Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 18, 30 April 1881 — NA LETA A NA HAUMANA O HALEIWA, WAIALUA. [ARTICLE]

NA LETA A NA HAUMANA O HALEIWA, WAIALUA.

Waiaiua, Apenla 21 1881. [ ka Makaa, Miss Mary E Green. Aloha oe.— Ua haia hope ioa aa e kaia mai ia'u. Aole oo ke aioha ole i ka ieo, aka, aia ka leo iloko o ka iwihiio, a o ke aloha a me na hoomanao tna no kua home, aohe palena— ūa pahoia aka nei koa ieo makoa ma oa kaiaula o ka aina, e hea ana i na keiki, o oa keikialoha, e pa*e mai auanei ko lakou leo. £ kt makaa, he nai na mea a'u e haupu ae nei e pane ia oe ma keia !eta, nolaiia, ke noi aku nei ao ia oe, e kaia mai ia'u ke haia loa aku ao raa o o kau mau ninau. Ka haaieie ana i ke Onehanau. • I ka maiama o Maraki makahiki 1866, haaieie aku au i na makua, na kupuna, na hoaioha a pau, a me kuu onehanau, a me | na papalma i hoopulu ia e na waimaka, ha-1 iiu mai la ke alo no kuu home hou, kahi e | hoonaauao ia ai ao, oia no o Haleiwa. He ; 13 na m&kahiki o'u i ka wa a'u i hehi mua | ai ī na papa hele o Haieiwa. | O Haleiwa kuu Home. Aia o Haleiwa ke ku kilakilaaia ma ka ; i iihiwai akau o ka muiiwai o Anahuiu, e hoopuni ia mai ana kona mau aoao i koe, me ka papohaku, a maioko oia hoopuni ana, e luhe iho ana ka lau o na kukui, wi, a me ! na alani hua liiiii, a e puapuai mai e.na ka ola oheloheio o ka pua pomeraki, malalo o keia mau la'au, e hoohala la ai kahi mau hora weia kikiki o ke kau. Aohe lua o ka home a ka naau i hoohihi ai o Haleiwa wale no, noiaiia au e puana ae nei i keia mau wahi ialani himeni. "Aohe he lua o kuu home nei, Home, home enaikai, Aohe he iua o kuu home nei." Auwe! mai poina au i ka hai aku i ke ano o kela inoa 'Holeiwa > a me ka mea na< na i kapa mua ia inoa. Penei paha wau e i wehewehe ai i ke ano o keia inoa. "I ka wa e hoopiha pono ia ai na lanai o Haieiwa e na kaikamahine, ko iuna a me ko lalo, a i na e nana aku ana oe mai kahi mamao iki aku, ua like o Haieiwa me he manu ia, a no ka manao e hapai ae a hanohano ka inoa, nolnila, ua kapa aku ka mea nana ī kapa i keia inoa, ma keia huaoielo, 'Hale,' i hoopilipu ia mai i ka inoa o kekahi manu he 'iwa,' aoka hoeholo loa ana o ka puana ana, 'Haleiwa.' Ekolu makahiki a'u i luakaha ai ma ka poii o Haleiwa. 0 ka mea nana i kapa i keia inoa, oia no o Miss Hattie Mikekau, no Lahaina, Maui. Ka haalele ana ia Haleiwa. He mau hora kupiiikii na hora hope i haalele iho ai ia Haleiwa. 1 ka mahina'hope loa o ka makahiki 1869, pu-a mai la he leo kaumaha e hoehaeha ai i ka manao, mai ko makou makua mai oia mau la, oia no o Kev O H Kulika. "E haaleie ana au ia Haleiwa no na aina e, a o oukou hoi e ka'u mau kaikamahine, e haaiele pu ana oukou ia Haleiwa no ko oukou mau home." He hamau malie ana, a me ka emoole ua piha na paia 0 Haleiwa i na ieo u kumakena o ke aloha me ka minamina. A hoomanao ae ia au iloko oia mau hora, o na paia no kekahi o Haleiwa i aahu i ke koloka o ke kumakena. 1 ka haalele ana ia Haieiwa, aohe mau manaoiana ana, aohe hoi mau moe uhane ana, « hooiana mai ai i ka manao, e ike hou ana i na paia o Haieiwa, a hehi hou hoi i kona mau papahele. Aka, jje ka ulia o ka pomaikai maiiuna mai, ua ike oe, ke kiiohi hou nei au i kona mau paia, a ke hopai ae nei au i ko'u mau wawae me ka hnuoli a e hehi iho i na papahele o Haieiwa. Ka mare ana ī ke Kane. Aookahi makahiki me eha malama me na la he 23 o ka iima o ka mahina, mai ko'a haaieie ana ia Haieiwa, a mare aku ia au i ke knne i ka po o ka ia 23 o Mei o ka makahiki 1871. Ua noho pu me ke kaoe a hiki i keia manawa. Me ke kaumaha no imua o ke Akua, Ke pāne aku nei au i kekahi ninau au aobe hua o ko maua mau puhaka i loaa iloko o keia mau makahiki loihi. "E hoomaikai ia no ke Akua, a o Kona makemake no ke hanaia, e pono ai." I loko o na makahiki mua eiima o ko'u noho pu ana me ka'u kane, o ka'u mao h&na, oia no<ka hooponopono ana i ka noho kane a wahine an, a me ke kokaa ona hoi i ka'o kane i ke ao kula aoa. Ka hoomakaakaa ana no ka oihaoa ; Kahooapoie. 1 ka malama o Okatoba makahiki 1876. ! haalele hou i ke onehanau, a huii hou ke < : alo no kahi e hoomakaukau ia ai maua i ki [ oihnna a ka Haku. A ma ka Poakolu maa oia mahina no, aa iilo ka'a kaoe i haoaana oo ke kula Kahanapaie ma Honolulu, maiaio o ka noho poo ana o Kev B W Paieka no ia kala. Hookahi makahiki o k» hoomanawaoui pu ana me ia makua o ka ] i pono, a hala aku la oia ma kela ao. A ma! ko ke Akoa lokomaikai nui, ua pani ia mai 1 i kona hakahaka e kamakaa aloha Kev C M | Hyde DD. Ekoiu makahiki i noho pa ai \ me ia makaa, a pa-e ka leo o ka Hako no; Kana hana ma ka ekaieaia o oei. | Ka ama kahi e Noho ai | He ama maiihini ka ama kahi a l u e noho j nei, he aina hookama no ka hana a ka Haka! He aina nae i kuiuma i oa makahiki ekolo, 1 o ka aina no hoi a kuo hoo&e Haleiwa e ka; hoolai iiai. j E ka mkaa ma ka hope o ko'a kakao : ana i keia leta ioihi, e ae mai ia*a e haawi : aka i maa wahi manaohoolana ia oe. 1 E hoolaoa i kon manao no Haleiwa, he home o Haleiwa oo ka la makaa o ka pono i; ko na aHa e, a he home hoi o ka punaoa o | ke kooooooo iwaena o Hawaīi ponoi. ; 2 filai paopauaho ia Hiiei», he punahe-1 le o Haleiwa no na bepe, a he uluna e hoo- j moe ai i ko iakoa maa poo palapaia, he Ia!b» ■ a me ka makaala loa e hoonana ia «* l«*l

koa maa awe ana. Ea, oa eo ia Haleiwa, o Haleiwa ka home o na bepe. 3 Mai kaniuha ia Haieiwa, ke ku nei o Haīeiwa iwaena onaea olaoio, a o oa ta i loaa ia Haleiwa, he maa ea hooikaika kino 4 E hooikaika • e hipei ia Hawaii a kao liuna, ilona ma ke kuiana, iiuna ma ka noho ohaoa ana ke. Ke hoopaa nei aa i keia leta loih?, a e īke oe i ko'a inoa mahope o keia !eta. Me ke aloha nui ia oe a me ko'a maa pokii « paa. Na ke Akaa no e kokoa mau mai ia oe, a e 'hoomaa aka i koa noho mama ana oo n* hepe he lehaleho. Owaa ihono me ka hakalia loa, Masy K Ti*otio.