Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 40, 1 October 1881 — Page 2

Page PDF (1.83 MB)

This text was transcribed by:  Charlene Moran
This work is dedicated to:  Linda Kawai'ono Delaney

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ma Ke Kauoha.

 

Ua hookohua na Keonimana malalo iho nei i mau Luna Ohi Auhau no na Apana like ole e keia Aupuni. no ka makahiki 1881:

HAWAII.

Hilo, Joe Nawahi

Puna, Mokuhia

Kau, D.W. K@@@@moku

South Kona, John Nahi@@

North Kona, J Makai@ai

South Kohala, Geo B@ll

North Kohala, D J Kahookano

Hamakua, Ch@@ Williams

MAUI

Lahaina, S E Kai@e

Wailuku, W B Keanu

Makawao, A For@ander

Hana, P Kamai

Molokai & Lanai, J Kai@@pihaole

OAHU

Honolulu, Geo. H L@ce

Ewa & Waianae, Anakalea Kauhi

Waialua, J Amala

Koolauloa, J Pa@kialani

Koo@aupo@o, W C Lane

KAUAI

Koloa, J H Kapuniai

Lihue, A W Maloho

Kawaihau, Jas. Bush

Hanalei, W Lovell

Waimea, A Kaukau

Niihau, E Kahale

J. F Walker.  K@@ina Waiwai

Honolulu, September 7, 1881

 

            O ka uku komisina e uku ia ana i na Luna Helu a me na Luna Auhau no ka makahiki 1881, penei no ia: No Honolulu, Lahaina, Wailuku, Makawao, Hilo a me Kohala Akau, he ekolu pa-kene@a, a o na Apana e ae a pau, he eha pa-kene@a

J. @. Walker, K@@ina Waiwai

Honolulu, September 7, 1881                         3 4 @

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA

AINA AUPUNI.

Ma ka POAKAHI, Okatoba 17 ma k@ a@o @@@ o Aliiolani Hale ma ka @@@@ @@ o ke awake@, e kualia a @ u ana ma ke ku@ala akea ka hoolimalima no E@IKE @ MAKAHIKI o ka mahele hela 62 a me 63 e waiho la m@ Honolulu

            @ku kobo $150 no ka makahiki no ka mahele hookahi a e @ka @ua ia i kela hapaloa makahiki.

H. A. P. CARTER, Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Honolulu, September 1@, 1881     1035 @@

 

HOOLAHA A KA PAPA OLA E PI

LI ANA I NA LUALIILII, KIOWAI,

KAHI E KAHE AI

NA WAI INO, &c.

            O na wahi i hoi@eia ae la maluna a me kekahi mau wahi e ae kahi e ku mau ai na wai, na lepo maea a me na wahi ano like e hoopilikia ia ai ke ola kino o ka lehulehu, e hoomaemae koke ia e ka Papa Ola ma o kona Agena la, malalo o na lilo o ka mea nona ua wahi la, a o ka mea paha i kuleana ma ua wahi la; a ina e hoomaemae ole ia iloko o na hora he 48 mahope iho o ka hoikeia ana aku i ka ona o ua wahi la a mea kuleana paha e ka Papa Ola, e hoopii ia no i kulike ai me ka Pauku 10 Mokuna 59 o ke Kanawai Kivila. A ina ua manao ka Agena o ka Papa Ola aole he hiki ke hoomaemae pono ia, e pani koke ia ina he lua ua wahi la, a i ole, e hoonee ia.

            Mai a mahope aku o keia la, o na lualiilii, na lua opala, a me na lua wai ino e hanaia a ku ana ma ka Apana o Honolulu nei iloko o ka poai i kau palena ia, oia hoi o ke Kahawai o Nuuanu ma ka Akau, Alanui Kula ma ka aoao mauka, Alanui Victoria ma ka Hema a me ke alo o ke kulanakauhale, e hanaia me ka paa loa i ole e komo ole ka wai; a o na luawai waiho wale iho no a me na mea ano like maloko o ka poai i kaupalena ia, e pono e makaala loa ia i ka wa a ka Papa Ola a o kona Agena paha e hoomaopopo ia aku ai i ka mea nona ua wahi la.

            Eha mahina mai keia la aku, o na lualiilii a me na ano like aole i makaala ia a aole no hoi i hoomaemae kupono ia iloko o na mahina eono, e pani koke ia, a o ka poe e malama ana ia ano lualiilii a me na mea ano like, e hoopii ia no ma ke Kanawai.

            O ka poe a pau e kue ana i keia rula maluna ae, e hoopaiia nu i na dala aole e emi iho malalo o HOOKAHI  HANERI  DALA, e like me ka hoakaka ma ka Pauku 285 o ke Kanawai Kivila.

            O ka Rula 4 o na hooponopono a ka Papa Ola i hoaponoia ma ka la 30 o Augate, 1879, ma keia ke ho@keia aku nei ua hoopau loa ia.

                        H. A. P. CARTER

1035 3@         Peresidena o ka Papa Ola.

 

HOOLAH@ a ka PAPA OLA.

            Ma o ka halawai ana o ka Papa Ola ma ka Poaono, Iune 25, ua hooholo lakou i na Rula malalo nei:

            O kela a me keia kanaka e makemake ana e haalele ia Oahu nei no kekahi mau mokupuni e aku o keia Pae Aina, a ki@ @ Palapala Hookuu mai ke Keena Laau aku o ka Papa Ola, a i ole ia, mai kekahi Kauka i loaa ka Laikini, i kumu hoopakele ma o ka O, a i oleia, ua O ia i ka wa mai, a i ole, ua puka kahi hiona a ua loaa maoli paha i ka Mai @epela, a i nana pono ia ai ko lakou palekana mai kau wahi hunahuna iki o keia ano mai.

            Aole e ae ia kekahi moku lawe ohua mai k@ Mokupuni aku o Oahu no kekahi mau mokupuni e aku e l@we i kekahi @pe, paik@ a pahu paha,        i manao ia he lole ko loko, aia a hookuu ia e ka Agena o ka Papa Ola.

            O na ano ope, a paiki lole a pau e hoomaemae mua ia mamua o k@ hookuu ia ana, a mai kahi hoomaemae aku ma Ainahou mauka iho o ke Keena o T R Foster & Co., i ewalu hora mamua ae o ka holo ana o ka moku.

            E loaa no na Palapala Hookuu o na Ohua me keia ano i hoike ia ae la ma kahi e puhi hoomaemae ia ai, mai ia Kapena J H Brown. Agena o ka Papa Ola

            E hoomaka aoa ka mana o keia mau Rula mai a mahope aku o ka la 12 o Iulai, a hiki i ka wa e hoopau ia ai e ka Peresidena o ka Papa Ola.

            O na Rula e Kuhikuhi ana no ka Holo ana o na Moku Pili Aina ke mau ala no kona mana.

            H A P CARTER,

            Peresidena o ka Papa Ola.

            honolulu Iune 28, 1881.         1022 tf.

 

Ma ke Kauoha

HOOLAHA A KA PAPA OLA.

            Ma keia ke hoolahaia aku nei, o ka hoolaha a ka Papa Ola o ka la 7 o Iulai e hookapu ana i na moku a pau e holo ana no kekahi mau awa e aku mai Oahu aku nei me ka lawe ana i na ukana a me na ohua ke ole e loaa ke palapala ae mai ka Peresidena a o kona Agena paha. ke hoike ia aku nei, ua hoopau loa ia ke mana o ia rula mai ke@a ia Ekahi o Okatoba.

            H.A.P. CARTER

            Peresidena o ka Papa Ola

Honolulu, Sept. 23, 188          1035 3t

 

HOOLAHA A KA PAPA OLA

            O ka poe a pau e ake ana i ke Kaa lawe o na mea maea ma koleta maloko o ka  lakou mau hale, e pono e hoouna ako i na kauoha ia John H. Brown Agena o ka Papa Ola, ma ka Helwai, a i ole e hoouna i na kauoha maloko o ka Hale Leta ma kona inoa.

            Honolulu, Sept. 23, 1881        1035 3t

 

KA NUPEPA

Kuokoa Me ke Au Okoa

@ HUIIA

No ka Makahiki, $2.                           Eono Mahina $1.

Da@a Kuike ka Rula.

 

POAONO, OKATOBA 1, 1881.

 

KE KULA HANAI O WAIALUA

            E hoohikilele ia auanei ka puuwai o na makua mea keiki a me na makamaka a pau o ke kula o Waialua ke lohe. ua no@ ke kumu makua o ia kula e hookuu ae iaia mai ka noho kahu ana no ia hale kula.  mamu li o ka nawaliwali o kona kino, a ua ae ia aku kana noi me ka minamina a me ke kau maha nui, o Mele Gelina kekahi o na kumu i komo @na ka papa akahi o ka makaukau ma ke alakai an@ i na kaikamahine Hawaii aloko o na kahua o ka noho ana naauao e ola ai lakou, ua hoomanawanui oia ma Waialua no na makahiki he 10 me na hemahema he nui wale, ua nawaliwali maoli kona ola i keia wa, he mea lokoino pana ke koi ana aku i kona ahonui e hoomanawanui hou aku ma ia hana, aka ina e hoomaha oia i keia wa, anoai paha o hiki ia ia ke hapai hou i kana hana aloha me keia mua aku.

            Aole i @ke ia ka manao o ka Papa Hawaii i keia no ke kula, na ia Papa ke kula i hookumu, a aia ia lakou ka olelo. I@a e lohe pono ia mai ko lakou manao, e hoopuka ia aku no me ka hakalia ole i lohe na makua a pau, mai pihoihoi na makua, e imi hou ae no i kula kahi e pono ai na keiki, ua lako o Oahu, Maui a me Hawaii i na kula kaikamahine maikai, aole no hoi i poho na makahiki i ku iho nei o Haleiwa ma Waialua, no ka mea ua ike ia ka hu@ maikai, aia na haumana maikai o keia kula ma na mokopuni a pau o ko kakou aina.

 

NA LUNAMAKAAINANA

            Ke hoomaka e nei ke@ahi poe makamaka e hoeueu i ka noo@oo o ka lehulehu no na hana o ke kau koho lunamakaainana e hiki mai ana. Ua hoala ae nei no hoi kahi poe @ na manao hoolili lahui i mea e pale aku ai i ka noho ana o kekahi mau haole kupono iloko o ko kakou Hale Ahaolelo. Me he mea la ma ka lakou noonoo, he mea pono ke noho kuokoa na Hawaii haole a me na Hawaii maoli maluna o keia mau mokupuni Hawaii, a e nana aku a nana mai me he poe enemi ia. Mai pono iki paha ka noonoo o ia poe ina he mau aupuni kuokoa a elua ko kakou ma Hawaii nei. Ina la hoi pela, ina paha ua ko ka makemake o keia poe hoolili lahui, a kuokoa io kakou mamuli o ka waihooluu o ko kakou mau ili. O ka hopena aku nae o ia noho ana aupuni papalua, he ino loa, a he poino no na mea a pau.

            He hookahi wale no aupuni @a Hawaii nei, aole i mahele ia, a ka, o ka hua o keia hookuee mawaena o na ili wai hooluu like ole, he alakai ana ia e hoomokuahana a e wawahi i ka mana a me ka maluhia o ke au puni e noho kuikahi nei me ka pomaikai, a ia malaila ka hewa nui weliweli o ka poe e hoala nei @ @a manao lili lahui, he mea liilii loa ka hoino ana i ka ili a me ka inoa o ka hoa kanaka, aka o ka hoomokuahana i ke aupuni a me ka hookuee iwaena o na lahui, he hewa kiekie loa ia, a he mea maopopo e ha@le no ka hoopai maluna o ka poe e hana @na pela.

            Eia kekahi, a he mea maopopo i ko makou poe makamaka e noonoo akahele i keia Ma na ha oa hihia pohihihi i loaa ia kakou, e kii mau ana kakou i na haole akamai nana e kokua, aole kakou a hilinai ana i ka makaukau o ka Hawaii maoli wale no. A pela no hoi me na haole, ma kahi mau h@na a lakou, ua hilinai loa lakou ma o ka Hawaii maoli ala, a e imi ana lakou ia ia mamua o na mea e ae. A pehea hoi ma keia hana nui o ke hana kanawai a me ka hookele aoa i ke Aupuni? Aole anei i oi ka pohihihi o keia mau mea mamua ae o kahi mau hana liilii e ae, kahi nae a kakou i hilinai nui ai i ke haole?

            E like me ko kakou noho pu ana me na haole ma keia aina, pela e pono ai kakou ke hana pu me lakou, a e kuka pu me lakou maloko o na hana pili kino a me na hana nui o ke aupuni, e kamailio hou no makou no keia mea, ae hoopuka no makou i na manao o na makamaka, ke hoo@@mai lakou.

 

 

NA HALAWAI MA HONOLULU

            Ua hoomau ia na halawai ma Kawaihao i na po a pau o keia pule e like me ko pule mua iho, aole nae i piha loa e like me ko ka po Poalima o kela pule, a me ko ka po Sabati iho nei. Ma kela po Poalima na kama @io o Rev W J Smith imua o ke anaina piha, a na W H Laiki i mahele mai, o kana kumuhana ia po, "He Aloha ke Akua." Nui ka hauoli o kahi poe ma kana mau wehewehe ana. I ke awakea o ka la Sabati kamai@o mai la o Mr Hallenbeck i kana mau elelo hope loa mamua o kona huli hoi ana no ka aina hanau, ua piha loa ka hale, a ua eehia ke anaina, a ua hiki ole i kahi poe ke uumi iho i na waimaka i ka lohe ana i kana mau olelo paipai walohia i ka poe opiopio. Ikaika kana mau paipai ana i ka poe huli hou @ho nei e kupaa a hiki i ka hopena. I ka Poakahi ae ua huli hoi oia maluoa o ka m@kuahi no Kaleponi, he nui kona poe hoa aloha mawae@a o kakou e noho nei, aole loa lakou e hoopoina ana i kana mau olelo ao.

            Ma ka Poakahi o keia pule ua kama@lio o Rev W J Smith ma Kawaiahao, a he m@ huahua no ke anaina. Ma ka po Poalua, na Hon A F Judd i alakai na hana, a i ka P@@@@ @ me ka P@@@@@ na Mr Hana@e Walakahauki i malama na hana. Iloko e keia mau halawai a pau ua kokua nui i@ na hana e kekahi poe haole hanohano o ke kula nakauhale nei, a me kekahi mau makamaka o na Hawaii maoli.

            Ma ka po o ka la Sabati, ua kamailio mai o Rev. Mr. Crozan imua o ke anaina hui ma Kawaiahao maluna o keia ninau: "Heaha ka'o e hana ai i ola au?"  Ua piha ke anaina a ua hoolohe a ka hele ia na olelo mai ka mua a hiki i ka pau ana.

            Aohe ola e ae no na lahuikanaka a pau o ka honua nei, o keia Pono wale no i haawi mua ia mai maloko o ka inoa o Kristo ka Haku, a, hoomaopopoia mai hoi maloko o ka Olelo a ke Ola. O ke kanaka hookahi, a o ka lahuikanaka, e lawe ana i keia Olelo i alaki nona, a i kahua no kana mau hana, e ola ana ia kanaka a me ia lahui; o ka mea hoowahawaha a hookuli e pio ana ia. O kou ola keia, e Hawaii a me kou ono. Ke komo nui nei kahi poe iloko o ke ola. Aole anei he mea pono ke komo ka lahui holo okoa iloko o keia ola? Ae, he mea makemake nui @a ke ola o ka Lahui Hawaii. Ahea la ananei. ano, eia kou la e ola'i. E hoolohe ano.

 

AOLE KAKOU I NAAUPO

            He poe noonoo kakou. Ua hoolakoia i ka baibala. Ua heluhelu i na wanana no ka pa@ ana o ka honua i ke ahi. E hiki mai ana ia la me he aihue la ma ka po,

2 Pet. 3:10.  Ua hunaia  ka manawa, wahi a Iesu ma Mat. 24:42, 44.  He hana ia e hanaia ana ma ke sekona hookahi, 1 Kor. 15:52.

            Pehea ka wanana a Leonardo Aretino i paiia ma ke KUOKOA i kela pule? Nawai i hai aku iaia i ka makahiki, i ka malama, i ka la e hiki mai ai ka Haku e hoopau liilii i ka honua? Na Baala paha ka mea i paipai i kona mau kaula e hoopunipuni ia Ahaba.

            Mai puni kakou i keia kaula, ia L Aritino. Ua k@a loa kana wanana i ka ke Akua olelo. Aole e pau ana ka honua e like me kana wanana. O ka poe e ola ana ma ka la 1 o Nov., e hana ana no i ka lakou mau hana. O ka poe e holo ana ma ka moana, ma na kai ewalu o Hawaii nei, a ma na kai nui. aole paha lakou e hooluliluli ia ana ma ke kupikipikio ana o ke kai. O ka poe ma ka aina, aole paha lakou e nele ana i ka wai. Aole e pau ana na manu. na i-a, na holoholona; aole e olai ana ka honua a puni; aole e haule ana na hoku; aole e hoohamama ia ana na luakupapau; aole e kuli ana na kanaka a pau; aole make ana na kino kanaka a pau;   aole paha e pau ana ka honua i ke ahi ma ka la 14 o keia Novemaba. He kaula hoopunipuni o L Aretino. E hoomau@kakou i ka kakou mau han@; mai olelo, Heaha ka waiwai o ka hana? E pau koke ana ka ka honua.

            E mau na kula, na halawai, na kokua, na hana maikai; e waiho aku i na ha@a hewa. E noho kiai me ka makaala, me ka makaukau. No ka mea, aole akaka ka hora e hiki mai ai ka Haku. "Ua kokoke no ka hopena o na mea a pau, wahi a Petero, Nolaila, e kuoo oukou , a e kiai me ka haipule."

            Waimea, H., Sept. 23, 1881    L.

 

NA MEA HOU O KA MALU ULU.

            Ma ke ahiahi poeleele o ka la 15 o Sept hora 7, ua wehe ia ka haiolelo a ke Kahu Aupuni, ma ka luakini o Wainee, na kokua ia ka haiolelo alii e J M Kapena, ua panai ia aku hoi ma ka aoao o na makaainana e ka Hon L Abolo.

            Ua 20 a oi ae ka heluna o na haumana hou o ke kula nui o Lahainaluna i keia komo ana, ua nui no, e pono e noho me ka hoomanawanui a puka pono, i uku ia ai ka luhi a me na poho o ka makua.

            He mau la maum@ua keia i ka ike mau ana i ua kawakawa makamaka hou, e ole ia al@ ai na kini o Hauol@.

            Ke mau nei no ka nome hala ole ana a ka nau i na ko o ua malu ulu nei i keia mau la, ua oneoneo ua@ paha e pau ka nome ana.

            He mau la ai ulu keia o na kupa o ua lai nei, no ka mea, ua oo ia mau hua ai i keia mau la, @ ole @ae ia, ola ai ka maka poniuniu o kekahi poe, a me ka poe malihini o Kilibati. Me ka mahalo.

            Sept. 24, 1881

 

NA MEA HOU O HILO.

            Ua kukala akea ae ke Kl@@in@ Keka@like o ka Mokupuni o Hawaii, e malamaia i elua mau la, i mau la kula@a e hoomaikai aku i ke Akua Mana Loa no kona lokoma@k@@ @ Aloha hoi. i ka hoopakele ana mai @ ke kulanakauhale o Hilo, mai Kona huhu waie o ke Ahi Pele. Ma o kana Kakauolelo @a Hon. F S Lyman, na hookoia ia kukala ana, ma na olelo hoolaha, @ @au ia ma na halekuai  a me na haina alanui a pau o keia @@on@, a hala loa aku ma Hilo Akau. e olelo ana, e hele na mea a pau ma na Luakini e hoomaikai aku ai ia @ehova Sabaota: a o na pa kumukahiki a pau. e malama ia mau la elua. Penei na hana o ia mau la:

            Na La Kulaia Hoomaikai i ke Akua

                        Sept. 18. 19

            Sabati Sept. 18, hoomaka hora 10-1/2 A M. Ua akoakoa na mea a pau ma ka Luakini Haili, no ka hoomaikai ana aku Iaia.

            Papa Himeni o Ha@@

            Opening Hymn- "Let every heart rejoice and sing."

            Pule.

            Olelo laula- Halelu 116:1; Rev. T Coan.

            Himeni 403; Papa Himeni o Haili.

            lw-hai-ao-1 Samuela 12:24; Rev T Coan me Rev. J S Kalana i paipai nui mai i ke anaina.

            Pule.

            Himeni 360: Pa@@  H@@@@@  o H@@l@

            Pule.

            Himeni Hui 141: Hosana to the Lamb of god.

            He lulu dala no ka poe pilikia.

            Himeni 358; Papa Himeni o Haili.

            Pule Hookuu - Rev. T Coan.

            Pau ka hana ma ia la, ua nui wale na ka naka i hele mai.

            Poakahi, Sept. 19, hoomaka hora 2 P.M.

            Opening Sentence- "Holy is the Lord."  Papa Himeni o Haili.

            Olelo laula -Halelu 150:1 Rev. T Coan.

            Pule.

            Iwihaiao-1Samuela 7:12; Rev. T Coan, Rev. Baker, Rev. J S Kalana.

            Himeni Hui 369; Pisgah's Mountain.

            Pule.

            Himeni na Haole; "Nearer my God, to Thee."

            Na Hon. F S Lyman me Chas. H Wetmore he mau olelo paipai i ke anaina no ke Ahi Pele, a me ka pilikia nui o Hilo nei; aka, @a oluolp@ ke Akua ke pale ana aku i keia pilikia. A na ka Rev. T Coan i heluhelu mai i ke mele a Rev. L Lyons i haku ai no ke Ahi Pele, a na ka Papa Himeni o Haili i mele mai ia mele.

            Pule.

            Himeni 351, Papa Himeni o Haili; a na na haole i himeni hookuu "Praise God from whom all blessing flow."

            Pule hookuu.

            Ua maikai ka hana o keia la, ua akoakoa na haole, na pake a me na Hawaii Ponoi. Ua hauoli ka naa@ o ka lehulehu ma ia halawai pu ana me na mea a pau ma ka luakini hookahi,; ua pau ka hana me ka malu, a hoi aku ka lehulehu me ka maikai. Iloko o keia mau la kulaia elua, aole i haalele mai ke Kiaaina Kekaulike i ka hui pu ana mai me kona mau wahi makaainana, o hoomaikai pu aku i ke Akua me na naipule a me na Kristiano e keia ku@anakauhale. A ma ka luakini haole, ua malamaia he hoomaikai aku ke Akua, i like ai me ke kukalaia ana, ua malama na haole i ka la Sabati, a ma ka Poakahi ae, ua hui pu me na kanaka maoli ma ka luakini Haili.

            Ma keia kukala ana a ke Kiaaina kekaulike, he hoike ana mai ia i kona aloha io i keia kulanakauhale, a ua noi ia hoi ka oluolu o na haipule a pau e hui pu ma ka hoomaikai ana aku Iaia. He hana maikai keia a ke Kiaaina o Hawaii.

            A no ka Makua Rev. L Lyons, H M H., e noho mai la i ke anu o ka mauna, ke haawi aku nei ka Papa Himeni o Haili, Hilo a me ka lehulehu a pau o keia kulanakauhale i ka ma halo piha, no kona haku ana mai i mele kaulana no ke Ahi Pele ma Hilo; o@ai o keia ahi pele, he moolelo kaulana loa ia a puni ke ao nei, a @oko hoi o ke au ia KALAKAUA, ka  Moi o ko Hawaii Pae Aina i niau aku ai i ka makaikai hona, hiki mai la keia pilikia nui i kekahi o kona mau mokupuni. Nolaila ke noiia aku nei ka oluolu o'u mau hoa puni himeni mai Hawaii o Keawe a Kauai o Mano, e pono e hookipa@a aku keia malihini ma na wahi a pau ana e hoea aku ai, a e walea pu ouk@u me ia ma ko oukou mau home aloha. Owau no me ka mahalo,                  E. P. Hoaai

                                    Luna Mele o Haili Hilo

                                    Puueo, Hilo, Sept. 2, 1881.

 

HOOLAHA HOOKAPU AINA

            KE papa aku nei au i ka poe a pau a hele wale ana a hehik@ paha maluna e na aina i lilo i ka Hui Mahiko o Koloa. E hoopi@ la no ma ke Kanawai ka poe a pau @ ku@ ana i keia.

                                    A. D. HAN@BERG, Luna Nui

Koloa, Sept. 23, 1881                                                 1036  2@

 

HOOLAHA I KA POE I KULEANA

            KE hoolaha a ku nei au i ka poe a pau @e kule@na @o lakou i ka Waiwai o SUSAN REYNOLDS o Honolulu @ make, e hoike mai i ko lakou mau palapala  me na hoo@a@o kupono i ka mea @@@@ k@ inoa malalo ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, i@a@o o @@ malama eono mai keia la aku, @ hoole mau ia aku lakou.              J@O. E BARNARD,

Kahu Malama Waiwai o Mrs. Susan Reynolds i make

   Honolulu, Sept. 27, 1881                           1035  @@

 

HOOLAHA HOOKAPU AINA

            E ike a@@nei na @@@@ a pau ke nana mai i keia, owau o ka mea @@@@ ka @@@@ malalo nei, ke hoolaha nei au ma ke akea, @@ kapu k@ @@@ @@@ apana aina e waiho nei ma Kaauh@@@, Hamakua, Hawaii. Apana 1-eia ka apana aina ma ka looa e @ Waihaawe @ i make, ka apana aina a'@ e noho nei @ hala na makahiki he 20 a ni aku; a no @@@@ @@ ma na apana aina la me @o'u kae @le ia , a ke hoike nei au ma ke akea, no'u po@@@ @@ apana aina la. Apana 2-ke aina kuai ho'e @@@ oi, @@@@ @@ @@@ @@ 22 a oi ae @ @@@ iho paha; he mau apana aina @@@@ @@@@ a @@@@. Aole e hele wa@ na holoholo@a malama @ na mau na apana aina ia; o ka mea @oe i na olelo o keia @@oiaha, a loaa la'@ a m@ ka'u ka@@pa kaha, e o@@ no ka @@@ @@@@ @@ @@@@@@@@@@ a mau holoholo@@ paha Ki@a Da@a (32.00) @o ke poe; ai@@ @e mau poomaikai e ae i-hana ino ia, e ko@ @a no ka aku e like me @a nui o ka po@no.

                                    TOM@@ NAKANELUA @

            Mauna@@lani Hale Kaauhu@@, Hamakua,

                        Hawaii, Septemaba 21, 1881. 

 

MA ka la 8 o Sept. , 1881, na hooko@@ pono ia mai ka mea @@@@ ka inoa malolo iho nei e ka Hon. L McCully, Luna@@@@wai @ ka A@@ Kiekie, i Lunahoeponopono Waiwai no ka waiwai @ J H Ma@@ai o honolulu, Oahu, i make @@@@@@ @@@. No@@@@, o ka poe a pau a ka mea I make i ae aku ai, a wai@@ Ko@@ mai i ka lakou @@@ @@ @@ @@@@@@@ kupono @@@@ o na malama @@@@ mai kei ala aku, a @@@@@ mau loa la. A o ka poe a pau i @@@ i ka mea i make, e hoo@@@ ko@@ mai me ka haka@@ ole. A pa@@ me ka poe a pau ep@@ ana i k@kahi m@@ waiwai o ka @@@ i make @@ @@ lakou mau @@@@, @ @@@@@@ k@k@ eo mai i ka mea @@@@ ka @@@@ malalo nei.               MRS. KAUIHO MAHIAI, 

      Lunahoeponopono Waiwai o ka Waiwai o J H Mahiai o Honolulu, Oahi, i make ka@@@@ @le.

            Honolulu, Sept. 26, 1881.                   103@ @@

 

HOOLAHA KAI LAWAIA

KE @@@@ @@ @@@@ ka @@@@ i @@ kanaka a @@@ @@ @@ kapu  @@ ka @@@ @@@ @@@ @@ ka @@@@@@ @@@. @@@ @@@@ @@@@@ a me @@ @@@ @@ @ pau @@@ malolo o na pa@ena o ke @@@ Lawai@ o Ko@@la@@@ ma keia ia a ma; keia hope aku. O ka poe e @oe ana i keia @@@@@@@ e hoopii ia @@ ma ke Kanawai.

                                    HOI LEE LEE WAH CO.

   Honolulu, Octg. 1, 1881.  103@ @@

 

OLELO HOOLAHA

            E ike@@@ nei na mea a pau ke nana mai i keia, ewa@ @ ka mea @@@@ ka @@@@ ma@alo @@@, ke hooiaha aku nei au ma ke akea no @@@@ au apana aina a Waikele, Ewa. i @@@ mai @@'u ma ke kuai mai a K Napahi i mai, ke hoolaha aku nei au i @a pa@@ aina i hoolimalima me P@@ @ no na mau apana aina a@a aole ke @aua ka@@@@ o lakou e @ii i na mea @@@ @ @@@@ o ia mau aina, ke ole kakou e hele mai e kamailio pu me a'u po ka @@ki e @@@ la makou o k@@ aina @@@@, ma ka @@@@ o keia hoolaha a me ka la.                       C  KEKAHILI

Honolulu, Sept. 2@, 1881.                 103@  4@

 

            AHA Hookoiokoio Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii @ae aina ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Makahalei Jr. o Kalalau i make ka@@@@ ole. Imua o ka inoa kamawai a aupuni na ke keena.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala @@ @ @@@@@ponopono @, e hoike mai ana o Makahelei ua make @ao ole ma Ka@@au ma ka ha - o Okatoba 1879 a e @@@ ana e haawiia ka Palpala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia J Kakin@.

            Ua kamohaia o ka Poalua, ka ia 18 o Okatoba , 1881, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o na Lanakanawai @@, ma ke K@ena Hookolokolo o keia a@@ ma Lihue, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu ina ke kumu oiaio ko kakou e @@ @@@@@ ai @a noe la. A o keia olelo ka@@ha, e hoolahaia ma ka oleo Hawaii, i ekolu pu@@ ma ka "Nupepa Kuokoa" he nupepa ma Honolulu.

            Kakaula ma Koloa, ko Hawaii P@na@a, Septemaba 15, 1881.

                                                JACOB HARDY

   1034 @       Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

 

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Manuia @ o Kalalau i make kau@@a ole  imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Waipoo w. a me Napuamanu kana kane ma@@. o Haena, e hoike mai ana, o Manuia ua make kan@ha ole ma Kalalau, ma ka la i@ o Okatoba. 1879, a e noi ana e haawiia k a Palapala Hookohu @ Lunahooponopono Waiwai ia D W H Kaupena.

            Ua k@@@hala o ka Poelua, ka la 1@ o Okatoba 1881, ola ka manawa i k@hoia no ka hoo@ohe ana i @@ noi @a, imua o ua Lunakanawai @a, @a ke Keena Hookolokolo e keia Aha, ma Lihue, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole@@ ai na noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke "Kuokoa." he nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Kolea, ko Hawaii Paeaina, Sepatemaba 15, 1881.

                                    JACOB HARDY

1034  3T                     Lunakanawai Kaapuni Apana @@@.

 

            AHA Kaapuni Apana @ha o ke Hawaii Pae Aina, mokupuni o Kauai, @@,  ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o Heimich Struss no Wailua i make. Olelo Kauoha e koho ana i la e ho@iaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana.

            No ka mea, ma ka la 15 o Sepatemaba. M H 1881, ua wai @@ia mai imua o ka Aha kekahi palapala hoopii e noi ana @ ho@iai@@@ ka palapala kauoha hope loa a Heimich Struss, a e hoopuka hoi ka Palapala Luna @ooko @@  W E H Deverill, ua waihoia mai e E Lindemann, kekahi o ka poe nana ke aie.

            No@aila, ua kauohaia o ka Poelua, ka la 18 o Okatoba, 1881, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka @umi hookolokolo o ia Aha, ma Lihue ma Kauai, oia kahi a me ka la me ka hora @ hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoo@ohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e @ue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka @alapaia Luna Hooko

            A @a kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu @loko o na nupepa Hawaiian Gazette a me ka Kuokoa, he mau nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu.

            A @a kauoha ia e hoopukaia na Palapala Kena no na hoike no ia Palapala Kauoha, a me na hooilina o ka mea make, ma Hawaii nei, e hele mai a e kue i keia Palapala Kauoha i ka wa i oleleia.

            Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Sept. 15, 1881.

                                    JACOB HARDY,

1034   3t                                Lunakanawai Kaapuni apana @ha.

 

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina , ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Luna Hooponopono o ka waiwai o Kaihenui i make. Ma ke Keena, imua o ka Lunakanwai Kaapuni ma ke keena. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o S Kaiu, Luna Hooponopono, o ka waiwai o Kaihenui o Wailua i make, @ noi ana e apono ia na hoolilo he $---, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $---, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma @kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauohaia, o ka Po@lua, ka la 18 o Okatoba, 1881, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o @a Lunakanawai la, ma ke keena, ma ka hale hookolokolo ma Lihue, oia kahi a me ka manawa i koho ia ao ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.  A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ka Nupepa Kuokoa, he nupepa  i pai @ hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.

            Kakaula ma Koloa, ko Hawaii Paeaina, i keia la 15 o Sepatemaba, M H 1881.

                                    JACOB HARDY

1034  3t                                  Lunakanawai Kaapuni Apana Eha

 

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Mokupuni o Oahu @@. Ma ka Hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o JOHN FOY TIBBETS i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio a@ ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana.

            No ka mea, ma ka la 12 o Sept, 1881, na waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala i oleloia, ola no ke Kauoha Hope Loa o JOHN FOY TIBBETTS i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e  hoopuka hoi ka palapala Luna Hooko la William B Bright ua waihoia mai e ia.

            Nolaila, ua kauohaia o ka Poalua, oia ka la 4 o Okatoba, M. H. 1881, ma ka hora 10 A. M. ma ka @umi Hokolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu. oia ka la me ka hora e hooiaioia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoe no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.

            A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka "Hawaiian Gazette" a mea ke "Nupepa Kuokoa," he mau nupepa i paila a i hoolahaia ma Honolulu.

            A @@ kauoha hou ia, e hoopukaia na Palapala Kena no na hoike no ia Palapala Kauoha, a me na hooilina o ka mea make ma keia Aupuni e hele mai a e kue i kela Palapala Kauoha i ka wa i oleloia.

            Kakaula ma Honolulu, k@ Hawaii Pae Aina, Sept. 12, 1881.

                                    A FRANCIS JUDD.

Ikea:                                        Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            A Rosa, Hope Kakauolelo.                 1033 3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o S D Burrows o Honolulu i make kauoha ole, Imua o ka Lunakanawai Judd. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a H G Treadway Kaukina o S D Burrows i oleloia e hoike mai ana, o S D Burrows i oleloia no Honolulu, Oahu, ua make kauoha ole ma Honolulu i oleloia, ma ka la 15 o Sepatemabab, M H 1881, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu L:unahooponopono Waiwai ia Alexander J Cartwright o Honolulu i oleloia, a e kohola o Cartwright i oleloia i Lunahooponopono waiwai kuikawa a hiki i ka manawa e hoolohe ia ai ka palapala noi i oleloia.

            Ua kauohaia o ka Po@lua, ka la 11 o Okatoba, 1881, ola ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana ia ua noi la, imua o ua Lunakanawai @a, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike ai i ke kumu i@@ he kumu oiaio kolakou e ae oleia ai na noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii a me ka olelo K@elani, i ekolu pule ma ke "Saturday Press" a me ka "Nupepa Kuokoa," he mau nupepa ma Honolulu.

            A ua kanoha hou ia e kohoia a A J Cartwright i oleloia i Lunahooponopono Waiwai kuikawa no ka waiwai i oleloia.

                                    A FRANCIS JUDD.

Ikea:                                        Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            A Rosa, Hope Kaka@olelo.               1033 3@

 

CHRISTIAN GERTZ

Mea Hana Buti

--Me--

NA KAMAA MAOLI!

Aianui Papu, makai o ke Keena o Lui & Dickson

KE HAI AKU NEI OIA I NA MEA A PAU

@a hoi mai oia mai Kapalakiko mai,

Maila Oia i ohi kino mai nei i na waiwai

nani a paa o kana oihana, a ke

waiho ia aku nei no ke ku-

ai ana no na kumukuai

o ka manawa

HE MAU WAIWAI PIHA O NA BUTI

Na KAMAA HAAHAA a me na ano kamaa no na Lede.  Na buti, na Kamaa Haahaa a me na ano kamaa e ae a pau no na Keonimana.

NA BUTI & KAMAA HAAHA

A ME NA ANO KAMAA E AE A PAU

NO NA KAMALII!

NA KAMAA O Na ANO HE NUI

O NA KAMAIKI OPIOPIO.

            O @@@@ @@@ @@@ @ pau @@ k@a@@@ loa a me ka p@e @ @@ ano hou ka, a ke @@@@ ia, aku nei ia mau @@@ @ @@@@ me ka mea i olelo ia

            E @@@@ ia no na kau@@@ mai na Mokupuni me ka mai @@ @@ ka @@@.                         @@@@

 

HOOLAHA LUNAHOOPONO.

PONO WAIWAI

            Ke ka@ohaia aku nei na mea a pau @@ @@ @@@ @@@@@@@ lakou i ka waiwai o Kuihewa w@i kapa@@ K@@@@@ @@@ kila i make o Honolulu, Oahu, @ @@@@@ @@@@@@ @@@@@@@ na ka @@@@@@@@@@ iho nei iloko o na mea @@@@@@@@@@@@@@@@

aku, a @ @@@ @ @@@ mau @@a la aku nei, @ @ @@ @@@@@@@@@

maii keia waiwai e hookaa @@@@ mai @@@@@@@@@@@@@@@@@@

            Luna Hooponopono ia Waiwai @@@@@@@@@@@@@@@@@@@

ia o K@@@@@ Hooh@@@@@@@@

Honolulu, Sept. @ 1881.

 

            O ka poe a p@@ e p@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

wai no THOMAS M@E@. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

papa ia @@a nei @@@ e hoa@@ e a @k@@@@@@@@@@@@@@@@@

kuai aku nei i na @@ a me na pipi ma@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

                                    H G CRABBE papa@@@@@@@@@@@@@@@@@@

            Lunahooponopono o ka Waiwai @@@@@@@@@@@@@@@@@@

Honolulu, Iulai 15, 1881.

 

HOOLAHA A NA LUNA HOOPONO

PONO WAIWAI

            O ke poe nona na inoa malolo iho, na k@@@@@@@@@@@@@@@

Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o Charles @@@@@@ Marris o Honolulu i make kauoha o@e. Ke kauohaia @@@@@@ @@ Hea a pau ina he mau koina ko lakou i na waiwai @@@@@@@@@@ ia a m@@aki ole ia paha, e waiho kok@ mai i ka lakou @@@@@@@ o na malama @@@o mai kela la aku, i na mea @@@@ @@ @@@@ @@ lalo iho, o hoole mau l@a ia aku lakou.

                                    P C JONES

                                    W R ALLEN

@@@@  @@           F M HATCH

 

HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO

PONO WAIWAI

            Ua hooko@@ pono ia mai ka mea nona ka inoa, @@@@ ka Aha Kiekie, i Luna Hooko Kanoha @ Luna Hoopo@@@@@@ ka Waiwwwai o THOMAS MEEK o Honolulu, ke hoike @@@ @@ i na kanaka a pau i a@e i ka waiwai o ka mea i make, @@@@ koke mai me ka hakalia ole i ka mea nona ka inoa @@@ @@ @@@; a o ka poe hoi a paa nei @@ @@@ waiwai no ka @@@ @@ ke ma ko lakou lima, e hoike ko@@ ao i ka Luna Hooponopono me ke kali ole. O ka poe hoi he mau k@@ @@ lakou @@ @@ @@@ wai o @@ @@ i make, ke hoikeia aku nei e waiho ma @@@@ hooiaio kupono i ka Luna Hooponopono @@@@@ o na m@@@@@ eono, o hoole mauia aku lakou.

                                    H G CRABBE (Papa@, Luna Hoo@@@

            Luna Hooponopono o ka Waiwai Thomas Meek i make

            Honolulu, @@@@@ 1881.                                      @@@@ @@

 

            HALEPAI HOU.

            No ke pa@ ana i na ano a p@@ makemakeia e na kanaka oia hoi:

            NA PALAPALA, NA BALOTA,

                        NA LIPINE I PAIIA ME NA HUA,

                                    NA PALAPALA KUHIKUHI HAAW@@@

                                                A ME NA OLELO HOOLAHA

            O na ano Humuhumu Nuke o keia a me keia ano, e humu ia me ka eleu a me ka maiau, ke hoounaia mai na kauoha ia

            Thos. G. Thrum.

                        @@@@@@

1029 6m          Ma Alanui Kalepa, Honolulu

 

Na Kanaka o Hawaii Nei

INA I MAKEMAKE

--OUKOU E KUAI I

GITA, AKODIANA,

            BANJO, OHE, VIOLINA,

                        PAHU Hookani N@@@@ a L@@@@

HE PONO LOA IA OUKOU KE

            HELE MAI I KA HALE KU@@@

GEO. F. WELLS,

HELU 66 me 68 ALANUI PAP@

            Ke malama nei no au i na L@ko H@@@ @@@ ana a pau.

                        Na Noho no $1.00

                                    Na Moe Laau no $7.00

Na Punee nani loa no $15

A me na lako hale piha no ke $45

            Ina @makemake oukou i na Mekin@ Humuhumu lole, e loaa no na oukou k@

MEKINI HUMUHUMU AMERIKA

ke kumukuai makepono me ka makana he pila Gita maikai a he kii nui paha.

            Ua pai iho nei o Mr Wells he Buke @ohikuhi no ka Huila Humuhumu ma ka olelo Hawaii.  A i keia wa, o ka poe e noho an@ ma na wahi kuaaina, ua hiki ia lakou @@ kuai i ka Huila Humuhumu me ka haawi manawalea ia aku o ka buke kuhikuhi, a mailoko aku o keia buke e ike ia i na loin@ o ka humuhumu ana  ana.

            O na kumukuai o ko makou mau Mek@@ Humuhumu, mai ke 40, 45, 50, a hiki i ke $55.

            Ina @ makemake oukou i ka mekini loa me ke pakaukau akea a me ka huila kala ua hiki no ia oukou ke hooun@ mai ina ka leta ia

GEO F WELLS ma HONOLULU.

Me ka hookomo pu iho i ke $55, a nana @@ @ @@@ ana aku me ka buke kuhikuhi me ka makana i @@@ ia.  Na oukou no e hai mai i ka makana a oukou @ makemake ai.

E loaa no na Wati maikai no ka $7

            Na wati kau hale mai $2.50, $3, $4, @ @@ @

                        Na kaula wati, no ka $1.00 wale no

Eia no hoi ma keia hale kuai na laau k@i e@@ loa o ke kumukuai.

                                    GEO. F. WELLS,

Helu 66 m 68 Alani Papa                    @@@ @@

                        1014 @f

 

KAUKA EMEKONA.

            Ua makaukau oia e lawelawe i na ano mai a pau o na @@@ wahine a me na kamalii, a i ka pale keiki no hoi

            E hele nui mai. He keiki Hawaii oiaio ola, he ol@@@@, @ @ pahee loa hoi ma ka olelo Hawaii.

            KEENA HANA. - Ma ka Hale Kauka o Hopema@a @@ A lanai Kalepa.  A loaa no ka m@ Ko@a Home ma ke Kih@ ma uka e i lanai K@kui a me Papa, m@ ka po.

                        1034 @@

 

KALE NILEKONA.

KAUKA LAPAAU,

Keena ma ke kihi o Alanai Papa me Ho@@@

HONOLULU.

            O na mai o ka Maka,

                        Pepeiao a me ka Puu.

            UA MAKAUKAU OIA MA @ LAWELAWE ANA.

966

 

KALE KULIKA,

Luna Hooiaio Palapala kuai,

MOLAKI A ME NA PALAPALA OLA ANO.

Luna Hooiaiao Palapala Aelike mawaena

O na Haku a me na Ka@wa.

Luna Haawai Palapala Mare.

            Ma ka hiki o ke Alan@i Moiwahine me Kaahumanu, @@@@@@ kauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.     906 @