Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 10, 5 March 1881 — KE KANAWAI. [ARTICLE]

KE KANAWAI.

HELI r T. 1 I roe* e maoa ai fca pabp»t« bookoa ( D >*rer a ka «ihioe ni*re. e o* poio oia me ke Kanawai. Ma Hawaii oeī ina p»ht na makahiki he 18 f alaiU oo ka wahioe.; Kmawai Kiv«U Pauku 1457. Aka, ua ae | ;a ka «ahine e mare ke piha kooa m*u mak«hik» 14. (Pauka 1284). Pono e akahefe ! o« Loio } a e oioaa 0000 i ka ooi ona enakah»ki oka wahine mare i ka w* e kakio , ai kf p«lap»la hooliio oo ka enea, o* ma* oa kaikamahine Hawaii i ka m«re iloko 0 ki wa opiopio, oia hoi aole i oo m» ke Ka- : nawai. 2 Ma kekah» mau Aha ua honholoia, aole mana ka hooiilo aoa ok< wahine i kona Dower ia& ua hma ia ma kek-hi paUpah ; okoa. Aua mnn*o ka mea kak»u he pono e Kakau pu ka wnhme ma ka booiil<> o kana kane. aole ma k» paUpala okoa. E nana i kt Pouku 130S K. Kivila. 3 He mea pono loa e hookomo ma k» pal»p*ila i oa huaoleto e hoikaka aoa ka boo« Mo ana oka a ka wahme. Aka, ua hooholo kekahi mau Aha, ina ua kakau inoa . ka wahme nn k» palapala hoohlo a kona ! k«ne. aole nae mau huaolelo e pili ann i ko l ka wahine hapakolo (Dower), alniU, ua paa ; no. aole e hiki ikn wahine ke olelo aku (u.ahnpe o ka make ana o kana kane), aole 1 lilo kona Dower. 4 I mea e pia ai ka lilo ana o ka Dower pooo e hookoia na olelo o ke Kanawai m<* ka hooino »na oka paUpala hoolilo. He ; koiKoi loa ka olelo oka Pauku 1256 oke ■ Kanawai Kivila. Aia a neenee nku kana \ k»ne iin k»hi mmnao, a ua ae pono mai ka I wahine ua kakau oia i kona inoa me ka | hoopilikh olaia mai a me ka makau ole i j kana kane, alnla, ua hiki ke kope i ua palapala la. 5 lna i hoohoio ka Aha Kaulike ua lilo i : mea ole kekahi p-iUpaU hoolilo aina i hnna ia i me<i e pakele ai ke kanaka nana i hana 1 mai knna aie aku, ua mannnia aole i p«a ka hookuu ana o ka»wahine i kona Dower ma īa p»lapala. . 6 Aole loa e hiki i ka wahine ke hookuu aku i kona Dower i kana kane. Aole mana ka palap;ila hoolilo mai ka wahine i kana : k«ne. 7 Moraki o A ī kona aina, aole nae i hui pu kana wahine ma ki p»lapala, alaiU, hoolilo aku o A i ka uina fke koena mahope o ' ka inonki. oia hoi ka mana e hookaa aku i. ka mor<ik) a lawe hou mai ika aina; ia E, ; a h'ji pu ka A vv«hine ms keia pal.ipala. I Hoolilo aku o E i k*»ia aina ia A, a ua hoo- ; holo ia he Dower ko ka wahine ma ke koena. (Equ>ty of Kedeinption), | 8 I kekahi mnnawa ma Oh>o, e kuai nna ka Lunahooponopono i ka waiwai pia o ke« kahi mea i m»ke, mauiuli o ke k-iuoha a ka Aha, a kukala aku ka wihine aole i hihia ! ka waiwai ina ke koi Dower, ua hooholo ! ia, ua pia ka wahine aole e hiki iaia ke kni ! i kona Dower mai ka rrea i kuai ka aina. no : ka mea, ua hihnai oia i k*na olelo i ka wa i | kuaāa'i i kn aina. | 9 Aka, ina eku malie ka wahine me ka | ekemu ole i ka wa i kuaiia ai ka aina o ka. | Ina khne make, aole ia he mea e hoonele ai ! ; iai* i kona Dower. j ! 10 U-i manaoia, ina e kuaiia ka waiwai o j kekahi mea i make e ke Koinisia* i hookoi hu U e ka Aha, ua lilo pu ke D>»wer a na j | wahme. a na hooilina. a ua mea make nei. | j 11 He mea maopopo loa mn Hawaii nei, 1 | ina ui hoomalu ia a kudala ia ka atna o ke- - j kahi mea o kekahi olelo hoohoio no ka aie, j i aole m he mea e hoopau ai i ke Dower o ka : i wahine o ka mea aina. | | 12 Ina i kipakuia ka mea e noho ana ma | ! kekahi aina m*ino!i o k>t hoopii a kahi mea j ! i oi aku kona kuleana ma ka «ina, aole he I Dower kona wahine ma ka aina. | 13 ina i hoomaiuia ka aina o A mamuli o ! keknhi olelo hooholo no ka aie, a in»re o A ! i ia munawn, a mahope kudala ia ka aina, ao- ; ! le he D«iwer o kana wahine 14 lna he aina i hooilna i ka hooilina, a lua noho ka hooilina m* ka oma, a mahope | mai kuaiia ka aina i mea e hookaa oi i ka | aie o ka makua, aole Dower o ka wahine a | ka hooiiina. | 15 He makuakane a make oia, a koe k«- 1 na wahine mare a me eono keikikane. Aole i koi ka wahine i koaa Dower. Mare hoo-; kahi keikikane i wahine nana. a make, oiai, e oia ana kona makuahine. Hooholoia he j Dower ko keia wahine hope ma ka hookahi | hapaono o o* hapakolu elua o ka waiwai o ; ka makuakaoe. Ua pololei paha ? Pehea | hoi ina ua koi ka makuahine i kona Dower | a ua maheleia laia, loaa anei ī ka«wahine, a | ke keiki i kona D >wer ? |