Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 13, 26 March 1881 — Ka Moolelo o ke Keiki Alii o Balada. HE MuOLELO KAHIKO NO ENELANI. [ARTICLE]

Ka Moolelo o ke Keiki Alii o Balada. HE MuOLELO KAHIKO NO ENELANI.

i i ka wa kahiko loa mamua 0 ka noho alii an« 0 Juln Kaiaala maiaaa 0 ke aupuni 0 i Koma, aia e noho aoa kekahi aiii ma Beri- ! | Uni», naoa kekahi keiki alu naoi a maikai i ' a he keiki i aloha ia e kooa ' ! m»u maWua a me oa makaainaoa. i ka pi- : I h» am 0 na makahiki he umikumamaha, ; | hoomak* mai la ke ano e 0 na helehelena o j | ua keiki alii nei. ua lilo keia he mea aoo ' | kaumaha i ka inanao 0 ka Moia me ka Moi- ] i wahme. Nolaila, ua kauoha ia aku la na kauka a ; pau 0 ke aupuni, e hele mai e nana i ka mai i o ke keiki alii. I ka oana aoa 0 na kauka, : j ua ike iho ia iakou, 0 ka mai 0 ke keiki aiii i ; he mai lepera, ua hoao na kauka i ko lakou | I ike a pahu-a ka lakou ike. Nolaila, kauo. : | ha aku U ka Moi i kooa Ahakuhina e akoa* ; I koa mai a e noonoo no ka mea e pili aaa i ; ka mai o ke keiki alii, i ka akoakoa ana mai : 'oka Ahakohina, oa noonoo ibo la lakou » ! : hoohoio e kip*kuia ke keiki alii mat ke ka- j J ianakauhale aku. ( ka lohe aoa 0 ka Moi i keia mea, he ; mea e ka mokumokoihua 0 kooa naaa. aka, ; . o ai oa hihaai oia maluna o kona Ahakahi- ; na, hooko aka ia oia i ko lakou ; f makemake mimoa 0 ka haaleie ana mai 0 1 ' u« keikī alii nei i kona home o na la opio. 1« wa. puili aku U kooa makuahine i ka a*i 1 0 kaoa keiki, a owe ae la me ka ehaeha, a : pane aku ta, * E kou keiki aloh», e hele oe ' I me ka hoomanao mau no kou makaahiae, «

; tawe oe i keia lei gula i kahiko la n)e na ' momi, a ina e kokea mai tna na Ltni ia ee. ia heola maī i koa m«i. aiaila, e boi mai oe : a e hoike mai i keia lei, a e hoomaoao na !waa o ka'a keiki ta/* U wra, e hiolo saa oa waimaka m* oa papiliaa o aa keiki aih poioo aei m«* km ehaeha o ka mau. ia manacr* ota i haale«e eoai ai i kooa maa makaa alii t a be\t auwana aku la ma oa koalooo ame oa wahi ncbsroeha, me ka mmioUoa ole e ike hou aoa p»fea oia i kooa maa makaa. 1 keiiahi la aoa e he'e oe>, hikī ako )m ota i kekahi wmhi popupu haleokekahi ekmakole makipo. HaaAi aka ia keia i kooa aloha, a haawi mai la no hoi ua elemake e oei i kooa aioha. S>ma u mai fei ka ele<naka;e iaia nei, u Mai hea kou wahi i heie mai ai." Haiaku !a keia me ka oielo aka, " He keiki ao na kekahi kahu hipa, a ua euake ko'u maa makua." Na keia m»u olelo i hookomo aku t ke aloha lioko o ua eleaiakule nei, a noi mai U oia ra BaUda e hio i ke<kt o«oa. a e liio oia i heoilina oona ; m ka m?a, he elem*kuie wai«rai oia, he nut kaoa puaa, ae aku la k«ia. ia wi, kauoba mai ia ua eiemakule oei iaia, e maiamn keia i ka pua puaa, a e kiai hoi me ka inaUma loa, a lilu iho ii ua keiki alii oei i kahu haoai puaa ; i kekahi ia haa* leie aku la o Baiada (oia ka iaoa o ua koki aiii nei t ) tka pua paaa. Hiki aku ia ou i ka muliwai naoi o Av»na, iaia e aaoa aoa i ka muliwai, hoomaoao ae la oia i koaa mau makua, a hiolo iho U kona mau waimaka me ka ehaeha o koaa uaau. ia wa, ho*a hele aku la oi<i t na puaa a hiki ma kahi popau o ka muiiwai, a hoau aku !a i na puaa ma kela aoao o ki muliwsi nani o Avana, i ko ia nei pae una ina kela kapa ; a hookuu aku la oia i ka pua puaa e hele ma o a mnanei. Hoi aku la oia a maUlo o kekahi ku. muUau e ku nna ma kae o kekahi wahi loko wai, iaia e noho ona malaila, asa hoi, he mea puiwa nema ka ike ana aku ī ka poe puaa e holo ana a luu iloko o ua tvahi loko wai nei. No ka roea. ua lele aku ka mat lepera a kau Uuna o na puaa, i ka ike ana o Babda, kii aku la keia e hoemu i na puan, aki. no ka piha loa ona puaa i ka U*uoti>' nolailii, ua nui kona lealea i ka paani o na puaa iloko o ka wai, a ahiahi, hoi aku la oia ] me na puaa i ko laua home. i kekahi ia oe. kii aku la oia a hookuu mai la i na puaa mai ioko mai o ka pa, i ka hemo ana o na puaa, o ka manawa no i holo pololei ni a hiki i ua wahi loko wai nei ma kela aoao o ka muliwai o Avana, u leie aku la lakou me ka hauoli nui, eia nae ka mea kupanaha o na puaa i loaa ole i ka hepera (mai pake) aole o iakou auau pu me kela i poe puan. ua lilo iho la keia he mea haohao loa i ka manao o ke keiki alii, i k& haia ana 0 ka pule hooknhi, aia hoi o na puaa a pau 1 lona i ka heb?ra, ua pnu loa iakou i ke ola. I ka wa i ike ai ua keiki alii nei i ke oia o na puaa. Alaila, hoomnka iho In keia e auau mau iloko o un wahi iokowai nei, i ka nula auu u Wo P «u iaia. he mea hauoli nona ka ike ana iho, o kona mai hebere ua hanlele mai iaia, me ka naau hauoli oia i hoi aku ai i ko Uua home. Noi aku ia oia i kona makua hanai e hookuu mai iaia e hele i ke kulanakauhalee e makaikai, i ka lohe ana o kona nukua ha- | nai, ua hlo ia he «nea pono ole i kona maI nao, aka, no ko ia nei pakela noi, ua <te mai U ua elemakule nei e hele oia a hoi hou aku. Kumo iho la keia ike kapi oka poe hanai holoholona, a hele aku la i ke kulakauhale, i kona hiki aua aku. la wi, lohe iho la oia he ahaaina nui ke malama īa ana no i I ka hoomnnao ana no ka la h inau o ua keik» | I aiii nei, n ua kono ia na mea a piu e hele i ' | ka ahaaina, iaia i lohe ai, hele aku la ke>a i' |ka halealii, i ko ia nei wa i hiki aku ai na- ; na aku U oia i ka makuahine aloha ota nu, | ua hele na helehelena a haikea. no ka mea, j mai ka la a oa keiki alii nei i haalele ai a | hiki i ua U nei, aoie he po i nele ka uwe, i ' ka wa i ike ai keia ika makuahine. Hu mai ia ko ia nei aloha, ia wa, hele aku la om a mahope o ka moiwahine. 1 ia wa, wehe ae le keia i ka pohaku momi 1 i hoopaaia ai i ka lei gula, a hoo;matu msi ! la iloko o ke kiaha waina o ka makuahine, j i ka wa i hopu aku ai |ka moiwahioe i ke : kiaha, a houmaka ae e mu, aia hoi. ike iho : la oia i ka pohaku momi an* i hoawi aku i ai i kana keiki. A hooho ae la fua moiwa-; hine nei me ka leo nui, " E kuu keiki alo-1 ha ? E kuu keiki aloha ?" A waiho mauie | ako i», a lele mai ia o Balada ma ka aoao 1 | o kona a kukali iho la oia me Ika hapai ae i ke poo o kona makuahme, i j ka wa i ike mai ai ka Moi i ka Uua keikt, I i iele mai U oia a puliki ae la i ka iaua keiki: | ma kona umaum*, i ka wa i pohala ae ai ka ] i moiwahine, be mea e ka nui o kona haooii,! i a nioau mai ka makuakane o oa keiki nei i ] ; ke kumu i oia ai kooa mai. j Hahsi aku ia keia i ko ia nei moolelo mai | ka mu< a hiki i ka hope, i ka lobe aoa o ka j i Moi. Kauoha ae U oia i kona maa koa e kii īia oa elemakuie nei, a e lawe ia mai oia; a l e hooliloia i kaukaa aiii oo ka aini. Kti īa ; aku ia ua elemakule nei a iawe ia mai ia. a ; oa malama ke keiki aiii iaia a hiki i kom la | i make ai, a i ka wa t make ai kona makua- ! kaoe Moi o Balada. a lilo ae ta «ta i pani |oo koaa makoakaoe, ua kokulu pia i kula- : nakaahale ma kae oua wahi iokowai nei a kapa ia koaa inoa o ke (C'ty of B«thJ ke : Kulaoakaahale Auaa mamoli okooaaoau ' ana iioko o oa wahi lokowai nei, a ke ku nei oo keia kaUaakaahale a hiki i keia maoawa : ma Eaelani. S. L. D, ? Mi ka la '24 o keia mahina, ua msre ia e Paieka o G. Kaiiinlauia me Walanika o M »noa. Oko iaua maluhia a roe > ke oia pomaikai ka makoo e kalokalo ae ' oei oo laiia 4me m hoa aloha s pau.