Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 41, 8 October 1881 — Page 3

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Sheri Lynn L. Cavalieri
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HALEPAI HOU

            No ke pai aina i a aoo a pau i makeia e na kanaka, oia hoi:

Na palapala, na balota,

na lipine i paiia me na hua

na palapala kuhikuhi haawina

a me na olelo hoolaha.

 

            O na ano Humuhumu Buke o kela a me

keia ano, e humu ia me ak eleu a me ka

maiao ke hooonaia mai an kauoha ia

Thos. G. Thrum

(Kalamu)

109 6m Ma Alanui Kelepa, Honolulu

 

Na kanaka o Hawaii Nei!

INA i MAKEMAKE

OUKOU E KUAI I

GITA, AKODIANA,

BANJO, OHE, VIOLINA,

PAHU Hookani nunui a Liilii

HE PONO LOA IA OUKOU KE

HELE MAI i KA HALE KUAI O

GEO. F. WELLS,

HELU 66 me ALANUI PAPU.

Ke malama nei no au i na Lako Hale o na ano a pau.

Na Noho no $1.00

Na Moe Laau no $7.00

Na Punee nani loa no $15

A me na ka lako hale puha no ke $45.

Ina i makemake oukou i na Mekini Humuhumu lole, e loaa no ia oukou ka

 

 

MEKENI HUMUKUMU AMERIKA

O ke kumukuai makepono, me ka makana he pila Gita maikai a he kii nui paha.

Ua pai iho nei o Mr. Wells he Buke kunikuhi no ka Huila Humuhumu ma ka olelo Hawaii. A i keia wa, o ka poe pe nojo ana ma na wahi kauaina, ua hiki ia lakou ke kuai i ka Huila Humuhumu me ka haawi manawalea ia aku o ka Buke kuhikuhi, a mailoko aku o keia buke e ike ai i na loina o ka humuhumu ana.

O na kumukuai o ko makou mau Mekini Humuhumu, mai ke 40, 45, 50, a hiki i ke $55.

i na i akemake oukou i ka Mekini maikai loa me ke pakaukau akea a me ka huila kala, ua hiki no ia oukou ke hoouna mai ma ka leta ia

GEO. F. WELLS ma HONOLULU.

Me ka hookomo pu iho i ke $55. A nan no e hoouna aku me ka buke kuhikuhi a me ka makana i hai ia. Na oukou no e hau mau u ka makana a oukou e makemake ai.

E loaa no na WATI maikai no ka $7.

Na WWATI kau hale mai $2.50, $3. $4. A hiki i ka $5.

Na KAULA WATI no ka $1.00 wale no.

Kia no hou ma keia hale na Laau kil emi loa o ke kumukuai

GEO. F. WELLS,

Helu 66 me 68 Alauni Papu.      972 3m

 

ALOHA!   ALOHA!!

I O'U MAU MAKAMAKA PONOI A ME

na makamaka o ke one Oiwi, e hoomanao i kela maluna ae

Uiai, ke hoike aku nei au imua o oukou, ua hoonee ae nei au

ko'u wahi hana mai ho'u ka hua mua i kamaaina ia oukou, a

ka Helu io Alanui Moiwahine, e pili pu ala me ko Hackfehl

A Co halekuai, malaila au e hoomakaukau ne e hana i na

ano hana a pau e pili ana i ke Kaa a me ke ka pili ana i na

kapuai hao o no lio me ka makai a me ka maiau.  A ke ho-

olelo aku nei au, o ka poe a pau e lawe mai ana i ka lakou

mau hana ma ko'u hale hana, e kike no lakou ua kaulike ka

lakou manao me ka'u mea i hana ai, a i oi aku ka emi mai

kekahi mau hale hana e ne o ke kulaanakauhale nei.

Aole au i lwe mai i na lima hana o ka papa elua, aka, o

ua lima hana o ka papa ekahi, a o lakou ka poe nana e lawe-

lawe nei i na hana ma na iaia a pau o ka'u oihana.

E hele mai hookahi, e hele mai no a pau. E hookoia n na

hana me ka maikai, mai@u a me ia holopono. E hele nui mai.

1021 tf  G. WEST.

 

KO BIHOPA MA

BANAKO MALAMA DALA!

 

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako penei:

            Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $2.00 a emi mai paha, alaila, e uku i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana. ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu maluna a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi. aole no hoi no ka hapa malama.

            Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.

            Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ka la mua o Sepatemaba i keia makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e haipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.

            Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo.

            E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.

851 tf              BISHOP & Co.

 

            851 tf                                      BISHOP & Co.

 

Dr. E. H. THACHER

KAUKA HUKI NIHO

Aia kona keena hana ma Alanui Papu helu 104 1-2 maluna Malaila oia e loaa ai i na poe a pau i loohia ia me na niho @. E loaa no oia mai ka hora 9 am a hiki i ka hora @ pm.

            Ua loaa hou kekahi mea huki niho, a o ka poe e makemake ana e huki ia ko lakou mau niho eha, e naue ae i keia hale, no ka uku kupono.

Honolulu, Dec 01,1880                       993 1y

 

MRS. A.M. MELIKI

MEA HUMU LOLO MAIKAI A ME

Na Koioka, Holoku ano hou.

104 Alanui Papu, Kuea o Burua

Honolulu, Jan. 15, 1931   99@ 1y

 

MAKEMAKEIA

______

 

            Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO

MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me

na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i

ko lakou mau ILI me makou, a e huawi no

makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA

ko kakou Makeke

C BREWER & CO. (BURUS MA.)

HONOLAIE, SEPT. 22, 1832                                                                       6 li.

 

OLELO HOOLAUA

A ike auanei na mea a pau ke nana mai i keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hoolaha aku nei au ma ke akea no keia mau apana aina ma Waikele, Ewa, i lilo mai ia’u ma ke kuai mai o @ Napahi k mai, ke hoolaha aku nei au i na pake @ i hoolimalima me Po@ k no ia mau apana aina @ aole he @ kuleana o lakou e kii i na mea ulu o @ o ia mau aina, ke ole lakou e hele mai e kamailio pu me a’u, no ka @ e ulu ia ma @ a o kuu aina kuai, ma ka oiaio o keia hoolaha a me ka io.                      C. KEKAHILI K.

            Honolulu, Sept 28, 1881                     1023 4t*

 

HALEKUAI KAMAA BUTI

A ME

KAHAA HAHAA!

No ka mea nona ka Inoa malalo.

MA KA

HELU 114 ALANUI PAU!

Ma keia Aoao mai o ka Haalelio P@h@

            O ka loaa ana mai nei no ia o na waiwai o na Lede a me na Keonimana, oia hoi na Kamaa Buti, na Kamaa Haahaa. Na Kamaa o na keiki o kela a me keia aku. He nani na kinohinohi, he he nu hou no ka M H 1881.

            O na kamaa i humuhumu maoli ia e a'u a me ko'u mau paahana, he nani, he ppaa, he loihi ka manawa e komo ai mamua o ke kekahi mau hale e ae. E wiki. E ia !! Eia ka nani la.

            O na Kamaa nahaehae, e humuhumuia no me ke Kumukuai waipahe.

            O na paahana o ka papa ekahi na paahana o kuu hale, aole he mau paahana lole.

            O na kanaka mai na mokupuni a me ko ke kulanakauhale nei, e hookeia no me ka hikiwawe loa.

            E kipa mai e na makamaka. E hamama no ka ipuka o ko'u hale ma na ahiahi a pau.

FRANK GERTZ.

1034 3ms

 

He Nui Anei Kou Makemake i na

MEKINI UMUHUMU LOLE

Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai o

KAKELA & KUKE,

A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano

MEKINI a WHEELER a me WILSON

mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o

ka mea hookahi

NA MEKINI A SINGER,

ma ke $50 pokahi, me ke ano

MEKINI a WILCOX ME GIBBS,

me ka $30 hiki i ke $50 ke kumukuai,

I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makemake no ke'a

pono o kela mau Mekini, e naue mai no me ke

kuihe ole, a e ike no oukou iho.

628 tf

 

Ua Wehe Hou Ae Nei

-O-

ALOPALEKA M. MELEKI !

-I NA-

WAIWAI HOU LOA

O NA ANO A PAU.

OIA HOI

Na Lihilii,

Na mea Hoonani i hena maiauia,

Na Lihilihi Kuuwelo,

Na kihei nunui,

Na Lole o ha wahine me na keiki

 

Na Pahoehoe, Silika, Nehe o na waihooluu

a pau i kinohinohiia a kinohinohi ole ia,

Na Mamalu Aulii o na Lede a me na Opio

o ke kulanakau kale nei,

Na Peahi, na Paleili o na Wahine a me na

Kamalii,

Na Kakini o no waihooluu like ole o na Ka

ne a me na Wahine

Na Geradine, na Puu o no hooluu kike ole,

e kohukohu ai no keia wahi

 

Na Papale o na Wahine i kinohinohi ia,

Na Papale o na ano, a pau o na Kane,

Na Lipine Silika, Veleveta, Pahoehoe,

o na laula like ole,

Na Pihi, na Mea Hoonani a me na

Mea Kinohinohi,

Na Paa Lole Auau o na Kanbe a

me na Wahine,

 

A HE NUI AKU NO KOE,

 

Aka, na ko oukou mau Lunaikehale e kono

e naue mai a kie maka i na nani e waiho nei.

E hoounaia no na Apana Lole Hoikeike

ke kauohaia mai.

 

E Hele mai Hookahi!

E Hele mai no a pau!!

A.M. MELIKI, 1030 tf

Helu 104 Alanui Papu.

 

P@ KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

MOKUMAHU HAWAII

"LIKELIKE"

KAPENA KING.

Poalua, Sepetemaba 29, hora 4 pm     Kaapuni ia Hawaii

Poalua, Septemaba 27, hora 4 pm Hik

Poalua, Oktatoba 1, hora 4 pm pm Kaapuni ia Hawaii

AOLE AIE NO NA UKU CR@

Ke hooleia aku nei ka aie no ka uku ohua, a ke hoikeia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou, e pono e hoailona ia mea ka moakaka loa. Aole no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki, a puolo i hoailona ole ia ke ole e kakauia ka loaa ana mai.

 

HE KUIKE KA UKU UKANA.

            Ma na ukana a pau o na makamaka, e pono e uku mua ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemake ia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na @, lio, pipi a me ka hoki.

E hoailona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.

           

            O ka poe no lakou na ukana o keia ano, e pono e hoailona ia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka laoa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.

            O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.

            Aole e aeia na hooke@ kaa, na keiki a me na mea like e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, oia wale no a pau na ohua eepakeke i ka lele.

            No ke aku nei e hoopomaikai ia ka lehulehu kaahele, ua @ na @ Ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e like me maluna.

 

Ma ka Hale Oihana e loaa’i na Palapala.

 

Aole Keena o hope e lilo, aia wale no e kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo po@ ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E @ ka uku akau i ka wa e noiia aku ai.                   WAILA MA.

 

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hooponopono waiwai. Kauoha e hoolaha i ke noi o a@ i na papa hoike, hookaa ana, a e ma@ ka waiwai. Ma ka ana o ka waiwai o KAILIWELA o Honolulu Oahu i make kauoha @ Ma ke keena, imua o ka Lunakanawai McCully.

            Ma ka @ a me ka waiho ana mai o ka palapala mai a me ka papa hoike a Cecil Brown Luna Hooko Kauoha o ka Waiawi o Kailiwela no Honolulu, Oahu, i make, e noi ana e aponoia na @ he $1000.00 a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $1897.00, e noi ana e nana a aponoia keia mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauohaia o ka Poakolu, ka la 16 o Novemaba 1881, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o na Lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i na moi @ a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae o@ ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o ua mea i kuleana iloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii a me ka olelo Beritania e paiia maloko o ke “Kuokoa” a me ka “Saturday Press” he mau nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

            Kakauia ma Honolulu, ke Hawaii Pae Aina, i keia la 30 o Sepatemaba, M H 1881.

            LAWRENCE MCCULLY.

Ikea:                            Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            JNO E BARNARD, Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

                        1036    3t

 

 

AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae

Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o

Makahalei k. o Kalalau i make kauoha ole. Imua o ka Luna-

kanawai Kaapuni ma ke keena.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a

Kahooponopono k, e hoike mai ana Makahelei ua make kau-

ha ole @ Kalalau ma ka la - o Okakoba, 1879, a e noi ana e

haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia

J Kakina.

Ua kauohaia o ka Poalua, ka la 18 o Okatoba. 1881, ma ka

19 o ke kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolo

he ana ia i ua noi la, imua o ua Lunakanawai ia, ma ke Keena

Hookolokolo o keia Aha, ma Lihue, a ma i manawa a ma

ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke

kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ai okeia ai ua noi la. A o

keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pu

le ma ka "Nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.

Kakauia ma Koloa ko Hawaii Paeaina Sepatemaba 15 1881.

JACOB HARDY

1034 3t    Lunakanawai Kaapuni Apana Eha

 

AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Ai

na. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Manuia k

o Kalalau i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai Kaa-

puni ma ke Keena.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a

Waipo w., a me Napuamanu kaua kane mara, o Haena e hoike

mai ana, o Manula ua make kanoha ole ma Kaialau, ma ka la

24 o Okatoba 1879, a e noi ana e haawila ka Palapala Hoo-

kohu Lunahooponopono Waiwai ia D W H Kaupena.

Ua kauohaia o ka Poaina, ka la 18 o Okatoba 18881, ola ka

manawa i kohoia no ka hoolohe ana ia ua noi la, imua o ua

Lunakanawai la, me ke Keena Hookolokolo o keia Aba, ma

Lihue, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na

mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, in a he kumu oiaio ko

lakou e ae oleia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e

hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke "Kuokoa,"

he uupepa ma Honolulu.

E kaka ula ma Koloa, ko Hawaii Paeaina, Sepatemaba 15, 1881

JACOB HARDY

1034 3t   Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

 

AHA Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, mokupuni

o Kauai, ss, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o Hei-

mich Struss no Wailua i make. Olelo Kauoha o koho an i

a e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana.

No ka mea, ma ka la 15 o Sepatemabla, MH 1881, ua wai-

hoia mai imua o ka Aha kekahi palapala hoopii e no ana e

hooiaioia ka palapala kauoha hope loa a Helmich Struss, a e

hooppuka hoi ka Palapala luna Hooko no W E H Deverill, ua

waihoia mai e Lindemann, kekahi o ka poe nana ka aie.

Nolaila ua kauohala o ko Poalua, ka ia 18 o Okatoba, 1881,

ma ka hora 10 kakahiaka ma ka rumi hookolokolo o ia Aha

ma Lihue ma Kauai, oia kahi a me ka la me ka hora e hooiaio

ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana ma, a

me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka

hoopuka ana i ka palapala Luna Hooko.

A ua kauoha ho ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu

iloko o na nupepa Hawaiiau Gazette a me ke Kuokoa, he mau

nupepa i palia a i hoolahaiea ma Honolulu

A ua kauoha ia e hoopukaia no Palapala kena no na hoike

no ia Palapala Kauoha, a me n hooilina o ka mea make, ma

Hawaii nei, e hele mai a e kue i keia Palapala Kauoha i ka wa

i oleleia.

Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pai Aina, Sept. 15, 1881

JACOB HARDY,

1031 3t   Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

 

AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae

Aina, ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka Lu-

na Hooponopono o ka waiwai o Kaihenui i make.  Ma ke ke_

ena, imu o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a

me ka papa hoike o S Kaiu, Luna Hooponopono o ka

waiwai o Kaihenui no Wailua i make, e noi ana e apono ia na

hoolilo he $___, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he

$____, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kau-

oha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma, kona mau ho-

pe mai ko lakou noho ana ma ia ano.  Ua kauohaia, o ka

Poalua, ka la 18 o Okatoba, 1881, ma ka hora umi kakahia

ka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena, ma ka hale

hookolokolo ma Lihue, oia kahi a me ka manawa i koho ia no

ka hoolohe ana ia ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o

ka põe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, in a

he kumu io ko lakou, e ai ole ia ai ua noi ia, a malaila e hoike

mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i

olelo la. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia malo-

ko o ka Nupepa Kuokoa, he nupepa i pai a hoolaha ia ma Ho-

molulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka

hoolohe ana.

Kakuia ma Koloa, ko Hawaii Paeaina, i keia la 15 o Sepa-

temaba, M H 1881.

JACOB HARDY

1034 3t    Lunaknawai Kaapuni Apana Eha

 

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Mokupuni o Oahu ss.

Ma ka Hooponopono waiwai.  Ma ka waiwai o JOHN FOY

TIBBETTS i make.  Olelo kauoha e hoho ana i la e hooiaio ai

ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana.

No ka mea, ma ka la 12 o Sept. 1881, ua waihoia mai imua

o ka Aha kekahi palapala i oleloia, ola no ke Kauoha Hope

Loa o JOHN FOY TIBBETTS i make aku la; a me ka palapala

hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka

hoi ka palapala Luna Hooko ia William B Bright ua waihoia

mai e ia.

Nolaila, ua kauohaia o ka Poalua, ola ka la 4 o Okatoba, M.

H. 1881, ma ka hora 10 A.M. ma ka Rumi Hokolokolo o ia

Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la me ka hroa e

hooaioia ai ia Palapala Kauoha, a kue ana ia Palapala Kauoha

a me ka hoopuka ana iu ke Palapala Luna Hooko.

A ua kauoha ho ia, e holaha no ia mea no na pule ekolu

iloko o ka "Hawaiian Gazette" a me ka "Nupepa Kuokoa,"

he mau nupepa a paila a i hoolahaia ma Honolulu

A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na Palapala Kena no na

hoike no ia Palapala Kauoh, a me na hooilina o ka mea ma

ke ma keia Aupuni e hele mai a e kou i kela Palapala Kau-

oha i ka wai oleloia.

Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Sept. 12, 1881

A FRANCIS JUDD

Ikea:    Lunakanawai o ka Aha Kiekie

A Rosa, Hope Kakauolelo.        0133 3t

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o S.D. BURROWS o Honolulu i make kauoha ole, Imua o ka Lunakanawai Judd. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a H G Treadway Kaukina o S D Burrows i oleloia e hoike mai ana o S D Burrows i oleloia no Honolulu, Oahu, ua make kauoha ole ma Honolulu i oleloia, am ka la 15 o Sepatemaba. M H 1881, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Alexander J Cartwrignt o Honolului oleloia, a e kohoia o Carwright i oleloia i Lunahooponopono waiwai kuikawa a hiki i ka manawa e hoolohe ia ai ka palapala noi i oleloia.

            Ua kauohaia o ka Poalua, ka la 11 o Okatoba, 1881, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ae oleia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii a me ka oleelo Enelani, i ekolu pule ma ke “Saturday Press” a me ka “Nupepa Kuokoa,” he mau nupepa ma Honolulu.

A ua kauoha hou ia e kohoia o A J Cartwright i oleloia i Lunahooponopono Waiwai kuikawa no ka waiwai i oleloia.

A FRANCIS JUDD

Ikea:    Lunakanawai o ka Aha Kiekie

A Rosa, Hope Kakauolelo.        1033 3t

 

HOOLAHA HUI.

O Adolph Haneberg o Koloa, Kauai, am me Dreir o Elee ie

laua na mea e lawelawe nei i ka hui hanai hloholona o Ko

loa, a e lawelawe neima Koloa, Kauai.

Sept. 24, 1881    1035 2t

 

O ka poe a pau e paa nei he mau lio a he mau pipi, he wai

wai no THOMAS MEEK, me komo hao kuni e pa a ana, ke

papa ia aku nei aole e hano e a hookahuli ia mau hao kuni a

kuai aku hoi i no Ho a me na pipi lmalalo o ke ano kolohe.

H G CRABBE (Papai), Luna Hooko a

Luna Hooponopono o ka Waiwai o Thomas Meek i make.

Honolulu, Iulai 15, 1881.   1026 6ms

 

HOOLAHA I KA POE I KULEANA

KE hoolaha a ku nei au i ka poe a pau he luleana ko lakou

i ka Waiwai o Susan Reynolds o Honolulu i make, e hoike

mai i ko lakou mau palapala me no hooiaio kupono i ka mea

nona ka inoa malalo ma ka Hale Heokolokolo ma Honolulu

iloko o na malama eono mai keia la aku, o hoole mau ia aku

lakou.    JNO E BARNARD,

Kahu Malama Waiwai o Mrs. Susan Reynolds i make

Honolulu, Sept. 27, 1881

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONO

PONO WAIWAI

Ma ka la 8 o Sept. 1881, ua hookoku pono ia mai ka mea

nona ka inoa maiaio iho nei e ka Hon. L McCully, Lunakana

wai o ka Aha Kiekie, i Lunahooponopono Waiwai no ka wai

wai o J H Mahai o Honolulu, Oahu i maka kauoha ole. No

laila o ka poe a pau a ka mea i make i ale anku ai, e waiho ko

ke maai i ka lakou Bike me no hoaiio kupono iloko o na malama

eono mai keia la aku, o hoole mau loa ia. A o ka poe a pau i

aie i ka mea i make, a hookaa koke mai me ka hakalia ole. A

pela me ka poe a pau e paa ana i kekahi mau waiwai o ka mea

i make ma ko lakou mau lima, e hoihoi koke mai i ka mea

nona ka inoa mahalo nei. MRS. KAUIHOU MAHIAI

Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o H H Mahiai o

Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.

Honolulu, Sept. 15, 1881  1033 4t

 

PONO WAIWAI.

Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho e

ka Aha Kiekie, i Luna Hooko Kauoha a Luna Hooponopono o

ka Waiwai o THOMAS MEEK o Honolulu, ke hoike aka nei

i na kanaka a pau i aie i ka waiwai e ka mea i make, e aha

koke mai me ka hakalia ole i ka mea nona ka inoa malalo

iho; a o ka poe hoi e paa nei he mea waiwai no ka mea i ma

ke ma ko lakou lima, e hoike koke ae i ka Luna Hooponopono

me ke kuli ole.  O ka poe hoi he mau koe ka lakou no ka wai

wai o ka mea i make, ke hoikeia aku nei e waiho mai i na hooiaio kupono i ka Luna Hooponopono iloko o na malama eono, o hoole mauia aku lakou.

            H G CRABBE (Paipai) Luna Hooko@

Luna Hooponopono o ka Waiwai o Thomas Meek i make

Honolulu, Iulai 15, 1881.   10@  6m

 

NUHOU KULOKO

Ua hoi mai nei o Kauka Kuluwailiilii

He 142 uwea telepone i keia manawa.

He kuaua ikaika ma ka po Poaha iho nei

He kula Beretania hou ko Hana i keia wa

Ke pii oe nei na paia kilakila o Kauma

kapili hou.

Ke hoomaka nei ka wili ana o ke ko o

Lahaina.

He mau la walewale iho nei keia ma ke

kulanakauhale nei.

Ulu pono ke ko o ka mahiko o G N Wili-

koki ma Kauai

Ua hopu ia he pake no ka puhi opiuma,

ua hoopai ia he $50.

Ua wehe ia ke kau kiure o Honolulu nei

i ka Poakahi nei.

Ke hoomaka nei o A S Wilikoki e kanu

ke ko no kona mahiko.

Eia ma ka halepai kii o Menotana ke kii

o Mr L M Halanabeka, he nani keia kii.

 

He papaala na hiona o Mahukona i keia

mau la, ke holomua ala no nae na hana.

 

Makepono maole ke kumukuai o na ili

kao, ke lawe ia ae ma kahi o Burua ma.

 

Ua make aku nei ma Geremania ka kai-

kamahina muli a Wilimana. Aloha wale-

 

Ma ka Poakolu iho nei i hele kaapuni

aku ai ke Kahu Aupuni i ka mokupuni o

Oahu nei.

 

Ua hoihoi ia mai ke kino make o Kapena

Baraunu i make ma Amerika ma ka moku-

ahí o ka la Sabati iho nei.

 

Ke hoomaemae hou ia nei ka uapo ma ke

kihi ma ewa o ka hale uapo o Poka ma e ke

kamana Mahuia.

 

O ka Nupepa Kuokoa o ka pule i kau ia

me ka helu 30, aole oia ka pololei, aka, o ka

helu 40 ia o ka Nupepa.

 

Ua ki ia na pu aloha mai ka batari o Pu-

owaina i ka Poaha iho nei no ka hoomanao

an no Gafila.

 

He 63 ka haina nei o na haumana o ke

kula hanai o Hilo i ka hoomaka hou ana i

keia makahiki.

 

Ke hoomaemae hou ia nei na alaniui o ka

pana o Kohala akau i keia manawa, mala-

o o na hooponopono hou ana a Joe Smith

 

Ma ke kakahiaka Poaha nei i hele ae ai

ke pai kii noeau Moanatana, e pai i ka kiii o

Gafila mawaho o ka Banako, a mawaho iho

kahi o Dilinahama ma.

 

Ua lono wale ia ua waiho aku o Kapena

Loke i kona kuleana ma ka hui mahiko o

Niulii, Kohala, a o C F Hart wale no ka

mea nona ia hui.

 

He 70 ka huina nui o no haumana o ke

kula nui o na Lahainaluna, ma keia hooma-

ka hou ana mai nei o ke kula.

 

Mamuli o kekahi lono mai Hamakua mai

n he oiaio, ua hopu ia o Puakiki a me ke

ahí paje no ka haawi waiona.

 

Ma ka Poalima o ka pule i hale, i huli

oi mai ai ka nanuwa Beritania Gannet

mai hawaii mai.

 

Ua hooili ia aku ma ka Likelike o ka Po-

aula iho nei na lako hao o ke alanui kaa

mahu o Mahukona.

 

Ua haawi ae ka puali puhi ohe, ma Ema

Kuea i ke ahiahi Poalua iho nei i na leo

hoalohaloha no ka Peresidena Gafila i make.

 

Ua kau ae ma ke keena o ke Kanikela

Amerika ke kanikau no ka Peresidena i

make a me kekahi poe e ae no hoi.

 

Ua holo puiwa ae kekahi lio kauo kaa i

ka Poakahi iho nei, a hookuime kekahi

kaa hoolimalima ma ke alanui Kalepa, aohe

ola i poino.

 

I ka wa a ka mokuahi Iwalani, i haalale

ai i na awa o Hawaii ma ke pole i hala, a

ma ka moana ua puka ae kekahi o kona

mau paipu.

 

Ma na lono i hoea mai, ua hiki ae ka Moi

i ke kulanakauhale o Nu loka a me kekahi

mau kulanakauhale e ae o Amerika.  Ua

lohe wale ia maluna oia o ka manuwa e

hoi mai ai.

 

Ua hoao ae o Mr Hales e hoonalonalo ia

ia iho, ma ke koma ana i ka lole wahine e

holo mahuka aku no Kikane, aka ua ike ia

oia a ua hope ia, ua hoopai ia imua o ka

Aha Hoomalu he $25 me na koina.

 

Mawaena o ka uapo a Kamika a me Haa

lihamanu, ua lona ae he poolo hoomanama-

na, o ka wa hi owaho he welu puahau, o na

mea o loko he awa, mea kauna lau wauke,

he pohaku keokeo. Ahea ia pau keia ano

hana naaupo iwaena oia poe.  Ike pono,

S M Kamakao

 

Ua weha hou ia ke kula kahunapule i ka

Poalua nei, ua hoi mai i ka nui o na haumana.

 

E pono e makaala loa ka Luna Leta Nui,

i na he oiaio na lono, ke nalowale nei ka

waiwai o kahi poe ma o ka oihana leta la.

 

Ua loaa he ulia poino maluna o Konuwe-

la o Waikapu ma o ka puiwa ana o kona

ho kaa a hauie oia mai luna mai o kona kaa

 

Mai ka Pika lleia ia makou o Olowalu, ua

hoike ia mai ka pii mahuahua ana o na ha-

le a ua kohu kaoona kona hiona.

 

Ua makana aku na keonimana a me na

lede o keia kulanakauhale ia Mr M L Ha-

lenabeka @ $1,000 a oi oiai oia ma Hono-

lulu nei.

 

Ma ka Poaha iho nei, ua malama ae na

haole ma ka luakini o Kaukeano, he halawai

hoalohaaloha no ka Peresidena Gafila i make.

Malalo o ke alakai ana a ka Rev J A Ku-

kana.

 

Ma Honolulu iho nei o Rev S E Timo-

teo me N Kaiaikawaha iloko o kahi mau ha

Hawai o keia pule, a ua huli hoi aku nei.

 

Ma ka la 26 o Sept ma Palolo, make iho

la o Kalaokahaku i ka mai ku hewa, he ma-

ke hikiwawe loa, oiai e makaukau ana e pa-

lua, aole i komo na mikipoi a o ka hala e

ao ia.

 

Ua nele ke kula Hanai o Hilo i ke kumu

makua ole, a ua manaolana ia e huli hoi

mai ana ke kumu mu iho nei o ua kula ia

i ka malama ae nei o Dec, he 63 ka nui o

na haumana i keia wa.

 

Ke hana ia nei he lauwai no ka makhiko o

Kealia ma Kauai a e hana hou ia ana he

auwai hou no ka hoomahuahua ana maii ka

wai no ua luawai nei.

 

E wiki mai e na luna o makou, eia kakou

ke aneane aku nei e komo i ka makahiki

hou e hana kakou i na hana okeia makahiki

ki me ka maemae, e eleu nui mai.

 

Ma keia pule ae, e halawai ana na eka-

lesia o Kawaiahao me Kaumakapili ma Ka-

waiahao, no elua po halawai o ka pule, oia

ka po Poalua a me ka po Polima.

 

Ua hooholo o kauka Fitch o Kauai e hoo

ilo ia Honolulu nei i wahi nona e lawalawe

ai i kana oihana kauka aka, ke kaohi nei

kekahi põe o Kauai e noho no ilaila e lawe-

lawe ai i kana oihana.

 

He mau olelo lapuwale ke kekahi wahine

mauka ae o Kwaiahao i ke ahiahi Poakolu

nei, ua hoopoluluhi ia kona noonoo e ka wa

on a a e hoopuka ana i na huaolelo ino.  Hi

lahila ole maoli kela wahine.

 

Ma Papaikou, Hilo, Sept 25 hanau na

Kawaihae me Kelili he kaikamahine.

Mai ia la hookahi no, a ma ia wahi no

hoi, hele aku la a Kahoinea i ka wawaia a

make aku ia hookah no, a ma ia wahi no

hoi, hele aku la a Kahoinea i ka wawaia a

make aku la ilk o ke kai, aole i loaa kona

kino make.

 

 Ma Maunalua, pau iho ia ka hale o Ka-

hahawai i ke ahi ma ka la 9 o Sept i hala,

he ahí loe na kekahi kama opio ka mea i

pau ai, a ua unu aku ke ahi a pau na pono

Kino, ua hala na makua i ka lawaia i ka wa

i pau ai ka hale i ke ahi

 

Ua makemake ia he kanaka opio makau0

kau i ike i ka olelo haole, e lawelawe iloko

o kekahi o na hale kuai o keia kulanakau-

hale, in a o ka mea e makemake ana i keia

hana e ninau ma ke keena o keia pepa, e

loaa no iaia ka pomaikai.

 

Ua lohe ia mai, ma keia mau ia iho nei

ua hopu ia i ka makai nui o Kau, Hawaii,

he lehulehu wal o ka poe puhi rama ma ia

apana, he 5 ipu hao i loaa a ua hoopii ia ka

põe pui waiona imua o ka lunakanawai

apana, a ua hoopai ia mai ka $200 a i ka

$500 pakahi, ua hoopii lakou a pau imua o

ka Aha Kiekie

 

Ua hoomanao ai kekahi i mau kamaaina o

kakou maluna o ka mokuahi Kulanakauhale

o Nu loka i ka hoomanao ana i ka la hanau

o ke Kahu Aupuni.  Ua kono aku lakou i na

ohua oluna o ka mokuahi e hui pu mai me

lakou ma ka hoomanao ana ia la.

 

Mai na makamaka mai no lakou na inoa

malalo iho i lohe mai ai makou i ka hoona-

ue ia o no kokupuni o kakou e ke olai ma

ka wanao o ka Poalima, Sept 30 i hala, a

ua hoohanee ia kekahi mau pa pohaku.  He

lekunihi no Maui, Keaniani no Hawaii, Io

sepa Koa no Molokai.

 

Ua noho na kiure e noonoo i ka hihia a

ke Alii kue ia J K Mahiai, E B Mikalemi a

me Keaka Maka a puka mai ka olelo hoo-

holo e hookuu ana ia E B Miikalemi a me

Keaka Maka a kali iki ia o J K Mahiai, a

ma Oct 5 ua noho kou ke kiure nona a ua

puka ka olelo hooholo e hoahewa ana.

 

Ma kekahi la o ka pule i hala, ua holapu

ae kekahi mano i na kanaka o hee o Kalia,

oiai lakou e lawaia hee ana, ua pau aku he

15 hee a kekahi wahine i ka muka ia e ua

hookaiakupua ia o K@iuli, o 3 i koe mai,

aole i ike aku keia wahie, eia o pau ia pele

pau ia manao mahope, he ike ana aku kai

nei e ai mai ana kela i kana koi hee.

 

Ua haawi aku na kapena o na moku holo

pili aina o kakou i na mahalo piha no na ha

na hooholomua a kapena Fuller ma o kona

hana hou ana he mau po e hou ma ke kuku

lu ana ma ka aoao ma ewa o ka nuku o ke

awa, a i pena keokeo ia, he mea maikai keia

no na moku e hookomo mai ana iloko nei i

na po pouli me ka loaa ole o ka poino.

 

Ua hoopuka ae kakahi wahi opio i hoope-

luluhi ia kona noonoo e ka waiona, ma ka

uwapo o iwalani i ka Poakahi nei, me na

huaolelo awaawa imua o na hoa kanaka, ua

oki nae oe i kiola ia aku iluna o ka moku e

na kanaka, me he wahi opla ia, o kona wa

 no ia i oi ae ai kona liki i ko ka mua kohu

moa e ki-kiki ana maluna o kona hoa paio

Awaawa launa ole na olelo.

 

Ua lohe mai makou mai ko makou maka-

maka Hoaai o Hilo, ua hele ae kakahi haole

malihini i ka hale leia o Hilo a ninau aku

ia i na keiki lawalawe heaha ka mea e hoo-

una ole ia ne kela mau leta pane mai la ke

keiki aole i lawa na poo leta e hoouna ai, '

ia wa kauoha aku la keia haole, a kau i na

poo leta ma na leta a pau a hoouna i ka

ma nana ka leta a na'u o uku na lilo.

 

Nuhou o ko na Aina e!

KA PERESIDENA GAFILA

UA HALA.

 

Ua hiki mai na lono i o kakou nei, a

pun no hoi ka hone, ua make ka Pere-

sidena Gafila o Amerika Hui.  Ua nui

na manao kaumaha o na makaainana o

Amerika; a o ka honua holookoa hoi.

Ua hanauia o James Abran Gafila i

ka la 19 o Novemaba, 1831, ma kahi

kokoke i ke lulanakauhale o Ohio, a ua

koho ia i Peresidena i ka la 4 of Maraki,

1881, a loaa hoi na palapu i poino ai ko-

na ola i ka la 2 o Iulai, 1881, a pau hoi

hina i hala.  Ua noho Peresidena oia he

199 ia, a mailoko mai o keia mau la he

79 la a oi o kona noho aua loko o na

ehaeha mai na plapu i loaa ma kona ki

no.

 

He nui kana mau hana koa a kaulani

i hana ai i ka wa oke kaua hulia@lilii

iho nei o Amerika Hui ma ke kulana he

ukali nui no kekahi Kenela.  Ua oleloia

ua kakauia e ia na hoolala kaua a pau i

hooiliia a i kauohaia mai e knoa Kenela

e kakau iloko o ka enaena a me ka ha-

hana o ke kaua a ua loaa ka lanakila.

Malalo iho na lono e pili ana no ke

ano o kona make ana.

Mahope iho o ka hoopukaia ana o ka

nupepa puka la no ke ano a me ke ku-

lana o ka Peresidena, ua oia mau no ke

ano o ka Peresidena, ua pii ka pana ana

o kona aa koko mai ka 102 a hiki i ka

105 pana ana i ka minute me ka ikaika.

Mahope iho o na pooponopono ia ana o

kono mau palapu, ua haule aku la oia

iloko o ka hiamoe maikai no 35 minute

mamua o ka lele loa ana o kona hanu, a

oiai oia e hiamoe ana ua pii ae kona pa-

na a i ka 129 me ke ano nawaliwali. He

10 minute i hala o ka hora 10, ua ala oia

me ka hoike ana i ka eha ma kahi o ko

na puuwai a ia wa no ua kupouli kona

noonoo a pau koke iho la kona hanuana

ua hala - oia ka hapalua o ka hore 10

a o kana huaolelo hope loa, "Ke ike

nei au i ka eho o ko'u puuwai."

Ua noho paa kana wahine ma kona

aoao mai kona la i ki ia ai a hiki i ka

make ana. Ua lana mau kona manao

no ka palekana o kana kane, aole i kau-

maha kona manao, aole i hookaheia knoa

mau waimaka i ka wai i lele loa ai ka ha-

nu o kana kane oiai oia e noho ana ma

kona aoao; aka, ua hoi aku oia ma kona

rumi, a akahi ao a kulu kona mau wai-

maka no kaua kane.

O ke ano o ka Peresidena i kona wa i

make ai, me he mea la e ola ana no. Ua

hoaahuia ka Peresidena i kona aahu i

haawi ai i kona haiolelo i kona wa i ha

awi ai i kona manao no kona hookohuia

ana i Peresidena.  Ua hanaia kona paha

kupapau me ka nani a i kauia me keia

mau huaolelo:

 

JAES ABRAM GARFIELD

HANAUIA i KA LA 19 O NOVEMABA,

1831.

MAKE HE PERESIDENA

NO

SEPATEMABA 19, 1881.

 

Ua laweia mai kona kino lepo a i Wa-

sinetona.  Ua hele aku na poo aupuni a

me na makaainana e ike i kona mau he-

lehelena.

Ua nui na palapala holohaaloha mai na

poo aupuni a ka honua.  Malalo iho ke-

kahi mau palapala.

Nu ioka, Sept. 19 -  i ka Loio Kuhi-

na: "Ua kaumaha au no keia lono. F.

hoike aku oe i ko'u mau manao kaumaha

a aloha ia Mrs. Garfield.

 

C.A. Arthur."

 

Ia Mrs. Garfield.  "Aole he hiki

ia'u ke hoike aku i ko'u mau manao kau-

maha nou, hookalii wale no ka Makua

Man Loa, Oia ka mea nana e kokua

mai.

Victoris."

Ma o ka make ana o ka Peresidena,

Ma o ka make an oka Peresidena,

ua hookohu koke ia kona Hope oia o Chester A. Arthur e lawe i ka noho Pe-

residena.