Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 50, 11 December 1880 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ma ke Kauoha

I @ ka @ H@ ma k@ J. D. @ Kak@ K@ H@

 

 

OLELO HOOLAHA A KA PAPA OLA

NO KAO ANA.

@ Ka@wa K@ e @ k@ Ma@ M@l@  kA @ o @ ka@ap@ o ka Papa Ola @ E a @ H@o@ a@ ka Ha@ai M@wahine @ a lakou e na Kauka mai ka hora 11 e k@ a @  ka hora 1@ ke awakea o na @ a pau @ ka P@ a @ k@ P@ ka @a @ o D@ A @ ka poe e @ O @ ia @ EMEKONA M.D.

@ L@ Papa Ola Oahu.

 

O na @ maa@  paahana @

G K D@  Wa@l@ku, Maui

T D @, Hawaii

H A P@ARTER Kahi@@ Kaialalea

@

 

O ka hoomaka Kane maka @ na Kula @ Aup@n@ e @ i ka Po@ Ia@ua@ 10 @ a ma a la Ian@ri 11 @ ka@ a ka makah@ ku@ h@

W. J. SMITH Kaea@

K@

 

Na Paulu o ke Kanawai Kivila e

Pili ana I ka O @

 

            PAUKU 309. E hoonoho ke Kuhin Kalaiaina, mamuli o ke kuhikuhi ana o ka Papa Oia.  @ kekahi kanaka, kupono i Luna olima ma kela Moku Kiaaina keia moku Kiaaina o ke Aupuni, a e loaa i ua Luna la ka uku i hookaawaleia nana e ka Ahaolelo, i kela manawa keia mnawa, a e hiki no i ke Kuh@oa Kalalaina e hoopau aku i ua Luna la ke manao oia pela.

 

            PAUKU 310.  E koho keia luna keia luna olima.  @ keia wahi kupono ma kela Apana kula keia Apana kula, maloko o kona moku, no ka hana ana i ka olima @ a e hoolaha aku oia, i kela manawa keia manawa, i kona manawa e hiki aku ai ma na mau wahi la, e olima i na mea a pau i hele mai imua ona, na mea hoi i olima ole ia mamua i a i kona manawa hoi @ hele hou ai malaila, e nana i ka pala a me ka pala ole o na lima o ka poe ana i o ai.

 

            PAUKU 311.  Na ka makuakane a makuahine paha o ke keiki, maloko o na malama eono, mahope iho o kona hana ana ;  a ina ua make, a a ua mai, a ua hele ma kahi e paha, ka makuakane me ka makuahine, alaila, na ke kahu, kahuhanai, a mea papa e malama paha i ke keiki, e lawe aku iaia i ka luna olima e o ia, maloko o ua malama eono mahope o kona hanau ana, a i ole ia, ma ka manawa e hiki mua ai ke lawe.

 

            PAUKU 312.  Ma ka walu o pa la mahope iho o ka olima ana o kekahi keiki, e lawe hou ka makuakane, makuahine, kahu, a mea nana e malama paha, i ua keiki la imua o ka luna. i hiki iaia ke nana a maopopo ke ko a me ko ole o kana hana.

 

            PAUKU 313.  ina ua maopopo i ka iluna ua ko ka’olima ana, alaila, e haawi aku oia i ka makuakane, makuahine, a mea e ae paha nana e malama i ke keiki, me ka uku ole, i palapala hoike no ka olima ana, a e kakau h@ oia maloko o ka buke hoomanao ana e malama ai no ia mea.

 

            PAUKU 314.  Ina ma kekahi manawa ua manao ka luna olima, aole i makaukau ke kino o ke keiki i laweia mai imua ona e olima ia ia manawa. alaila e hiki no iaia ke hoopanee aku i ka o ana a i kekahi manwa mahope. a olelo aku oia i na makua, a i  ka mea nana e malama paha, e lawe mai i ke keiki ma kekahi manawa hou e o ia.

 

            PAUKU 315. E hele na luna ma na wahi a lakou i koho ai no ka hana. ma kela hapalua keia hapalua makahiki. a i na manawa e ae ke kauoha ia aku e ke Kuhina Kalaiaina, a e ka Papa Ola.

 

            PAUKU 316. O ka makua, o ke kahu, a mea e ae paha, nana e malama i ke keiki, i hana ole e like me ka olelo o ke kanawai e pili ana i ka olima, e hoopaiia oia ma ka uku hoopai i elima dala @ a na ka mea nana i hoike mai ka hapalua o ia dala.

 

            PAUKU 317. E malama na luna olima i buke pololei no ka lakou mau hana, a e hooili aku aku lakou pakahi i ka palapala hoike i ke Kuhina Kalaiaina, i kela makahiki i keia makahiki.

H.A. CARTER

992-Itt Kuhina Kalaiaina.

 

Hoolaha Papa Ola.

           

            E wehe ana ka Papa Ola i Hale Kapaau ma Honolulu nei, no na mea ilihune i loan i ka mai.  Malaila e hiki ai i ka poe i oleloia ke lapaau ia, a e loaa no na laau kupono me ka uku ole.

 

            Ua koho ka Papa Ola ia Kauka Emekona @ Kauka no ka Papa Ola, no Honolulu a no Oahu nei : a e noho ana o Kauka Emekona ma ua hale nei mai ka hora 11 o ke kakahia@ a hiki a ka@ hora 12 @o ke awakea @ na la a pau mai ka Poakahi a hiki ia ka Poaono, a ma ka la pule, mai ka hora 10 a hiki i ka hora 11 o ke kakahiaka.

 

            O ka Hale Lapaau i oleloia, aia ma Kikihale, ma ka aoao mauka o ke alanui e komo ana i Lepekaholo. Ma ka hale o Kamuela Kanoe.

 

            E hele nui mai na Kanaka na Wahine a me na Keiki mai, a e loaa no ka oluolu.

 

H.A.P. CARTER

990 4t Peresidena o ka Papa Ola.

 

            MA ka auina la o ka Poaha, la 2 o keia @ haawi ae o Bihope Willis he wahi lup@ inu @i ma kona hale no na hoahanau o kona ekalesia, no ka hoomanao ana i ka la i hoonoho ia ai ka pohaku kihi o ko lakou luakini.  Ua lono wale ia mai, ke ma@ nei he $50,000 oia na dala e paa p@ ai ka hale. a e hele ana paha ka @ i K@lani i keia makahiki ae mamuli o ia @.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Ao Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki $2 Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula

KOMITE HOOPONOPONO.

Hezekia Aea.

 

POAONO, DEKEMABA 11, 1880

 

            E IKE ana ko makou poe heluhelu i ka hoolohe a ka Papa Ola no ka o ana i na keiki, e pono ke hoolaha ka lehulehu i keia leo k@hea. Ua hoea ae ka mai puupuu hepela mawaena o kakou iloko o ka pule i hala ae nei, a o ka o ia o na keiki a pau a me ka poe i @oo kekahi, oia wale no ka hana i koe ia kakou e pono ai.  E pono e hana ia keia me ka hakalia ole, no ka mea, he mai hikiwawe keia ke poke iho me ka loaa pono ole aku i na kumu pale kupono.

 

            Oia ia makou e papai aoa no keia hana, ke kau leo pu aku nei makou i ka lehulehu, mai noho a pihoihoi no keia mai, mai hopo wale.  Aka, e noho me ka makaukau.  Ua ike ia o ke o ana he kumu pale kupono ia no ua mai nei.

 

Pehea o Kau?

            INA he oiaio na lono i hiki maai i Oahu nei no kahi mau mea i hana ia ma Kau, Hawaii, me he mea la ke lanakila nei na hana haihai kanawai ma ia apana.  Aole e kala ka hiki ana mai o keia mau lohe; a ua olelo ia o ka ona no ke kumu o na haunaele i lohe ia mai.  Ua kamailio mua ke KUOKOA no keia mau hana pono ole ma Kau, a ua hoike ia’ku, ua poino kela apana iloko o kela mau kau mamuli o ke komo nui ana o ka Lunakanawai a pana o ia wahi e hui pu @e ka poe puhi rama a inu rama no hoi.  Ua olelo ia, o na makai kekahi i hui pu iloko o ia mau hana.

 

            Ma na lono hope mai nei ua lohe ia ua loaa he makai nui hou no ua apana nei o Kau, oia o Kamika, a he kanaka ia i kue loa i na hana haihai kanawai.  Eia nae ka hewa, ua hui pu ae la kekahi poe he lehulehu wale e kue i kana mau hana i pili i ka malama ana i ka maluhia o ka aina.  A ua olelo ia ua ane hopohopo no hoi ka Lunakawai apana no kana mau hana, na hana a ka makai.  He mea kahaha keia.  Ina mamuli o ke kanawai na hana a ka Maikai, he pono e kokua nui ia oia e na mea a pau.  Aole no hoi he pono i ka Lunakanawai ke keakea aku i kona mau hoao ana e kinai i na hana kue i ke kanawai o ka aina.

 

            O kekahi o na ulia poino e hookau mai nei i kona mau hiohiona pouliuli maluna o ko kakou aina, oia ka piha o ka aina me ka poe hoowahawaha kanawai.  He haahaa loa ke kulana, a he poino ka hopena, o ke aupuni nona na kanawai i hoowahawaha ia e ka lehulehu.

 

            O ka makou e kau leo aku nei i na makamaka o Kau, e kokua pu lakou me ko lakou makai nui e kinai i na hana a pau e kue ana i ke kanawai.  E hoala i ka pono a me ka maluhia ma ia apana; e hopu ia na poe hana ino, a e hookolokolo pono ia lakou me ka ewaewa ole, a me ka hopo ole.  O keia wale no ka mea e pakele ai ka aina mai na hopena ino e loohia mau ana maluna o na aina kanawai ole.

 

NA HOME HAWAII.

            UA haawi ia e keia pepa he mau makana dala no kekahi mau Kumumanao hoomalamalama i ko makou poe heluhelu ma na mea e pili ana i ka Home.  A ua hoopukaia ua mau kukumanao nei iloko o keia mau pule koke iho nei.  He mau manao waiwai no kai pahola ia aku imua o ka lehulehu e na mea nana i haku ua mau manao la.  A o ka waiwai o ko makou poe heluhelu koe ; aole waiwai ma ka heluhelu ana, alaila hoopoina iho ; o ka lawe ana mai i na m nao o ka poe naauao, a hoolilo i kumuhana a i alakai.  oia ka waiwai io maoli o ka poe heluhelu.

 

            Ua ike ka poe heluhelu i ka palapala a Limaikaika ma ka aoao mua o keia pepa o ka pale i hala aku la, he mau manao kona e paipai ana no na Home o na kanaka Hawaii.  Ke paipai nei oia e kahiko i na home a nani me na pua a me na laau kanu e hoopuni ana.  Ma na aina a pau, aole e holo mua ka lahui, aole e p@ ae i na kulana maikai o ke ola, ke ole na home maikai.  O ka home, he mea kokua ia i ka hoola lahui.  Ke ole ka home, aole lahui.  A ke hookuu hou aku nei makou i ka manao paipai i keia la i ko makou poe heluhelu mai Hawaii a hiki i Niihau, e malama i na home i maluhia, i maemae, a i oluolu ka nono ana.  A o ka poe i nele i ka home, e imi a loaa.  I wahi hale no ke kane a me ka wahine; i wahi p@ hale e pili ana me na mea kanu e oluolu ai na maka; i mau wahi lako hale e pono ai.  O ka hana a me ka malama pono i na wahi loaa ka mea e hiki ai.

 

KA AHA HOOMALU.

 

            Ma ka Aha Hoomalu. Ua hookolokoloia o Kahalepua no ka aihue ana i na omole rama eono mailuna mai o Mokolii ma ka la 29 e Novemaba iho nei, ua hoomaopopo ia kona hewa, a ua hoopai ia e hoopaahao ia ma ka hana oolea no eono mahina a e uku i na koina o ka Aha me $12 hoopai.

 

            Ma kekahi la iho, ua hoopi@ia o Pohano, Homaikawai, Paniani a me Miha, no ka ai. hue i na paona kopaa he 1200 mailuna mai o ka kuna Marion ma ka la 21 o Novemaba iho nei, nona ka waiwwai io he $119, a ma ka hookolokolo ia ana, ua hoike ia imua @ ka Aha, ua lawe ia ke ko e keia poe, a ua kuai ia kekahi me kekahi mau pake malama hale inu kope ma ke ki@ o na alanui Kamika me Beretania, a o kekahi, me kekahi mea malama hale @ kope e kokoke ana malaila.  Ua hoikeia maluna o na kaa hoolimalima ka laweia ana o keia waiwai i ka po.

 

            Ua waiho ia na aihue imua o ka Aha Kiekie e hookolokolo ia ai ma ke kau o lanuari e hiki mai ana, no ka mea he aihue keia ma ka degere ekahi, aole hoi e mana o ka Aha Hoomalu e hoopai i na hihia o ia ano.

 

            He mea kupanaha ka waiho wale ia o na moku i piha i ka ukana waiwai @oi e na kapena a me na alii moku malalo iho o lakou me ke kiai ole ia, a lilo na ukana i mea hoowalewale i ka poe e manao ana e aihue.  Ua pili ke kanawai no ke kokua hewa i kela mau kahu kaa nona i lawe aku i ka waiwai i aihue ia a ina aole ko lakou kokua ikaika ana i ke aupuni i ka huli ana i na aihue ina ua hoopii pu ia lakou.

 

            Ua hoopai ia o F. Willis a me J. Allen no ka hoopaie mai i ka opiuma iloko o keia aupuni a ua hoahewa ia, a hoopai ia o F Willis e uku i $100 hoopai me na koina @ ka Aha a e hoopaahao ia ma ka hana  oole@ i ekolu mahina; ua hoopai ia o J Allen e uku i $100 me na koina a e hoapaahao ma ka hana oolea i eono mahina, no ka mea o ka lua ia o kona hoahewa ia ana no ia hewa hookahi.

 

NO KA O ANA.

 

            E ke kuokoa:

            Oi@i ke manao nei ko kakou Papa Ola e hoolaha aku imua o ka lehulehu ma ka lawe ana mai i na keiki a pau i O ole ia, a me na makua pu no ho@ O ole ia ma ka hale haawi laau lapaau o ke Aupuni ma Kikihale, Honolulu, ua makemake ia na mea a pau mai Moanalua a Maunalua e lawe mai i na keiki no ka O ana.

 

            A oiai no hoi ua hoea ae ka mai Hebera mai kekahi ohua haole mai Kaleponi mai o ka mokuahi hope iho nei, aole no i ike mua ia he mai.  Hookahi pule ia nei, ua ike ia kela haole e hoomaka mai ana ka hoea ana mai o kela mai Hebera, a ua miki mai ka Papa Ola a hookaawale koke aku la ma kai o Kaholaloa.

 

            Nola i la, ma ko’u noonoo ana he mea pono i ka lehulehu e hele nui ae ma kahi i kuhikuhi ia e ka Papa Ola.  A ke ole au e kuhihewa, o keia no ke ano mai i hiki mua mai ai i Hawaii nei ma ka makahiki 1853 paha.  A na ia mai i luku nui i kekahi poe o ka lahui.  Nolaila, o ke kahea ana mai nei o ka Papa Ola i ka lahui, he ha na maikai ia, a he hana ku i ke aloha; nolaila i mea e holo pono ai kana mau hana, e ku ae kela a me keia e hele i kahi i kuhikuhi ia.  A o ka’u e paipai hope aku nei, mai lilo keia mea i mea pihoihoi a me ka maka u na ka lehulehu, aka e noho iho me ka makaala i na kauohu a ka Papa Ola.

ALOHA LAHUI.

 

            UA haawi ia ka hana o ka hoala ana i ka Hale a Lunalilo ia Kamaki, kekahi o na haole kukulu hale e kakou.  Oia no ka haole nana e hana nei ka hale Mele Hou.

 

            E IKE ana ko makou poe heluhelu, ua we.he ia ka inoa o SAMUELA KAAIKAULA mai ke poo aku o ko kakou pepa.  Ua hookuu aku makou ia KAAIKAULA e lawelawe i ka hana ma ke Keena Kalaiaina.  Aole hiki ia makou ke uumi iho i na hoomaikai ana no kana mau lawelawe ana ma keia keena.  He kanaka hoopono, a he hilinai ia no ka oia io a me ka pololei o ka hana.  A o ka makou ake nui, e ukali ia oia i na wa a pau me na pomaikai he lehulehu wale.

 

            AHA Ho okolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.  ma ka waiwai o Halualani k, o Molokai i make kauoha ole.  Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e keho i hunahooponopono waiwai.  Imua o ka Lunakanawai Makale, ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a L. Koeleele Halualani o Honolulu e hoike mai ana o Halualani k, no Molokai ua make kauoha ole ma Molokai ma ka la 13 o Sepatemaba 1878, a noi ana e haawi ia ka palapala hookohu luna hooponopono waiwai ia L. Koeleele Halualani k,.  Ua kauoha ia o ka Poakolu ka la 29 o Dekemaba 1880, ma ka hora 11 @ oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o na Lunakanawai ia, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina ke kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua @oi ia.  A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka NUPEPA KUOKOA he nupepa ma Honolulu.

 

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Dek. 9, 1880,

L. McCULLY,

Ikea:  Lunakanawai o ka Aha Kiekie

ma o A.F. Judd

A. Rosa Hope Kakauolelo.  993 3t

 

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o William H Reed, no Hilo Hawaii make.  Ua heluhelu ia, a ua waiho ia ka palapala noi a Jame G. Reed me S.L. Coan, e noi ana e hooiaio ia ka palapala kauoha hope loa a William H. Reed @o Hilo, Hawaii i make, a e hoonoho ia laua i mau Luna hooko no ia kauoha.  Nola @, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poalima oia ka ia 31 o Dekemaba 1880 ma ka hora 10 am ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oila ka la a me kahi koho ia no ka hoolohe ana i @a nonoi la, a me na mea kue, ke hoike ia.

F.S. LYMAN,

Lunakanawakaapuni Apana 3 H P A

Hilo, Hawaii, Dek. 2 1880. i  993 3t

 

HOOLAHA HUI

 

O C. Isenbert, O. Isenburg, P. Isenberg, G.N.Wilcox, A. S. Wilcox, S. W. Wilcox, a me W. Brede e noho nei ma Kauai, @ lakou ka poe e lawelawe @ i ka hui mahiko o Kekaha malalo o ka inoa o Kekaha Sugar Company.  Hui mahiko o Kekaha.  993 3t

 

KE hoike aku nei au ma ke akea, aole mana o na mea a pau i hoolimalima, i ke kuleana helu 3370, nona ka @ a Kaaihone e waiho ia ma Nawiliwili mokupuni o Kauai, ua kapa loa @a aina la, i na kanaka o na ano a pau, aole e @ mau pomaikai no lakou maluna o laila, mai keia la aku ; aole hoi e hele wale na holoholona maluna olalia, a o ka mea kue i keia e hana no au e like me ke kanawai.  G.W.KAMALU,

Honolulu Oahu, Dec. 7, 1880 993 4@

 

E KA poe a pau ia aie mai i ko maua mau hale kuai ma Holualoa, a me Keauhou, Kona Akau, Hawaii, ke kahea aku nei maua ia oukou, e hookaa koke mai oukou i ko oukou mau aie mai keia ia aku, a hiki i ka la hope o Dekemab@, no ka mea, ua loihi ae nei ka manawa a maua i hoomanawanui ai, a i hoolohe ole oukou i keia, alaila e hana no maua e like me ke kanawai.

ATANA me ATOI (p@ke)

@ Holualoa, Dek. 11, 1880, 993 @

 

HOOLAHA PA AUPUNI

 

            E KUAI kuda@ ia ana @ ho ke hiki aku ia ka la 1@ o Dekemaba, hora 12 awakea Poa@ ma ka pa aupuni o Kaelep@lu, lio k, @ 3 w keokeo @kea, h@ kuni UK aha hema hope, @ w, halapala laekea 1 w, keokeo mahope 1 aha hema hope.

M. KUMALAK,

Luna Pa Aupuni o Kae@,

Dekemaba 6, 1880.  9@3 @

 

AINA KUAI.

 

KANALIMA @ka aina ma@ai ke kuai ia ana ma ke @ ia ke hiki aku i ka la 3 e Ianuari @ 1 @81, @a@ ke kauoha a k@, @e ole e liko @.  Ala keia waiwai ma Pu@ke@ 1, ma Kohala, Hawaii.  O ka ai@ keia i h@wi ia @a Paa@ ke ame al@ ma ka Palapala @ Nei Helu @44, a ua @oakaka ia na palena maloko o na Palapala Sila nei.  @ ia  ALLEN & ROBI@ON.

A l@ M@wahine. @93 3@

 

Dr. H. H. THACHER.

KAUKA HUKI NIHO.

Aia k@n@ k@ hana ma Alanui Papa helu 10@ ma@ M@ ai i na poe a pau i @ i@ me na @h@ e@.  E loaa @ o@ mai ke hora 9 am a hiki i ka hora 6pm

@

 

KA

NUPEPA KUOKOA,

NO 1881!

 

“Iluna no ka ua wehe e ke

pulu o lalo.”

 

“Aole kali ke au a me ka manawa no ke

kanaka, o ka makaukau mua ka pono.”

 

Nolaila, e na makamaka o

“Ke Kilohana Pookela o ka Lahui

Hawaii,” @

 

E hoomakaukau mua mai oukou no na po-

maikai a ke

KUOKOA

@ ahai aku ai a waiho imua o oukou no

ka makahiki hou e hiki mai ana.

 

No ka poe a pau e lawe ana i ke

KUOKOA

no 1881, me ka hooka@ mai i ka

 

UKU PEPA HE $2.00.

mamua ae o ka la 31 o Maraki, e haawi ana

makou ma ke ano Makana i ke Kii

maikai loa o ka

MOIWAHINE KANEMAKE

EMMA KALELEONALANI.

 

O ke Kii keia i hana hope ia iho nei e Mr. Montano, ma ke Alanui Pau, a i lawe ia i Nu Ieka kahi i hoolele hou ia ai iloko o na waihooluu nani loa.  He Kii waiwai keia, a he Kahiko Kilakila no na Home Hawaii.

 

Eia hou no -- He waiwai i na ke

 

KUOKOA

 

 i imi no kona poe heluhelu.

 

E hoopuka ia ana ma keia makahiki ae he mau Helu Manao e pili ana i ke Kanawai, a me na hana pili Kanawai.

 

Ua imi makou, a ua loaa he mau mea noiau i ae e haawi i kau wahi hapa o ko lakou manawa no keia hana.

 

He pomaikai keia no na Lunakanawai Apana, a he waiwai no na mea a pau e ao nei ma ke Kanawai, a e lawelawe nei hoi ma ka oihana loio, a no ka poe ake naauao a pau.

 

E hoomau ia na Haawina Kula Sabati ma ka lima o ka Makua Laiana, a me na waiwai e ae ana e puai mai ai mailoko ae o kona waihona makaukau.

 

O na mea hou o na Aina E kekahi e hoomakaukau nui ia ana no ka makahiki hou.  Na ouli o ka manawa iwaena o ko na Aina E; na Palapala mai na Aina E mai ; na Manao Hoolana a me n@ alakai ana no ka Lahui Hawaii e hiki ai ke pii ae ilona ma ka noho ana maemae ma ke kahua malamalama ; oia kekahi mau meheu kahi a ke KUOKOA e ko ai i na noonoo ana o kona lehulehu o ka poe heluhelu, no ka makahiki hou.

 

A he hiki i na mea a pau ke hilinai mai, he

 

KUOKOA

 

keia no ke Kuokoa o Hawaii.

 

Eia kekahi, e awiwi mai na makamaka no na wahi koena i koe o ka uku pepa no keia makahiki, i pau loa mai mamua ae o ka la hope o keia mahina, i maemae hoi ka hana, oiai he kauoha paa i ko makou poe Luna, aole e haawi i ka pepa i ka poe e noho aie nei.

E HOOLOHE I KEIA E PONO AI@

@

 

A. M. MELLIS.

HALEKUAI HOU     MAUWAIWAI HOU

NA WEHI O KE KINO

A. M.

O NA KAUOHA A PAU

NA LOLE O NA WAHINE

MELLIS

Mai na Mokupunu e mai

104 ALANUI

E awiwi ia e hooko aku,

PAPU

I Loaa Pono aku ai

NA WAIWAI NANI LOA

104 Alanui Papu.

989 @f

NA LOLE O NA KANE.

E@I LOA KE KUMUKUAI

RULA HOU NO KE KUAI ANA

 

HAULE A NALOWALE.

 

MA ka la 20 o Novemaba, oiai au maloko o ka Banako, a me kekahi wahi e pili ana i ka Banako, ua haule aku he Bila Dala, o ka Waihona Aupu, nona ka waiwa he $100.00, hookahi haneri dala.  o ka mea a mau mea paha e loaa ai keia mea, e uku pono ia no ia ke hoihoi ae ia D. Balawina, a i ole @a Sam Damon.

Honolulu, Dec 2, 1880  992 2@

 

J.B KAOHI.

 

LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI.

IMUA o na Aha Hookolokolo a pau oia ka Mokupuni o Hawaii a i mua hoi o na Aha Hoomalu a Apana a pau o keia Aupuni.  E loaa no au ma Kohala Akau Hawaii.

988 1y

 

D H A KINIAKUA.

 

Ua makaukau oia e hana i na ano palapala pili kanawai a pau:  Palapala kuai, Hoolimalima, Aelike, Oki mare, a me na ano palapala hoopii kipaku aina, no ka uku haahaa K loaa no wau ma ka Hale Kula ma Pulehu, kuia apana o Makawao.  992 1y.

 

HOOLAHA A KA LUNA HOOPONO-

PONO WAIWAI.

 

NO ka mea, ua hookohu pono ia mai au e ka mea Hanohano C C Harris Lunakanawai Nui a ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina, i lunahooponopono no ka waiwai o Makakoa k, o Waiahole Koolaupoko Oahu i make kauoha ole, nolaila, o ka poe a pau he mau koina ko lakou i ka waiwai o ka mea i make i olelo ia maluna  e hoike koke mai iloko o na malama eono, a i ole pe@a, e hoole mau loa ia aku no, a o na poe a pau e paa ana i na waiwai o ka mea i make, a i aie peha ia ia.  e hoihoi koke mai lakou la’u.  J L KAULUKOKU.

Lunahooponopono Waiwai o Makakoa k, i make,

Honolulu, Nov 29 1880.  992 4t

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IK @ auanei na kanaka a pau ke nana mai lakou, ma keia palapala, o makou o ka poe nona @ inoa malalo nei, ke papa loa aku nei makou i ka poe mea holoholona e hele wale ana ma ke kula o Kamoolo@ he aina no P Kanoa, i lilo i ka hoolimalima ia e makou a me ko makou mau kuleana e waiho ana ma ia wahi hookahi no, nona na inoa Kaohai, Man@na, Hiiakalalo, Hiiakaluna ame ke kula o Ka, ua kapu loa keia mau wahi a pau loa, o ka poe mea holoholona e hele ana maluna o keia mau aina, e kii koke mai lakou iloko o na la he umi,, i na e hookuli, e uku no kela poo keia holoholona elua dala, ke loaa i ko makou luna S Kupa, a e hoopaa i ka Pa Aupuni, e like me ke kanawai.

J Kaanaana, K Makanui,

S Kela@, Mrs A Kawaimaka

992 4t.

 

$10.00 MAKANA.

 

E haawi ia no keia makana maluna ae i ka mea e hoihoi mai ana ika bipi wahine e hele wale nei, ai keokeo a puni na wawae a pau, a i oki ia ka pepeiao hema, e like me keia V; ua auwana aku keia bipi mai ka pa bipi aku o Pawaa.  E ninau ma ko makou nei Keena.

992 2t.

 

HOOLAHA I KA POE AIE.

 

            O ka poe a pau i aie i ka mea nona ka inoa malao iho, ke hoike ia aku nei e hookaa koke mai iloko o na malama elua mai keia la aku, o waiho ia aku ko lakou mau a@e iloko o ka lima o ka mea ohi.  H A HEEN.

Makawao, Nov 1@, 1880  990 2m-997.

 

NO KE KUAI!

 

            He mau paa bipi o@i laka hou, mawaena o 4 a me 6 makahiki, a me na bipi waiu a me na puaa @i@ hou i kupono no ke koala ana. E ninau ia  J H WOOD.

Honolulu, Nov 15, 1880.  990 4t.

 

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o Ikeole o Punaluu Oahu, i make, ma ke Keena imua o ka Lunakawawai Harris.  Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na Papa Hoike, hookuu ana, a e mahele i ka waiwai.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike o W. C. Lane, Lunahooponopono o ka waiwai o Ikeole no Punaluu, i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $273.50 a e hoike ana o na mea i loaa mai i@ia he $358.75, a e noi ana e nana a aponoia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma la ano.

 

            Ua kanohaia, o ka Poakahi, ka la 20 o Dekemaba, M @ 1880, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o na Lunakanawai ia, ma ke Keena ma ka Halehookolokolo ma Honolulu.  oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i @a noi la, a me ka papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili maiaila, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi ia, a malaila e hoike mai ai na hoike o @ mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.  A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paila maloko o ka nupepa “Kuokoa,” he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

 

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, i keia la 19 o Novemaba, @ 1@0.  C C Harris.

Ikea:  Lunakanawai @ ui o ka Aha Kiekie.

Jno. @ Bar@ard, Kakauolelo o ka Aha Kiekie.  991 3t

 

HOOLAHA LUNA HOOPONOPONO

WAIWAI.

 

            Ma ka la 26 o Okatoba 1880, ma Kohala Akau Hawaii, ua hoonoho ia ka mea nonoa ka inoa malao nei i lunahooponopono no ka waiwai o Lono k. no Kohala Hema, e Hon. C @ Hart, Lunakanawai Kaapuni, nolaila, o ka poe a ka mea i make i aie ai, e hoike mai maloko o na mahina eono mai kela la aku, a me ka waiwai e paa ia ana e kekahi poe, e hoihoi koke mai ia’u, a i na he aie kekahi mea i ka mea i make, e uku koke mai.  NAHEA k,

Lunahooponopono waiwai o Lono k.

Kohala Akau. Nov 1880.  991 4t@

 

KAUKA EMEKONA

 

E LOA A O KAUKA EMEKONA MA KOna Keena Hana ma ka Hale Kauka o Dr. Hofmann, (Kauka Hope@ana) ma ka Helu 24 Alanui Kalepa, mai ka hora 9 a 11 o ke kakahiaka, a ma @@ hora 2 a 4 o ke ahiahi. 

            He keiki keia o ka aina o Hawaii nei, a @a noho eia he mau makahiki ma N@ Ioka, a ua makaukau i ke pale keiki, a i ka lapaau ana i na mea mai @, na mai maoli a me na mai haole o na ano a pau.  Ua akamai oia ma na olelo elua. 9@i @

 

JAMES M. MONSARRAT.

[MAUNAKEA.]

 

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU o keia Aupuni.  E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaei dala ana.

 

Keena hana maluna ae o ka halekuai buke o Wini me Robikana, Alanui Kalepa, Honolulu

Jan. 3, 1880.  944 1v

 

BENJ H. AUSTIN.

 

LOIA A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

Alanui Kaahumanu, Helu 13.  970@f.

 

Kuai a ka Lunahoopono-

 

pono Waiwai.

Ma ka waiwai o C. Konaina i make @

oha ole

 

MAMULI o ka mana mai ka Mea Hanohano C C Harris mai, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie ma @ ano Aha Hooponopono Waiwai ma ka @ 6 o Ianuari. M H 1880, e kuai kudala akea ia aku ana e ka mea nona ka @ malalo, ma ka

 

POAONO, LA 18 O DEKEMABA, 1880.

MA KA HORA 12 O KE AWAKEA

 

Ma ke alo iho o Aliiolani Hale, i na pono ke kuleana @ pomaikai a pau o C Kanaina i make, maloko o na aina @ ho@kaka ia nei malalo iho panei:

            Apana 1-Kaieie ma Kalihi, Oahu, he 26 a oi aku @ paha @a eka.

            Apana 2-Leaha ma Kalihi i olelo mua ia, he 65 54 100 a oi aku a emi mai paha na eka.

            Ua pili pu keia mau apana aina ma kahi hookahi a hel@pono loa no ka hanai holoholona.

            Apana 3-He apana aina ma ka Pamoo, Honolulu nei, ma hope iho o kahi noho o Rev. Mr. Damon, ma ke Alanui @ tele kahi e komo aku ai, nona ka nui he 35-100 eka.  Aia k@ apana malalo o ka hoolimalima he $60 no ka makahiki a @ pau ana ka manawa i Iune 30, 1884.

            Apana 4-Ke@a apana ma ke kihi o na al@nui Moi me Puina me na hale maluna iho, no na eka he 17-100.  E kuana @ia aina me ka hanaia o ko Mrs Kaehu kuleana no kona oia  E hoike ia aku no ia me ma ka la e kudala ai.

            Apana 5-He apana aina ma Waikiki (Kailal@) nona na ku he 3 62-100.

            Apana 6-He apana aina iloko o ka Ili o Pau, Waikiki, nona na eka 9 2-100.  He loi hookahi kela i kupono no ke @ kalo a raiki paha.

            Apana 7-He apana aina ma Manoa he 14 eka ka nui Aia keia aina malalo o ka hoolimalima no na $235 no ka makahiki, e hookaa hapalua makahiki ana, a e pau ana ka manawa i Sepatemaba 30, 1891.

            Apana 8-Ke Ahupuaa o Hakipuu ma Koolaupoko, Oahu a ke hoomakaukau ia nei e ana aku.  He aina momona @ i kupono i ka hanai holoholona a me ke k@nu raiki, me na @ ko i-a momona, a e kuai ia aku ana me ka hoolimalima no @ $150 o ka makahiki, a e pau ana ka manawa i Dekemaba 31 1884, me hookahi hoolimalima hou no $150 o ka makahiki a e pau ana i Oct. 31, 1886.

            Apana 9-Ka p@ o Haimoeipo ma Alanui Halealii @ eka he 78-100 eka.

            Apana 10-E kuai kaokoaia ana na hale e ku la ma kela @ @ na maluna, a e lawe ia maloko o na la he--mahope o @ kuai ana.

            Apana 11-1 Loi kalo nui ma Kamoku 2, Waikiki, he @ ka nui.

            O ka apana o Haimoeipo (Apana 9 @e 10)    ia wahi no e @ dala ia. mahope iho o ka pau ana i ke kudala ia o na apana e @e.  He kuike ke dala, a i ka poe nana e kuai mai ka @ na palapala, e like me ka apono ana mai a ka Aha Hoop@pono Waiwai.

            O na apana aina a pau maluna, ua paa iloko o ka Palapala sila Nui.

            E ikeia no ke ki@ me na mea a pau e pili ana ma ke keena.

W C PARK k.

Lunahooponopono Waiwai o O Kanaina

Honolulu, Oct. 29, 1880.  988 6t

 

E ik e ananei na kanaka a pau, owau o Kealoha Harbotte ka mea i hoolima ima i ka aina o Makalawena, ma K. na Akua mokupuni o Hawaii, ke hai aku nei au, @a e h@ kaa ole mai kekahi kanaka e noho ana maluna o ua @ ka uku auhau @ kuu kanaka o Ka@onuuanu e auhau aku @ ma ka malama o Augate, o kela a me keia makahiki a @ ka wa e pau ai, e hookaawale ia ia mai ka aina aku @ kuleana i koe, a ina e hookaa ole, a laila, e hoopii ia e @ ke kanawai.  KEALOHA HARBOTTLE

Kapalama, Honlulu Nov 16, 1880.  990@

 

HOOLAHA LUNAHOOPONO-

PONO WAIWAI

 

            Ua hookohu pono la mai au e ka Mea hanohano @ nander Lunakanawai Kaapuni o Maui, I lunahooponopono @ ka waiwai o Keenoho k, o Kaloa, Koolau, a me Mauna k @ Papaaea, a me @ko@ no Honopou, Hamakualoa, @ lakou i make, nolaila, o na kanaka a pau he m@ ko@ lakou i ka waiwai o ka poe make, e hoike koke mai lak@ na hoolalo kupono iloko o na malama eono, i na kep@ kekahi poe i ka waiwai o ka poe make, e hoihoi kok@ mai @ ina ua ale kahi l ka poe make e uku koke mai

P NUI

Lunahooponopono waiwai o Keenoho k. me Ma@ me 1 koa k.

Makawao, Oct 2, 1880  990@

 

CHRISTIAN CERTZ

Mea Hana Buti

ME

KAMAA MAOLI!

Alanui Papu, maikai o ke Keena o Lui & Dicks@@

KE HAI AKU NEI OIA I NA MEA A PAU

Ua hoi mai oia mai Kapalakiko mai,

Ilaila Oia i ohi kino mai nei i na waiwai

nani a paa o kon@ oihana, a ke

waiho ia aku nei no ke ku-

ai ana no na kumukuai

o ka manawaa

 

HE MAU WAIWAI PIHA O NA BUTI

Na KAMAA HAAHAA a me na ano kama@

no na Lede.  Na Buti, na Kamaa Haa-

haa a me na ano kamaa e ae a pau

no na Keonimana.

 

NA BUTI & KAMAA HAAHA!

A ME NA ANO KAMAA E AE A PAU

NO NA KAMALII!

NA KAMAA O NA ANO HE NUI

O NA KAMAIKI OPIOPIO.

 

O neia mau m@ a pau ua hana@ k@ akamai@ paa o na ano kou loa, a ke hoola ia aku nei @a mau mea e @ me ka mea i olelo ia.

 

@ K lawe ia no @ e kauoha mai na Mokupuni @ ka @ au me ka eleu. @