Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 18, 30 April 1881 — MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI. KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c. [ARTICLE]

MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c.

'KAHI 1J MAXAO,—AKA. HE HOOKAĪĪI wale mo xo o • xelekoxa; - —E*rl 3. . UiAl lct molro kiain» Kite *e Iniewa nei i«r»bo o Yarxnouth, ma ka hora 8 o ke nkahiaka, b©okomo aku 1« Ukou iloko o ke a katt iho 1» ka heieama mamua pono t.* p- ka Halemai o Garinawika. O ka mea c a ka Hako Neiekona i hana ai, ua hele niua'aka pia e makaikai i kona mau hoalohn t *a;bo ana inaioko o ka Halemai, mai kela k,snua kaua o Koprnahegena ī hala. 1 ko-r-e naaoawa i ike maka aku ai i kona mau f oi oha, ua nele keKahi o lakou i na lala ole, t» o)(t i« oooa e hooenanao ae āi, o lakou *r%ahi i hooikaika pu me ko iakou alakai e-.ie .eoa oia kahua, a mai keia m&nawa mai, hx'hoio ai ua Neiekooa nei i kona manao, r r»Oi ana o»a i ke Keena Kaua o Enelani. e :<aa«ri ia ona miu makana no na mea a pau : komo iloko o keia kahua kaua i hala. i ka pau ana o kona makaikai i kooa mau o k* loa o kana mau wahi e hele aku ai, oia hoi kona Haku Adimarala St. V uiv eot. raal<4io o ke Keena Kaua o Enelar, i oko o ke:a w«hi, i waiho'ku ai ua Ne!?kona oei i ka papa hoike o kona niau auiuoku imoa o kooa haoohano. Ma ke ahi» ar.; poeieeie ana iho, hoohiki ioa aku la oia i wahi kuiaeakauhale uuku ma Bonehama Pope. a liaila oia i hui aioha aime kona wia kaikoaana, na kaikuahine, a i ka roa* hope ioa, hui aku la oia me kana alor.» Ema Hamiielona. Mi ktta wahi o ko kakou mooleio e na nriuheia, ua hiki mai kakou i ka paiena o ko Neiekona mau la ma ka moana, a | ka aina keia mua aku o ko kakou kamai* I ■ . aoa. Aoie he mau mea ano nui oiai oia | o keia inaa la ma EneUoi, aka, e hoi-1 k«* «ku *o i kekahi o ka Nelekona *"nau ha* j kaaiana. i kona «oanawa i noi iku ai ī ka j Afta Kuhina o Enelani, e haawi ia ona mau j makana no na koa i hoouka ai i keia kaua i r«ia, No ka mea, o keia wahi o kona moobe hapa la no ke kahoa kaua o Kopfina ke hoomanao nei ko makou por heloheia. lIOKUNA VUi. i oko • ka mahina o lulai.oia ka piha ana e oa makahikt eiuna o ka noho Adimaraia k*k* aaa o ka Haka Sl. Vincent ma ke Keeaa K&aa, a o ka paa ana hoi keia o kosa aeho aaa maloko o ka oihana kaua moa* oa e kaa kona iahi, a e ai hoi i ka loaa a bu aapoei, a me ka hanohano o koaa inoa. ! ka ana o keia wahi, hookohu ia ako la la wahi o Sir John E«mer, k) Ha« ka Me«a e ke kulaaakauhaie o L»dana, a o ima kaoaka i hoike ia ae ia, he kanaka ia aote i kaiike kooa waio a me kaoa mao haaa ian e ka Haka Neiekona. O ke kah&a kaaa kaalana o Kopenaheg*» oa i haia, t ka «m i lohe ia aka ai ka lanakiia aaa o ka Haka Nekkooa maiona o oa as««ka Oeoemaka, oa iaae la kao», aa aaa ka papa ekahi o aa kaua moana ika* «ka ka. Oa hauoh na mea a paa ma Eoe*aai aa keia laaakiia hiwahiwa i ioaa ia iakaa. aak i haaa ia « kekmhi eoa Adimaraia • « m aeoMka. O ko kko» 1»»oli aaa

iloko o ia manawa uo ke kanaka a lakoo ī mahaio ai, nka, iloko o keia wa, no ka enau 0 ka manao lili hanohano o kekahi i kekahi, n*oa kee mai lakeia Adimarala Kiekie ia Nelekona, a haawi mai la i kana makana he ole; oia hoi, e hoaoana oia, e hooemi iho i I ke kaulana oka inoa oka Haku Neiekona 1 maiuna o keia kahua kaua i ha!a. Lawe ia aku nei keia lono a hiki imua o ! ka Haku Nelekona, aole e hook<f ia ana ko*! j na makemnke, nolaiia, kakau aku nei aa Ne-1 lekona nei i kekahi ieta, e hai aku ana i ke ! i Kuhina Nui no kona huli hoi ana mai, a | , pehea ia hoi ke kahua kaua o Kopeoahegej na, ua nalowale anei ia kaua iloko o ka moo* ieio kaua moana o Enelani. O keia mau oieio ua Neiekona nei imaa o ; ke Kuhina Nui, aole ia he mau huaolelo uu« I ku; aka, no ka nui oia mau oleio, ua hai ia ; keia mea iloko o ka Hale o na Haku no na ' olelo koa a keia kanaka. i (kala ī maiama ia ai keia halawai, aele ; i hiki koke aku ua Neiekona nei a hiki wale 1 i ka munwa a Mr. Adinetona e haioleio ; ana no ka pono o kona aoao, aia wa oia i konio aku ai iioko o ke keena a ike koke mai la o Mr. Adiaetona i komo aku ai, a pane mai la oia ia Nelekona i keia mau huolelo ano nui e piii ana no ka hoohoka . ana aka Haku Neiekona i ka hae kahea j hoailona a ka Aiihikaua Sir Haida Paka, penei: "O keia kanakā nona ke kulana kilakiia ma o," wahi a Mr. Adinetona me ke kuhi ana o koua lima ia Nelekona, "he kanaka oia e hoolilo ai i na kauoha a ke kanaka nui 1 mea oie." O keia mau olelo i kamailio ia mai ia Neiekona, ku koke ae la oia iluaa a pane aku ia imua o keia Hale i keia mau huaolelo ano nui, penei : 4, 0 na mea a pau," wahi aua Neiekona nei. "e hiiinai no auanei kakou maluna o na kumu ī maa mau, e hke me ke kanaku nona ka waiwai io i mauna i kona oia maialoo na AKa," wahi hou a ua «eiekona nei, "iwaena o keia mau mea, ke hiiinai nei au maiuna ou, no ka mea, ina e ioaa kekahi mau uiia ma ko'u alaheie, a hooko au i ke kauoha i haawi ia mai īa'u, alailn, ua ike au, e ku mau oe ma ko'u aoao." 0 keia Hale i lohe ai i keia mau olelo, ua huii ae ia ko iakou mau pepeiao kuii, a kapiii ae ia ka oleio ana ma ka olelo hooholo, e haawi ia na medala kaua moana i na koa o na aumoku i hoouka ai i ke kaua o Kopenn» hegena, i ka manawo e pau ai ka aie oke aupuni ika hookaa ia. A hiki inai ikaia i hauiehia ai ka Haku Neiekona iioko oka lanakiia, aole oia i poina iki i kela kaua, a keia poe iiii hanohano i kue ai laia iioko o keia Haie. Huli hoi mai ia ka Haku Nelekona ikona wahi kauhale uuku, me ka poina oie iaia no na hana a keia poe i kue ai iaia. Oua poe ia, aia lakou ma ka aoao o Sir Haida Paka, a no ka hoopau ia ana o kona kuiana iioko o na aumoku, nolaila, ua ala mai na manao ino o kona mau hoaioha ia Neiekona a me ka Haku St. Vincent. 1 mea e hoomama ae ai i kona manao nui ana no keia mau mea, kakau iho ia oia i ke* ia ieta na kona ho&loha* Mr. Davisekona, no na mea e piii nna i da manao lili o keia Haku Meia hou, a penei kana paiapaia ana aku : "O ke kuianakauhaie o Ladana," wahi a ua Neieuona, "aole paha e hauie hope kona mau ianakiia kaua moana, au hoi e hiki ai ke oleio waie ae, o ke kulaoakauhale pookela ioa paha o ke ao nei, aoie paha e like me keta. Ke hoomanao nei no au i kekahi mau

makahiki i hala «e nei. i ko'a wa i hiki aku ai imua o ka Haku Meia, ina ke hoomau nei no ke kuianakauhaie o Ladaoa i ka maoawalea ana i na makana, alaila, he mea ia e kauo aku ana i ke aupuni iloko o kekahi pilikia nui o ke Keena Kaua, aka, o keia Haku Meia, ua paa mai oia n'u raa ko'u poohiwi a pane mai ia i keia mau huaoleio: 'A ! o ka Haku Meia o Ladana, ke olelo aku oei ia oe, —E ititi oē i ku lāmkilei, o t t»»i hoi tiiūJbou i na makanū • O keia mau oleio lehelehe wale a ua Haku Meia li, ua imi iu a loaa he etuBr' lanakila e ku oei« o oukoo, a me Europa holookoa nei oa hoike no ia raao mea \ haaa ia, Ua malama au i ka'u mau olelo a hooko ia, a e ioaa hoi ia"u ka maoa e kamailio aku ai i kt kulaoakauhale o Ladana, aole oia i hooko i kaoa mau olelo mua. He olelo inua i kamailio wule ia e ua Haku Meia la, a hookomo aku la oia i kooa hooholo aaa iloko o ka pokaa kaula, a i kokake loa hoi ma ke alo o kx Ha~ le o na Haku. He manao keia 1 puka ae mailoko o na manaolana maikai, a he koi haoohaoo ho> 1 ke kuianakauhale o L*rtana, aoie oia 1 hoopiha i ka io o ka oielo aelike. n 0 k«ia miu olelo a ua Nelekooa nei e ahewa aoa, aoie oia e hihoai hou t na olelo moa a ke kulaoakauhale o Ladan* ma o ka Haku Meia la, lawe ia aku oei ia mau loao a huna wale ia e na poe lili hanohano o ka

Hale o na tiaku, a i ka manawa i iohe ia ai ka hoomakiukau ana o Napoiiona me kona uwapo pakoi ma Boiona e hoio mai no Eneiani, noho hou iho la na hoa o ka Haie o na Haku, a imi iho ia i ke kanaka kupononana e alai ke Kowa Pelekane mawaena o Eneiani a ine Farani. No ka hiki oie ia lakou ke koho aku i ke kanaka i kauiana ai o Eoelani, noiaiia, akahi no a hoohoio keia poe i kekahi oieio hooholo, e haawi aku ana i na hoomaikai a pau o na hoa o keia Haie i ka Haku Neiekona no kaoa huakai lanakila i hoouka ai ma na kahakai o Denemaka, a iioko o ia manawa, e noi aku ana keia Haie i ka iokomaikai o ka Haku Neiekona, e oluoiu mai oia e lawe ae ike aiakai ona aumoku 6eritania ma ke kowa Peiekane, no ke paie ana aku i ka uwapo pakui a Napoiiona ma Boiona. O keia oieio hoohoio a keia Haie e hoo* maikai'na iua Nelekona nei, hoolaha ia ae ia ia mea i ioko o na nupepa o Ladana ma ke kauoha a ka Haie ona Haku. O keia olelo hooholo nae, pale aku la ua Nelekona nei ina hoomaikai a keia Hale Hwohano, ma o ka haawi waie ia ana mai no ma ona hoookahi wale no, a aoie hoi me kona mau hoaloha kekahi, noiaiia, kakau hou aku la j ua Neiekona nei 1 keia leta hoowahawaha i j ka Haieo na Haku, ma o ka mea kamailio j Mr. Adinetona, a penei kana paiapaia ana j nku : J "He mau la i kaa hope ae nei, ua ike iho au iioko o na nupepa i kekahi oielo hoohoio ; i hoohoio ia e ka Haie o na Haku, e hoomai-1 kai mai ana ia'u, e iawe ae au i ke aiakai o | na aumoku ma ka Kowa no ke pale ana aku ! i na enenn mai ko kakou mau kahakai aku; aka, o ia olelo hoohoio i hana ia, ke ku nei no la no kekahi mau Hale Ahaoielo hou aku. O ko'u hoomaikai ia ana mai aia a loaa ka manawa pilikia, alaiia, loaa na hoomaikai mai keia Hale mai, ke oieioaku nei au, aoie paha hookahi kanaka o ke ao nei i hoopii ia ae kona hanohano e ke kulanakauhale o Ladana iloko o manawa plllKm, U U o»Vulī waie no. Nolaiia, ke haawi mai nei kean punei o ke Alii i na aumoku ikaika a me na kanaka koa maialo o'u, a e hele aku imua o ka enemi, au hoi i manao ai, he hoouka kaua ka mea i kapa la he enemi, a ke oleio aku nei hoi au imua okeia Hale, ua hoowahawaha ia anei kela mau koa no ko lakou kupaa ame ka hooko ana ika oukou mau kauoha, e pale aku ina enemi mai ko kakou mau aekai aku ? a pehea hoi na koa i wae ia no keia Kowa ? oke kahua kaua i hala, ke ku nei no ia he mooielo kaua nioana kaulana ioa no na aumoku Beritania, au hoi e hiki ai ke koi aku i ke kuianakauhale o Ladana, e haawi mai i ka noho ana oluolu ame ka hanohano no na koa o keia mau aumoku i hoouka ai i keia kaua paakiki.' Aole i pau.