Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 13, 26 March 1881 — Page 3

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

$6,000                            $6,000

KA WEHE KAOKOA ANA O

NA WAIWAI AIWAIWA O KA NANI

HE NUI WALE!

 

NA LOLE O NA KANE, MAI NU IOKA, PILADELEPIA

A ME EUROPA MAI!

HE WAIOLU NA KUMUKUAI,

A he Kaulike ka Panai ana.

 

@ Amerika mai. me ka ninau ole

@ He oi loa aku ka haahaa o ka'u kumukuai. no na

@ iho, i ko'u mau Waiwai Maemae he nui

@ He manaka o@ ka @ papa aku

 

NA LOLE HOU O LOKO MAI MA KE KUAI HOOPAKI!

@ Kumukuai. Aohe o leia ana no ka hoikeiki wale no

CHAS. J. FISHEL.

C. O. P. BAZAR.

1001 tf                  E @ o na Alaoui Papu me Hotele.

 

HOOLAHA

@ aole e hele wale e lawaia

@ Waipahu, Ewa. O ka poe a pau e kue

@ like me ke Kanawai

@  A W. BUSH.

 

INO. LOTA KAULUKOU.

LOIO A HE KOKUA.

@ kaukau au e lawelawe i na hihia a pau o keia a me

leia ano iloko a na Aha Hoo@ a pau o keia Aupua@

Ua hiki no hoi ke liana i na palapala a oau e pili ana

@ me ka eleu E loaa no au ma Heeia Koolau@

@ ma Honolulu no hoi i kek manawa       901tf

 

S. B. DOLE.

HE LOIO A HE LUNA HOOIAIO

PALAPALA.

E @ ke lawelawe i na hihia o kela a me keia ano

imua a na Ahahookolokulo a pau o keia aupuni

K @ hana ma Alanui Papa, maluna ae o ka Halekuai o

@      Honolulu, Oahu. Iulai 10, 1880. 97@ tf.

 

BENJ H. AUSTIN,

@ A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

Alanui Kaahumanu, Helu 13.      970tf.

 

KAKELA a me HAKI.

UA NEE aku mana ko oukou mau Loio mai ka pili pu ana

me ke Keena Kuokoa a i ke Alanui Kaahumanu Helu 15,

ma@ mai o ka @ o E hopa ma.

Ua makaukau mau maua e lawelawe i na hihia a pau ma

@ oe ko na mokupuni. E hooko ia na Palapala

@ lima a me ka Moraki me ka eleu. He Luna

@ no hui o W R Kakela         980tf

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

A @ AGENA NO no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka

Mokupuni o Oahu.

Helu @ Alanui Kaahumanu.   Honolulu, H. P. A. 2y.

 

 ASA KAULIA,

Loio a Kokua ma ke Kanawai

Ua makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia

Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E

loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i kekahi wa

Hooku ia na kanoha  mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka

eleu a me ka hikiwawe.

 

JAMES M. MONSARRAT.

(MAUNAKEA.)

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU

o keia Aupuni. E lawelawe ana no hoi ma

na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka

imi ana i na palapala Sila Aina. ka hana ana i

na Palapala Kuai. Hoolimalima a me ka hoaie

dala ana.

A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

Keena hana helu 9 alanui Kaahumanu.

Jan. 3, 1880.    944 lv

 

KA MOANI ONAONA!

A ME KA PUIA MAU O

HOPEMANA I KE ALA!

 

E@ me a'u i keia wa na

Wai-ala Moani hou loa,

Na Aila Lauoho Pahee maikai,

NA BALAKI a me ua KAHI LAUOHO

o kela a me keia ano.

 

Na Laau Papaau o kela a me keia ano,

Na Kopa @ ili aalu auau.

Na Kopa heopau paapaa o kanaka a me na holoholona.

Na omole waiu hanai keiki a me na omo walu.

Na Paakai naba maikai a me na Hahano.

E loaa no keia mau mea no ke Kumukuai E2 i loa ma

ka Hale Kaoka o     HOPEMANA.

M a @ Kakepa, ma @ iho o ka Baneko o Bihopa ma.

967 6m

 

AINA KUAI MA KE ALANUI

MAUNAKEA.

 

MAKE @ a S B Dole Esq. Loio o ka Waiwai o Adi@

William Reynolds o Waa heluna D C l make, e

@ ana ma ke @ ma ka hora 12 o ke awakea, ma

ke'a @ hana ma @

 

POAKAHI, MARAKI 28, 1881,

O keia APANA AINA me ua Hale maluna, ma ka aoao ma

Waikiki o ke Ala@ Maunakea, Honolulu, Oahu, e poho ia

nei e Mrs. Humphrey a me na pono a pau.

E P ADAMC.

1006 Sc     Luna Kudala.

 

J. W. M. POOHEA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

NO KA kanaka a pau imua o na Aha Apana a pau, a me

ua Aha Hu@ o na Apana Hookolokolo Kaapuni a

pau o keia Aupuni, a imua o ka Lo@ Kaapuni o ka

Apana 11 ma ke @ na Molokai no na makahiki elua.

he Agena Hooiaio Palapala Kapa no hoi no la Apana. E

hookuia ake ae ua @ o ke oukou mau makemake me ka  

eleu. E Ione mo au na "Kalao@ Home," ai oie ia, @

halawai ai

  Ke @ eleu aku nei au i ka lehulehu, ua wehe au i ko'u

@  ana he Loie no ku @ @ o M@, Molokai, @

lawelawe no au i ka'u Oihana no ka pono o ka lehulehu mai

@. E ike ia'u, @ mai a kokua i na pilikia pili Kanawai.

Mai nonohua a @ na maka 2       1004 6m

 

MAU AINA KUAI KUDALA,

- MA -

LAHAINA & HONOLULU.

NO KA

WAIWAI O LUNALILO!

 

E kuaiia aku ana ma ke kauoha a oa Kaliu Waiwai ma ka

POAKAHI, MARAKI 28, 1881.

ma ka kora 12 awakea, ma ke Keena Kudala o E P Adamu.

ma Honolulu, he

 

PA HALE MA KAKAAKO

nona ka nui he hapaha eka, a e huli ana ke alo i ke awa o

Honolulu. Palapala Sila Nui 7521, makele 2 7, @ 12.

  Elua mau Pa Hale maloko o Honolulu, ma ka aoao mak@

Alanui Alii, ma Waikiki iho o Aliiolani Hale, Mahele 247.

Apana 7. Palapala Sila Nui 5695

  Apana Aina ma Puako, Lahaina. nona ka ili 5 rola kuea.

Mahele 5904. Palapala Sila Nui 56@ no Polea ua make mai

 ia Kuuane a me Pu aka maila Lunalilo, ma ka Buke 34, ma na aoao 387 a me 388.

  Apana aina i ikela o Loinui, he aiea kalo ka nui ma Lahaina,

nona ka ili i eka a me 5 roda kueu, me ka pono wai nona

ponoi, Haawila no Lunalilo

  Pa Hale i ikeia o Luaehu ma Lahaina, nona ka ili i eka, 2

ruda a me 27 roda kuea, me ku hale maluna iho, haawila no

Lunalilo.

  Kikeia no ke kii o keia mau Aina ma ka lina o ke Kahu

Waiwai S B Dole, ai ole ia

1004 5c      E P ADAMU, Luna Kudala.

 

JOHN RUSSELL.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

Alannui Kalepa, Helu 32, kihi o Alanui Papu.

@   1002 1yr

 

MAKEMAKEIA.

UA MAKEMAKE IA NA

ILI BIBI MIKO HOU

- A ME NA -

ILIKAO

E haawiia ke kumukani kiekie ma ke dala kuikee

HUGH MACKAY.

  Luna o ka Hale Hana Ili ma Kaholaloa, Honolulu.

  E kuai ia aku na Huluhipa he nui wale

ma ke kumukuai makepono no ke dala

kuike.

Honolulu, Feb. 16 1880.           951-tf

 

Hoolaha Haukipila.

 

  Ua hamaina na puka o ka Hale Mai o ka Moiwahine i na wa a pau no ka lapanu ana i na mui o na kanaka Hawaii me ka uku ole. Ua wehe ia no hoi ke keena haawi laau o ka Hale Mai i na la a pau mai ka hora 11 a hiki i ka hora 1 o ke awakea, no ka haawi wale ana i ma laau laoaau i ka poe mai o kaia a me heia ano.

  O ka poe makemake ole no ka noho ana ma ka Hale Mai, he hiki ia lakou ke kii i ka laau iloko o na hora i olelo ia, a ma ko lakou mau home e l@ au ai.

  Eia kekahi: Ina ua hemahema kekahi poe mai i kahi kaa ole a mea e ne paha e hiki ai i ka Hale Mai, e ninau ia Mr. J H Brown. (Palaunu) a e kokua ia no ine ka oluolu.

Ma ke Kauoha.             F. A. SCHAEFER.

982 6m             Kakauolelo.

 

JAMES HANLON!

AMARA KAPILI KAMAA

LIO.

  UA paa ae nei ko'u Hale AMARA

Hou ma ka welau makai o Alanui Alakea

Mai KAPAKAKIKO pololei mai ka'u mau

inea paahana a pau; a e kapili no au i na

Kamaa Hao o na Lio no ka uku haahaa loa

ma ke loike no ka $1.50 o na kapuai eha,

a he pa kaawale hoi no na lio i eha a i mai

e helo ai, me ka haawi pu ia o na lapaau

ana no ka uku emi loa.          1005tf

 

D H A KINIAKUA.

Ua makaukau oia e hana i na ano palapala pili kanawai a

pau: Palapala kuai, Hooli oalima. Aelike, Oai mare,

ama na ano palapala a hoopu Kipuku aina, no ka uku haahaa

K loaa no wau ma ka Hale Kula ma Pulehu, kui. apana o

Makawao     992@

 

UA MAKEMAKE IA

NA ILI BIPI,

NA KIWI BIPI,

NA IWI BIPI,

  E haawi ia no ke kumukuai kiekie o ko kakou

makeke nei e   H. Hackfeld & Co.

Honolulu, Mei 22, 1880          964 ly

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

  Ma kaia ke hokeia aku nei, manuli o ka mara kuai

hoikela maloko o kekahi moraki i kakauia ma ka ia @

o luial. 1@77. A @ e James Huncan o H@ ia Michael

McInerny ola wahi hookahi no. a i hoo@  ia ma ke Keena

Hoona Aina Aupuni, maloko o ka Buke 32, me na aoao @. @

a me 55, a no ku ahakila ana o na mea i kumuia ma ka mora

@ olelo la, o na po@, ka pomaikai a me ke kuleana o ka

moraki i @ a i @ au nei, mahope ino o ka pau ano o

ae pale ekoha mai ka la aku o keia hoolaha e puka ai.

e kuai ia aka ma ke kudala akea no ka uhakila ana o na olelo o ka

moraki i eleloia.

  O ka waiwai pau i hoikela ma keia moraki. ke waiho ia ma

Keiki a me Wai@, Waikane, apapa o Koolaupoko, mokapani

e Oahu, a i hoikela ma ka Palapala Hela Nui Heha @

MICHAEL McINERNY.

Edward Preson Loio o ka Moraki.

Honolulu, Mar 6       1006 @

 

Nuhou o ko na Aina e.

 

  I keia mokuahi hope mai nei, ua loaa mai ia makou na mea hou hope loa o ka na aina e.

 

BERITANIA.

  Ma ka ia 23 o ka maimai i hala. ua loohia aku ia kekahi uha maluna o Pohakuhauoli, oiai oia e lele iho ana mailuna iho o kona kaa, ma kona hauie ana iho a pa iho la o hope o kona poo i ke alapii o ka kaa, a moku pa iho ia. Na ke kauka i wahi i ka eha a hoomoe iaia ma kahi moe a hiki i ka loaa ana iaia o ka oluolu; a no keia ulia, aole oia e hiki ana i na hana o ka Ahaolelo no kekahi mau ia.

  E hoike ana kekahi telegarama mai Cork ae, ua hoike ia aku i ae mana aupuni, aia he 2,000 poe Feniama ma keia wahi maluna ae, ke hoomaamaa malu nei ia lakou iho ma ka paikau ana.

  E olelo ana ka nupepa Herald o Dubelina, Irelani, ua hoomaopopo ia e hoopuka  ana ka nupepa Gazette oia kulanakauhale he pepa kuikawa e hoike ana i kekahi mau apana i hoopooana ia e ka poe Feniana, a ua makaukau na palapala hopu no ka hopu ana i keia poe ma ke komohana o Irelani no ka ahewa ana ia lakou.

  Ma ka la 3 o Moraki nei, ua hoea aku ia o Pohakuhauoli iloka o ka Hala Ahaolelo i ka auina la me ke ola kino maikai, mahope iho o kona waiho ana ma kahi moe no ka ulia i kau aku maluna ona, a ua haawi mai la na hoi o ka ahaolelo he mau leo huro hauoli nona no kona pohala hou ana.

  O ka haole Amerika ki plolei nona ka inoa o Dr Carver a me ka haole Beritania ki pololei Mr Scott, ua hoike ae laua i ko laua akamai kiola pika ma ka la 9 iho nei o keia mahina, ma Westminster, no ka pili ae $3,000; a e hala ana he u ni la no laua e kakele ai i ko laua akamai ki pololei.

  O na wahi hana pauda a me na wahi hoahu pauda, na papu a me na towera ma ke awa ku moku o Queenstown, ua kiai paa oa ia e na koa me ka makaala, a o na koa marina o na moku e ku ana ike awa, ua kauoha ia lakou e malama i ko lakou mau kulana me ka makaala, o na geinmana koa o ka aksu a me ka heina o ke kulanakauhale o Cork, aia lakou malalo o na kini ana i na koa kuikawa, aka, o ka nanaina o ka aina mai o a o he maluhia.

  O ka halii ana a ko ino a ka hau ma Sekotia, ua nalohia aku la, aka o na poino nae i loohia i ka aina a me na kauhale, he wa loihi ia a hoomakaukau hou ai a hoi hau i ke kulana mua.

 

AMERIKA.

  E hoike ana ke Keena Helu i ka nui o ka lahui ma Wasinetona iwaena o na papa like ole o kela a me keia lahui i hanau ia ma Amerika i ka oi ana o na kane imua o na wahine penei:

  Na kane, 25,520,582; wahine, 24,651,284; na kamaaina ilikeokeo ponoi o Amerika Huipuia, 43,476 506; na ilikeokeo i hanau i ko na aina e 6,667,360; na ilikeokeo wale no, 43,404,877; paele, 6,567,151; na ilikini a me ka poe hapa malalo o ko ke aupuni hoomalu ana, 65,122; ma pake, 105,453; kekahi mau lahui e ae o Asia, 255.

  O ka nui o na paele no kela a me keia 100,000 ilikeokeo, he 15,153 mamua aku o 14,528 i ka 1870. O ka heluna o na ilikeokeo i hanau ia i ko na aina e no kela a me keia 100,000 kamaaina ilikeokeo ponoi he 15,359, mamua aku o 16,886 i ko ka 1870.

  Ma Nu Ioka, he nui wale na neneue pioloke i ike ia ma ke kulanakauhale mai ka poe e ake ana e komo pu aku e kokua i ka poe Boea e hoonahoa la e hakoko pu me na Beritania. Ua hoahu ia ae he puu dala e keia poe, a e hoolilo ia aku i ka wa hookahi no ka hoolako ana i mau haina mokuahi mai ke awa kumolu aku o keia kulanakauhale a i ke awa kumoku e kokuke  mai ana o ka poe Boea, no ka aolo ana aku i na koa e kokua aku ia lakou.

  Ua hoea hou ae ka ino i oi aku ka ikaika ma Kikako a pahoa loa aku la ma na mokuaina o Wiseconesiaa, Ilinoi a me Iowa, ma ka la 2 o Maraki nei me ka pahola ana iho i na maewaewa i ke kulanakahale a me ke paniku ana i ka holo ana o na kaa ahi, a ke hoelulu nei na kaa ahi me ke kali ana o ka pau ae o ka ino. aka, aole he wahi hoailuna iki o ke akakuu mai.

  E hoike ana na lono mai Panama ae e poina ole ana i na kupa o Antique i Amerika Waena i ka ino i oi'lu ke kiekie i ile ole ia e lakou mamua ae e like me ko ka ia 10 o Feb i hala, ua poino loa ka aina a ua hoonele ia na mahiai mai o a @ i kahi e paeli ai. O ka nui o ke poho $2.000.000.

 

FARANI.

  He 45 mau kaa ahi lawe ukana i piha i na lako kaua no Helene i hoolele ia ae ma Dunkirk, a me 6000 mau Kilogarama mea ana no ia kahua hookahi i hoolele ia ma Maseile.

  Ua olelo ae o De Lesseps, iloko ka 1888 e pau ai ka eli ana i ka puali o Panama, a halawai na wai o kekahi aoao m kekahi, e like me ke kowa o Suez i keia wa; a o na ilo i kohoia, he 512.000.000 hapaha Farani ua like hoi ia me $128 000,000 maoli ia kakou. Aole e oi aku ka nui o na paahana no ka eli ana, mamua o 8000 a me ka 10,000 iloko o ka wa kupilikia loa o ka hana, a o keia mau pauhana, e lawe ia mai ka lahui paele mai o Colombia a me Ioia Komohana.

 

AFERIKA HEMA.

  Ua hoike aku o Kenela Wood i ka poe Boea, ina aole e hooko koke ia ka noho maluhia ana o ka aina, alaila, e hopai aku ana oia i ka luku nui maluna o kekahi mau kauhale o lakou me ka hakalia oie. No keia mea, ua pau koke ae la ko lakou mau manao enemi.

  A ua hoike hou ae ua Kenela ia, ma kaha ike aka ma ke ano o na ouli o ka poe Boea, he ake nui ke lakou e maluhia ka aina.

  He mau huakai lako ai kai lawe ia aku mai Nataia ae no na pakaua o na koa Beritania.

  Ma ka la 3 o Maraki nei i haalele aku ai o Kenela robata ia Ladana me ka manao e hiki i Dubana ma keia Poakahi ae, oia ka la 28, ua ukali ia oia e kekahi mau aliikoa he nui wale i komo i ke kaua me na Afegaeitana a me kekahi Kenela kaulana i komo kino iloko a ke kaua ana mai nei me na Zulu, a nana hoi e alakai ka berigade o kekahi mau regimana kaua lio elua e makaukau nei no ka hele aku no Lae Kauhale.

  I ka we e hiki ai o Kenela Robata i Natala, he 3000 ka nui o na koa malalo ona no ke kahua mokomoko me na Boea.

  Ua hooiaio ia mai, ua kipaku ia aku na koa Beritania e ka poe Boea me ka hooauhee ia; ma na wahi i hookahua ia e na Beritania a hoouka ia ke kaua, he 300 poe make a me ka poe i hoeha ia e waiho ana maluno o ke kahua i loaa aku.

  Ma ka hoike a kekahi mea kakau i hele pu me na puali koa malalo o Kenela Kolei e olelo ana oia, i ka wa i hoomaka ai o ka hooili kaua, ua hookahua ae na Beritania ma Spitzkop, he 300 iwilei ka mamao mai ke kulana mai o ka poe Boea.

  He elua mahele koa Beritania i hoonoho ia ma ke kumu o ka poli kahako a kiekie, a o ke koena iho o ka puali kaua, ua pii aku la iluna o ka puu, o na lima a me na kuli e kolo ai kau ana iluna o ka piko.

    Aole e hiki i na koa ke lawe pu i na pu nunai kaua puu; a ina paha i hiki keia mau pu, ina la ua holopono na hoehu ki poka ana a na Beritania i ka poe Boea. i ka hiki ana o ka puali kaua iluna o ka piko o ka puu mamua ae o ka malamalama ana. ua hoomaka ia ke ki poka ana i ka enemi ma ka hora elima o ka wanaao. Aole ka poe Boea i hoouluulu a kukula paa i ko lakou inau puali, a ua hookahaha nui ia lakou, ala. ua eleu koke ae la lakou a ki poka mai la i na Beritania.

  Aole he puupale kupono o na Beritania iluna o ka puu e malumalu ai mai na poka mai a ka enemi malalo o ke kumu o ka pali ma kekahi aoao o ka puu.

  O ka nui o ka poe Hoea, malalo o ka puu he 2000 a oi. Iloko o keia hooili kaua ana, ua paa no na koa Beritania i ko lakou kulana maluna o ka puu, a ua hoomau ia ke kaua ana a hiki i ke awakea. a ua ike ia, he nui a me ke koikoi ka poino o ka enemi i ko na Beritania. Mahope iki iho o ke awakea, ua hoomaka mai la ka enemi e hoouka mai me ka hahana ma ke kiola ana he kanalima poke i kela a me keia minute e haole makawalu ana me ke kupinai mau o ke kani ana o na pu, a e hihio ana na poka maluna o na Beritania; a no ka hahana loa o ka lele ana o na poka, ua hiki ole i na puali Beritania ke ku aku imua o ko lakou kulana e kaua ai aka, ua koemi hope mai la, a hoonou hou aku la imua, a ua hiki ole, nolaila ua umi hope mai la a ano auhee, i keia wa ka enemi i pii mai ai iluna o ka piko o ka puu, a alualu aku la i na Beritania me ke kiola pu aku i na mea make me ka hahana nui.

  Oiai na Beritania e iho ana ilalo o ka puu a hui pu aku me na makeke koa o lakou i hoonoho ia ilao, ua hopu pio ia iho la keia mei kakau e ha poe Boea a lawe ia aku la, me ka malama maikai ia e ka enemi, a me kona hookuu ia ana mai e lakou e hoi aku i ke kahua hoomoana o na Beritania me ka lanakila; a iaia e hoi ana, ike iho la oia i ke kino kupapau o Kenela Kole o na Beritania e waiho ana ma ke kahua kaua.

  O ka poino o na Beritania i loaa ma ka pipa hoike, he elua aliikoa i make, o kekahi o lakou oia o Kole, eha Kapena, hookahi Mekia a me ekolu mau Lutanela i hoehaia elua kapena a me eha Lutanela i lawe pio ia; hookahi Kenela, hookahi Mekia a me akahi Lutanela i nalowale.

 

HELENA.

He moku kaua Helene kai ku ae ma Piraeusa mai Trieste a me Fiame me 26.000 pu kaupoohiwi a me kekahi lako topido hoopahu a me na lako kaua e ae no Helene.

 

Ka Moolelo o ke Keiki Alii o Balada.

HE MOOLELO KAHIKO NO ENELANI.

 

  I ka wa hakiko loa mamua o ka noho alii ana o Julia Kaisala maluna o ke aupuni o Roma, aia e noho ana kekahi alii naoi a maikai na helehelena, a he keiki i aloha ia e kona mau makua a me na makaainaoa. I ka piha ana o na makahiki he unikumamaha, hoomaka nai ia ke ano e o na helehelena o ua keiki alii nei, ua lilo keia he mea ano kaumaha i ka manao o ka Moi a me ka Moiwahine.

  Nolaila, ua kauoha ia aku la na kauka a pau o ke aupuni, e hele mai e nana i ka mai o ke keiki alii. I ka nana ana o na kauka, ua ike iho la lakou, o ka mai o ke keiki alii he mai lepera, ua hoao na kauka i ko lakou ike a pahu a ka lakou ike. Nolaila, kauoha aku la ka Moi i kona Ahakuhina e akoakoa mai a e noonoo no ka mea e pili ana i ka mai o ke keiki alii, i ka akoakoa ana mai o ka Ahakuhina, ua noonoo ino la lakou a hooholo e kipakuia ke keiki alii mai ke kulanakauhale aku.

  I ka lohe ana o ka Moi i keia mea, he mea e ka mokumokuahua o kona naau, aka, oiai ua hilinai oia maluna o kona Ahakuhina, nolaila, ua hooko aka la oia i ka lakou makemake mamua o ka haalele ana mai o ua keiki alii nei i kona makuahine i ka a i o kaua keiki, a uwe ae la me ka ehaeha, a pane aku ia, "E kou keiki aloha, e hele oe me ka hoomanao mau no kou makuahine, e lawe oe i keia lei gula i kahiko ia me na moani, a ina e kokua mai ana na Lani ia oe, a hoola mai i kou mai, alaila, e hoi mai oe a e hoike mai i keia lei, a e hoomanao no wau o ka'u keiki ia." Ia wa, e hiolo @ na waimaka me na papalina o ua keiki alii poino nei me ka ehuehu o ka niau.

  Ia manawa oia i haalele mai ai i kona mau makua alii, a heie auwana aku ia ma na kualono a me na wahi mehameha. me ka maniolana ole e ike hou ana paha oia i kona mau makua. I kekahi ia ana e hele nei, hiki aku ia oia i kekahi wahi popupu hale o kekahi elemakule makapo. Haawi aku la keia i kona aloha, a haawi mai la no hoi ua elemakule nei i kona aloha. Ninau mai ia ka elemakule iaia nei, "Mai hea kou wahi i hele mai ai." Hai aku la keia me ka olelo aku, "He keiki au na kekahi kahu hipa a ua make ko'u mau makua." Na keia mau olelo i hookomo aku i ke aloha iloko o ua elemakule nei, a noi mai la oia ia Balada e lilo i keiki aina, a e liko oia i hooilina oona; no ka mea, he elemakule waiwai oia, he nui kana puaa, ae aku la keia.

  Ia wa, kauoha mai ia ua elemakule nei iaia, e malama keia i ka pua puna, a e kiai hoi me ka malama loa, a lilo iho la ua keiki alii nei i kahu hanai puaa; i kekahi ia haalele aku ia o Balada (oia ka inoa o ua keiki alii nei,) i ka pua puaa. Hiki aku la oia i ka muliwai, naui o Avana, iaia e nana ana i ka muliwai, hoomanao ae la oia i kona mau makua, a hiolo iho la kona mau waimaka me ka ehaeha o kona uaau. Ia wa, ho'a hele aku la oia i na puaa a hiki ma kahi papau o ka muliwai, a hoau aku la i na puaa ma kela aoao o ka muliwai nami o Avana. i ko ia nei pae ana ina kela kapa; a hookuu aku la oia i ka pua puaa e hele ma o a maanei. Hoi aku la oia a malalo o kekahi wahi loko wai, iaia e noho ana malaila, aia hoi, he mea puiwa nona ka ike ana aku i ka pae puaa e helo ana a luu iloko o ua wahi loko wai nei. No ka mea, ua lele aku ka mai lepera a kau iluna o na puaa, i ka ike ana o Balada, kii aku la keia e hoemu i na puaa, aki no ka piha loa o na puaa i ka hauoli, holaia, ua nui kona lealea i ka paani o na puaa iloko o ka wai, a ahiahi, hoi aku la oia me na puaa i ko laua home.

  I kekahi la ae. kii aku la oia a hookuu mai la i na puaa mai loko mai o ka pa, i ka hemo ana o na puaa, o ka manawa no i holo polokei ai a hiki i ua wahi loko wai nei ma kela aoao o ka muliwai o Avana, a lele aku la lakou me ka hauoli nui, eia mae ka mea kupanaha o na puaa i loaa ole i ka hepera (mai pake) aole o lakou auau pu me kela poe puaa, ua lilo iho la keia he mea haohao loa i ka manao o ke keiki alii, i ka hala ana o ka pule hookahi, aia hoi o na puaa a pau i loaa i ka hebera, ua pau loa lakou i ke ola. I ka wa i ike ai ua keiki alii nei i ke ola o na puaa. Alaila, hoomaka iho la keia e auau mau iloko o ua wahi lokowai nei, i ka @ @ o ka pule iaia. he mea hauoli nona ka ike ana iho, o kona niai behere ua haalele mai iaia, me ka naau hauoli oia hoi aku ai i ko laua home.

  Noi aku la oia i kona makua hanai e hookuu mai iaia e hele i ke kulanakauhalee e makaikai, i ka lohe ana o kona makua hanai, ua lilo ia he mea pono oie i kona manao, aka, no ko ia nei pakela noi, ua ae mai la ua elemakule nei e hele oia a hoi hou aku. Komo iho la keia i ke kapa o ka poe hanai holoholona, a hele aku la i ke kulakauhale, i kona hiki ana aku. Ia wa, lohe iho la oia he ahaaina nui ke malama la ana no ka hoomanao ana no ka la hanau o ua keiki alii nei, a ua kono ia na mea a pau e hele i ka ahaaina, iaia i lohe ai, hele aku la keia i ka halealii, i ko ia nei wa i hiki aku ai nana aku la oia i ka makuahine aloha oia nei, ua hele na helehelena a maikea. no ka mea mai ka la a ua keiki alii nei i haalele ai a hiki i ua la nei, aole he po i nele ka uwe. i ka wa i ike ai keia i ka makuahine. Hu mai la ko ia nei aloha, ia wa, helo aku la oia a mahope o ka moiwahine.

  Ia wa, wehe ae le keia i ke pohaku momi i hoopaaia ai i ka lei gula, a hoo @malu mai la iloko o ke hiaha waina o ka makuahine, i ka wa i hopu aku ai, ka moiwahine i ke kiaha, a hoomaka ae e inu, aia hoi. ike iho la oia i ka pohaku momi ana i haawi aku ai i kana keiki. A hooho ae la iua moiwahine nei me ka leo nui, "E kou keiki aloha? E kuu keiki aloha?" A waiho mauie aku ia, a lele mai la o Balada ma ka aoao o kona mauahine, a kukali iho la oia me ka hapai ae i ke poo o kona makuahine. i ka wa i ike mai ai ka Moi i ka laua keiki, lele mai la oia a puiiki ae la i ka laua keiki ma kona umauma, i ka wa i pohala ae ai ka moiwahine, he mea ka nui o kona hauoli, a ninau mai ka makuakane o ua keiki nei i ke kumu i ola ai kona mai.

  Hahai aku la keia i ko ia nei moolelo mai ka mua a hiki i ka hope, i ka lohe ana o ka Moi. Kauoha ae la oia i kona mau koa e kii ia ua elemakule nei, a e lawe ia mai oia; a e hooliloia i kaukau alii no ka aina. Kii ia aku la ua elemakule nei a lawe ia mai la, a ua malama ke keiki alii iaia a hiki i kona la i make ai, a i ka wa i make ai kona makuakane Moi o Balada. a lilo ae la oia i pani no kona makuakane, ua kokala oia i kulamakauhale me kae o ua wehi lokowai nei a kapa ia kona inoa o ke (City of Bath) ke Kulanakauhale Aoao mamoli o kona auau ana iioko o ua wahi lokowai nei, a ke ku nei no keia kulanakauhale a hiki i keia manawa ma Enelani.

S. L. D.

 

  MA ka la 24 o keia mahina, ua mare ia e Paleka o G. Kailiulaula me Walanika o Manoa. O ko laua maluhia a me ke ole pomaikai ka makou a kalokalo ae nei no laua a me na hou aloha a pau.

 

NU HOU KULOKO.

 

  KE heemaka mai nei ka Elele e nuka ia Polepe.

 

  ONA hoohuoi nui e wawa nei iwaena o na hiole iloko o keia mau la, oia ka hiki ole mai o ka makuahi mai na Panalaau mai o ka Hema. Eia la ihea@ Heaha la kona ulia.

 

  UA kaumaha makou no na lono e pili ana no ke onawaliwali o Lamana makou. me ka manaolana no mae e pohala hou mai. Ua kauoha mai keia e hai aku i kona aloha i na makamaka a pau loa.

 

 Eia kekahi keiki haole, moopuna a Kukina ke imi nei i ka Poke pepehi kanaka o Pauoa, ua pau o Waimanalo i ka huli ia, a ke @ nei ma na kuahiwi mauka o Manoa me Makiki. Aia aku ia peha keia i Kina.

  MAIKAI maoli ka hana nae o na alanui o ke kulanakauhale i keia mau la. He hana kanaka makua keia; e pau ana na pepa honua o na alanui i keia hana ana aole pho hou. E pono e holo mai ko makou makamaka, o Mr. Kumalae i Honolulu nei e ao ai i ka hana alanui.

 

  UA noi ia mai makou e Walakahauki a me Kapika e hoike aku i ka poe a pau i Oia e laua, e h le ae i Kauimakapili mahope iho o ka pau ana o na la ewalu mai ka wa i O ia ai, no ka nana ana ike maikai o ka O. E loaa no laua ma ka luakini mai ka hora 9 a hiki i ka hora 11 awakea o kela a me keia la; molaila, e hele ae oukou a pau.

 

  MAI ka keia mai a W N P Kauhi o Lanai, i ike iho ai makou, ua loaa aku iaia kekahi poe e hoomkaukau ana e hele i ka mahini i ke kakahiaka Sabati, a o kekahi o lakou he elemakule e paeli ana iwaena o ke kihapai, a mamuli o ka hoike ia ana aku iaia he Sabati ia, ua haalele uka la oia i ka hana a hoi mai la i ka hale. He kuhihewa paha ko keia poe, a i ole, hele ole loa no i na luakini e lohe ai he la hoomaha ke Sabati.

 

  HOOLAHA LALAU. - Ma ka Helu 10 o ka Paenina o ka la 5 o Maraki iho nei. Ua hoolaha lakou ae ia pepa ma ke kalamu eha o ka aoao elua; no ka mea e pili ana kalamu eha o ka aoao elua; no ka mea e pili ana i ka mai hebela ma Koolau, Kauai nei, ua honkoino ka, ka Ilamoku ina mai hebela iloko o ka luakini o Moloaa, me ka hale kula oiaila, aole pela ka pololei. Eia ka pololei, ua hookomo ka Ilamoku nui o Kauai nei i ka mai hebela (Kaipu) iloko o ka luakini hoolepope a me ka hale kula aupuni e ku nei ma Kealakaiole Koolau nei. A o na mai hebela i make ma na wahi i hoomaluia ma Koolau ae nei mai ka mea i make mua a hiki i ka wa i lohea mai ai he elima ka nui. 1 wahine, 3 keiki 1 elemakule.

 

  MA ka Poalua iho nei ke ku ana mai o ka moku "Hoku Ao," mai na paeaina mai o Maikonisia. Ua maikai na hana a ko kakou poe misionari, ke holo nei ka hana i mua. Ua olelo ia ma ka mokupuni o Ruk ke huliamahi nei o Rev. Mr. Whitney a me Mr. Rand me ko laua ohana no ka nawaliwali. Ua hoi pu mai nei no hoi u Mr S. P. Nawau. Ua make ke keiki uuku a Mr Rand ma ka inoana, he mau la iho mahope mai o ko lakou haalele ana i ka aina.

 

  He poao ke mahalo ia na makaainana o Koolaupolo, Oahu, no ke ano naauao o lo lakou malama ana i ka poe mai hepela i puka ae iwaena o lakou. Aole i huma, aole i holo, aole hoi i lapaau uaaupo. He ekolu mai i ike mua ia a ua pau i ke ola, aole i laha nou aku mai a lakou ae. Eia u hewa, o ko Honolulu nei pae naaupo e holo nei iaila e pee ai me ku mai. I ka Poaono nei ua holo o Kamaka w. mai Honolulu aku a i Waihee, Koolau, Oahu, me ka mai. No Ala ae mei kela wahine. Heaha la kona pomaikai ana i manao ai e holo a Waihee; e lawe hele ai i keia mai ino? Ua hoomalu ia oia, elua makai e kiai nei. Pehea hoi na makai e kiai nei ma Nuuanu Heaha @ lakou mea i ae ai i keia mai e hele i Koolau.

 

  MAI ka keta mai a S. E. Kaiue o Lahaina i ike iho ai makou, ua hope ia mai nei kekahi mau mea elua i manao wale ia. na laua i kono kolohe ka hale noho o E. Jones a lawe aku i na bona dala ma kona waihona; ma keia mua iho e  hoike hou aku makou i ka maio o keia mea.

 

Dr. E. H. THACHER.

KAUKA HUKI NIHO.

Aia k@ na keena hana oa Alapai Papa hehe 104 1-2 @

Malalia oia e @ ia ai. ma pau a p@ i @ ua me na ai

ho eha. E @ mai ka hera @ a hiki i ka hora @

  Ua loaa hau kekahi mea huki ai@ a e ka pau e @

ana e hiki la ko  @ mau @ ae i keia hale, no

ka uku @

Honolulu, Dec. 01, 1880           953 ly

 

E. Cook Webb. M. D.

HOMEOPATIKA.

  (Kauka o ka Halemai Homeopatika, ma

ea Mokupuni Ward's. N> Y.)

KEENA OIHANA. - Helu 60, alanui Papu. Makaukau mau e lawelawe i na

pilikia mai o na wahine a me na kamalii.

HORA HANA. - Mai kakahiaka a hora

10 am. - 2 a i ka 4 pm.      967 4m