Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 29, 16 July 1881 — Page 1
This text was transcribed by: | Liisa Laurila |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XX. HELU 29} POAONO, IULAI 16, 1881. {NA HELU A PAU 1024.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUILA
NA OLELO HOOLAHA :-O na Olelo Hoolaha @ @@ laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana : elua puka ana, he $1.50; no hookahi mahina, he $2.00
NA KANIKAU A ME NA MELE: He 10 Ke@@@@ ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.
HOOLAHA MAU: E hoomanao @a makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha ma@@@ ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopuka kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele @@@@@ e hookaa mua ia mai ka uku.
E hoouna pololei mai i na leta i ka Nupepa Kuokoa.
NU HOU WELIWELI.
KI P@LA O GENERL GAFILA KA PERESIDENA O AMERIKA HUI.
HOP@IA KA MEA NANA I KI PU.
KOMO KA MAEELE MA NA APANA A PAU O AMERIKA HUI.
UHI IA KA AINA ME NA AO POLULUHI O KE KANIKAU.
MAOPOPO OLE KE OLA O KA PERESIDENA, E MAKE ANA PAHA
Maluna mai o ka mokuahi i ka Poakahi nei i loaa mai ai na lono weliweli no ke ki ia ana o ka Peresidena o Amerika Hui i ka pu na ka lima menemene ole o ka pepehi kanaka, a ke waiho la ka Peresidena i loko o ka nawaliwali loa, me ka maopopo ole o kona o@a.
Ma ka la 2 iho nei o keia mahina, hele ak@ ia o Peresedena Gafila me kekahi mau hoa@@@ha a i kekahi o na hale luana o na @@@@ kaa ahi ma Wasinetona, me ka manao e kali no ka holo ana o kekahi laina kaa ahi no ke kulanakauhale o Nu Ioka, a malaila e kau aku ai ka Peresidena no ia kulanakauhale. E hele pu ana o Gafila me Mr Blaine iloko o ka rumi hookipa o na lede ia wa, a e kali ana no ka wa holo o ke kaa, he kanahiku paha wahine e noho pa @na iloko o 'a rumi ia wa. Komo awiwi mai la kekahi haole ma ka puka a mahope mai o ka Peresidena, hele mai la a kokoke loa, eha a elima paha kapuai ke kaawale, kau mai la he pu panapana a ki koke mai la, elua hookahi ana. Ko aku la ka puka mua i ka lima o ka Peresidena, ma ke poohiwi kahi i ku ai. O ke kaa o ka poka, komo aku la ma ke kino ma ka aoao akau, a elua iwi aoao i hai.
I ka wa i imi ia ai ka poka e na kauka mahope iho, ua loaa aku la iloko o ke ake paa.@ilakahi i paa ia.
O ka inoa o ke kanaka nana i ki pu ka Peresidena, o Charles Guitteau. I ka wa a ia@@@@ koko i hana ai i keia hana, huli koke ae la oia a holo a ua alualu ia aku la e Mr Blaine, aole nae oia i hala @ waho o ka puka paa e mai la i kekahi makai a me kahi poe e ae. Ua ike mua ia no o Guitteau ia kakahiaka e holo mai ana ia @a hale luana nei o ka poe ohua kaa ahi, mahope o ko Gafila hele ana. A mawaho iho o ka hale ua hoolimalima e aku la oia me kekahi kalaiwa kaa lio e lawe aku ia ia no kakahi o ua@@@@ kupap@u o Wasinetona. Aoao aku la @a Guitteau nei i ke kalaiwa kaa e hoomakaukau mua oia; me ka olelo aku "e komo ana au iloko, a i ko'u wa e puka mai ai a kau iluna o kou kaa, e holo koke oe me ka hakalia ole."
Me he mea la ua noonoo mua oia no kana ahea e hana ai, a ua hoomakaukau mua paha i wahi nona e pakele ai. Mahope iho o ke ku ana o Gafila i ka poka, ua haule iho oia iluna o ka papa hele, a kahe awai aku la ke koko mai loko aku o ka eha ma kona aoao, aole i@@o maule iho la, holo aku la nae kekahi o na wahine e noho ana a paepae ae la ma kona poo, a ua k@i koke ia na kauka ia wa. I ka wa i hiki mai ai na kauka, ua aneane hiki ole ia lakou ke hookokoke mai no ka paa loa i kanaka, e uluaoa ana me ka p@oloke o ka manao no na @@ea i hana ia. I ka wa i loaa pono aku ka Peresidena i na kauka, a ike iho la lakou i ke ano o kona eha, ua hanpu ae ka hopohopo iloko o ko lakou noonoo, a ua puana ae, heeha nui keia, aohe maopopo ka pono, aka he manaolana na nae. Aka, mahope iho, i ka wa i ike ia ua komo ka poka iloko o ke ake, ua puana ae kekahi kauka kaulana ua ku ka eha i kahi o ka make, aohe maopopo o ke ola.
Mahope iho o ka nana pono ana o na kauka, ua hoomakaukau ia he manele me na pela, a ua lawe ia aku ka Peresidena i kona home noho mau ma Wasinetona, i ukali ia e kona mau hoaaloha ponoi, me na makai aku mahope a me ke anaina makaainana he nui loa. A mawaho aku ka lehulehu e ko mao ana no ka hoolohe ana i na lono e hai mau ia mai ana ia lakou. Iloko o kela a me keia hapalua hora i hoopuka mai ai na kauka i ka lakou mau olelo e pili ana no ke kulana o ka Peresidena, a na na uwea olelo i ahai mai kekahi welelau o ka aina a huli ma kela aoao, mai o ka hikina ka ahai ia o na lono a huli ma keia aoao o Kaleponi.
O ka haole nana i hana keia hana mainoino loko ino lua ole, o Charles Guitteau, he kanaka opiopio wale no oia, mawaena paha o ke kanakolu me ke kanaha o kona mau makahiki, he wahi haole pilalahi wale no; a ua olelo ia ua like na hiohiona o kona helehelena me he haole Farani la.I kona wa i hopu ia ua ae maoli aku no nana i hana keia karaima, me kona olelo iho ua haoa ka oia i keia mea no ka pono o ka lehulehu, a ina e make o Gafila o ka oi aku ka ia o kona pomaikai ma ka lani, mamua o ka noho luhi ana ina ka honua nei. He haole o Guitteau i la welawe ma ka oihana loio no kekahi mau makahiki ma ke kulanakauhale o Kikako; aole nae i holo pono kana hana, aohe loaa, a ua hele oia i Wasitenona e imi ai i oihana aupuni nona iho. O kana oihana i ake nui ai, a i noi ai i na poo aupuni, oika ka oihana Kanikela Amerika no ko aina e, aole nae i loaa aku, no ka ike ia paha aohe i ku pono ka oihana ia ia.Ua manao kekahi poe @a ano opulepule ua haole nei no ka pilikia a no ka loaa ole aku o ka oihana, a oia ke kumu o kona hapai ana i keia hana hehena, me ka manao e lawe i ke ola o ke poo o ke aupuni. I kona wa i hopu ia ua lawe koke ia aku i ka hale paahao kahi i hoopaa ia, a ua hoonoho ia aku la he papa koa mawaho aku o ka hale paahao no ka hopohopo ia o alu ku lehulehu me ka manao e pepehi i ka mea nana i hoao e lawe i ke ola o ka Peresidena i aloha nui ia.
O na lono hope loa i loaa mai ua hiki ae i ka la 3 o keia mahina. Ma ia wa e kamau ana no ke ola o ka Peresidena me ka maopopo ole nae o ka hopena. Ua hoomakaukau mua ko Kapalakiko poe no ka la kula ia nui o ke aupuni, ka la 4 o Iulai, aole nae i maopopo ke ano o na mea e hana ia ana, e hulali ana paha ko lakou mau alanui me na hiohiona o ka hauoli, a i ole e uhi ia ana paha me ke kanikau ka lakou mau hana hoohiwahiwa i ka la. Ma keia mau la iho e lohe ai kakou, ke ko hou mai kekahi o na moku holo mawaena o kakou a me Kaleponi, a he mau lono ano nui paha ia ke hiki mai.
He mea kamahao no hoi ka hiki wawe o ka loaa ana mai o kei mau lono ia kakou. Ua hana ia keia mau mea ma Wasinetona ma ka la 2 o Iulai, a i ka la 11 o keia mahina ua loaa mai na lono ia kakou ma Honolulu nei, he elima tausani mile a oi ke kaawale.
Nuhou o ko na Aina e!
KA IKAIKA O KA PUALI KOA TUNIS.
KUEE ME TUREKE.
LILO PIO KO AYOOB KHAN PUALI KOA.
NA KUKALA KIPI MA RUSIA.
AE IA NA MISIONARI E HAI KA KA OLELO A KA HAKU MA INIA.
NA NENE KAUA MA ASIA WAENA.
KE KULANAKAUHALE O MEKIKO I UHI IA I KA LEPO.
Ma na lono i hoike ia e pili ana i ka hoopuipui hou ia ana o ka puali koa o Tunisi, ua ike ia ua hoonoho ia he 10,000 koa ma kela a me keia papu a ma na kulanakauhale e pili ana ma na aekai. He hoomakaukau nui keia o Tunisi a ma ka nana aku, he kaua nui e hooili ia ana ma keia mua aku.
Oiai kekahi moku hao lawe Torpedo hoopahu e hoomakaukau ana e kiola aku i kekahi Torpedo hoopahu ma ke kai, ua p@hu e ae la ua Torpedo nei maluna o ku oneki a ua poino ke ola o kekahi mau alii koa a me kekahi mau luina.
O na noho'na launa o na poo'aupuni o Europe me Tureke, ua hoike ia ke kuee mau nei, ma o ko Farani hoouna ana aku i kona puali koa i Tunisi. Oiai he makamaka o Tunisi no Tureke a mamuli o ka Farasi mau hana, ua maikai ole ko Tureke manao a ua hoala oia i na kuee me na mana nui o Europe. Ua hoouna aku o Farani he elele e hele a e kamailio pu me ke Suletana aku, ua hool@ ia mai kona launa ana me ke Suletana. Me he mea la aole no e liu a e lohe ia ka hopena o keia.
O na lono hoalala kipi ma Rusia, ke hana mau ia nei. He lono mai ke kulanakauhale kai laha ae - oiai ka moku kiai o ka ohana Emepera e ku ana ma Peterhoff no ka lawe ana aku i ka ohana Emepera ma ko lakou home hou, ua ike ia he mau palapala kukala kipi mawaena o na alii moku a me na luina; Ua hoouna koke ia ka lono imua o ka ohana Emepera mamua o ko lakou hehi ana maluna o ka oneki. Ua hopu ia keia poe i loaa aku na palapala hoala kipu.
Ua hoike ia, ua like na nanaina o ka Emepera wahine me kekahi mea make;o kona mau hiohiona o na wa mamua, ua loli ae; ua noho mumule oia, aole he oni:a me he mea la ua pau kona lohe ana. Ua noho oia me ke launa ole aku o kekahi mea a na maopopo ole - no ka make ana paha o kana kane a i ole no na hoalala mau ia paha o na hana pili oia ke kumu i loaa ai iaia keia mau haawina. Ua kukala ia e hoomau ia aku ana na hoalala kipi ma Rusia.
Ua hoouna ia oe he lono mai Canadaha penei.
O ka puali koa hui o Ayoob Khan, mai lakou i lele mai ai maluna o ka puali koa Ameers, ua hookuemi ia aku lakou me ka poino nui; a aole oia wale no aka, ua lilo pio mai ka hapa nui o ka puali koa, a ua pak@le mahunehune aku ko lakou alakai. He malani wale no na poino o ka puali koa Ameers.
He lono hauoli kai pahola ia ae, ua noa na wahi a pau o Inia i ka poe a pau e hai ana i ka olelo a ke Akua. He hana keia i ae ole ia e hana ia ma na wahi a pau o Inia, koe wale no ma kahi i hookaawale ia no ia hana aka. i keia manawa, ua hookuu laelae ia na mea a pau e hana i ua hana la.
He lono kai hoouna ia ae i Calacuta Inia, e hoike ana penei.
He puali nui o na koa Rusia e hoakoa koa nei ma na palena o Kashg@@ i kela a me keia manawa; ma ka nana ana me he mea la he hooili kaua a lohe ia ae me na puali koa o Kina.
He 21 mile ma ke komohana aku o ke kulanakauhale o Albague, ua ike ia na hiona o kekahi kulahakauhale i uhi ia na e ka lepo, a i ike ia, kekahi ia o na kulanakauhale o Cibola.
Ua loaa aku he koena o kekahi halepule nui nona na kapuai he 200 kuea; he mau hamale kekahi i loaa aku, aka, aole he mau mea hana oi, e laa na koi, p@hiolo, a pela aku i loaa. He 5 mile mai keia wahi aku, na loaa he 25 mau kapu@hi hoohee hao; ua loaa pu aku no he mau ipu lepo o na ano a pau, i hoohana ia ma na ano a pau e na lahui kanaka kahiko o ka aina.
Ma ia wahi no, na loaa i kekahi kanaka kekahi rumi nona na kapuai kuea he 10. he mau he o ke kanaka, he kapuahi, he mao iwi holoholona, a me na lako o na mea ai. Ma ka hoomaopopo ana, me he mea la e hoomakaukau ana keia mau kanaka i mea ai na laua, a pipi laua e hoomakaukau ana, ua uhi mai la ka Pele maluna o ke kulanakauhale holook@@ a lilo i puu lepo nui.
Ma kahi he elima mile mai keia kulanakauhale, ua ike ia he lua Pele nui nona na kapuai he 60 ka lohi, a he 20 mile ke anawaena. Ua manao ia no ke ikaika loa o ke kiola ana o keia lua pele i na pohaku a me ka kahe ana o ka pele, ua lilo kekahi kulanakauhale he 100 mile ka mamao mai keia lua aku, he puu lepo nui; a ua manao ia, oia ke kumu i uhi ia ai keia kulanakauhale i ka lepo.
Ua hai ia mai makou, i nehinei, ua auhau ia ka kekahi poe lehulehu e ke Kaaka no na Palapala Hoomaikai i na Agena o ka Papa Ola, i hiki ai ke holo aku ma na mokupuni e. E imi ana makou i ka oiaio o keia mea a e kamailio ma keia pule ae. Ke lana nei ko makou manao aohe oiaio, no ka mea, he hana kupono ole loa keia, a he hewa maoli no, a he mea pono i ke aupuni e nana pono i nahana o keia ano mawaena o kahi o kona mau paahana ma na mea pili i ka pono, ke ola a me ka pomaikai o ka lehulehu.
Ka
NAITA O KA
PALEUMAMA DALA.
HE HUI NA NAITA I KAULANA NO KA IKAIKA A ME KE KOA, I HOAO EPAIO NO UA LEDE NAN@ ALA, AKA, HE NAITA PALI@@@@ I IKE OLE IA E KAHI MEA, UA EO IAIA KA MAKANA ME KA LANAKILA.
HELU 2.
E kuu Melena aloha. Ua hele mai nei wau e hoopakele me ia oe mai ka lima ae o ka mea au i aloha ole ai. Ua nui no na Naita i hai mai ia'u, no kou kaumaha a me ka paa o kou manao nou aka, E kuu Melena aloha, aole e hiki ia'u ke hele koke mai oiai, ua paa pio wau i ka poe Solodona, aka, i ka wa a'u i ha: aku ai i ke Keiki Alii Saladina, no kou pilikia a me kou hai pu aku i ka moolelo o ko kaua aloha, ua haloiloi mai la na waimaka ma kona mau maka, a ua kala wale mai la oia ia'u me ka haawi pu mai i kekahi o kona lio holo loa a me ka hoolako mai ia'u me ke dala a me na pono a pau o ka hele ana, a ua hoi mai nei wau me ka hakali ole, a ike hou i kuu aina hanau a ike hoi i ka mea aneia puuwai i aloha ai, a ua loaa iho nei kuu lede e uwe ana.
E haawi mai na Laui i ka hoomaikai maluna o ke Keiki Alii pegana, a na ke alona auanei e'hooikaika i kou mau ami e paio no ka puuwai i eo kahiko ia oe, a e lanakila auanei oe maluna o ka Haku Morice o Wale, a e hoolei aka oe i ua Haku hookano ala mailuna aku o kona lio, aka nae. E kuu Fulaeo aloha, ua luhi oe me ka maluhiluhi no kou huakai, a ua nawaliwali kou lio a pehea la e hiki ai ia oe e ku aku imua o ka Haku Morice, oiai ua maha oia a ua lanakila oia no elu@@@@ a pehea la auanei oe e lanakila ai imua o ua Haku hookano ala.
Eia he wahi omole waina, e inu e Falaco wiwo ole,e inu no ka ikaika me ka lanakila, a na na Lani e haawi mai i ka ikaika i ka Naita oiaio, e paio ana no ke aloho oiaio, ke hoomaikai aku nei wau ia oe e kuu Melena, ke hoomaikai aku nei wau ia oe mai ka mole aku o kuu puuwai, a na kou mau helehelena wai-pahe a me kou lima aiai, e hooikaika i keia mau ami e paio nou a me ka hanohano o kou? - aka ea? ke kani mai la ka leo o ka o-le no ka paio ana, a i na e pane ole ia aku ana a hala na manawa ekolu alaila, e lilo ana ka lanakila i ka Haku Morice, a e lilo ana oe i ua Naita haaheo ala; me ia mau olelo puiki mai la ua Naita nei i ka Lude Melena i kona umauma a puana ae la. E hooikaika no wau e paio no kou lima nani e kuu lede aloha a hiki i ko'u lanakila ana, a i ole ia e make au no ia hooikaika ana. O hele, a na ma Lani e kokua ia oe, wahi a ka lede Melena.
I ka hiki ana i na hora o ke awakea, ua ike ia na mea a pau e hele ana i ke kula o Salopa, no ka ike ana i ka mea e lanakila ana, me ko lakou manao no ma ka Naita no nana ka lanakila i na la mua o ka paio ana, nana no ke eo, oia hoi ka Haku Morice o Wale.
Ua ike ia aku la ka Haku De Lacy ka Ilamuku nui o Chester e hele mai ana me kona mau ukali i kahiko ia me na aabu nani, ua hele ae la oia a noho iho la ma kekahi anuu i hoomakaukau ia nona a mahope mai ona kana lede i ukali ia e kekahi mau kaikamahine opiopio helehelena nani a ua pii ae oia (ka Lede De Lacy) ma kekahi anuu i hoomakaukau ia nona, ua kapa ia "ka anuu o ka Moiwahine o ka nani a me ke aloha" e p@a ana ma kona lima he lei nani i kahiko ia me ke gula a ua kapaia ka "Lei o ka mea Lanakila," i ka wai pii aku ai ka Lede, De Lacy. ua kani mai la na ano pila a pau, a ua ku ae la na mea a pau iluna a i ka hiki ano o ka Moiwahine o ka nani a me ke aloha iluna o ke anuu i hoomakaukau ia nona, ua huli mai la oia a peahi mai la i ke anaina e noho ilalo,ua noho iho la oia, a pela no hoi ka aha kanaka a pau.
I ka hala ana o kekahi mau minute, ua ku ae la ka Ilamuku nui o ka la oia ka Haku De Lacy,a kahea mai la i kekahi o kana mau kauwa e kahea aku i na Naita a pau e hele mai iloko o ka lina i hoomakaukau ia no ka paio ana, pa ku ae la ka mea i kauoha ia, a kahea ae la me ka leo nui, "e na Naita, ka poe i kaulana no ke koa, e hele mai e paio no ka hanohano o ka Lede Melena o ka Hale Kakela o Wittington" ia kau ana iho o kona leo,ua ike ia aku la kekahi Naita i aahu ia me ke kapa kila eleeie, a e kau ana maluna o kekahi ho eleele nani hele ae la ua Naita nei a mamua iho o ke anuu e noho ana ka Haku De Lacy kunou aku ia @a Naita nei, a ia wa ko mai la ka Haku De Lacy a me kona mau ukali a kunou mai la imua o na Naita nei, a pela no hoi ka Lede De Lacy,ua kiaai mai la lakou i na hainaka, a ua haawi ae la ke anaina he mau huro me ka leo aui a wawalo aku la ko lakou mau leo ma na papu o Salopa.
Owai la keia Naita me ke kapa kila nani.o ka Haku Moriceo Wale, ka moho nana k a eo o na la mua o ka mokomoko ana, oia wale no ka mea i ike ia aku iwaena o ke kahua mokomoko, aohe ona kokoolua i ka hala ana o kekahi mau minute, ua kahea hou aku la ka Ilamuku nui o ka la, i na he Naita e a-a mai ana e paio me ka Haku Morice, aka, aole i ike ia aku kekahi mea e hele ae ana iloko o ke kahua, ia wa ku ae la ka Haku De Lacy a kahea aku la i ka mea puhi o-le e puhi aku oia i ekolu puhi ana, a i na e pa@e ole ia mai ana a laila, ua lilo ka lima o ka Lede Melena i ka Haku Moriee, ua puhi aku la ka mea puhi o-le,poha aku la ka leo o ka o-le i ke kuu ana iho, ua kali iho la ka Ilamuku nui o ka la no kekahi mau minute a no ka pane ole ia mai, ua kauoha hou ia mai la e puhi hou, wawalo hou aku la ka leo o ka o-le , a i kuu ana iho, aole he leo i pane mai, ua kali hou ia iho la no kekahi mau minute a kauoha hou ia mai la ka mea puhi o-le e puhi hou a puhi hou aku la oia i ke kuu ana iho o ke kani ana, ua kali hou ia aku la, a no ka pane ole ia mai, ua ku ae la ka Haku De Lacy a kukala mai la, ua eo ka lanakila i ka Haku Morece oWale, ia wa haawi ae la ke anaina he mau leo huro, a i ka pau ana o ka huro ana o na kanaka.
Ia wa lele iho la ka Haku Morice mailuna iho o kona lio a hele aku la imua o ka Moiwahine o ka nani a me ke aloha no ka hookau ana mai i ka lei o ka Lanakila maluna o kona poo, i ka wai p@i aku ai ka mea Lanakila, ia wa ku mai la na mea a pau a kani mai la ka leo hone ona pila, a i ke kuu ana iho o ka leo o na pila, kukuli iho la ka Haku Morice imua o ka Moiwahine o ka nani no ka hookau ana mai i ka lei o ka hanohano, iawapoha mai la ka leo okekahi ole ma kahi mamao, uahoopoiwa ia na mea a pau, a ua kali iho la ka LedeDe Lacy i ka hookau ana mai i ka lei maluna o ka Haku Morice,i ka hala ana ae o kekahi mau minute, ua ike ia aku la kekahi mau mea ekolu e holo mai ana ma kahi loihi i ke kokoke ana mai, ua ike ia aku la he Naita i aahu ia me ka aahu kila keokeo e kau ana maluna o kekahi lio o ka welo kaulana o Arabia, e paa ana ma kona lima he pale umauma dala, a ua omau ia ma kona poo he hulu pikake a e kau ana ma kona umauma he kea ulaula, a ua ukali ia oia me ka mea paa kaua a me ke kanaka hookani pila.
Ua huli aku la ka maka a pau o ke anaina maluna o ka Naita malihini, ia wa hoouna aku la ka Haku Lacy i kekahi o kona mau ukali e hele aku e ninau i ke kulana o ka Naita malihini,a me kona inoa, ua hele aku la ka mea i hoouua ia imua o ka Naita malihini me ka leo nui,"O Fulaco Guarine ko'u inoa o ko'u kulana he Naita wau no kea ulaula a he kauwa @a ka Lede nani o Witinitona, a ua hele mai nei wau e a-a ak@ e paio me ka Haku Morice o Wale, no ka lima nani o ka Lede Melena," ia wa wehe ae la o Guarine i kona miki lima kila a hoolei aku la i kahi a ka Haku Morice e ku ana a olelo aku la, "eia mai kuu miki lima, a ke a-a aku nei wau e paio me oe, hopu iho la ka Haku Morice i ka miki lima o Guarine a pane mai la me ka leo hookano."
E Sir Naita, ke lawe nei wau i kou miki lima, a ke a-a aku nei wau e paio me oe, aka nae, ke noi aku nei wau ia oe e hookaawale ia oe mai keia kahua aku no kou ola, no ka mea, ua pehu keia mau aa koko no na lanakila i loaa ia'u i na la @ hala aku nei, a ke akena ae nei wau, aole he Naita nana e aa mai ia'u, a eia no hoi kekahi, ua luhi oe no keia huakai au nolaila, ke noi aku nei wau ia oe e hoihoi hou i kau mau olelo, a e kala aku no wai ia oe.
Ua o-ki? Ua o-ki? e ke kanaka Wale hookano, aole anei wau i a-a aku nei e paio me oe, a ina aole oe e a-a mai e paio me a'u alaila, ua lilo na'u ka eo, a e lilo ia'u na lima nani o ka Lede Melena. ua hoopii ia ka huhu o la Naita Wale no keia mau olelo a Guarine, a ua pane koke aku la oia i ka Ilamuku o ka la e puhi la ka ole no ka paio ana.
Aole i pau.
Ma na lono hope loa mai Roma mai ua lohe ia, ua loaa mai la i ke Rev.Makua Halemano, o ka Hoomana Katolika Roma o Hawaii nei, ka hookohu he Hope Hooilina no ke kulana Bihopa mahope aku o ka Haku Bihopa Lui. Ua hala aku ka Bihopa i Maui, ao ka hana hoolaa ana i ka luakini hou ma Ulupalakua. Ua hauoli makou i ka ike aku, oiai ua lehulehu na la o ke ola ana o ka Bihopa a ua aoo kona kino, aka, ke mau nei no nae ka moakaka o kana mau olelo, e hoike ana, he mohala maikai kona mau noonoo a pau.
MAIKAI KA HOI KA PAPA
-A ME-
KA LAAU O KOU HALE!
NO HEA LA?
KAI NO HOI NO KAHI O
WALA MA @
Nana aku no ho@@a la
Ohi ka lo o ka Laau o Makawao
I ka ua mea hoi o ka n@n@
Na PAPA! Na PAPA!
- A ME-
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PA@
aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU me MOIWAHINE
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ka MAKEMAKE
-NO KE-
KUMUKUAI MAKEPONO LOA
PAPA, PAPA, PAPA
Na Papa Huluhulu,
Na Papa Manoanoa,
Na Papa i kahiia
Na Papa Kepa.
Papa Hole Keokeo.
Papa Hole Ulaula.
NA LAAU, NA LAAU
Na Kua,
Na Kaola.
Na *Aaho.
Na Molina
Na P@@pe".
Pine Huluhulu.
Pine i kahina
Na Papa a me na Laau Ulaula
Pili ulaula,
Pili Keokeo,
Pani Puka,
Pani Puka Aniani,
Ipuka Aniani,
Puka Olepelepe.
PENA NO NA ANO A PAU
Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,
Aila Pena,
Aila Hoomaloo,
Waniti, Pa@e.
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO
Na Ami Puka Hale.
Na Ami Puka Pa.
ANIANI!
Pepa Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA.
PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA
No ke Dala Kuike, e loaa no na mea a pau i hai ia ae la, no ke Kumukuai Em@ loa. O na kauoha mai Hawaii a Niihau, a loaa aku no ia lakou, e hooko koke ia na ia me ka lawa pono. E kipa nei ilaila ike i ka oiaio. 905 tf