ka hoike a ke komite no na Palapaia hoopaa hana. Kauoha la e kakau poepoe a heluheiu akolu Poaha. Heluhelu aiua ana o ke kanuwai e piii ana i ka inare. He Kaimwai e hoopau i na PauKU 1292, 1293, 1294, 1295, 1296, 1297. 1298 o ka Kaoawai Kiviia; hoopunee ioa ia. Heluhelu alua ana o ke kanawai e hooloii ai i na Pauku 331, 332, 333, 334, 335,336, 337, 335, 339. No ka Oihana Kiuai Ahi kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu akoiu Poaiimu. Aug. 13. Heiuheiu alua ana o ke kanawai e kau ai 1 na dute maiuna o na raiki a me na kopna. Kapae i» na ruia a heluheiu akolu ia ma ke poo. Kauohaia e kakau poepoe a heluhelu akoiu Poaiima Aug. 13. Heluhelu alua aua o ke kanawai e iawe aku ai i ua mea ino mai ke kuitnakauhtle o Honolulu. Kauohaia la e kakaa poepoe a heiuheiu akolu Poaiima Aug. I*3. Hoopanee ka haie. i La Hana 83, Poaha Augate 12, 18S0. j Haiawai ka Haie e iike ine ka mea mau. 1 Mai a Kipikooi» mai iunahoomalu o ke | komite hookoiokoio i ka iakou hoike no ka ; hooioli i mauao la no ka Pauku 37 o ke Ku- j mukaoawai. Ke mauao nei kou komile e ! apoao i keia hooioii me ua hoopooopono ona ; a ke komite a ke waiho aku nei na ka Htle i e nooooo. Waino hou mai keia komite he hoike oo j ke kantwti e hoopou ti i ka Pauku 1331 o , ke Kaoawai Kivila e pili aoa i ka maoa ma-j luoa o na waiwai o km poe i okiia. Ke noī nei kou kom«te e hoopaoee ioa i keia t e j hoomau oo i ka Pauku 1331 peia Waihoia j na hoike ma ka papa. | iNa Olelo Hooholo mk .ha Bila. Mai a Kipikona be kapae ruia a heiohela ' mtt !a no ka wa mua i ka b»la kanawai e hoomaopopo ai ī ka hana ana i dala no ke ' aupaoī. Kapae hon la oa roia a heiuhelu ' alua ua ke poo. Kauohaia e kakao poepoe I a heluheiu tkolu Poaiima Aog. 13. Na Kalua he olelo hoohoio e kaooha toa,; mahope o ka hookoa ioi o keia Ahaolelo | na ke kakauolelo e hoopooopoao oa htct J akn i koe iloko o na ia he 30 a e ioaa iaia { ka nku e like me ko ke» wa. Apoooia. s

Na Haoooa be oWo hookolo e kanoha e hookau «a k<?i* K<o Ahaolelo a hai hoo i kt i* 3 o lanuaii uo iu oo«noo aoa I oa ooi s Freld m m< Meieoo oo n* mea e piH ana i ka mau kumu oo ka hoomoe aoa i ka waea olelo nioe (iimm. Ni Hm o Li. * Heiuheia ukolu ana o ke k«naw«i e hoohaui ai i tri ohua eemoku k»»*e mat As a ' mti, hoi mawaaoa o o pake **oe i 3 pake wahiae. a peia aku oa pa 5 a pau o oa ohua kaue.) A e iile i kanawai mahope o ke kakae :ao» ana ma ka maiama o Fe* benuri 18S1. Xoi mai ke Kahina Keiaiaina e hoopooo- ; pono s kekahī wahi hemahema o ka bt{t ma ka oleio Aponou « helohe!o akoiu Poaiim*. Heluhelu akoio ana o ke kan«w*t e hoe- | matu i lea poe maiaio o na paiapaia hoopa« bani. £ piii aoa ī oa agena hooiaio pth« pafa kepa. Hoohoio loa īa. ! Ma W kapaeia ana o na rula. ua hoike I ruM ke komite wae ī waiheia aku «i e noo* ! noo i k* biu e hooioii ai i na Pauku 1277 a ene 127> o ke Kivila. e hoopaiiee i ka bila a un %VAiho hou m mai be hiia ma i* wa< hi. Hoopaneeia ka hoike. Ma ke nui. ua hoopanee ioa ia ka bila e hooloii unu i na Pauku 1277 a me 127S o ! ke Kmia. j Kapae ua ruia a heluhelu mai o Waila he olelo hoohoio e e koho ka Haie i mau komite 5 (aia e hele aku i ka Moi e hoike mai oia ! ka la e kou ai keia Kau Ahaoieio ina ka Poaono. Kohoia ke komite. Waiia, Bosb. Ake. Aholo, Kaiua. Hoomaha bora 12. ; Al« ka hulawai ana i ka hora 1 auina !a, ua hoike kueiuai ka hapa uuku o ke komite wae i waihoia aku ai e noonoo i ka biia e hoomana ana ī ke Kuhina Waiwai e uku aku i $30,000 i ua Komisina Aina Lei Aiii uo ka uku ana i na nota aie o ka Moi. Waihom ma ka papa a noonoo pu ia me ka hoi» ke a ka hapa nui. Hoike ho-«pono mai ka hapa nuio ke kouute wae i waihoia aku at e noonoo i ka oieio hooho o bila kanawai e hoomana ana i ke Kuhinu Waiwui e hoaie aku i 930,000 i na Koinisinu aina, aina Lei Am, me kekahi olelo hou, aponeia. Na Kapena Loke he heluheiu alua ana o ka bila kam.wai e pale aku ai i ka hoao ia ana o kekahi muu mea uiu o na aina e. i kapaia na mea uiu Hawaii i hoouna ia'ku i na awu o Amenka Hui. Hooholo ia ka bila me kekahi hooponopono. a kauohaia e kakau poepoe a heiuheiu akoiu i ka Poalima Augate 13. Waiho mai ke koniae huoponopono kanawai iniua o ka Haie i ka bii» kannwai ehoo* hoihoi »i i n» alanvi kaa (u»hu. Hooholo ia. Heluheiu alua ia utia o ke kanawai ke hoo'oii i niinao ia mi ka Pauku 57 o ke Kumukanawai; a rne ka hoike a ke komite. Hooholo ia na biia nie kekahi hooloii, a kauOhaia e kakau poepne a heluhelu akolu i ka Poalima Augate 13. Kapae la na rula a heluhelu mai o Lilikalani he olelo hooholo e kauoha ona i ka Peresidenu e kauoha uka \ ke ko:nite nana e paa oei i ka oielu hooholo a ka Luna 2 o Lahaina i waino mai e piii ana i na Komisina aina Leialn u e waiho ia mai i hana no keia la ma ka uuina la, Ma ke kapaeia ana d na rula, ua hoike mai ka hapanuī o ke komite wae i waihoia aku ai e noonoo i ka bila e hooioli ai i na Pauku 646, 650, 651 a me 654 o ke Kmla, e hoopanee loa. Hooieia. Ma ke (KH. ua hoopanee loa ia ka bila e hoololi ai i un Pauku 646, 650, 651 a me 654 o ke Kiviia. Ma ke kapae ia ana o na rula, ua hoike mai ka hapa uuku o ke komite wae I waiho ia aku ai e iiwonoo i ka bila e piii ana i ka Papa Ola Haw«ii. Hoopunee loa ia ka hoike Hoopanee ka Hale. Kani ka Aka. — Ua kaui ka aka a Monno o Kin<« i kei» wa, oiai, ua boio iho nei, ka haawina Laiua mokuabi me Kina la lakou uei ae o Owaihi ma,a ua hooikaika hou o Morino e hoomoe i ka uwea ole>o t*legara> pa niMi Kina a roe kakou, aka, i keia mau ia iho nei, ua oioku iho ia ua uwea nei, a au nui ana i ka moaua na punahele ana. Laukanaka.—O na ia o ka bebedomt i hal<«, ua hooiaukanaka meu ia ke aio o ka halepai o ka nupepa Kalepa lue ka lehulehu ; makaikai i na k/i kaha i kau la ae no keia I haoie e hele nei a i hooikaika iho oei i ka ! uwea oieio mai Kiīm « me Hawai) oe) t , t I me ka hooholo ana i lauia mokuahi pake; I ua aie ka lehuiehu i ka mauawaiea o ka | mea u&ua i kaha la mau kii, i ike pooo ai ! ka ieholehu i Ka hana a keia Kaisara e boao I nei e lumai ia oe e Hawau. Ua boohauoli>t na upi» Kuia Sabati ī ke j ! Sab«ti i hala, ī ka lohe Lou ana i ka leo o j ! ko lakou hoa Kula Mary Kuke e pa-e ana : me ka walohia i ko iakou mau paha 1000, a e poina ole āuanei iakou nooa oo kekthi wt | ioihi ana e naiowaie ti ma keta poepoe ho- [ nua. ——— I O kb Keena Oihana Loio o Kakeia a me ' Haki, ī kamuaioa m«u i ka lehuleho makai | iho o ke Keena o ke Kookoa, ua nee aku | laua a i ke lianoi Kaahumanu. Helu 15, ke ' keena mut i noho īa 11 e W G lrwin ma. > Maiaiia laoa e ioaa ai ia oukon ma keia I mua aku. Ma Kiilap, Kona Hema, lulti3o, 18S0, ut hanao la mai he elua knki mahoe na 1 I Kimeona me Malie, a ke ola oei keia mau \ ; keiki me ka ikaika o ko iaua mau kioo; he \ ; keikikane a me ke kaikamahioe keia mau | ; mahoe • j

r/£>/, r/r/ K» Haalehia aua o " K u v>/* Ha fc» nupepa Ko Hawaii Pae Aioa o ka pule t hal». * t'<;e hoa ;i ae ai o Kaeo oo ks lo« o k® m * n» wa, me ion.i roa* h iina hamw* (io uouht o!e'«'. SU mua © Ko'a k sr.4ilio ana no fcew kuk? nioau n-?? au Kva—o k« hap» * o s»;»'u u* ae ako *a ua ioa* k« / M* k» h«fu ioa o ko'a kakola raatito, ao e »a i o(afo h« ho«bha oe oo\r. (ntw inak? KuoWea. lolai J7) aia k« nopfp« K Hinm.i P«fr A;na. loiai 24. i»# heike ae «>* ; ka lehuiehu b* ho*ich* OMiO. irau ooa oo k? a oihso« hcc4r»hi. In% ua hoole c€ i keU eaahaio r«o ka hoaioha. aiaāa. uā oWo ia tr.*|pko o kekah; ot«lo kauUoa—Kip<» betr» ke 3,ch« i ka I ;, o lna he liio oe e Ka?o. «« fce>vt no ko'u *a-* »4 w oo k i fto> :or« loa he kaoaka ee ; he- i>mujro kup »o la, a. ; atia, e kokula tv ; *o- kumumanao mi ke : kahm paa o ka omvo oa Buke Moolelo] aoie ho> wa na laia (oii na ol«eSo akasnai Sepania a'u i lawe iuu m .* put«ra *e ne: o Kaeo.] O kouhewa ek*ht keia. In» oe « n>a < * i «* :. n» pok!e:. fcf n?ni« neī ao ma kei* w>hi—Ut nnk*po sn<?! oe e Kaeo i ka bu:»oieio k - hoepuwa " ro ka k hoakaW»?" O koo newa elaa ant Weia. Maloko o ka'u tnau wehewehe i ka paie » : hala. ua hoeie au, aoie he lnpA ka niake ana o ke Keiki Alii no ka mco ! elo o Napoiiona. I He mea hiki oie kela wehewehe .a K»eo ke ; hooloii ma kekahi ano e ae. a !tu e hiki oie I ia ne ke hoike i ka oiaio, aia;:.\. ke ku hou nei au ma ke kulana wehewehe n<«auao a hoike aku imua o ka iehulehu no k » man&> wa elua. Ca hoopuka o Kaeo u« make ke Keiki Aiii i keia manawa, oiai o NapoHom* iloko oo o k» opu o kooa makuahine. [mawaho o na paiena o Ital»a i ka miLihiki 1795 ] Ua S make ke Keiki Alii ī ka makahiki 1799 ma | ltalia. a e noho ana ua Napoiu»na ne? ma na waoakua o Aferika iloko o ia makahik;. O ' £ Kaeo! Ehia Napoiiona o ker« eu'oieio! O iNapol oaa oiaioanei keiamaw.nhoa luiia. 1795? a o Napoin iu huhowa anei keia tua na waoakua o Aiehka. 1799) Ua uhaki oe ī ke Kamwai o !ehova ke Akua, e o!eu» ana—Mai Hoopunipuni oe ; kou Koslauna. Hilahila a me ka hoowahawAĪM n ka moolelo 0 iNapoiiona m.'.i»io «> ke alakai huhewa a Kaeo. Ua kikut <nai kek.«h; wawae n Kaeo ka maknhiki 1795 u t ka 1799. me ka haaleieaiui i iki iv>ak \hiki 1796 979S. E Kaeo! He nua pouo nou kii hooioīi ana i kou mat.ao a mihi m:ii ik> kou hoopuka hoopunipuni ana. A i uuni oie oe ma keia, e kapa nv »u ia or ii? Hupo Nui P.iakiki, s e lawe mai hoi mi i ki oieio Pnnioio a oleio i»ku iu oe,— ll S<tb:o Muda Cojiscīo. II 2ie%cio No. O kou hewa ekoiu ana ke:a. O keia mau oieio Paniolo. aole ta he mau huaolelo e eha ai o ke kanaka naauno. O ke kanaka ike oie i nu iiula KaKnnunao Keonimana oik;. oia ke kanaka e iike me Kaeo ke ano. ina i lawe mai oe i uk«u Mjnao Pepa (Editoriuls) a i oie o ka mooieio o Kohiana Lo i hapa no ka meoleio o Napoliona, ina ua kaulnna oe mo ka uuuhi mooleio iehuiehu. I mea e hoopiu a ai ko Kaeo hupo oiaio ma ka unuhi oie!o Paniolo. Beritaniß a me H:t\vji i ka oieio nna, «oie k i he hooloii o ke kanaka nunuao ī kona manao. E K»to e ! O ku buke kumkuhi hea keia a YVebster au e waiaau waie nrt no. Mai loko raai o tia tnusmi kanak.i houpono 0 ke Aupuni Hawan nei. aole hookahi kana< ka i like me koti ka manno pankiki. No kou hemahema i ka unuhi amt i keia oiei<» kauiana, nuiuiii, ke l.iwe hou nei au i keia mau huaoleio ma ke kuiana akamai uaauao a me na Rula o ka Papapai (Art of Prmtwg} penei : Original—ll «abio mudu eoiweio, ii ne»ciu tio. Translatcd inlo Eugli»h—A win> tnan t>ometim';-!> his opiuion, a lool—never. Unuhi ia i ka oielo liawaii—O ke kaoaka naauuu e hoololi no oia i kooa munao i kekahi tnnr;iwa, o ke kanaka hupo (e iike uie Ka<o) aole E Kaeo, u keia īho a ka mt»n i kapa iu —Kuiana Nnauao Wenewehe akahai a kr Keik» o ka Papapui AdvirtLser, a ke no» nku nei au ia oe e Koeu, e hahai ma ifeia kuiaua, a e loaa nu i« ot ka waiwai a me ku oaauao O kou hewa ehu un» keia. O na hama aku / koe a fCaeo i oleio ai ma 6olona, ua makau o Neiekona i ke kanaka Farani maloko o kekahi leta* na la mea 1 hoike oe laia i Kuna ike iiawawa ī ka unu hi olelo. Auhea oe e k hi Faram hook.i* mani! Heana kou mw nuihoi oie i kau m«»u oleiu houpuuipuni? O r.a koa v ua Napollona nei i pae awu b ma u . aeot»e o - lani, ke ku nei au me ka u.aio a oieio,.Ku ia oe—He Hoopuiupum u m& ka Wahahee. He kulana keia no ke ko.T. a hu mea hui ole ia oe e ke keiki ke *ue. A i kue ue i keia, aiaiia, ua aauu u iiuko o i t au o N ■- poiiona, ua kauiaoa ke knuika Farani no k.j hai oie l ka oiaiu. tie noopuuipun: a me ka haakei hookiekie. (ilt he i« o Kaeo kekahi o ia poe) E hooie anei ue » keia? He mea hi.ahii . ia ke noike )*. O na ninau a Kae-> i uieio m, aoie ka ou oa haina kupono a u i i keia p ie aku nei—Aole au i i iwe m w i k-i mooleio o Nelekona i mooieio hooipoipo. Ina he ka- ' naka oe i ike i na KuM o o* Home maikai. ioa ia aole oe e kapa la e ka lehulehu he hu : po. Eia ka hamn -lua—E rie)e oe a kahi i hana īa ai o ia m«u hatu Uewa t aiaiU, moau aku. Mamua o ko'u hooki un no ka manawa hope loa o ko'u kikau ana, ke wuho nei au i ka'u nuu wehewehe ana a me ka Kaeo i ka iuoa maikai o Kahikina Keiekoua a me kekahi poe e ae, a uana > ninau a hoakaku paha i ka iehulehu no e a aoao elu*. No ka mea, he me» wai\vui u(e no ua nupepa ka hoopiha ia me na tna;>ao hoopaapaa e like me keia. A no ko u hjpa. ke ole <» nei au me ka oiaio, iaa ua hewa ao ma keii mau kamumaoao, e Uwe no au i ke knb»n* hoololi o ke kaoaka oaauao—" £ hiiahila au. a e olelo ae—pehea la wau e hana ai.' + A no ko Kaeo hapu. ua manao au, au oia malona 0 ka mala kauUna a Kamehameha, o •' Kuahewi. ' Noiaiia. ke Uwe hou mai oei au 1 keta mau oleio ltaiia oia ke aoo akamai a kuhikuhi aku la Kaeo—Dir' U vcro t terhi il diatclo— ' £ hai i ka oiaio, [Spencer] a e hoohilahila aku hoi i ke dtaboio, M [Kaeo]Taos. P. Spsxcss. Halepai P. C. Ad?ertiser, Aug. 12. N. B.—O keia mau huaolelo LaUna ma ke poo o keia kumumaoao, aa waiho au i ka uouhi ana ma k j oleio Hawaii, a oa Kaeo e onuhi ae ma kooa īke olelo Faraui i loaa kaoa wahi kumumanao » keia pole ae. No Kona HE3Ci.—Mai ka maiama mai o Apeiila a hiki i looe o ka hapaha elua o keia makahiki, o ka oui a aa haoau ma Kona Hema he 16» he 5 make i so i maie.