Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 21, 21 May 1881 — NA LETA A NA HAUMANA O HALEIWA, WAIALUA. [ARTICLE]

NA LETA A NA HAUMANA O HALEIWA, WAIALUA.

Kawaiihao, Honolulu, Aper 16, 1881. Mea i aloha nui ia. Miss Mary E Green. Aloha nui oe:— M& ka Nupepa K«okoa o ka la 15 o laanuarī 1881 nei, ua hoopomaikai ia mai au mamuh o ko'u ike aea i kou leo kahea wa(ohia. e pili ana i na manu hulu hke inu wai mapuna o Haleiwa, maī ka wa mai o Kev O H Kulika, a hiki mai i keia wa, uolaila, mamua ae e kuu pane ana i na haina o kau mau niuau, e haawi e aku ana au he ieo kanaenae walohia no ua home Ja o'o, a makou me o'u ranu hoa alo inea o ka inu wai o ka naauao me ka pono io a Kriato i oeho ai, oia keia: 1 Ua Ule au i haumana no ke kula o Hale-1 iwa i ka mahioa o Sepi 1867 a pau ka noho < ana i k& mnhin» o luue 1569. ; O ke kuiaoa a me ka htcna o ka home j Haleiwa, aoie i poina ia'u kona msu paia,' oa ru«i moe, ka rumi paina a me kooa ma» j lako, na rutni hana a me na mea hana, na ! rumi kula a me na poao kala, na kihap&i • na ano mea kaou a pau, na kuenu kukui a m« na kumu wi «3tc. O na &(oha o ua komu, he mea poioa ole ia ia*a e ooho nei a hiki i keia wa. O ea hiehiona, me na luana ana me o 4 u mau hoa uhai a holo o ka ike, he mooleio kaao pau ole ia na*u e kaao ai i na va a pae loa. Molaila, no ka nui o kou hoomanao* uo ua

home 1« oc, i haka &i au i keia miu LiHeī me'e peoei: SOH.S ALCHA SOKS. 1 4 - He aloha koa hoae heeool ?ke r 0 ka aka ia soo o H&ieiwa, Ka boka hele ia o HawaiL i liaila i iuaoa ai me nt bos. Hao koloiio, o ke ahiahu Hui koni i ka hiu k&kahiaka* Hui koni i ka iwihiio, I Lokaioka I k* man&wa o mikou. 3 Ha ae nei ko'a aioht, 1 o'a ho» oia hoaie koonui ike, l hoomtD%waoat ai oa tn?a, Na la ikiiki o ke ktu. I U-aku, kahi ai, i Moe oie iho ai o ki po, Ooi wale iho no, I o ia nei no makoa. I 3 He aloha i ka !eo oa ooakaa, - I ke kaakao mai me ka waim&ka, 1 E hoi oakou ma oa home, ' £ maiama i ka pooo i ao ia, He hoku hele, ke welo Ma, Oa hiki aku ia ma na aioa pegaoa t i E weio ana, a welo mau, | Na pokii makamae o He!eisa. ** ila keia wahi, ke huli hope nei au e paae ) aku i kau mau nioau, a me ka wehewehe 1 pa ana i na haina, oia iko keia. j O Mary Kaaialii Koiku ko'u idoa ma ke kala o Haleiwa. Ma ka mokupum au o Mille pae&ina o Makala ka hapa nui o ko'u noho aoa, a i keia wa, eia ma kapa o ke kuia kahanapuie ma Honoiuiu, Oahu nei. Ua hoopalau kane ia wau i ka la 14 o Maraki 1869, lune 15 oia makahiki no, mare ia wau me Simeona Kaheiemauna e Kev 0 H Kuiika ka luakini hoole pope 0 Waiaiua, Oahu. Mai ka makahiki 1559 a hiki i keia wa, he misionari wahine au na ka Papa Hawan 1 hoouna ia, a noho me Rev S Kahelemauna ma ka mokupuni o Miiie no na makahi ki he ehiku a oi, malaiia. make o Kev S Kaheiemauna, hoi mai i Hawaii nei ī ka m h 1876, a mare hoo me Mr S P K Nawaa kaikaina ponoi o Mr Kahelemauna, lune 14 1577, hoio hou no ka paeaina o Makaia a noho hou no no Mille no eha makahiki. Mamuii ona palapala hoopii ana hoa misionari haole no ka'u kane i';hoi hou mai nei, a ke kali nei i na manao o ka Papa Hawaii ī na e kena hou e hele, e ku no au a hele. Elua a'u mau keiki, he keikikaee oia ka mea e oia nei nona na makahiki eiwa, a he kaikamahine ka iua, he eiwa mahina wale no o kona ola ana a make oia, mekuu kane mua no keia mau keiki, e oiioli ana o Kev 0 H Kulika, ke ike mai, eia he monnuna Lrnno ma o'u uei. v He mau kane Hawaii biaio no ka'u, no Kona Hema, Hawaii, ma Napoopoo laua. Mamua ae o ko'u mare ana me ka'u kane mua, aole makemake o ko'u mama a me kana kane hou e holo au i na aina e me na manao naaupo maopopo kiekie. Aoie nae au i hoolohe i ko laua mau leo aua, oiai, ua 01 loa aku ko'u aioha i ka poe e noho ana iioko o ka pouii, mamua o lakou a pau, ia'u e noho ana malalo o ko'u makua mua, ua maiama pu au i na hooponopono hale ana a peia pu me ka ohana. Ua puka mai no hoi au mai ke kuia o Haleiwa iloko o lune 1569, a mai iaiia mai a hiki i keia wa, e noho pono ana me ke aloha paumako no ua home aioha. A oiai, he wa kupono keia ia'u e hoomanao pu ae ai ia'u mau kumu, noiaila, eia au U e Kev O H Kuiika ke poo ona kumu o ke kula, kuu makuaa me kuu kumu aioha. Me na hoomanao waiohia, ke hu ae nei kuu hoomanao no ka mama o ina''ou, ;\lrs Kuiika. Eia au ia e Miss E Laiana, ke ; haawi aku nei au i kuu liina akau aioha j nou, Aloha oe:— j Ke hoomanao pu ae nei au ia oe e Mis i Haloke ka hope kumu a me kahi mau kaikuaana o'u i noho ma la ano. Aloha kakou I a pau loa. I Ke hooki nei au i kuu mau manao raaanei, me ke aloha ia oe ame o'u mau pokii

0 Haleiwa. Mary Kaaialh Nawaa. Lahaina, Maui, Mei 1 1881 Miss Mary E Green. Aloha:— Ua ike au i kau hoolaha ma ka Nupepa Kuokoa o lanuari 22, e kahea ana i na hao* mana o Haleiwa, mai ka wa o O H Kuiika a btki i ka wa e noho makua nei oo ia kuia. A no īa ieo poloai. ua oluolu loa la'u e pane aku i faau mau ninau. Oiai, owau kekahi haumana oia kuia i ka ; wa o O H Kuiika. I A ua aioha nui au ia Haieiwa, ka home j i o kuu wa opio, aneane e piba oa makahiki • eha o ko'u noho ana ma la kula. A i pane | no kau mau ninau, ke panai aku nei au me | I ke kanaiua ole. ; ; 1 Owai kou inoa? ; O Batercb4 Kahe Moo k»'a inoa i ka wa : 1 ke kula. | 1 2 £ noho ana oe mahea i keia w t j Ma Lahaina Maui. 3 Heaha kau hana i keia wa? I He hooponopono haie a me na haoa a pau \ i pili i ko'u bale iho, me ka maiama aoa i; na keiki. 4t Ua maie «nei oe? I Ae. . 5 ioa o« mare oe, ehta au maa keiki, a pe- j hea ka nui o na makahiki? Ewalu, o ka eua. ua make no i kona i hanau ana mai, he keikaikne, o ka lua, 9 ■ makahiki, he kaikamahine. ke koiu. ua ma-}

ke ika 2 maiaina he kaae, k» ha. 6 m»k«he vr*h;ne, k3k ima oa make oo oa Sa p^kole 1 w, ke oo#. 4 k, ks h»ko, «i make i ka ekolo ma-ama w, ka wala, 4 m&i-ii&ā w, a oa make koke iho nei » Ap«r 21 o keia mikahiki be i ra k» noai i make ībo nei. 6 He kane haole p»ha, hapah-iole paha ? kaoe Hawaiī piha kao? Hr haole maoh. 6 E oiaoiu e hoike ra*i ia'a i ka moolelo oou iho, mai koa w« t haaleie at i keia kula & htki i ket« wa. Eia kahi Mo<»ieio oo'a iho. Oa puka mai au mai ke kuin mai i ka malama o lune 17 1569, & hei m»i ia no Lahaina £ ei, oia ko'o one hanao. a ooho iho Ia malalo o na raakas me ka maiuhia. a hala he maa malama 3 paha» hailele iho I» ia Lahain» no Lihue KauaL ua noho waa malalo oka malu o Rev J Waiamau, oiai hoi o ko'o mua oU kana wahine. Ua noho wau malalo o laua me ka malu, a he iala kokaa kuao kuia Sabati no ia apana, i ka hala ana o na mala i a ehiku pah» o ko'u noho ana malalo o iaua, ua hoopaliu ia iho la wau i ke kane i ka maiama o Mei no na pale pokole, a ma ka maiama ae o lune 4 1570, ua hoohui ia iho la wau ma ka berita hemoleie o ka msre, me W H Stephenson, na ka Rev J Waiamau maua i mare, a hoi aku ia a noho ma Koioa, oia ka» hi noho o ka'u kane. Ua noho malaila he mau makahiki, Sept 1872, haoiele ia Koioa, no Lahaina, lanuari ISI4, haaiele ia Lahaina, no Kauai, Nov 1576, haaieie ia Kau- i no Halaulau Plantaton, Kohala, Hawaii. maiaiia i noho ioihi ai me ka heomanawanui i na inea o keia noho ana, ma ke ano o keia iewa hele ana, he luna hana ka'u kane malalo o na ona mahiko. E hooikaika ana me ka hoomanawanui i loaa ko maua ola me na keiki, Sepatemaba ISSO, haalele aku ia ia Kohala no Lahaina nei, mamuli o ka nawaliwali o ka'u kane, me ke kaumaha walohia a ehaeha hoi au e hai aku nei ia oe. 0 kuu puuwai aioha, o kuu makua hoi | W H Stephenson, ua hala i ke ala hoi o!e mai, ua haaleie mai ia'u nie na keiki ekoiu a maua, ua make eia i ka maiama o Aperi la 21 i halu iho nei, he luai a koko ka mai 0 ka make ana. Ua hanau ia oia ma Livapu!u, Enelani, 1 ka inalamn o lulai !a 4 1532, noiaila, ua aneane e piha na makahiki he 49, a kuu aku ia kona luhi. He makua lokomaikai, he heahea i na ma kamaka, a me na maiihini kipa mai i ko maua wahi, he k.me aloha wahine a aioha keiki hoi, ua hala kela me ka maua bebe ka hu i hope ioa o ko maua puhaka ma ka manawa hookahi. Aua waiho i ka ukana iuuluu ake aloha na'u e auamo me ka paumako no laua. Attvrc! liuu luuluu. "Na ke Akua i hana, a Nana no i iawe aku, E hoemaik&i īa Kona Inoa. " E weima oe a nui ioa. Batereba Stephenson.