Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 20, 14 May 1881 — Page 4

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Kehaulani
This work is dedicated to:  Dr. Michael Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

H@@A.

 

@@@@@@@@ Eono Mahina, $1

Dala Kuike ka Rula.

E @@@@@ HOOPONOPONO,

SAMUELA AKKIKAULA

HE@EKIA AEA

POANONA MEI 14, 1881.

 

Kaamina Kula Sabati.

AELI@@ SABATI MEI 22,1881.

 

KUMUHANA.

Na @@@ nane no ka pule. Pauku Baibala.

Luk 18:1-14.

            1 Aiana ao mai la Oia ia lakou ma ka @@@@ nane, he pono ke pule mau, aole e @@@waliwali.

            2 E maila la Ma kekahi kulanakauhale @@ @@@kanawai, aole ia i maku i ke Akua, @@@ hoi i mano i kanaka.

            3 A ma kela kulanakauhale kekahi wa@@@ kanemake; a hele mai la ia lo na la, i @@@@. E hoopono mai Oe iaʻu i koʻu enemi.

            4. Aole ae la hoi ia i makemake ia manawa, a mahope iho, i iho la oia iloko on a, @@@@ makau i ke Akua, aole oʻu manao kanaka.

            5. Aka @@@ no ke noi nui ana mai a keia @@@@ kanemake iaʻu, e hoopono aku au ia @@ @@@ o hooluhi mai ia iaʻu i kona hele pi@@@@@ ana mai.

            @@@ mai la hoi ka Haku. E lohe oukou i @@ @@@ a ka lunakanawi pono ole i olelo @@@@.

            7. A o ke Akua hoi, aole anei ia e hoo@@@@@@ kona poe i waeia, ka poe kahea @@@@ @@@@ ao a n@3 ka po, me ka ahonui hoi ia lakou.

            8 Ke kai aku nai au ia oukou, e hoopono @@@ mai na oia ia lakou. Aka hoi, i ka hiki ana mai o ke Keiki a ke kanake, e ike @@@ O a ma ka honua ia manaoio?

            9 Alaila, olelo mai la Oia i keia olelo @ana i kekahi poe i manao ia lakou iho he maikai, a hoowahawaha aku ia hai.

            10 Hele ae la na kana elua i ka luakini e pule, he Parisaio, a he lunaauhau kekahi.

            11 K@ aku la ka Parisaio oia iho no, a poie aku ia penei: E ke Akua, ke aloha aka @@ au ia Oe, no ka mea, aole au e like me na kanaka e, ka poe hookana, ka poe pano ole, ka poe moe kolohe, aole hoi me keia lunaauhau.

            12 Elua @@@ hookeai ana i ka hebedoma hookahi, ua haawi hoi au i ka hapanui o koʻu kaiwai a paa.

            13 A o ka lunaaohau hoi, ku mamao aku @@@, aole hoi i leha iki kona mau maka i ka lani, aka, papai iho la ia ma kona umauma iho, i aku la, e ke Akua, e aloha mai oe iaʻu i ka mea i hewa.

            14 Ke hai aku nei au ia oukou, Oia ka mea i iho i kona hale me ka hoapono ia, @@@ kela; no ka mea, o ka mea i hookiekie ae ia ia iho, oia ke hoohaahaa ia, a o ka mea i hoohaahaa ia ia iho, oia ke hookiekie ia.

            Pauku Gula, Luk 11:9, huli a hoopaa.

            Manao nui. E hookomo ia ana na pule @

            Na heluhelu la.                        @@@ 11:1-57, 2 Luk 17: 1-10, 3 Luk 17:11-17, 4 Luk 18:1-14, 5 Luk 11:1-12, 6 hal 51:1-19, 7 Hal 130:1-8.

            Mele. Hana no Iesu. Lei ALii 52.

            Pule i hoomau ia ka pule me ka pauaho ole.

            Ka wehewehe me ka Ninau ana.

            Ka manawa, AD 33.

            Kahi noho Perea ma ka hikina o Iore@@@@

            Na hana mawaena o ka helu 7 me ka 8.

            Ko Iesu hoola hou ana ia Lazaro, a ukikui na Parisaio no ia mea, a hoomaau ia Iesu. Nolaila, hele alu Iesu i Eperaima, 36 @@@, ma ka hikina akau aku o Ierusalema. He mau pule malaila, aliali, hele Oia ma na palena o Samaria a pili ia loredane, e hookokoke ana ia Ierusalema. Hoola oia @@ lepera he 10, a ao aku no Kona hele ana iloko o Kona aupuni. A hai mai i na olelo nane o keia la.

            Nana lo 11: 1-57, Luk 17:1-37.

            Mabea Iesu i ka wa i hai iaʻi keia mau olelo nane? I ka manawa hea hoi?

            Heaha na hana mawaena o ka helu 7 me ka 8? Heaha ke kumu no ka hoopuka ia ana mai o keia mau nane? Ehia nane?

Ke ano o ka Nane mua.

            P@1-8. Ka pule. Pili ka pule ia wai?

            He poʻe pule anei oukou a pau? Aole.

            No ka põe ekalesia ale no paha ka pule.

            Aole makou a pau he mau ekalesia, nolaila, aole makou i pule. Auwe! hoole ka oukou i ko Iesu pono, i na kanaka a pau ke pule, wahi ana. A penei oukou e pule ai.

            E ko makou Makua iloko o ka lani a pela aku.

            pili mai nae ka pule i na haumana a Iesu, ka poe i hoohiki e hahai mamuli On a. E pule lakou pehea? Pule mau, me ka hoonawaliwali ole, me ka paupauaho ole. Pule @@, a loaa ole, pule hou no, pule hooki ole.

            I kum@ hoohalike, ua hai mai Iesu i ka hana a kekahi wahine kawemake, me kekahi l@@@@ka@@wai. He pilikia ko ka wahine, a hoopii aku oia i ka lunakanawai e aha? Pehea nae ka lanakanawai? Kupanaha? @@ ke akha kona haole mamua, a mahope ae e hoolohe i keia hihia, a hooponopono. Aloha oel i ka wahine. Makua ole i ke Akua. Ma@@@ ole i kanaka. he lunakanawai aha la keia?

            Pela anei kekahi mau lunakanawai i keia wa? Ua hana no nae, no ke aha? @lolowa ka, a ukiuki. A wikiwiki e hooko i loa makemake o ka wahine i ole e hooluhi ia oia ma kona noi pinepine ana.

            E hoohalike ka poe pilikia me kia wahine. E hoopii imua o ke Akua, ka Lunakanawai Nui, a hai aku i na pilikia a pau ia Ia. He Lunakanawai aha Oia?

            Ma eka aha Kona like ole ana me keia lunakanawai? Ma ke aha kona like ana? Oolea anei ke Akua?

            Hoole anei e hana ke hoopii ia la e hana? Molowa anei a ukiuki ke noi pinepine ia aku/ hoopanee anei i ka hooko ana i ko kakou mau noi? Pehea kana olelo ma Luk 7:9?

            Ina loaa koke ole mai ka makemake e paupauaho anei kokua a hooki i ke noi ana?

            Nui na pilikia i keia wa. Nui na pilikia e hiki mai ana. Ina hiki mai na pilikia, hiki pu mai Iesu ke Keiki a ke kanaka, me na mano elua, me na hana elua, e hoopai no i ka poe hewa, a e hoopakele i ka poe pono, ke mau nae ko lakou hilinai ia la. E mau ka pule me ka hilinai ana ia Ia.

            P 9-14, Owai keia mau mea elua e hele ana i ka luahiki e pule?

            Ka luakini kahi pono e hele ai e pule.

            Nui wale kanaka Hawaii, keiki Hawaii i hele ole i ka luakini e pule. Mehameha na luakini, kakaikahi ka poe i ike ia maloko ma kau wahi.

            Hai mai i ke ano o ke laua nei pule ana? He mau huapule anei ka ka Parisaio? He mau hua aha?

            Heaha na huapule a ka lunaauhau? Owai kai hoapono ia.

            He pule pokole keia. Hiki ia oukou na keiki ke pule pela. Hiki i ka poe hewa loa ke pule pela. Aole ma ka pule loihi ana e hoolohe ia ai, a e hoopono ia ai kakou. O ka pule pokole no loko mai o ka naau, me ka haahaa, me ka hoahewa ia kakou iho, oia ka pule a ke Akua e hoolohe ai.

            Nana, Iak 4:8-10.

            Nui ka põe pule waha wale no.

            Nui na Parisaio maanei, pule kaena, pule i ike ia, a mahalo ia e kanaka.

            Nui ka põe paulele ma ka lakou mau pule, mau hana maikai, mau kokua hapaum@ a hoowahawaha i ka poe e ae, i ka poe a lekou e hoahewa ana.

            E pau na pule Parisaio. E hoonui ia na pule lunaauhau. E pule me ke kiai pu ana. Eia ae la ka Haku ka Lunakanawai ke ku mai la ma ka puka.

            Mele. Pule a mau. Lei Alii, 27.

            Pule i @ui ka manaoio, i lanakila ka pono a kinai ia ka hewa.

            Haawina no Mei 29. Luk 19:11-27

 

KA HOOLAA ANA I KA LUAKINI

PILI KAHIKO O KAWAIAHAO.

 

Unuhi ia mai loko ka buke a Kauka Wahine.

            Mahope o ke hooikaika ana no kekahi mau mahina loihi, ua paa iho la ko makou luakini pili. He mau haneri ka nui o na kanaka lawelawe pu ana ma ka hoouhi@na i na mauu, malalo o ka hooponopono ana a ke Kiaaina Boki, a nana i hoonoho aku i na luna malalo iho on a e paa ana me na pahikaua a e noho hooponohono ana maluna o na hana like ole, i ka wa o na kanaka e hana ana he ano hoihoi ko lakou me ka hauoli i ka paa ana o ka luakini ua hana ia he wahi a wai i hana ia mai na laau koa Hawaii a mahope aku o ka awai he puka aniani i uhi ia me ke silika ulaula e Kaahumanu, ua mano makou e huli i mau lei e hoonani ai ia loko o ka luakini no ka la e hoolaaʻi, aka o ka hemahema nae aole makou i ike i ke ano e hana ai, aole no hoi he mau mea e kuhikuhi mai ai, ua ake ka Moi opi Kauikeaouli, e ihiihi loa ka hoolaa ia ana, no ka mea, nona keia luakini, nolaila, ua hoao no makou e hana pu e like me ka hiki ia makou. I ka la i hoolaa ia ai ka luakini ua hele mai ka Moi a me kona kaikuahine alii Nahienaena a me na alii mai na mokupuni e mai, ua kamailio mai la o Kaahumanu imua o na kanaka a i ka pau ana o kana kamailio ana, he mea haohao ia makou a me na mea a pau ke ku ana o ka Moi opio a haiolelo mai, a i ka pau ana o kana haiolelo ana, ua pule mai la oia, aole o ka hoolaa i ka hale wale no aka me ke ano eehia, ua haawi lilo aku oia i kona aupuni no ka Haku Iesu Kristo. I ka pau ana o kana kamailio ana, ua ku mai la kona kaikuahine alii a me kona haia wahine a mele mai la i keia mele. "E mele aku kakou i ka Haku," ua mele ia mai la keia mele me ka maikai, ua kahaha mai o Boki me na koa i a@hu ia me na lole hou, he mau mea kekahi au e hoike aku no Kaahumanu mamua o ka hoolaa ana o ka luakini, i kekahi la, ua pii aku la o Bi namu wahine me Miss Ward me aʻu ma ka hale hooluolu o Kaahumanu ma ke awawa o Manoa, ia makou e noho ana me Kaahumanu ua ninau mai la oia me ka oluolu heaha la ke ano o ko makou lole e @ahu ai ma ka la e hoolaa ia ai ka luakini me ke kali ole no ko makou haina, pane hou mai la oia, o koʻu manao i hookahi o kakou lole e komo ai ia la, ua hana iho nei wau i lole i kupono i kou makemake, e kali ana wau i ko oukou ae mai o ke kakou lole ia, ia wa kauoha aku la ia i kahi o kana mau hala wahine a lawe ia mai la he lole silika nani, nana pono mai la kona mau maka maluna o makou, ia makou e nana ana i na lole nai nei me ko makou kamailio ana ma ka makou olelo, i ka wa a makou i hool@ aku ai, ua pane mai la ia, heaha iho la hoi ka hewa o keia lole, pane aku la au, aohe hewa, aka, he lole nani loa keia, ua kupono wale no keia nou no ka Moiwahine, aole kupono ia makou, no ka mea, he poe misaner@ makou, e kokua ia ana o na ekalesia a me ka poe ili hune, nolaila aole i kupono keia lole nani ia makou, naʻu e haawai aku i keia lole ia oukou, aole na ekalesia aole hoi na ka poe ilihune, e hoahewa mai auanei na malihini ia makou a hoopuka mai i na olelo m@ ia makou, ʻo na malihihi,ʻ wahi a Kaahumanu ua mano anei oukou, na kela poe malihini e haehae nei i na lole kalakoa, ʻka poe kuai lole,ʻ heaha ka oukou mea e manao ai i ka lakou olelo, aole makou i ae aku i kana ko mahope o ko makou kamailio pu ana me ia ua ano aluolu ole mai la oia a ua kaumaha no hoi ko makou manao no ko makou hoe eha ana i kona manao, a ua kaumaha kona mau helehelena, aka, ua ka@eha aku la oia i ka haia wahine e kii mai i ua lole nei me ka olelo aku, aole i kupono i ka poe maikai ke aahu i mea maikai, no ke aha la i hana ia ai na mea maikai, i ka makaukau ana o makou e hoi i ke ahiahi, ua hoi hou mai la kona ano oluolu, a ninau mai la, heaha la ko makou lole e aahu ai i ka la e hoolaa ia a ka luakini, ua hiki no makou ke komo i na lole kupono ana ia makou, i na he lole eleele ua hiki no, aole oia i pane hou mai, haawi mai la oia i kona aloha ia makou a haawi pu aku la no hoi makou i ke aloha, a hoi mai la makou, i ke kakahiaka ae, ua hoouna mai la ia he apa silika eleele, me ke kaaoha pu mai e hana i kona lole a like loa me ko makou.

 

NA LETA A NA HAUMANA O HALEIWA

WAIALUA.

 

Honolulu, Aperila 29, 1881.

My dear School Mama. Aloha oe:-

            E hoao aku ana au i keia manawa e pane aku i kau mau ninau ma ka mea i hiki iaʻu. O Bertha Welch koʻu inoa. Ke noho nei au i keia manawa me Mr a me Mrs Henry Smith.

            Iloko o keia mau la ke hana nei au i na mea kupono i koʻu ola kino. Aole au i mare. I koʻu wa i haalele ai ia Haleiwa, ua hoi mai au i Honolulu me kuu makuahine hanauna oia o Mrs Bradley, mahope o ka noho ana me ia no kekahi manawa, ua hoonoho ia au me kekahi ohana e aku oia o Mrs S L Lewis, Mrs Dayton, Mrs Horn, Mrs Macauly, Mrs Strehz, a o ka hope loa o Mr & Mrs Henry Smith. I keia July e hiki mai ana, alaila piha ko'u mau makahiki ekolu o ka noho ana me Mr & Mrs Henry Smith o ka wa pokole loa o ko'u noho ana me kekahi ohana, hookahi wale no pule me Mrs. Lewis. Malia paha, aole au i hooluolu i kekahi o keia mau wahine, no ka maa ole i na hana o loko o ka hale.

            Ua ninau mai oe, in a ua loaa ia'u kekahi pomaikai ma kuu noho ana i kau kula. Ke hai aku nei au, ua oi loa aku ka waiwai, aka, aole au i hoomaopopo, in a mea a pau a'u e hoopaanaau ana ia wa, aka, he kiki no ia'u ke hoomaopopo i kekahi mau mea i keia manawa. Ua nui kuu aloha ia Haleiwa i keia manawa, a o ko Haleiwa Mama, aole e hiki ia'u ke poina, ua wahio aku au i kuu hikinai i ka Haku, a ua ike no au e kokua mai ana no Oia ia'u. O Florence a me Alice ke hana maikai nei no laua.

            Owau no o kau keiki aloha,

BERTHA WELCH.

 

            I kuu Mama aloha,

                        Miss Mary e Green. Aloha o@.

            Ke hoomanao nei au ia oe, kahi o kau keiki, e pane ia oe, no ko'u noho ana i Haleiwa.

Na la mua.

            I kuu wa pokii, eone makahiki, haalele au i kuu home, hapalua mile ma ke komohana o Haleiwa, a ma July 3 1871, komo aku la au ma na inuka o Haleiwa, kuu home hou, no ka imi naauao ana.

Noho ma Haleiwa.

            I Haleiwa au i noho ai i ka hapanui o koʻu mau la, i na wa kula a me na wa kula a me na wa hoomaha, me he mau la pokole wale no ia iaʻu ua hala aku la, 9 makahiki piha oʻu i noho ai ilaila.

Ke ano o na Hana.

            Ua mahele pono ia no na hana e hoonaauao ia ai.

            1 Ma na hana lima

            2 Ma na buke hoomanao

            3 Ma na mea kahi

            4 Maka noho maemae ana

            5 Ma na hana o ka Uhane.

Ma keia mau mea au i hooikaikai ai malalo ou me ka pauaho ole ma kahi mau hora o ka la me ka po, iloko o na makahiki eiwa i olelo ia maluna.

Na hora hooikaika kino.

            Ma na hora i hookaawale ia o ka i, no ka hooikaika kino ana, e pipii ana @@ @@ lala laau, me ka luana ana hoi ma na malu laau.

            E hoohala ana i kahi wa ma ka holoholo ana i ka uka o Puukapu, Waoala, Waimea e hoohihi ana i na hua ai o ia uka, kuawa, ohia, me na hua alani o ke awawa gula o Kawailoa.

            E holoholo ana ma na aekai i ka ohi pupu ana, auau kai, e hoohihi ana i na lau limu, i hoolawa pu ia ma ka auau ana i ka wai huihui e ka muliwai Anahulu, e moe ana ma ka hema o Haleiwa.

            Me keia mau mea i hai ia maluna, e hoopoina ole ia ai o home Haleiwa, nolaila, ke puana ae nei au i keia mau lalani malalo nei.

" Aole i pau kuu hoohihi,

No kuu home hoon@i ike,

O Haleiwa! o Haleiwa!

O oe ko Hawaii nei la,

Me na mokupuni o ke kai;

Chorus.- O oe ka manaolana hope,

No ka lahui Hawai Nei,

I ola hou Hawaii nei,

A pio loa na na-i make."

Na la hope ma Haleiwa.

            Ina la hope oʻu ma Haleiwa, ua hookiekie ae oe i koʻu kulana, i hope kokua aku ia oe ma ke ao ana aku i na keiki, mau no ia hookiekie ana ou iaʻu a hiki i koʻu kaawale ana mai kou poli mai.

Hookuu ia mai au.

            ma ka leo kahea a oʻu mau kaikuaana, e hoi aku au e noho pu me laua, nolaila, ua hookuu ia mai la wau e oe, a hoi aku la au i Honolulu i ka hope o ISSO nei, e kokua i oʻu kaikuaana, ma na mea hiki,

            A i keia wa, ke noho nei au malalo oʻu mau makua, ehoolohe ana i ko laua leo, a e kokua ana ma na mea hiki iaʻu, ke puana hou ae nei au i keia mau lalani hope loa.

" Aole no e pio o Haleiwa,

E mau no kou inoa nani,

E welo haahea mau nei;

A holo imua o Hawaii."

            O ka pau ana keia o kaʻu pane ana ia oe e kuu mama aloha, aka, in a hemahema, a pau pono ole paha na pane ana o kau mau ninau. E kala mai oe iaʻu. Owau iho no o kau keiki aloha.

MISS ESTHER NATHANIEL

KA HELE MAKAIKAI ANA I

KA

AINA O NA PARAO.

KAKAU IA NO KA POMAIKAI O KA POE

HELUHELU O KE KUOKOA.

 

HELU 4.

Ke Kula nui o ka poe Mahomeda.

            He nui na Mosego a makou i makaikai ai o ka hapanui nae ua pau i ka nahaha a helelei.

            Ma kekahi Mosego nui a makou i komo ai, he keena nui kai waena kon@ o keia Mosego a ua halii ia me na moena maikai a ma kekahi kini hikina o ua rumi nei e ku ana kekahi awai nui a mahope aku o keia awai nui kekahi puka aniani nui e huli pono ana i ke kulanakauhale Laa o meca a e malama mau ana ka poe Mahomeda i ka pule i kela Poalima keia Poalima me ko lakou huli o ke alo i Meca, ma kekahi Mesego nui i kapa ia ka Mosego o El Ayhar ke k@l@ nui o ka poe Mahomeda.

            I ka wa o makou i komo aku ai iloko o keia Mosego ua alakai ia aku la makou ma kekahi rumi uuku, a ma ia wahi rumi, e ako ana na mea ako lauoho i ka lauoho o na haumana, a ma ia rumi aku, ua alakai ia aku la makou iloko o kekahi rumi nui a he nui na haumana e noho ana ma ka papahele i uhi ia me na moena e hoopaa ana i ko lakou mau haawina.

            Ua pena ia keia rumi me ke pena ulaula a ma kekahi rumi nui hou aku nona ka nui he 200 kapuahi kuea a ua hoopuni ia keia rumi me na keena waiho buke a he mau haneri ka nui o na haumana iloko o keia rumi o kekahi poe ua hoopuni ae i kekahi kanaka Akeakamai (Professor,) a e hoolohe ana i kana mau kamailio ana, no na mea pili i na lala o ke Akeakamai, he awai nui ma ka aoao hema o ka puke e komo mai ai, a ma ka aoao komohana o keia r@mi, ka rumi kupapau o Abder Rahmana, kekahi kanaka kaulana o Aigupita, a he nui no na rumi liihi e ae no ke ao ana i na lala a pau o ka ike ao ka nui o na haumana o keia kula, he I 1,000, a ke ao ia nei keia mau haumana e na kumu he 321.

            A o keia mau haumana ua hoouna ia mai mai na aina Mahomeda a pau, a ma keia kula lakou e ao ia ai i na mea pili hoomana a me na mea pili i ka nana ana i na hoku a me na lala a pau o ka ike, a o na buke e ao ia ai, oia ka piliolelo, akeakamai, na mea pili i na hoku, na kanawai a me na mea pili hoomana Mahomeda, a he nui e ae no kekahi mau mea, e laa na mele a me ka moolelo kahiko o ko lakou aina, a ua kaulana keia kula no ka nui o na haumana a me ka nui o na mea e ao ia ai.

 

No na Kahuna Mahomeda.

            Ma kekahi Mosego e aku ua ike au i kekahi mea kupanaha a ua makemake au i ka poe heluhelu e hoomapopo no na mea aʻu e hoike ana no na kahuna Mahomeda.

            E like me ka hoomana Roma a me ka hoomana Helene a me ka lakou mau Moneka e hoomana ana i na mea like ole, a ua like ole no hoi ko lakou mau papa kahuna.

            Pela no ka hoomana Mahomeda a me kona mau kahuna, aole i loke kekahi poe kahuna me kekahi pe kahuna, a ua kiekie no noi kahi maluna o kekahi poe, a he oihana e na kahi poe mai, e laa ka poe kahuna hula, ai nanahu, moe ma na alanui a pela wale aku, aka nae, o keia poe kahuna nae a pau hookahi no o lakou manao nui, a oia no hoi ko lakou mea e kaena nui ai, ua olelo lakou, o lakou ka poe kokoke i ke akua (Alahe,) mamua o na kanaka e ai, a o na hana a keia mau papa kahuna he ku maoli i ke ano e o ka lakou mau hana, a ua kohu pupule ke nana aku oe ka malihini.

            E hoike aku wa@ i kekahi mau hana ano e a me ke ano o ko lakou mau hoomana ana.

            O kekahi papa kahuna, ua okioki lakou ia lakou iho me na pahi a me ka apana aniani a kahe nui mai ke koko, a i ka wa e ninau aku ai i ka eha, hoole mai la lakou me ka olelo mami.

            "Pela e akiaki ia ai ka poe kue ia Alahe a me Mahomeda kona kaula."

            O kekahi hapa hoi, he poe hoolakalaka moo, a o keia poe i ka wa e hiki mai ai ka la hanau o Mahomeda, ua moe keia poe ma na alanui me ka hoopili o kekahi me kekahi a ua holo mai na Sheikh, oia hoi na kahuna nui maluna o lakou me na lio, a ua hehi na lio ia lakou, ua ku i ka mainoino ke nana aku.

            O kekahi mea aʻu i ike ai, oia ka hana a na kahuna i kapa ia, 'na kahuna kahea,' o kahi a'u i ike ai i ka hana a keia poe maloko no ia o kekahi Mosego uuku, ua hamama pu oluna aole kaupaku, a i ka wa o makou i komo aku ai e moe ana keia poe ilalo a e pule ana, i ka pau ana o ka pule, ua ku ae la lakou a nele pakahi aku la i kekahi kahuna i aahu ia i ka lole omaomao a ua kapa ia, ka Ilamuku o Mahomeda, e noho ana oia mamua iho o kekahi wahi kuaahu, ua hele like aku la keia poe kahuna a kukuli iho la imua o ua Ilamuku nei, a hoai aku la i kona lima a pela lakou e hana ai a hiki i ka pau ana o na kahuna iloko o ka rumi, alaila, kahea ae la lakou me ka leo nui loa me ka hooluli ana o ko lakou mau kino i o a ianei imua a i hope, a o na huaolelo a lakou e kahea ai, oia keia:

            " La Ilah@il Aila." O ke ano o keia. "Aole akoa e ae o Alahe wale no."

            No kekahi manawa loihi lakou e kahea ai e like me keia, alaila, kahea ae la lakou. Alla me ka leo nui loa, alaila, hooluliluli ae la i ko lakou mau poo imua a i hope me ka hoopuka ana, ha! hu!oia hoi, hoomaikai, no kekahi manawa loihi lakou e hana ai pela, alaila, k@ malie iho la, a wehe i ko lakou mau kapa owaho a koe na kapa maloko, alaila, hoomaka hou lakou e kahea me ka leo nui, La Iiah@ il Alla, a pela lakou e kahea ai me ka leo nui, alaila, komo mai la he kanaka me kekahi wahi keiki i aaho ia i ka lole onionio, e paa ana ke kanaka he pahu hookani a o kahi keiki he mea kani okoa no kana, i ka wa i ike mai ai na kahuna e kahea ana na hoopuu iho la lakou i ko lakou mau leo me he leo la no ke kanaka hanapilo a i ka wa e hoomaka ai ke kani o ka pahu, o ka hoomaka no ia e uwa me ka leo nui loa, a ua uwa lakou a hiki i ka wa e naenae loa ai, a hiki ke uwa hou ole a hina ilalo me ka waiho a make, a kohu make ke nona aku oe.

Aole i pau.

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

E LAA NA

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo, Pena, Aila, Aniani,

KA MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi

A HE

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

            Lainakini-nao,

            Lainakini Maoli,

            Palule Kalakoa,

            Alapia, Kelepa, Kilika,

                        Na lole kupono i ka wawae

                        Palule Huluhulu,

                        na Lole Huluhulu,

                        Na Lole no ka hoohehelo ana

                        Lipini, Lihilihi, &c.

                        LIPINE, LIHILIHI, &c.

 

A ME NA

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

-A HE-

MAU MEA AI KAHI

Ka Palaoa, Kopaa.

            Raiki, Pia, Hoohu,

            Paakai, Huaaia,

            Pia Kulina, &c.

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR JAYNES.

Laau Kunu,

Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila, Huaale,

A ME NA LAAU HAMO,-A PELA ʻ KU ! 840tf

 

PAPA, PAPA

AIA MA KAHI O

LEWERS & COOKE!

(O LUI MA.)

 

MA KE KAHUA KAHIKO MA

Alanui Papu a me Moi

E LOAA AI NA

Papa Nouaiki

o kela a me keia ano.

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu

ana i na Hale!

Na Pani Puka, Na Puka Aniani.

            Na Olepelope, Na Pou, Na O-a,

                        Na Papa Hele, Na Papa Ku,

                                    A me na Papa Moe nui loa

NA PILI OKA HALE

O NA ANO A PAU.

Na Pepa Hoonani, Na pena o na Wai a pau,

            Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

                        Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani

                                    Na Ami o na ano a pau,

                        Na Aila Pena, o kela me keia ano

            Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale.

Na Aila e ae o na ano a pau.

NA WAIVANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI!

 

o na ano a pau loa.

 

NA BALAKI ANO NUI WALE

 

A ke ahí ia kau nei ka lono i na makamaka

pau, ua makaukau keia mau makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau o pili ana

ma ka luna oihana

NO KA

 

UKU HAAHAA LOA!

E like me ka mea a holo ana mawaena o

LAUA a me ka MEA KUAI.

E hele mai! E na Makamaka!

 

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai!

845tf

 

AINA KUAI MA KOHALA AKAU.

 

OIAI ua oluolu i ka mea aoan ka inoa malalo iho e @@@@ i keia mau mokupuni, nolaila, e waiho aku ana @@ no ke kuai i kona aina ma na apana, e @@@@ ana i ka ma@make o ka poe kuai. O k@@ aina holookoa a pau ma Kohala Akau. @@@@ @@@@ @@ hoi

Na Aina Kanu Ko a me na Aina Kula.

            Na Hale Hana,

                        Na Hale Noho a me ka uapo,

                                    Na Lio a me na Bipi,

                                                Ke ko e ulu nei a me

                                                            Na Kaa Lio ukana,

Na Mea Paahana Amara,

            Na Waiwai Halekuai a me

                        na Lako Hale @. C.

Ina aele e lilo keia mau mea a hiki i ka la 1 o Iune ae @@ alaila, o waiho ia aku keia mau waiwai mah@@ ae ma ke ka dala akea. NO ke kumukuahi o keia mau waiwai o @@@@@

S STAINES

1005 @@                                                                                                                    ma Kohala, Hawaii

 

CHRISTIAN GERTZ

Mea hana Buti

ME

NA KAMAA MAOLI!

Alanui Papa, makai o ke Keena o Lui & Dickson

KE HAI AKU NEI OIA I NA MEA A PAU.

Ua hoi mai oia mai Kapalakiko mai

           

Ilaila Oia i ohi kino mai nei i na waiwai

nani a paa o kona oihana, a ke waiho ia aku nei no ke kuai

ana no na kumukuai

o ka mana@o@

HE MAU WAIWAI PIHA O NA BUTI

 

Na KAMAA HAAHAA a me na ano kamaa

no na Lede. Na Buti, na Kama Haahaa

a me na ano kamaa e ae a pau

no na Keonimana.

 

NA BUTI & KAMAA HAAHA!

 

A ME NA ANO KAMAA E AE A PAU

 

NO NA KAMALII!

 

NA KAMAA O NA ANO HE NUI

O NA KAMAIKI OPIOPIO.

 

            O neia mau mea a pau ua hanaia me ke akamai loa a me ka paa o na ano hou loa, a ke hoola ia aku nei la mau mea e like me ka mea i olelo ia!

            E lave ia no na kauoha mai na Mokupuni me ka @@ au me ka eleu.                                    @@@@

 

NU HOU! NU HOU!

 

MA HOPE AKU O KA LA 1 O IANUARI, 1880, @ @@

maka ana makou malalo o na rula

 

DALA KUIKE,

 

I ka Loaa ana aku o ka Waiwai i

ka Mea Kuai.

 

E hookal@a ana makou i ka makou oihana

malalo o ke DALA KUIKE, e

kuai ia aku ana na lako wai-

wai a pau me ke Kumu-

kuai malalo iho o ka

 

MEA I IKE IA MAMUA

E LIKE ME KA LILO.

 

He Huina nui ko makou o na Oo. Kopala

ho, &c., &c. i kuai ia mamua ae o ka

hoopii ia ana o ka auhau o ka poe

nana i hana.

 

HE MAU LAKOU NUI KO MAKOU

O NA

PALAU

 

A makou e kuai aku ai no ka $7 a hiki

ka $7.50 Malalo iho o ke Kumukuai

mua no kela a me keia PALAU.

 

            Ano ko oukou manawa kupono e loaa ai na waiwai makepono loa.

E hele mai Hookahi, E hele mai a pau loa.

DILINAHAMA MA,

942 tf                                                                                                              73 Alanui Papa.

 

 

PAPA! PAPA!

NO

ALLB@ & ROBINSON

 

UA WEHE AE NEI MAUA!

PA KUAI PAPA

MA

KA UWAPO O PAKAKA

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau,

Na Papa Paina o na ano a pau.

            Na Pili Hale Ulaula.

            Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

 

Na Pena a me na Aila Pena!

 

NA KUI O NA ANO A PAU.

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

NA PANI PUKA a me

NA OLEPELEPE.

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KUANA MA KE

 

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

 

O keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON

Hoo@@@@              A. A. L LETA                                                @@@