Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 29, 16 July 1881 — NA LETA A NA HAUMANA O HALEIWA, WAIALUA. [ARTICLE]

NA LETA A NA HAUMANA O HALEIWA, WAIALUA.

Mei 14 1861. r Mn i *!oba oui i». Miss Mtry £ Green. f . A\otk ooi ©e:— * ' E oluolu oe e loiia mti ia'u, » n» ua nee, i kekihi o ia'u mtu «teU malalo iho i ] n%wftho o kt ra!«. |

£ ka roako» o lra ske a me &a b»??pooo. he m#{?bin» )u » ». a pela oe mi'u. aSfs. ke kauoba a ka buke noj. ui spo la kaxia i ke koīkab2 o k»- hoopono. i nt no ka hooppao kāUā. Ua pahoia mai ne» kou lto e ka roak«a i ma ke Kaokoa o {aoa*ri iho eei, i' na hae- ? mant i a»bo mui ms ke koU o Hifei*a t e \ hoike piha ako ■ ca haina • na nioaa iu ī | nioiu mti nei He oieio, owau kekaht iuumin» o loko o ! ia kttla, t ot o&tktokta aa e b«i tl» t ot ! j hiioi o ia mtu oinau. 1 A eit iho kft'o mau oimu t <oe k«'a mau ! , btioa. ! Nmaa, owai kou inoi ' Haiai, o Rab»ba, N e noho ana oe mahea i keia wa? H ma K»nepuniu, W*ianar T N heaha kao haoa i keia wa? f ! H He hooponopono no i ko'o ohana ka'o 1 haoa i keia wa. N ua mare aoei oe? : H ae, oa mare au. N i na ua mare oe.ehia au enaa keiki. a j | pehea ka nui o ko iakoa mau makihiki? 1 H eha a'u mtu keiki, ka mua 7 makahiki īa eia no oia ke osa maikai nei, ka iua. 1 | mahioa. ke kotu 2 makahiki, ka ha 7 mahi , | na, o keia mau keiki ekolu, ua kuo aku U i ko iakou mao kino i ka hiamoe o ka make. : N he kane haoie paha, hapa haole paha. i kanaka Hawan paha? H o ka'u kane he Hawaii oiaiooia. N e oluolu oe e hoike mai ia'u i ka moolelo nnu iho mai kou wa i haaleieai i ke ku* < ia a hiki i keia ia? H o keia iho ia paha na hans oiaio o na nr nau i moau ia. A i na oia, aiaiia, eia paha ka mea i koe, 0 ka mooieio e piii arva no'u ilio, mai ko'u wa i haaleie 8) i ke ku'a a hiki i keia la. £ kala hou mai ia'u e ka makaa, aoie au 1 haaleie i ke kuia, nka, o ke kuia kai hanieie mai ia'u, ma ka wuiho ana mai o na makua kumu i ka oihana, a haaieiemai ia i j Puna na hoa'loha, pau ka noho ana malaio i o ko iaua.maiuhia a me ke ao maikai ana mai. 0 Haleiwa kuu home i iuakaha ai ma ko-; na mau paia, oiai oia e ku haaheo ana i ka iai o Waialua. Noiaiia wau i hoomanao ae ai i ke meie inoa o kekahi opio, C Naoiae-1 iua, oia hoi keia: ;i Ku kiiakiia Haleiwa i ka nani, Nana ae oe liiiii na hoku o luna, O Haleiwa ka oi o na home imi o kn | ike. " Ua minamina nui no hoi au no ka pokole 0 ka manawa, oiai o ka wa kupono aku U no ia. Ua haaieie au ia Haleiwa i na maiama | hope o ka m h 1869, a hoi mai la no ka ; makani koiaulu, e nolil ho« tnalalo o ka | makua. A i ka m h 1872, ua noho haumana ao j himeni malalo o D Keaweacr.ahi, a i ka m h ; 1873, mare i ke kane, a J ua noho ao himeni; maialo o S N Aarona, a noho kumu popa ; kula Sabati, n haumann kula S bati a hiki 1 keia la. : Oia iho ia no kahi mooleio uuku e piii | ana ia'u. E haawi iho oe i ko'u aloha i kau mau kaikamahine, o'u mau hoa uhai aholo o ka ike. Me ka mahalo. Owau no me ka haahaa. Mrs Leleo. Manana, Ewa, Aper 23 A D ISSI. Miss Mary E Green. Kumu o ke kula haoai o Haleiwa, Waialua, Oahu, e welina i oe, a me kou mau hope kumu, a me na ha- ■ umana malalo o kou nalu. Ano, ma ka ike ana i kou manao i hooiaba īa ma ka Nupepa Kuokoa, o lanuari o keia makahiki, no na mea e pili ana i na , haumana o Haieiwa i ka wa ia Kev O H Kuiika, a me na ninau e pili Rna i ko Ukou kulana a me ka lakou mana hana. | Owau kekahi pokii a muli loa oia kuia i ka wa ia Kulika. aka, no ke ooi ia mai e ; pane aku i na uioau me na haina, ua hiki ia'u ke puana aku e iike me k* pane a ko'umau mua, t pane aku nei ia oe, me ka haina o kau ma\ ninau. Ninau, owai kou inoa? ' Haina, o Miieka K Makanui. N e nohoaaa oe mahea i keia \var H ma Mannna, Ewa, Oah»), N heaha kau hana i keia wa? H ma kahale no ka'u hana i kelalu inana- ; wa ma na mea pili i ka malam» "ohana. a i ; kekahi wa ma na hana m*waho ma na mea ' hiki i&'u, N ua mare anei oe ī ke kane? H ae, N i na ua mare oe. ehia au mau keiki, a pehea ka nui o na makahiki? H eiima no a'u mao keiki, o ka mua 9 tna* kahiki meBmalama, a me na ia keu. o ka i«a 8 makahiki, me 6 malama me na )a keu , o ke kolu 6 m&kahiki me 2 malama, me na la keu, o ka ba 2 makahiki me 5 malama j me 5 la, o keia kaikamahine ua makeiloko no o keia mau la i hoike la. o ka lia»a. 1 « akahiki, me 3 maiama, he keikikaoe ke- [ la. Elima keiki. ua kii maī ka Maaa Lani, I a lawe aku ia i Kana o ka uhaoe, t koe wale oo eha. Ano, no ka make ana o ko'a ; hanau nsaa, aa hooili ■ mai oia i kami maqj! keiki eiua na'u. | Nolaila, ua pii hou aku k»'u m«e ketkt e ' maiama nei i ka eono, elu« keikikaoe, eha \ kaikamahine. N be kane haoie paha. hapa haoie paiha : a Hawaii ptba kau? '' [ H he kane Hawaii oo kt o, ka »o o kuu *o, a me k* iwi • kau iwi. I ka moolelo no*o iho. U» paka mai au mai ke kaie mava i na | | mt)ai»t hepe o k« makahiki oi* n« I

p*ha kt wa } p«u Iwi at kuU. ke ole ao e kuhfhe«3. U ♦ mai no *u » ni«ho me ko'u in»u ma Manaoa. a ma ka malama { > S*patemapa 9 JS7G. ua ae mai ke Akua r hy»% he Adamu na*u, nolaili, mai ia la no ua h<K»hu» i« inaoa ma ka oihana hemoiele 0 ka neha aoa kane a wahioe aoa me G M Keone, ro Pena, Hawaii. kona ama hanaa aa noho oia ina Waikane, Koeiaupoko. Oahu. A ma ka malama o Oct la 14. ua kohoka eka!esia o Ewa ;a maoa e noho hai euane-.. i lio no lakou, ua noho no miua oo elaa ma- j 1 kahiki rae ka hapa, ma ia noho ana, aa ha- ? awi mai ke Ak*a i ka maua keiki mua, i 1 Aog 19 1881, he kaikamahine. U« koho mua » kuu manao i na e nui ana ■ keia kaikamahine, ma kuu home i hoooaau j aoia'i, mahila e hoonaaaao la'i oia, i ka īke 1 o» %e i ko'u i ao ia ai ma ia home. Ua hoomaka ae la oe e kukuiu hou ī ka hanohano o Haleitva, a e noho makua hoi no tū kuia. a no ka nui noo ke aioha ia Halei- : wa, hoouna aku ia wau t ka'u kaikamahine ! ia kula ma ka la 15 o Maraki 1872, ua noho j : no oia a hiki i keia wa a'u e kakau nei i keia leta. ua piha ka ewalu makahiki, aoi | ■ ako. A mahope o ko maua waiho ana i ka ha-: ī na a ka Haku ma Ewa, ua noho no ma Ewa ; a ma ka mak 1874, ua knhea hou ke Akua i ia maua oo ka hana a ka Haku ma ke kthapai ma Anehoia, Kauai, ua noho malaiia no elima makahiki a oi, iloko o ka la 1 Oct; i 1877 ua hoouna hou aku la wau i kuu kaikamahine i ke kuia o Haleiwa, no ka pau oie no o ke aloha i kahi i noho ai, no ka imi: i naau, a ma ka makahiki 1879, ua waiho hou mana i ka hana a ka Haku ma ke kihapa uhane ma Anahola, Kouai, no na pilikia e i piii ana i ka ohana, nole no ka pauaho ī ka : ohana. aole no ka pauaho i ka hana a ka i Haku, no na pilikia no. A hoi mai no Ewa, a ma ka 1579 ma ka ; : malaina o Aug 7 ua hoihoi hou aku au i > | ka'u kaikamahine hou, no ka pau ole no o ke aioha ia Haleiwa, nolaila, ua piha ka 3 o b'u mau kaikamahine ma la kuia, maila-' : ila inai no a hiki i keia wa, ma Ewa no i ka ( i> Hamauie). E mama Mary E Green, īna paha e hoo- j : una ana oe i keia ieta iloko oka Nupepa , ! Kuokoa. ka elele waha oielo nai a e lawe'ku j | i na mea hou, ina peln, e oluolu oe e ae mai j ; i ka'u noi ia oe, e haliu ne au a e kalokalo | ;ae i o'u unau hoa iuhi u ka imi naauao, a ; : hoa hooi:.ana\VBiiui o ka Ehukai o Puaena. | E o'u mau hoa luhi, a inea oia home hoo ' nui ike, a makna hanai uhnne, ua hiki paha ; ia'u ke puana ae me ka hoike uku in oukou ! e o'u hanauna mua ma ka imi naauao, owau j paha ka hiki mua ona kaiknmahine a Rev | O H Kulika i hoouna i na moopuna ma Hai ieiwa he mea liauoli ia no ka makua ke ike; : iho i na hana a kana mau kaikamahine, ina j | owau ka mua, owai hoi ka iua? i Puana mai no a nui ka ieoa iohe o.inama i ! i ka Ehukai o Puaena, owai hoi ke koiu, a ; .■ owai hoi ka ha. pau kauna. ; Ola no Haleiwa. kupono no ka hua aloha i la Haieiwa, aole keia he nuku, a mai manao : hoi kakou o kahi mau piiikia nana e keakea 1 ia kakou ma ka iioouna ana mai, mai manao j kakou pela. ! Aoie pili keia leo i ka poe i hoouna i ka ! iakou mau opu momi ina kuia e ae. Ua j ; hala ia Puulena aia i Hilo, no ka poe ii koe Be, e pulama mai nei, nolaila keia ieo.; He koho wale ko'u, oia paha ka makema- j i ke o keia mau ninau a mama ia kakou. Nolaiia, ke paipai aku nei keia leo, i o'u ! | mnu kaikuaana, mai ka la puka i Kumuka-, hi a ka in welo i Lehua, ua pau ko'u kamaiiio no oukou, a na oukou e hookomo iioko o | ; ko oukou mau puuwai, o ke nioha no ko ou-1 kou. Aole paha a'u mea e ae epane aku ai \i i oe, eia wale iho no o ke aloha. Aole mea hou o ka Ia Hamauleo, oiamau iai malino no e ke kai o Ewa, hookahi no a ' iakou hana o ka iiuliu no i na kaikamahme ' 1 no ke kula o Haleiwa, a hiki aku na kaika- i mahine he 20 a oi aku, o!a no Haieiwa ia ' Ewa. Me ka weiina la oe, a na ke Akua no e ( alakai ia oe, ma na mea a pau e piii ana i ' kau kuia. Mrs Mileta Kapela Keone.