Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 35, 28 August 1880 — Page 5
| This text was transcribed by: | Nancy O'brien |
| This work is dedicated to: | Halua Mohala Ilima |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Kuokoa me ke Au @oa
I HUIIA.
NA LELO HOOLAHA: O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana; elua puka ana, he $1.50; no hookahi mahina, he $2.00
NA KANIKAU A ME NA MELE: He 10 Ke@eta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.
HOOLAHA MAU: E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopuka i kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.
E hoouna pololei mai i na leta i ka Nupepa Kuokoa.
HE KANAWAI
E hoakea ana i ka mana hookolokolo o na Ana Hookolokolo apana a pau o keia aupuni ma kekahi mau hihia pepehi ano ino loa.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko @ ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.
PAUKU 1. E loaa no i na Aha Hookolokolo H@malu a me na Aha Apana a pau o keia Aupuni na mana hookolokolo i like me ko ka A@a Kiekie a me na Aha Kaapuni a me na Aha Hoomalu o Honolulu, Hilo a me Lahaina ma na hihia pepehi a pau loa me na pah@, Pahi kaua, Kookoo pahi, a me kekahi mau mea eha e ae i maopopo a i ike ia @e hoopoino i ke ola, koe nae na hihia i hoakaka @a mahope ae nei.
PAUKU 2. I na aole e ano kaumaha loa o ka Ofeni @ hana ia, alaila, e hiki no i ua mau Aha Hookolokolo ala i olelo ia ke hoopai i ka mea i hana i ka Ofeni ma ka uku hoopai aole e oi aku mamua o ka Elua Haneri Dala a me ka hoopaahao ia, aole e oi aku i na makahiki elua, aka, ma na hihia i e@i ai keia hoopai malalo o ka mea kupono e waiho ia aku no ka hookolokolo ana i ka mea i hana i ka Ofeni e like me ka mea i kauoha ia ma ua Kanawai e kau nei.
PAUKU 3. E lilo keia i Kanawai mai kooa la aku e aponoia ai.
Aponoia i keia la 13 o Augate M H 1880.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 498 o ke Kanawai Kivila.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o @o Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.
E hoololi ia a ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 498 o ke Kanawai Kivila e like me ia i hoololi ia e ke Kanawai i aponoia ma ka la 1 o Augate M H 1878, a penei e heluhelu ia ai.
PAUKU 498. I mea e pono ai ka Oihana Auhau, ka Oihana Hoonaauao a me ka Oihana Hookolokolo e mahele ia na Mokupuni o keia Pae Aina penei:
E mahele ia ka Mokupuni o Hawaii i Ewalu apana penei: 1 Hilo, 2 Puna, 3 Kau, 4 Kona Hema, 5 Kona Akau, 6 Kohala Hema, 7 Kohala Akau, 8 Hamakua.
E mahelena na mokupuni o Maui, Molokai, Lanai, a me Kahoolawe, i eono apana penei. 1. Mai Kahakuloa a i Ukumehame, a e hookomo pa ia o Kahoolawe a e kapaia oia ka apana o Lahaina. 2. Mai Waihee a i Honua@la, a e kapaia oia ka apana o Wailuku. 3. Kahiki@i, Kaupo, Kipahulu, Hana a me Koolau a e kapaia oia ka apana o Hana, 4 Hamakualoa, Hamakuapoko, H@lumaile, Makawao, a me Kula a e kapaia oia ka apana o Makawao. 5 Molokai, 6 Lanai. E mahele ia ka mokop@ni o Oahu @ elima apana penei: 1. Mai Maunalua a i M@nalua a e kapa ia oia ka apana o Honolulu. 2. Ewa me Wa@oae a e kapaie oia ka apana o Ewa. 3 Waialua, 4 Koolauloa, 5 Koolaupoko.
E Mahele ia na Mokupuni o Kauai me N@hau i Eono apana penei: 1 mai Nuololo a i Hanapepe a e kapaia oia ka apana o Waimea. 2 Mai ka ili o Elieli a i Mahaulepe a e kakaia oia ka apana o Koloa. 3. Mai Kipu a i Hanamaulu a e kapa ia oia ka apana o Lihue. 4. Mai Wailua a i Moloaa a e kapaia oia ka apana o Kawaihau. 5. Mai Lepeuli a i Honopu a e kapaia oia ka apana o Hanalei. 6. Niihau.
PAUKU 2. O na Kanawai a me na Hapa Ka@awai e kue ana i keia, ua hoopau loa ia.
Aponoia i keia la 13 o Augate M H 18@0.
KALAKAUA R.
@ Mokuna XXXIX o @a Kanawai o ke Kau o 1874. oia hoi ke Kanawai i kapa ia ke Kanawai e hoopau ai i ka Oihana Kaua a me na Manuwa.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.
PAUKU 1. Ma keia ua hoolohia ka Pauku 1 o ka Mokuna XXXIX o na Kanawai o ke Kau o 1874, oia hoi ke “Kanawai e hoopau ai i ka Oihana Kuhina Kaua a me na Manuwa” a e heluhelu ia ua Kanawai nei penei:
PAUKU 1. Mai ka la aku e hooholoia ai keia Kanawai, e haawi ia ka mana i ke Kuhina o ko na Aina e, e kikoo aku i ka Waihona Dala o ke Aupuni i na Haawina i hookaawale ia no na koa o ka Moi. ka Poe Puhi One, na Hae a me na kipu aloha aina ana, a me ko na Koa Pualu, a e uku i ka Haawina o na Koa o ka Moi i ka mea a ka Moi e koho aku ai e lawe ia haawina. O ka Haawina no ka Poe Puhi Ohe, na Hae na Kipu Aloha Aina ana, e uku ia i ke Kiaaina o Oahu a o ka Haawina o na Koa Pualu i na Luna Alii Koa pakahi o na Koa Pualu, a na ua Kuhina la no e hoike i na hoolilo ana oia mau mea imua o ka Ahaolelo i kela a me keia alua makahiki.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku o kona hooholoia ana, a o na Rula a me na Rula hoonohonoho, na Kanawai a me na hapa Kanawai e kue a e mau ana paha i keia, ma keia, ua hoopau ia no.
Aponoia i keia la 30 o Iulai M H 1880.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E kokua ai i ko hooholo Mokumahu ana mawaena o Honolulu a me Kapalakiko.
E hooholo ia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.
PAUKU 1. Ma keia ua haawiia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina ma ka inoa o ke Aupuni Hawaii e hana i aelike no kekahi manawa aole e oi mamua o na makahiki he 10 me kekahi mau mea e me keka@i mau hui i hoohui ia no ka hooholo ana i kekahi mau moku mahu makaukau a kupono i ka holo moana aole e emi malalo o na tona he umi kumamalima haneri tona pakahi, a ua hookomo ia malalo o ka hae Hawaii malalo o na Kanawai o keia Aupuni mawaena o Honolulu a me Kapalakiko, a mamuli oia aelike e uku ia @ku i ua mau mea ala a mau hui paha, kekahi puu dala, aole e oi aku mamua o ka Iwakaluakumamaha Tausani dala no ka makahiki, eia nae aole e hana ia kekahi aelike oia ano me ka ae ole o ka Moi iloko o ka Aha K@kamalu, a ma ia aelike e kauoha ia malalo o kekahi mau hoopai kupono, e holo mau ua mau moku ala aole e emi malalo e elua holo ana i ka mahina hookahi mai Honolulu a Kapalakiko, i ka manawa holo, aole e o aku mamua o na la he eiwa, mai kekahi awa a kekahi awa a o ka uku e koi no na ohua helu ekahi aole e oi aku mamua o na dala he Kanahikukumamalima no kela ohua keia ohua a o ka uku maluna o na okana i lawe mau ia aole no e oi aku mamua o Elima dala no ka tona hookahi a me elima hapa Haneri ma ka uku moku (primage) a o ka uku maluna o na dala maoli aole e oi aku mamua o ka hapalua keneta no ke dala hookahi, a e lawe ia na eke leta mawaena o na awa i olelo ia me ka uku ole o ke Aupuni Hawaii, a o ka oihana leta paha.
PAUKU 2. E loaa i ua mau mea nei a @ ua mau hui nei paha na pomaikai a me na hookuu ana i loaa i keia manawa i na laina moku mahu o na aina e ma ke Kanawai.
PAUKU 3. Ma keia ua haawi ia ka mana a ua kauoha ia ke Kuhina Waiwai e uku aku i ua uku kokua nei i ka poe i hana i ka aelike noloko ae o kekahi dala e waiho ana ma ka Waihona Aupuni i hookaawale ole ia e ke Kanawai.
Aponia i keia la 13 o Augate M H 1880
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoomakaukau ai no ka hoomalo a me ka hana ana o na mea e lawe aku ai i na mea ino ma ke k@lanakauhale o Honolulu.
E hooholo ia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke aupuni.
PAUKU 1. Ua ku no i ke kanawai i ka Moi iloko o kona Aha Kukamalu e hooholo a e apono i kekahi mea no ka hoomalo ana a i ole ia ma ka hana ana i na mea e lawe aku ai, i na mea @ao o ke kulanakauhale o Honolulu e like me ka mea i manao ia he pono.
PAUKU 2. No na hana o keia Kanawai na ke Kuhina Kalaiaina iloko o ka manawa kupono e kauoha e ana ia na wahi maloko o na palena o ke kulanakauhale o Honolulu
@ a me ke kii a mau kii paha. oia mea e like ka nui a me na kuhikuhi e pili ana i na iliwai a me kela a me keia mea e pili ana i na Auwai a mea malalo o ka lepo a maluna iho paha o ka lepo ana i manao ai he pono, a ua hiki iaia i kela a me keia manawa e kauoha e kope ia ua kii a mau kii la paha, a e pai kii ia a hoelaha ia a i kela manawa keia manawa e hoololi a e pakui paha i mea e ike ia ai na Auwai a mea hoomalo paha, na hale a me na mea hou i hana ia, a waiho ia ia kii imua o ka Moi iloko o ka Ana Kukamalu, no ka noonoo ia e like me ka mea i hooakaka ia ma ka Pauku 1 a mahope oia noonooia ana e ma l@ma ia ma ke Keena o ke Kuhina, i olelo ia a e hamama mau ia kii a o ke kope paha i na manawa kupono a pau no ka nana ana o ka poe nona a noho paha maluna o na Aina, a iloko paha o na hale maloko o keia kulanakauhale i olelo ia me na wahi e pili ana.
PAUKU 3. Ua hiki i ke Kuhina i olelo ia ma ka ae ana i olelo mua ia e hana i kekahi mau Auwai a mea hoomalo paha ma ke ano i manao ia he kupono a ua hiki iaia malalo nae o na hoohaiki i hooakaka ia mahope iho nei, e eli ia ka lepo o kakahi alanui o ka lehulehu, a alanui paha o kekahi poe wale no; a ua hiki iaia e eli i na Auwaha, no ka hoomoe ana a hana ana paha i na Auwai i lawe aku i na mea ino a me na mea hoomalo paha, a ua hiki e hoohui i ua mau Auwai nei me ke kai a ua hiki i kela a me keia manawa e wehe hoomaemae a hana hou i ua mau Auwai a i kela manawa keia manawa ke hana i na Auwai hilii me na Auwai nui i hoomoe ia ma kakahi alanui mamuli o keia Kanawai, a hiki iloko o kekahi hale a mau hale, hale Aupuni, a hale o kekahi poe e ae a me na wahi e ae o na ano a pau i mea hoomaemae a e hoomalo ia ai ia hale a mau hale a mau hale e ae paha mamuli o ia mau Auwai, a e hana i na hana e ae a pau, a ua Kuhina ala i manao he kupono no ka hana ana, hana hou ana a hoomaemae ana i na Auwai i olelo ia a me na hana e ae i manao ia e hana mamuli o keia Kanawai.
PAUKU 4. Ma ka hooko ana o na mana, i haawi ia ma keia kanawai e hana ua Kuhina ala ma ke ano e hooemi loa ai i na poino, a e hana a kukulu i na auwai i olelo ia ma ke ano paa a kupono no ka hooko ana i na mea a pau i manao ia mamuli o keia a malalo o na hoohaiki ana i hooakaka ia mahope iho nei a mahope o ka hana ana, hookaawale ana hoololi ana a hana hou ana paha i kekahi o na auwai i olelo ia e hoopiha koke i na auwaha a wahi paha i eli ia, a e hoomaikai hou i ka lepo o na alanui o ka lehulehu a o kekahi poe paha a me na poino e ae a e hookaawale aku i na opala i loaa mamuli oia mau hana a iloko o ka manawa e hana ia ana e Pa a kiai i kahi, a i na wahi paha, ma na wahi i eli ia, i mea e pale aku ai i ka poino ana o ka poe hele wawae, na kaa, lio, Pipi, a Hipa paha, a e hooko i na mea a pau i oleloia ma keia kanawaia ua lawa keia kanawai no ka huikala ana i ke Kuhina i oleloia a me na mea a pau e hana ana malalo o kona mana, i na hana i manao ia ma keia kanawai.
PAUKU 5. E uku ia na lilo o ua hana a pau i hoomana ia mamuli o keia kanawai, malako ae o kekahi dala e waiho ana iloko o ka waihona i hookaawale ia no kekahi hana e ae, me ka ae ana o ka Moi iloko o ka Aha Kukamalu e hoike aku ke Kuhina Kalaiaina i ka Ahaolelo e hiki mai ana i ka nui o na dala i hoolilo ia pela a me na hana i hoolilo ia ai ua mau dala nei.
PAUKU 6. Na ka Moi iloko o ka Aha Kuk@malu e hooholo i ke nui o ka mahele oia mau lilo ina he lilo, e uku ia e ka poe nona ka waiwai ma ke kulanakauhale o Honolulu a me ke ano e uku ia ai ia mea.
Aponoia i keia la 14 o Augate M. H. 1880.
KALAKAUA R.
OPEOPE LOAA. - Ma kekahi mau po i hala aku nei, oiai ka lehulehu e haiamu ana ma na pali @apo o Ainahou no ka lawaia, ua loaa ae la i kekahi poe kekahi wahi opeope i puolo ia a paa e la@a a@a i ka ilikai malalo ae o ka uapo; i ka lalau ia ana iho a lawe ia ae la i kula, wehe ia ae la, a maloo ana na iwi o Hua i ka la; eia ka he puolo hoomanamana, a eia na mea iloko. Elua puaa @i me ka hulu no, me na malo ki@ka ulaula i p@nuku ia ai ko laua mau ihu he mau lau laau o kuahiwi, huluhulu awa, mu-o lau kalo la-i maka a me ka puolo niu opiopio a me kakahi mau lau awaawa e ae. Ua manao ia paha, he maunu hoolaka i na Alalauwa, oia ka mea i waiho ia ai iloko e ke kai. Pau ole no hoi ka hupo e pee nei iloko o ka poli o Hawaii, kai noa ua ao Hawaii i ka olino o ka malamalama, eia ka aole.
- O KA -
Haku Visakauna Nelekona,
KE DUKE O BERONETI.
KE KAUA ANA O NA AUMOKO KAUA
BERITANIA, - A ME KO ENELANI
MAU PAPU LAAU, &c.
OIAI ka moku o na kamahele ekolu e kalewa nei iwaho o ke awa o Y@rmouth, ua ike ia mai la ka hae Adimarala o Horatio Nelekona, ua kau ia maluna o kekahi @ a, e hoike ana aia oia maluna o keia moku. Nolaila, ua makaukau ae la o uka iloko oia manawa, nia ke kauoha a ka Adimarala kiekie Earl Spencer, no ka hookipa ana aku i ke koa kaulana o ke kahua kaua pouhuli o ka Naile, ka mea nana i kau aku na Rula ma na ale o ke Kaiwaenahonua, ke pukonakona hoi nana i kaiehu aku i na moku Farani ma ke Kaikuono o Abokia a me kana mau huakai wiwo ole ma na kahakai hema o Europa, a imua hoi o na okana aina lehulehu no ke kuokoa o Italia. Na keia mau hana a Nelekona i pahola ae iwaena o na aupuni kaua moana o Europa me ke kahaha, ka lilo ana o ke kahua kaua o ka Naile ma ka papa ekahi o na moolelo kaua moana o ko Enelani mau aumoku ahi, iloko o na makahiki ehiku o ke kaua huhamahi mua loa o ke aupuni Farani. I keia manawa, ua kuu ka luhi, ua pau ke kaua, a ua loaa kalanakila a me ka hanohano, a eia oia imua o kona aina makuahine i keia la, mai kona haalele ana ia Enelani no ke Kaiwaenahonua ma ka la 9 o Aperila, 1798, a hiki hou oia i Enelani i ka la 6 o Novemaba, 1800.
Oiai na mea a pau ua makaukau, hookomo aku la ka moku o na kamahele a kuu iho la ka heleuma iloko o ke awa, a ia manawa i pili mai ai kekahi waapa malalo o kekahi aliikoa, a ia manawa i iho aku ai o Nelekona a me kona mau hoaloha elua, kau aku la lakou iluna o ka waapa, a holo pololei aku la no ka uwapo alii, a iloko o na minute pokole, pili aku la ka waapa o na kamahele, a haawi ae la na kanaka he mau tausani i na leo huro he lehulehu wale.
Pii aku la na kamahele ekolu iluna o ka uwapo, aia hoi na koa e ku laina ana ma na aoao, kau aku la lakou maluna o kekahi kaa i hoouna ia mai no kona hanohano, a i ko lakou manawa i kaalo ae ai ma ke poo o na puali koa, ua kani koke mai la ke mele lahui kaulana o Enelani - "E Ola ka Moi i ke Akua" - a ia manawa i wehe ae ai ka Adimarala kaulana i kona papale mahiole, kunou aku la oia imua o lakou, a holo pololei aku la ke kaa o na kamahele me ka ukali ia e kekahi mau puali kaua lio, a me na kanaka he lehulehu wale e huro hauoli ana i ka mea nona ka lanakila kaulana i lohe ia iloko o kekahi mau la loihi hala ae.
Holo pololei aku la ke kaa o na kamahele a hiki ma Resatera, Ladana, a ia manawa i puka mai ai ka Haku Meia o ke kulanakauhale Alii, kunou mai la imua o Nelekona, a haawi mai la oia i na hoomaikai ana, ma ka hapa o ke Aupuni Pelekane no kana mau huakai lanakila iloko o ke Kaiwaenahonua. O na puali koa e ku ana me ka makaukau, ua hoike mai la lakou i na paikau hookahakaha ana imua o ka Adimarala kaulana, a ua hoomau aku lakou i na kani papa like ana o na pu a hiki i ka napoo ana o ka la.
I ka pau ana o na hoomaikai mai ke kulanakauhale mai o Ladana, ma ka hor@ 4 o ke ahiahi, ua huli hoi loa aku la na kamahele ekolu ma ke ala, a mamua o ko lakou puka loa ana aku mawaho o ke kulanakauhale, na waiho iho la o Nelekona i kona mau hoaloha ma kekahi hotele, a hoi loa aku la oia i kona wahi kulanakauhale uuku ma Bonehama Tope, a hui aku la oia me kona mau makua, na kaikuaana, na kaikuahine, a me kana wahine, hui ae la lakou iloko o ka hauoli a me ka oluolu.
Me kekahi la ae, oia ka la 7 o Novemabe ua puka ae la kekahi huakai o na aliimoku o ka moana malalo o ke alakai ana a ka Haku Meia, hui pu aku la o Nelekona maloko o keia huakai, me kona mau hoaloha, a kai pololei aku la ka huakai hookahakaha iloko o Sana Paulo, a haawi ae la lakou i kekahi p@le hoalohaloha i ke Akua ma ka inoa o ke kea holo moana kaulana o ke a@ nei.
I ka pau ana o keia mau hana, ua kau aku la ka Adimarala me na ukali maluna o na kaa, me ka ukali ia e kekahi mahele kaualio, holo aku la lakou a hiki ma laepa wika, ua loaa mai la na hoomaikai ana i ka ko@ kaulana. Ma Ladana, ua lawe aku ka Haku Meia ia Nelekona no ka hoolauna ana imua o ke aloalii ma Gaileholo. Iloko o keia wahi i loaa mai ai na hoomaikai @a Nelekona mai ka Mei Keoki III. mai, me ka
@hai mai la oia i kekahi haiolelo pokole e pili ana no ke kahua kaue o ka Naile. O ka Moi. kona mau Kuhina a me ka ohana a@ilawe mai la ka Haku Meia i kekahi pahi kaua gula i kinohinohi ia me na pohaku daimana, me ka wa-hi ia hoi e kekahi veleveta makamae loa, waiho mai la oia ia mea ia Nelekona he makana kiekie loa mai ka lahui Pelekane aku, a e hoike ana kekahi apana lole silika i keia mau huaolelo malalo iho, penei:
"O keia pahikaua gula daimana, ua haawi manawalea ia aku e ke kulanakauhale o Ladana i ka Rt. Hon. Sir Horatio Nelekona, ka Naita Hanohano o ka Bath, a Rear-Adimarala o ko ka Moi Beritania mau aumoku kaua alii malalo o ka hae ulaula, no kana huakai lanakila i hoouka ia ai me na aumoku kaua Farani ma ka nuku muliwai o ka Naile, Augate 1, 1778."
Oiai ka Adimarala kaulana e ku nei imua o ke aloa@, wehe ae la oia i kekahi apana pepa i hoomakaukau ia, kunou aku la oia imua o ke anaina, a hai pokole aku la oia i ka moolelo o kona mau aumoku, penei:
"I ke Alii i aloha nui ia a me ka oluolu Keoki III., Moi o Pelekane.
"O ka Memoriala a Sir Horatio Nelekona, kekahi o na Adimarala iwaena o Kou mau aumoku kaua alii.
"Iloko o ka manawa i hoomaka ia ai o keia kaua huliamahi, ua loaa i Kau kauwa na hoouka kaua nui ana elima, me na aumoku o na enemi, penei:
"Ma ka la 13 a me 14 o Maraki, 1795; ma ka la 13 o Iulai, 1795; ma ka la 14 o Feberuari, 1797; ma ka la 1 o Augate, 1798, ke kahua kaua kaulana o ka Naile.
"Noloko no o keia kaua h@amahi ana - he ekolu kaua ana me na aumoku liilii; he elima kaua ana imua o na papu; he ehiku kaua ana iluna o na waapa ma na lae kahakai; ke oki ana i @a awa ku moku; ke puhi ana i kekahi mau moku i ke ahi; a me ka lawe ana he ekolu mau kulanakauhale nui. Maluna o keia mau mea a pau, ua lawe mai au i ke kulanakauhale nui o Roma ma ka ikaika o Kou mau aumoku a'@ e alakai nei, aole hoi me kekahi koko o Kou lahui.
"Noloko no o keia kaua ana, ua kokua ia au me na aumoku ikaika ehiku, he eono mau moku malalo iho, he eha mau moku @i lii loa, a he 11 waapa powa o na ano like ole, he 3,000 koa, a he 30 mau alii kiekie. Maluna o keia mau mea a pau, ua lawe pio mai au he ehiku mau moku ikaika Farani mai ke kahua kaua mai o ka Naile, a ua puhi ia hoi i ke @hi na moku kalepa like ole aole i emi mai malalo o ke kanalima, a ua kue aku hoi Kau kauwa nei i na enemi aole e emi mai malalo o akahi haneri a me iwakalua manawa.
"A noloko hoi o keia mau huakai a Kau kauwa, ua eha ia (maka paa) kona maka akau, a ha@le aku kona lima hema (m@umuu), a hoeha ia hoi kona kino me na palapu a ke kaua. Maluna o keia mau huakai hoeha a me na palapu a Kau kauwa, - no Kou hanohano, Kou kuokoa a me ka maluhia o Kou Inoa Ihiihi.
"E Ola ka Moi i ke Akua.
"Owau o Kau kauwa haahaa a me ka hoolohe. "HORATIO NELEKONA."
Ladana, Nov 7, 1880.
Aole i pau.
UA LE-I KA HALE !
Eia i ka Nuku ma Waiwai !!
O kela me keia ano. Nolaila, ia oukou e na hoaaloha maikai a pau o ke one nani o Kakuihewa, e kuai aku ana au me ka makepono loa i na lole o kela me keia ano, o na lede, keonimana a me na kamalei, mai luna o ke poo a hala i na wawae. I mea e maopopo ai, e hele mai no, eia au la, ua hele a kupai ka lole i Makena.
Me ka Mahalo,
Goo Kim.
Alanui Nuuanu, Iulai 1880. 971 2m
C. C. Coleman.
Amara a he Mea Hana Mekini
Kapili Kapuai Hao Lio
A ME KA
Hana ana i na Kaa Lio, &c., Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i
ke Alanui Papa. 905 tf
OLELO HOOLAHA.
MAI ka la 1 aka o Ianuari, 1880, he
ELUA DALA
ka aku o na oh@a @neki mahana o ka mekuahi JAMES MA@ mawaena o na awa o Oahu a me na awa o Kauai.
941 tf T. R. FOSTER & CO. (Poka Ma)
HOOPANEE KE KUAI A KA LUNA
HOOPONOPONO I KA
WAIWAI PAA.
Ua hoopanee la ke kuai ana o ka waiwai o Charles Kanalaa i make i hoolaha la no ka P@, Aperila 3 18@0, e @laha la aku no ma ke akua ka manawa ekua @ ai.
W. C. PARKE,
Lanahooponopono ma ka waiwai. C. Kanaloa. @ tf