Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 40, 2 October 1880 — KE KULANA O KE AUPUNI. [ARTICLE]

KE KULANA O KE AUPUNI.

(Kakauia no ke Kuokoa) Ua lehulehu wale na wawa ana no na mea piii aupuni iloko o na puie eono i hala ae nei. Ua ake ko makou poe heluhelu e ike i ka oiaio a me ka ole o na mea i hooiahaia ma na waha o kanaka, a tne na nupepa. £ ike kakou i ka oiaio, a e kioia i na inea oiaio oie. t)a wae makou a ua ioaa *ekahi mau mea i hanaia īloko o ka mahine i pau iho nei. a oia ka makou e pahola aku nei inua o ka lehulehu, na lakou e noonoo pono i ke ano. He roau me» keia i ike pono ia, aohe hoi i hiki,ke hookahuliia ka oialo o keia wahi a ka lono. 1. Ua holo o CC Mormo maluna o ka mokuihi o ka la 30 o Augate me ka hookoho Komisina inai ka Moi aku ma ke ano he Eleie Kuhina mana piha no ka hana Kuikahi a Ahai-olelo Alii i ke Aupuni o italia; ma ia ano ua loaa iaia k« mana e hana i na Kuikahi a me na Oielo Aelike me na Kmepala, na Aoponi Moi me na Hepubalika a pau o Europa a me Amenka Hoi, me ke k*e oie o kekahi mana mahope nei, aohe | i hookomo ia na huaolelo " ke aponoia ma- | hopeua haawiia ka mina a pau. Ua hunaia ka keia hana i na mea a pau ; i ke ko~ mo aoa nae o Mr. W. L#. Gre«n i ka Aha Kuhina nana i ike. Ua hoole inua aku ke Kuhiaa Bush imua o ke Komisioa o Favaoi aola o Marino ht eleb i ke Aopuni o Faraoi» aka, ua hoouoaia no ka Uwe ana i oa keikī Hawau e hooaaauao, a oīa vaie uo kat oa haoa. Ua ]&wt o Morino enai keia ao» pooi ako h* palapaU kiko* oo $3000. a he ieta oki dala no $3000 hou aku, Ua boouoa tā ako noi mahope na kaooha m& oa «aea teiegarapa, e hoopau aoa i ka mana o Monno, mi manaolan» ta e hiki aku aoa

a kaaoha mimua le o b hooioia o k?k&hi han* e potno a; kakoō. 2. Um b«ouo& ia n-\ ieu (&*i ke ; Oihaom tlre olon» A>m e. i ka w* e ■ Kohina *o* o i £ Ba3h n> ia keeot no ka ] «lamiwa—oe booaaa ia keim maa !eu ica | Kahina Noho a me na Kinikeia Ha«ran ma f Amenka Hui. Bentaoia Noi a me Fartau r e kaooha ana īa iakou e noi aka ina ffisoa j laapuoi e hoihoi ; ke Komisioa Amerika, ke ! Komīsro* Beriwoia a me ke Komiaia* Ft- : ra«| a>at lreia aopuai aka. ti« hoino kiekie i | ioa keia i fe®k maa aapooi; sobe poao U ' makou ke fr*maiUo ma la enea i keia wa, e | : kaii kakou a ike< ka hope o keia haua. I 3. Ua kakau moa aku o Alr Bush maīalo ! ! o kek>bi oieto aeiike me Kipīkooa. me ka ; hookaa rr.ua aku he $5000 mailoko ako o i ka waihona oke Aupuni, i mea e hiki ai j mia ke koai i ka Napepa P C Adrertiser mai a«I H BUck niai. Ma keia oleio ae like ua hoopaa ia o Kipikona e hiimai a e kokua i ka Moi, a ua hookaa naua ia keia ! mau da!a qo na hana e lawelawe ia ana me | ke paiia ana o na kanawai a me na hoolaha aoponi. Ni W C Jones (ka Aeto) i kakau keia oiaio ae iike. Penei ka [awe ia 4na o ke daia, he $3000 noioko ae o ka haawina i hookaawaieia no ka hooponopono i na kanawai, a he $2000 noioko o ka haawina Pai Palapaia oke Aupuni. Aole i hoomaka»a ka hana no ka hooponopono ana o na kana»

w»i. 4. Ua laweia he 300 kope oka Nupepa P C Advertiser no ka makahiki hookahi. a ua uku la e ke Aupuni he $1500 no ia mau pepa. Nowai ia ia mau nupepa ? 5. Ua kakau inoa o Bush maiaio o keka. : hi ae like me Kipikona no ke kuai ana he hookahi tausani hipa, e haawiia mai na hipa ma kahakai o Lanai no ka $2 no ke poo, ī mea ai na ka poe mai lepera. He kanalima keneta ka iilo no ke poo no ka haiihali ana a hiki i Moioieai, a e make ana no paha kahi ma ke aianui. Me keia hana ana e iiio ana ke aupuni he ewaiu keneta no ka paona o ka io hipa e hanai ai i ka poe !epera. Ma na lawelawe ana a Waila he eha keneta o ka puona o ka io bipi no ua poe mai nei. Aohe nohe onoo Kauka maoli i ka io hipa, aka. he eiua kanaka i ao aku ia Kipikona o ka io hipa ka ka mea kupono ioa i ke ola kino. Owai ia keia mau Kauku ? Ua hookaa'ku 0 Bush i na dala o na hipa a Kipikona, he $2000 aoie nae i ioaa mai i ke aupuni he hookahi hipa, a ke olelo nei o Mr. James Campbeil [Kiino o Lahaina] ua paa na hipa 1 ka molakiia eia, a aohe e ioaa aku ana, aia a kaa ka moiaki. 6. Ua hookohuia e J E Bush o \lr J Lnzarus (Lakalo) ī agena no ke aupuni ma Kapaiakiko, nana e kuai i na lako a pau o ke aupuni, a o kona uku he $2400 o ka makahiki n me ka uku komisina he eiima keneta oke daia. He uku kiekie loa keia i haawiia, o ka haawina o ka Moi wale'no ka i oi ae i keia uku nui hewahewa i haawiia ia Lakaio. Aia inuiuna o kela aha kuhina holookoa, o Bush, Jones q me Kuaea ka hewa o keia inau hana, he hewa nui no. Ua maopopo ka hewa o Bush a me Jones, a ina e oieio ana o Kuaea aohe oia i ike ia mea, aohe ia he pale nona e pono ai. Ua noho no ka Aha Kuhina e noonoo no ia mau mea, a oia no kekahi. Ina ua ike oia ua naaupo oia ma na mea e hana ia ana, alaila ua hewa oia i ka lawe ana i ka oihana me kona ike aole oia i makaukau no ia wahi. Ua komo o Hawaii iloko o ke kuiana kupiiikii mamuli o na lawelawe ana o Moreno f Jones a me Bush. Ua hana ia na oleio ae like pono o!e a ua hooiiio hewa ia ke ihla e keia Aha Ku> hina, eiua o iakou hemau Hawaii. Mahea ia j iioko o ka moolelo iloko o keia aupuni kahi e loaa ai na hana ano iike me keia ? He poe haole ka hapa nui iioko o na Aha Kuhina o na Kamehameha, a he poe haoie 1 waie no ka Lunaiiio, aole nae iakou i hana | e iike me keia poe. Ua maopopo aole kakou J e pakeie ana i ka hoohiiahiia ia imua o ko j na aina e ma ka hoonoho ia aoi o kekahi mau kanaka Hawaii ma na noho Kahina. E lawe ko makou poe heiuheiu a e aoonoo no keia ihau mea. Pehea la o Kipikona? He- I aha no ia hoi na kumu o kona koi ana i poe Hawaii waie no ke noho ma na oihana Kuhina. —