Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 41, 9 October 1880 — Page 1

Page PDF (1.53 MB)

This text was transcribed by:  Kayla Mizo
This work is dedicated to:  Dr. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa:

 

KE KOLOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

BUKE XIX. HELU 411                    POAONO. OKATOBA 9. 1880.                  {NA HELU A PAU 984.

 

KA NUPEPA

 

Kuokoa me ke An Okoa

 

I HUHA.

 

            NA LELO HOOLAHA. ---- O na Olelo Hoolaha

                        ka 10 aina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana : elua puka ana, he $1.50.

                        no hookahi mahina, he $2.00

            NA KANIKAU A ME NA MELE : He 10 Ke@@a ka uku no ka lalani hookahi. ua like me $1 (@ no 10 lalani.

            HOOLAHA MAU: E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ue o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia @ kekahi pule ae.

            E hoomana e na lehulehu, aole e hoopuka i kekahi olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele @ e hookaa mua ia mai ka uku.

            E hoouna pololei mai i na leta i ka Nupepa Ku koa

 

KA MOOLELO O

 

BERIANA KA WIWO OLE

 

A ME

 

MAHONE KE KOA:

 

MOKUNA XXV.

 

            E KE kanaka alapahi, wahi a Beriana; ua hahai anei ua opio la i kau mau ao na A he enemi anei oia no'u i keia wa ?

            Aole oia i hahai i ka'u mau ao ana. wahi ke 'ili Powa: no ka mea, ua hoomaikeike ku la ka moneka Malaki ioia i kona manao a puwale, ma ka hoike ana aku i kou kauana launa ole no kau mau hana.

            E hoomaikai ia ke koa Malaki, wahi a ke @ a maluna o ke poo o kela opio na hoomaikai ana a na lani.

            Hohola koke ae la ka nanaina hoomakue na ka helehelena o ua .lii Powa la, aka, momau mai la nae ia i ke kamailio ana :

            Mai moeuhane ia oe e Beriana, ua hoo@ka ia mai au i ka hookau ana aku i ka @oopai o ko'u inaina maluna o ua opio la. na aole au e lawe i kona ola me ko'u lima @onoi, ua koho mua ia no oia e hoopiha iho ka makalua o ka poe moe lepo. Ua ma@ao kau keiki o Mukada, he keiki ponoi ua @ la na'u a e halihali ana oia e hooko i ko'u mau manao maluna ou. Ina aole o Malaki i akeaakea ma ke pale ana nona, in a a ua make koke oia malalo o kau mau kauoha i na la i hala aku la.

            E ka uhane kapu, wahi a Beriana; o ka opio naita anei nana i kaili mai i ka lei gua oia kau e kamailio nei ?

            Ke kamailio nei au imua ou no ka opio aiwo ole i kue mai ai i na 'lii Denemaka mailoko o na paia o ka halealii Kinikora; ka mea hoi a kau keiki i manao ai he kipi.

            A nolaila, o ua opio la. he keiki oia na ko'u hoahanau aloha i make ? wahi a Beriana.

            O ua opio la i ike ia o Mahone o ka Vio@aume ma ke awawa o Glen Mama, oia ke keiki a kou hoahanau a'u i pepehi ai ma ke @hele o Tiparere. E ike oe ana e Beriana, ua kokoke aku au ano i ka pahu hopu o ka hoko ana i kau mau hana hoomaewawea.

            Auew oe e ka diabolo. mamuli o kau mau nana. ua haawi aku la au i ke kauoha e make ka opio wiwo ole.

            E make koke ana oia e beriana, no ka mea, ua kakoo au iaia a paa i wahi nona e pakeie ole ai. Oiai, ua hilinai o Mukada i na olelo a kekahi o ko'u mau kanaka i lawe pio ia e ia, o kela opio he keiki ponoi oia ua'u. Nolaila, ma keia aumoe. e kokolo maiu aku no au iloko o ka hale lole o Mukada a lawe mai i ka lei gula no ko'u wahi hoomoana, oiai hoi, ua loaa ia'u ka hoailoua @ kou mau puali e hiki ai ke hookuu lanakila ia. Aka, mamua ae o ko'u haalele ana iho i kou kahua hoomaana nei e hoopaa no au i ka ahewa ia maluna o ka naita opio no kona aihue, a ma ke kakahiaka o ka la apopo. e okiia aku kona poo malalo o na kauoka a Mukada. Heaha kou manao e beriana no ka hookoia o keia inaina maluna o ka opio a me oe pu e ke kanaka pakaha a mea wale ?

            Aoel ka opio e kumakaia ia pela wahi a Beriana i pane aku ai. Na'o oia e hoopa@.

            Ua helua pu ia aku kou hopena me ua opio la e Beriana, wahi a ke 'lii Powa iaia i lalelale ae ai i kona lima e hahau iho i ka pahika ua maluna o kana luahi.

            Oiai ua 'lii Powa nei e hahai ana ia Beriana i ke kahua e loaa ai iaia o ka lei gula a me ka hopena o ka kakou koa opio aia hoi, kokolo mai la kekahi kanaka iloko o ka hale lole a ua mau moho nei e luakaha ana i uahu ia me ke kahiko o ka poe Delakasiana.

            Hele mai la oia a ku iho la mahope pono o ke 'lii Pwa, kaikai ae la i kona lima iluna me ka makaukau e hoomoe iho i kana pahikaua maluna o kona poo. Aka, kali iki iho la nae ia no na olelo i koe a ke 'liiPowa ia beriana.

            Aole anei oe e Beriana e noi me ka mihi? wahi a ke 'lii Powa i pane aku ai me kona makaukau e hooko i kona inaina.

            I ke Akua wale no au e mihi aku ai, wahi a Beriana.

            Alaila, e make koke oe e pono ai ano.

            O oe e ka ohane ino e pono ai, i hohola ae ai kekahi leo me ka moakaka mahope koke on a. E hoomainoino ia oe i hookahi tausani manawa a hiki i kou make ana.

            A e like me ka owaka ana a ka uila a me ka halulu ana o ka hekili, pela ka hikiwawe o k hauna pahi maluna o ke 'lii Powa a wahiho aku la oia ilalo o ka honua.

            Lele iho la ko ka Moi Beriana hoopakele maluna o kama pio, kaili mai la i ka pahikaua mai ka lima mai o ke 'lii Powa, me ke kau ana aku i ka wioi oi o ka pahikaua i kona puu, me ke kalele ana o kona kuli iluna o ka umauma o ua hiena lai

            Ua hoomaikai ia oe e na lani, e kuu hoopakele wiwo ole, wahi a Beriana, iaia i ala mai ai mai kona wahi moe a hopu iho la i kekahi pahikaua. E na kiai! E na kiai ! Heaha keia mea.

            E lumai anei au i ka maka o ka pahikaua iloko o kona puu. e kuu luaui a me kuu makua ? i noi ae ai ka hoopakele o ke 'lii iaia i haka pono aku ai no kona ne mai.

            E ka Makua Hemolele! wahi a Beriana, iaia e ku pahaohao ana imua o ka helehelena wiwo ole o ka opio, he oiaio na ke keiki a kuu hoahanau i hoopakele ae i kuu ola. Auwe oe e kuu keiki koa, ua hana kewa aku au ia oe!

            Heaha keia e kuu makua ? wahi a Mukada, iaa i komo mai ai me na koa he iwakalua iloko o ka hale ole, kahi a Beriana e noho ana.

            E hoopaa aku okou i kela ilio kawau, aka, mai kau aku i ko oukou lima maluna on a e ko'u mau naita. Mar hoopaumaele i ko oukou mar lima me kone koko. E Mukada, e Mudada, e puili pumehana ae oe i ko'u hoopakele wiwo ole. a e aloha ae i ke keiki a kuu hoahanau aloha o Mahone !

            Lalau aku la o Beriana i na lima o ua opio la. puili iho la me ka hookahe ana iho i kona mau waimaka a me kona piha hauoli nui.

            E kuu makua, wahi a Mukada, heaha keia mau hana a'u e ike nei, eia ke 'lii Powa o ka ululaau a me keia opio maanei.

            Oia ko'u hoopakele, ke keiki hoi a kuu hoahanau i nalowale ai, a o kou io aloha ponoi hoi e Mukada. E ke Kahi Kolu ! Ua hookau aku makou i ka hoopai e laew ia kona ola makamae.

            M na maka pihoihoi a me ka pihe kumakena o Mukada i uwe hamama ae ai, oiai o Beriana e hoakaka piha ana i ka moolelo imua ona.

            I ka haawiia ana o ke kauoha i na Delakasiana e hopu i ke 'lii Powa, ua hopula iho la a paa, me ka hauhoaia ana me na kaula, a paa pio hou iho la ua eueu nei o ka ululaau ia Beriana iloko o kona hale lole ponoi.

            Aka, mamuli o ka uew kamakena a ka Moi aoo a me kana keiki. ua pioloke ia na kaukauali a me na keiki alii o ka aina iloko o ka puali kaua, nolaila, ua pau mai la lakou e ike i ke kumu o keia makena iloko o ka hale lole o Beriana.

            E hoolohe oukou e na naia a me na 'lii hopo ole o Irelani, aia ke waiho mai la ke kanaka aea wale, ka mea i hoao e powa iho ia'u i ka po nei. wahi a Beriana me ke kuhikuhi ana aku i kona enemi. e nana pu ae hoi oukou i ka mea nana au i hoopakele ae mailoko ae oia make. oia hoi ke keiki a kuu hoahanau i aloha nui ai. oia o Mahone ka mea i powa ia.

            E ola mau loa o Sir Mahone o ka Violaume, i hooho mai ai o Donala, iaia i hopai ae ai i kana laau ihe a kiekie iluna. a oniu ae la maluna o ke poo o na mea a pau. E kuu hoahanau o ka pupuu hookahi. e helu pu ia oe ma ke kahua kaua me ko Irelani mau kana koa a pau ma ka la a popo.

            Aloha oe e ke 'lii Mahone, wahi a ke koa Malaki. ua laahia oe e kaei i ka pahikaua a kou makua.

            Hoopui koke ia ae la ke koa opio me na lululima pumehana ana a me ke kuwili ana a ke aloha mai kela a me keia o ka puali kaua holookoa;

            E pono e make ke kipi holo nahele ! i kahea aku ai o Donala.

            Ma ka wehe'ma o kaiao e make ai oia. wahi a Beriana. E kiai niakaale loa oukou iaia i ole ai oia e paleina hou aku mai ia kakou.

            Ke hoina hou nei au i a oe e Beriana o tokomona, i pane mai ai ke pio; e kakele ana no au ma ke kahua kaua me ke kue mai ia oe ma ka la apopo, no ka mea. pela ka mea i wanana mua ia. E ola no au a hiki i kuu ike ana ia oe e waiho ana imua o kuu alo ua make; o kau keiki haakei. e weluwelu liilii ana oia i ka lima o na Denemaka i ka la apopo.

            E ke 'lii ka Moi a me ka Ihiihi, i pane aku ai o Donala, iaia i hookokoke aku ai i kahi a ke 'lii Powa e wahiho ana. E haawi ia'u i ke kauoha, e pepehi ae au ano i keia deragona eleele. he elua ae nei manawa au i hoopakele ai iaia. a he elua no hoi kou hoohokaia ena; nolaila, na'u e hookaawale aku iaia mai kana mau hana kolohe ae, o komohia hou auanei oe iloko o ke kaumaha ma ka la apopo. Ua uluhia ia oia me na lapu o ka po. a molaila, e lanakila hou auanei oia mai ia kakou aku, in a o ka puali kaua holookoa ke kiai ana iaia ikeia po.

            Mai kau i kou lima maluna one, wahi a ka Moi. Ma ke kakahiaka o ka la apopo e makaukau auanei ke kanaka oiki poo e hooko aku maluna on a i ka hopena ana i hana ai.

            Aka henehene ae la ua 'lii Powa nei i ka wa a na koa i alakai aku ai iaia mai ka hale lole aku, i ka Moe Beriana i kalia ae ai a apo aku la ia Mahone.

                                                Aole i pau.

 

HE KANAWAI

 

            E hoololi ai i ka Pauku 1 o ka Mokuna S9 o ke Kanawai Karaima.

            E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akokoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.

            Pauku 1. E hoololiia a ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 1 o ka Mokuna S9 o ke Kanawai Karaima, a penei e heluhelu ia ai.

            Pauku 1. Aole no e ae ia kekahi mea e lawe e malama a e waiho ma ka Hale Papaa, aole no e kena i kekahi e lawe e malama a e waiho ma kona Hale Papaa; aole no e kokua ma ka lawe ana. malama ana a waiho ana ma kekahi wahi i on a ia e ia, a i hoolimalima ia paha a noho ia e ia, koe wale no ka Hale Paa i hoolako ia mai e ke Aupuni, i kela mea i kapaia he "naptha," i oi aku mamua o ka pahu hookahi, a i kela mea i kapaia he "Benzole," i oi aku mamua o ke pahu hookahi.. a pela no me ka "petroleuin: aila honua a me na aila a he i komo ai ka "petroleum." "naptha" a me ka aila hoomalou i oi ae ka nui o keia mau aila mamua o na pahu he umi."

            Pauku 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku o kona apono ia ana. A o na Kamawai a me na hapa Kanawai e ku ana i keia. ua hoopau loa ia.

            Aponoia i keia la Eiwa o Augate M H

1880.                                       KALAKAUA R.

 

HE KANAWAI

 

            E pili ana i na Hui a me na Hui i Hoo hui ia malalo o na Kanawai o na Aina e. e lawelawe i ka hana moloko o keia Aupuni.

            E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoako iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.

            Pauku 1. Na kela a me keia Hui a Hui i Hoohuiia i hoalaia malalo o na Kanawai o kekahi Aupuni e. i makemake e lawelawe i ka hana maloko o keia Aupuni. a e lawe, a e kuai, a e hoolilo aku i ka waiwai paa maloko o keia Aupuni, e waiho ma ke Keena o ke Kuhina Ka'aiaina.

            1 I Kope i hooiaio ia o ka Palapala Hoohui a Kanawai Hoohui paha o ua Hui nei.

            2 Na Inoa o na Luna o ia Hui.

            3 Ka inoa o kekahi kanaka i hiki ke hooko ia na Palapala i hoopuka ia mai na Aha Hookolokolo o keia Aupuni.

            4 I Hoike Makahiki o na Waiwai a me na Aie o ia Hui maloko o keia Aupuni. ma ka la mua o lulai o kela a me keia makahiki.

            5 He Kope i hooiaio ia o na Kanawai o ia Hui a Hui i Hoohuiia paha.

            Pauku 2. I ka wa e hooko ai kela a me keia Hui a Hui i Hoohuiia paha i na olelo o keia Kanawai, e loaa no ia lakou na mana a me na pomaikai, a me na hoohaiki e like me na mea i haawiia e ke Kanawai i na Hui i Hoala ia malalo o na Kanawai o keia Aupuni. A ua hiki ia lakou ma ka lawelawe ia ana o na hana i hoohui ia ai lakou e paa. lawe a holilo aku, ma ke ano kuai a moraki aku, ma ke ano kuai a moraki a ano  e ae paha. ka waiwai paa, ka waiwai lewa a waiwai hui paha iloko o keia Aupuni; eia nae, aole e hoala ia kekahi Hui i Hoohui ia no kekahi hana e kue ana i na Kanawai o keia Aupuni.

            Pauku 3. Ina ua makemake kekahi Hui a Hui i Hoohuiia o ka Aina e, e lawelawe nei i ka hana iloko o keia Aupuni, e loaa ia lakou na pomaikai o keia Kanawai, alaila, e waiho aku lakou i na hoakaka i olelo mua ia, me ke Kuhina Kalamaina iloko o na mahina eha mai ka hoomaka ana o ka lawelawe ia ana o keia Kanawai.

            Pauku 4. E uku ia aku i ke Kuhina Kalaiaina no ka pomaikai o ke Aupuni Hawaii, e kela a me keia Hui a Hui i Hoohui ia, i lawelawe i na olelo o keia Kanawai he Kanalima Dala.

            Pauku 5. Aole e manao ia ua pili, a ua kue pah- keia Kanawai i na olelo o ke Kanawai i e pono ia ma ka la 13 o lulai, M H 1870, i kapa ia "He Kanawai e hoakaka ana no ka hooko ana i na Palapala o na Aha maluna o na Hui i Hoohui ia ma na Aina e; " aka hoi, in a o kekahi Hui i Hoohuiia o ka Aina e. i pili malalo o na olelo o ke Kanawai i hoakaka hope ia, i hana oleia e like me na olelo o ia Kanawai, ua hiki ia lakou ke hana pela iloko o na mahina eha mai ka hoomaka ana o keia Kanawai, ma ka uku ana aku i ke Kuhina Kalaiaina no ke Aupuni Hawaii i na Dala he Umi, a me ia hana ana e manaoia ai, ua hooko ua Hui nei i na kauoha a pau o ke Kanawai i oleloia.

            Pauku 6. E lilo keia i Kanawai ma ka la mua o Spatemaba e hiki mai ana.

            Apono ia i keia la 9 o Augate. M H 1880

KALAKAUA R.

 

HE KANAWAI

 

            E hoololi ai i ka Pauku 1009 o ke Kanawai Kivila.

            E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.

            Pauku 1. E hoololi ia a ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 1009 o ke Kanawai Kivila a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la:

            "Pauku 1009. E paa i ka Luna Makai Kiekie a i ka Makai Nui paha o ka mokupuni. kela mea keia mea e hoapii hou ana mai ka olelo hooolo a ka Lunakanawai Kaapuni aku, ka Lunakanawai Hoomalu a o ka Lunakanawai Apana paha ma ka Hihia Karaima, a hiki i ke Kau Hookolokolo o ka Aha Kiekie a o ka Aha Kaapuni paha i hoopii hou ia ai. ke haawi ole oia i ka Luna Makai Kiekie a i ka Luna Makai Nui paha i Palapa'a Hoopaa no na Dala e like ka nui me ka uku hoopai i kauia ai maluna on a ma ka Aha malalo, i mea e hiki mai ai oia i ka wa hookolokolo imua o ka Aha Kiekie a o ka Aha Kaapuni paha e like me ka olelo maluna. A ma na hihia a pau i hoopaiia ai e ka Lunakanawai Kaapuni, Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, ka uku hoopai a me ka hoopaahao pu kekahi, a i ka hoopaahao wale no paha. e koi aku ka Luna Makai Kiekie a Makai Nui paha i ka mea i hoopii ia i Palapala Hoopaa e like me ka mea maluna, no na Dala aole e emi malalo o Hookahi Haneri, a aole hoi e oi aku mamua o Hookahi Tausani."

            Pauku 2. O na Kanawai a me na hapa Kanawai e kue ana i keia Kanawai. ma keia ua hoopau loa ia.

            Pauku 3 E lilo keia i Kanawai mai kona la e apono ia ai.

            Aponoia i kei la 13 o Augate. M H 1880.

KALAKAUA R.

 

HE KANAWAI

 

            E hoololi ai i ke Kanawai i kapa ia He Kanawai e kokua ai i ka hana ana i na Alanui kaa mahu i aponoia i ka la 1 o Augate M H 1878.

            E hooholeia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Hale Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.

            PAUKU 1. E hoololi ia a ma keia ua hoololi ia no ka Pauku 27 o ka Mokuna 29 o na Kanawai o 1878 oia ke Kanawai i kapa ia " He Kanawai e kokua ai'i ka hana ana i na Alanui kaa mahu" i a aponoia i ka la 1 o Agate M H 1878 a penei e heluhelu ia ai.

            PAUKU 27. E hooholo hou ia. he mana ko ke Kuhina i olelo ia, e ae aku e haawi ia i kekahi hui e hana ana i kekahi Alanui kaa mahu. Alanui kaa mahu paha i ka uku kokua aole e oi aku i ka Elua tausani elima haneri dala no ka mile hookahi, o na mile o ke Alanui kaa mahu i kakulu ia a paa i hoolawa pono ia a ua makaukau no ka hooholo ana, a o ia makaukau e hoike ia ma ka palapala hooiaio a kakau lima ia e ka Luna Nui ana Awa, a e waiho ia ua palapala hooiaio la ma ke Keena o ua Kuhina la.

            PAUKU 2. E hoololi ia a ma keia ua hoololi ia ka Pauku 28 o ua Mokuaa 29 la a penei e heluhelu ia ai.

            PAUKU 28. A e hooholo hou ia ma keia ua kauoha ia a ua haai ia ka mana i ke Kuhina Waiwai e uku aku ma o ka palapala hooiaio o ke Kuhina Kalaiaina i ka hui i mau hui paha i manao ia ma keia Kanawai i na puu dala i hoomapopo ia e uku ia mamuli a ma ka mana o ka Pauku mamua iho aka aole e oi aku ka nui i ka Elua Tausani me elima haneri dala no ka mile pakahi o o na mile o ke Alanui kaa mahu i kokuh ia a paa a lawa pono no ka hooholo ana mailoko ae o na dala e waiho ana iloko o ka waihona aupuni i hookaawale ole ia no kekahi hana e. Aka nae, i na e lawa ole ka uku ana aku mai na dala i hookaawale ole ia no no kekahi manwa no na kikoo a mau kikoo paha, alaila na ke Kuhina Waiwai mamuli a ma o ka ae ana o ka Moi e hoopuka ma kahi o ke dala maoli i na Bona a mea a ae paha e hoike ana he aie dala a e uku ia he ehiku keneta uku panee no ka makahiki hookahi no ke dala hookahi a hiki a ke kaa ana.

            PAUKU 3. E hoopau ia a ma keia ua hoopau loa ia ka Pauku 27 o ua Mokuna 29 la.

            Aponoia i keia la 13 o Augate, M H 1880.

KALAKAUA R.

 

Na Plo Afegana Kaulana.

 

            Iwaena o ke ameume ana o na alii he nui wale o Afeganitana no ka noho alii o Kabula, ua hapai ia mai ka haili hapu no na alakai Afeganitana i lawe pio ia i Inia. He 19 ka nui o keia poe a pau, i hui pu ia me eha mau kekikane a me elima mau moopuna kane a Dora Mahoneda. O ke keikikane hiapo. "ia o Mahomeda Karifa Kana, ua hoike aku oia me ka ikaika i kona kuleana no ka noho alii, i hui pu ia me kana mau keikikane elua. oia o Ahima Kana a me Teha Kana, i kipaku ia ai e Sere Ali. Ua holo aku lakou no Inia i ka makahiki 1870, aka, noho kekeu e iho la nae ka makuakane me kana mua keiki, nolaila, haalele iho la na keiki ia Inia no ka laua aina hanau o Afeganitana, a ike ia ai o Ahima Kana i ka hookaulana ana iaia iho, he mea i kuleana e pani i ka noho alii. Ua pakele mahunehune nae o Ahima Kana mai paa i ka hopu ia a kupee ia i ka hao me kona hoalauna ana i hilinai ai, oia o Mausatana Haebule. O kona makuakana o Mahomeda Karifa, mahope o kona hele malihini ana i Meka, a noho iki ma Dera Duna no kekahi manawa, ma ke komohana akau aku o ka aina. Eia oia i keia wa ma Averika, he wahi kauhale i mamao iki aku mai Lahore mai. O kona mau hoahanau ekolu, o Oma Kana, Mataza Kana, a me Ademeda Kana, ke noho nei ma keia wahi kauhale, o Oma, oia wale no ka mea e ola nei, a o na moopuna kane, o Zufaka Kana a me kona mau hoahanau elua, oia o Iremaela Kana a me Iana. ua hoouna ia laua i Inia i ka 187 Ua noho laua i ka pakaua o Lahore a hiki i ka wa a ke Keiki Alii o Wale i hiki ai ilaila, oia e pa ana no laua i ka mana o ka halealii o Runazita Sina, a oia ka mea nana i hoeueu mai i ua mau Keiki Alii Afeganitana nei e hoi a luakaha i ka aina, kahi a laua e noho nei i keia manawa. O keia mau keiki e ola nei, eia laua malalo o ka ooponopono ana  a Mahomeda Bakata Alii Kana. O ke eha o naalii ke noho nei oia ma Baiele, o ka elima, oia o lakuba Kana. k mea i hoina ia, o ka eono oia o lelaludina, kekikane a Akaba Kana, a mea i hoomaikeike ae iaia no kona kaulana i loko o ka luku mainoino ia ana o na Afeganitana he kanaha makahiki i hala ae nei; ke noho nei oia ma lulunadaha, he wahi kauhale aole i mamao aku mai Lahore. Aia hoi ma Amere he mau pio ekolu i manao ia ua komo pu iloko o ka luku nui ana ma Kabula i Sepatemaba i hala. no lakou na inoa o lahiwa Kana. ka makuahonowai o lakuba Kana. a me Zakaria Kana, ka hoahanau mua o Sere Ali. a o ke kolu o lakou o Wazia ka Mohomed. Ke paa nei lakou ma Amere, ma ka okana aina o Rpootana, he pio kaulana hou aku no oia o Daroda Ka, ke noho nei oia i keia wa ma Simile; he kakau nei oia i ka moolelo o ke kaua o Afeganitana. He elua mau pio hou aku, oia o Abadula Giasa Kana a me Golaba Dina Kana, ua kiai makaala loa ia laua maloko o ka pakau o Lahore mai Ianuari mai a hiki i keia wa; he mau pio hou aku no elua. oia o Ali Mahomeda Kana a me Bahadure Kana ka mea i haawi aku i kana kaikamahine iloko o ka hoao me Zufakata Kana. a oia ka hoa o ano ole mua a kekahi alii Afeganitana i hoao ai ma Inia. O ka hope loa o keia, oia o Mousetane Hahehoolaa, ke hakilo pono loa ia nei oia ma Muree, kekai o na oiaina hoomoana o nu kiekiena o Punajaba. O keia mau alii a pau. aole lakou i kokua mau ia e ke aupuni o Inia, aka, o ka hapanui o lakou, he nau aina ponoi no lakou iho a me kekahi mou waiwai e ae ma ka aina hananau, o na loaa a me na pomaikai a pae o keia mau aina, ua waiho mau ia aku ma ko lakou mau lima.

            MA ka po Poaono o ka pule i helu, oia na lehulehu makaikai e haiamu ana maloko o ka pa o ke alii kane make Ema, ua ula ae la he mau haunaele a hehi ia iho la kekahi wahi keiki uuko o make loa; he mau keiki e ae no kekahi i hehi ia, a ua pakele nae ke laua ola.

            Ohuoha no hoi ka Likelike i ua ohua me kona hua kai kaapuni aku nei ia Hawaii a me Maui, i ka Poalua nei.

           

MAIKAI KA HOI KA PAPA

 

A ME

 

KALAAU O KOU HALE!

 

NO HEA LA!

 

KAI NO HOI NO KAHI O

 

WAILA MA!

 

Nana aku no hoi ia la

            Ohi ka lo o ka Laau o Makawao

                        I ka ua mea hoi o ka nanao

 

NA PAPA! NA PAPA!

 

A ME

 

NA PONO KUKULU HALE

 

O NA ANO NO A PAU

 

Aia ma ke kihi o na

 

ALANUI PAPU me MOIWAHINE,

 

HONOLULU

 

MALAILA E LOAA AI

            E LIKE me ka MAKEMAKE

 

NO KE

 

KUMUKUAI MAKEPONO LOA

 

PAPA, PAPA, PAPA

 

            Na Papa, Huluhulu,

                        Na Papa Manoanoa.

                                    Na Papa i kahiia

                                    Na Papa Kepa.

                        Papa Hole Keokeo.

                        Papa Hole Ulaula.

 

NA LAAU, NA LAAU

 

            Na kua,

                        Na Kaola.

                                    Na Aaho.

                                                Na Molina.

                                                            Na Peapea.

            Pine Huluhulu

                        Pine i kahiia

 

NA Papa a IHE na Laau Ulaula!

 

            Pili ulaula,

            Pili Keokeo,

            Pani Puka,

                        Pani Puka Aniani,

                        Ipuka Aniani,

                        PUka Olepelepe.

 

PENA O NA ANO A PAU

 

            Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,

                        Aila Pena,

                                    Aila Hoomaloo,

                                                Waniti, Pate.

 

NA LAKO O KELA A ME KEIA AHO!

 

            Na Ami Puka Hale.

                        Na Ami Puka Pu.

 

AMIANI!

 

Pepa Hale a me na Liilihi

 

E LOAA NO MALAILA.

 

PAAKAI HELU 1 O KAKAAKO me PUULOA

 

            No ke Dala Kuike, e loaa no na mea a pau i ahi ia ae la. no ke Kumukuai ! loa. O na kauoha mai Hawaii o Kiihau, o loaa aka @ ia lakou. e hoaha @ ia @ ia me ka lawa pono. E kipa aui ilaila, i ike ka oiaio.                        806 tf