Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 20, 14 May 1881 — MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI. KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c. [ARTICLE]

MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c.

« : >)KaHI ka maxao.—aka, ue HOOKAHī WALE lUO ,vo o • sf.lf.koxa: ' ~Karl Si. r«"n<fnf. OKK *wt o Kolona ma Wa hikinn akau o Partai, a e nana kokoke la hoi ia Eneianu oia ke awa e hoolulu la o na hoom<tkiukaa kaua & Napoliona me kana Uwnpo Pakui, e holo m«i raa ke Kow* Pelekane no ka hooko i kana moeuhane e hehiku i kn ;epo o Enelani- O ke ano 10 o keia huaolei* Uwapo Pakui i hana ia ai, ua kuhihew» io* kekahi poe he Uw*po io Wa mea i hana >a ī oko o ka hohou, n maluna o laila e hele ro«i ai na koa, aole pela. He moku inaoii oo ka Napoliona mea i hana ai ma na Uah.ikat o Bolona, a ua kapa ia ke ano o ia moko, be ftHe moku liilii loa keia. a ua like pu loa kona nnnaina ana me ke ano o ke hw kapili moku. He nunui launa ole aai kooa raau pilekai, a ua hana ia hoi me ka paa a mc ka ikaika no ke kaua ana me &a enemi. O na kao nunui iki ae, mai ka ?'X) *ku » i ka 250 tona ke kaumaha, a e !a«re ana hoi kela & me keia he ewalu pukuniahi pakahi ma na aono a pau. He ekolu kapoai ka hohonu o ke kao iloko o ka wai, a he eha kapuai ke kiekie maluna, ke lawe o:a i keta mau ukaoa a pau, me na koa he 200 pakahi. O keia mau kao Una a pau i hai la la, manaoio iho la o Napohona, akahi 00 « ioaa iaia he inanawa nona c hehi ai i aa kahakai nani o Enelani, ka aina e makaleho mau ia ai e na aupum o Europj,a o ka 01 «ku hoi o ke koa a me ka wiwo ole iloko o oa kaua nui, noiaila, hooholo «e ta o Napo« aooa i kooa manao, aoie e hiki iaia ke alak«i i ke ano o na kaua moana, a hookohu aku la oia i ka inoa hanohano ia Kear-Adi-mapaii Reoe-Madeieine La Touch-Treville. he Aīihikaua Nui no na aumoku kao palahti«ba. nana ke aiakai nna i na puali kaun F«rani imui o na kihakai o Enelani. 0 keia ae la no oa hoike e pilt ana no keta mau mea i hoomakaukau ia ma Bolona.a e haalele boi kakou ia lakou ua makaukau mau ī oa wa a pau no ka holo mai i Enela- [ ni. a ma keia wahi hoi, e hoi hou ko kakou kamaiiio ana no ui mea e hana ia «na ma Eaekni. Mai ka nuku moiiwai inii o ke Sudela - hiki loa aku i ka muiiwai Sini. o na awa a paa ioa mai Holani mai a hiki loa i Fanni. o« piha wale no ia mau awa me na aumoku kae o Napoiiooa, a me kona mau koa e hooluia ana iluna o ua wahi kiekie. O keia mau ®ea e ike i« aku nei mai Enelam aku, he laea aoi «a no oa mea a pau e kamaitio ai. pehea la lakou e pakele ai mai ua enemi mai, ioa Ukou e nee papa mai ana i ke Kowa Pe* lekaoe. Ua piha ke kuUnakauhaie hoiookoa • Udm me o« man«o pihoihoi, a e kukala : naa aoa hoi oa kanaka ma oa kihi aianui :i o &a haiawai akea i ka inoa o ka Haku Nelokooa, oia ka Ukou mea hookahi e kiki ai ke hiiioai aku. 1 Miln ai me ke noi a ka H *le o na Hakaia Nekkoaa. e iawe ae oia i ke «Ukai ibk • sa aaaoka Beriiaau no ke pale »im aka i aa eoemi, haawi aku U oi« i ke kauoka i ksoa Kapeoa huki ae i kona hae Adi* wmmh laaiooa o ka moku kaua Meduaa ma

Sianesa. He elaa Ii mamua ibo o kona huki ana i kona hae, kakaa iho la oia i keia mau huaolelo ano rrui maluna o kekahi ap*na pepa inoioo, a e olelo ana ua Nelekona nei maiuna o keia apana pepa—' 4 He maoao Pili Laula, no ke Pale ana aku i ke kulanakiuhale o Ladana mai na enemi aku.*' O ka papa kuhikuhi a Adimarala Haku St. Vincent i waiho ai imua o ka Haleo na ■ Haku, ua olelo oia. o ka mea hiki wale no ia Enelani ke hoopakele iaia ibo f oia keia— , "E houluulu ia na aumoku a pau loa, a e ku i laina lakou ma na kahakai o Enelani i ka s manawa e holo mai ai o na aumoku kao o i Napoliona. M I ka manawa i lawe ia aku o ; keia mau kuhikuhi imua o ka Haku iNeleko- i j na, ua hoapono oia no na kuhikuhi a kona j Haku mua iaia, aka, ua ike mau ia ko Ne- - lekona ano, he kanaka paaki'ei loa ina kana | mea e manao ai e hooko, ua hooko ia iloko 0 ka manawa pokole. Nolaila, lawe inai ia ua Nelekona nei i keia kuhikuhi a kamaiiio pokole aku la oia iloko o ka Hale o na Haku 1 keia mau huaolelo a (akou e poina ole ai. •'O ka lawe ana ae i ke kulana o ka ikaika raa Flushing a me Bolona," wahi a ua Nelekona nei imua o keia Hale, ♦'he pule okoa ia e holo ai me na koa he 5,000. O ko'u manaolana mau i na wa a pau, o ka lawe aku i ka inoa o ko Beritania mau aumoku | kaua, a oia mau ke pookela i na la a pau. O keia papa kuhikuhi i waiho ia ae nei e ko'u | Haku, aohe a'u mau olelo e ae no ia p-»pa kuhikuhi, nka, i mea e hoike ia ai ke koa a me ka wiwo oie o na koa o keia mau aumo* ku, aole au i mahnlo loa no na mea e hana ia aku ana no ia kuhikuhi. Ua aa au e la\ve aku i ka hanohano o na aumoku malalo o ka'u alnkai ana, a na'u na aumoku kao a j Napoliona i hana e hoopiholo nku, alaih, e ! kaulana auanei ka inoa o Enelani iwaenn o i Europa, aole e hehi wule ia kona lepo e ka wawae o ke kanaka hanaino i kaulana ai o Europn, ua holo aku kona mana a me ka ikaika e like me ka puahiohio-" O keia aaaū olelo a .aoie oia » makemake e hiki mai o Napoliona a me kona mau aumoku a knua lakou ma na kahakai o Knelani, ua hoapono hou ia mai la ia mea mahope iho o kona lawe ana ae i ka hookele o na aumoku, n nana e kii e kipokn ua poe aumoku kao ia. No «a mea, o kona manno mau ia i na wa a pau, o ka eleu mau j o kana mau lawelawe kaua ana, imea e hooi j aku ai i ke ano o kana mau hana, a me ke kilakila hoi o kona inoa. ! O ka Alihikaua nana e alakai ana na au- ' inoku Beritania nu na kahakai oFarani, oia j 0 Adimnrala Skeffingtoo Lutwidge, ahe hoa j Kapena hoi oia no ua Nelekona nei i na la j mamua. O na aumoku malalo o na kauoha j a kela Adimaraln, ua makemake ia lakou ina!alo o na kauoha a ka Haku Nelekona i kona wae hikiaku at i na kahakai o Farani. Ma ka la 1 o Augate, haalele iho la ka Haku Ne* lekona ia Enelani maluna o ka moku kaua Medusn, a ma ke kakahlaka o ka la 2, hui aku la ua Nelekona nei me na auinoku Beri- j tania e kalewa ana iwaho o Bolona. O na mea hana ano nui a Nelekona i hanaai, oia kona makaikai ana ī ke kulana o na eneini a me ko lakou mau aumoku. O ke , awa o Kaiesa a me Garehna, ua hiki ia ke ike maopopo ia aku ka makaukau pono o na enemi no ka puka mai iwaho, a o ka oi loa i aku no hoi o ke awa o Bo!ona, ua piha pono j ke i na moku kaua kao, a e kuku an<t hoi na hale lole o na koa iluna o na wahi kiekie. Oiai na aumoku Bentania e kalewa hoomau nei iwaho o ko lakou mau kahakai, aole lakou i aa e puka iki mai iwaho no ke ki* ai paa m o ko iakou mau awa, a aole no hoi he vvuhi e ae a lakou e inanao ai e holo aku i ka akau, oiai kekahi hapa o na aumoku o Nelekooa e kiai nei i keia mau awa ekolu. No ka pau wale o ka manawa o keia mau aumoku i ke kiai aoa i na enemi no ko U~ kou puka ole mai, kakau iho la u« Nelekona nei I keia leta na kona Ilaku Earl St. Vmcent ma Enelam, a e hai aku ana oia i keia mau huaole'o ano nui penei: "O ko kakou mau aumoku kaua imua o keia mau kahakai, ua makaukau mau lakou 1 na wa a pau, a i makemake wale ai hoi au e loaa kela Bonebate ia 7 u malana o ka wai me kona mau aumoku, ina me ka Amezona a i ole o ka Medusa paha, nka, me ia iho, aole ioa oia e hilinai ana. E oleio auanei oia, AUez vous en, a aole hoi o ka AUons, tr.es amis. Ua manaolana au no keii poe Farani, ina be manao holo mai ko lakou i keia makahiki, aiaila» mamua ae o ka !a 14 o Se* patemaha, no ka mea, mamua aku o w manawa, ua hopohopo ao e ino loa auanei ke kau o ka hooilo oo'u ma ke Kowa. Aole i maopopo loa ia'u kahi e hoolei ai o ka'u mau puupuu, a'n hoi i makemake !oa ai e ikatka ia hana ana 1 na enemi. £ noonoo vraie no palia ot i ka looa o kahi i manao i», a e hai aku au ia oe «ne ka ma!u, o ke awa o Flaahiog; ioa io wau e kii io ana ia awa, alaila, ē makala loa ana au i ko kakou mau aomo*

ku a me na waapa lana. O ke awa o Osetena. aole e loaa keia Farani ia makou ma ia #Wj ! aka, o ko'u iioi mau no aae ia ina wale no au e ik* !ibi wele aku no i ko lakoa kalana. Aole he mea hookahi o ko*o mauaumoku i lohe no ko'u manao, a ihea la wau e hooko ai i ka hana i haawi ia mai m'u, koe wale iho no na Kapena Owena, Bedford a j me Parker." ! Oke kulana ona aumoku ame na enemi : e lana malie nei, ua hiki ia ke olelo ia, ke | makaala inau nei kekahi i kekahi oka ioaa j o ka enanawa kupono e hooko ia ai o ka iini. j O keia mau aumoku kao a Napoliona i h3tia ai, aole ia e hiki ke ku aku imua o ka ikaii ka o ko Netekona mau aumoku, ina lakou e | loaa ana iaia mawaho ae o ko lakou inau ka- • hakai. Ua manao lakou, oko lakou noho ana iloko o ke awa o Bolona, he kumu īa no lakou e kii oie ia aku ai e keia mau aumoku, oiai ko lakou mau pipu !epo eku nna me ka makaukau, a me na pukuniahi hoi i kau ia ma na wahi kiekie. No ka loihi loa oka manawa o keia mau aumoku eku waie nei aohe puka inai o oaenemi, nolaila, haawi ae la ka Haku Nelekona i kekahi kauoha i wona mau Kapena, e hoomakaukau ia na aumoku no ke kipoka ana ia uka o Bolona ma ke ahiahi o ka la apopo, i kumu e loaa ni o kekahi poin® ia lakou, alaila, hoopuka mai iwaho o ke Kowa Peiekane e hui me ka inea nana i olili na ale o ka Bolatika. A ole i pau.