Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 43, 22 October 1881 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me he Au Okoa

I HUIIA

No ka Makahiki $2  Eono Mahina, $1

@@@@ Kuike  ka Rula.

POAONO, OKATOBA 22, 1881

 

Ke Kanaka Lawaia a me kana Wahine

        Mamuli o ke kaawale ana aku o ka mea unuhi ma ka moko o Mano no na malama hala ae nei; nolaila ua hookauluaia ka hoopuka ana aku i ke koena o keia wahi moolelo a ke hoea hou aku i keia pule W. C. A @

 

        Alaila, hele aku @@ oia a ninau aku la i kana wahin@ i ka i ana aku,. E ka wahine, he Moiwahine anei oe i keia wa? Ae wahi ana, he Moiwahine au i keia wa. A k@ @ho la oia malaila no kekahi manawa loihi e nana ana iaia.

        A mahope loa pane hou aku la oia. E ka wahine, pehea oe i keia wa oiai oe he Moiwahine, a ano, aohe a @aua mea hou aku e noonoo ai. Aole, wahi a ka wahine, aole au i oluolu pono me nei, no ka mea, aole e kali mai ka manawa a m@ na nalu no'u, a @oie e hiki ia'u ke malama a lawe i keia kulana no kekahi wa loihi aku; nolaila, e hele oe i o Falaunuda la, a e i aku, he Moiwahine au i keia wa, aka, he pono loa au e @lo i Pope.

        E ka wahine, ano e kou makemake; aole oe e pono e lilo i Pope, no ka mea, o ka Pope oia ke poo o ka ekalesia, a aole hoi e hiki ia Falaunuda @@ hoolilo ia oe pela. E lilo no au i Pope wahi a ka wahine; a kauoha aku la oia iaia e hele. A iaia i hiki aku ai i kahakai, ua pu mai la kekai me he mau mauna kiekie la, a o ke ao hoi @a hele a "Panopi@@ H@@@eele i ka ua; 'nolaila' ua makao loa ia oia, a pane akula me ka pihoihoi nui, i ka i ana aku:

"E Falaunuda, e Falaunuda ma ke kai, E awiwi, e awiwi e hele mai oe io'u nei, No ka mea, o kuu wahine ka Iede Isabela Ke makemake nei oia i ka mea a'u i  makau ai ke hai aku"

        Heaha kona makemake i keia wa, wahi a ka falaunuda. Ke makemake nei oia e lilo i Pope wahi a ke kane. Pane mai l@ ka Falaunuda, e hoi aku oe i ko olua home, a e ike no oe aia oia he Pope

        Alaila, huli hoi aku la oia, a loaa iho la kekahi halepule nui, a iloko o ua halepule la e noho ana kana wahine ma kekahi noho alii kiekie loa, me na ihoiho kukui elua ma kela a me keia aoao, mai ka mea nunui me he hale pakui la a ka mea liilii loa, a mamua mai o kona paepae wawae e kukuli ana na Moi kane a me Moiwahine.

        E ka wahine, wahi ana, e pono e pau kou mau makemake i keia wa, no ka mea, eia oe he Pope, a aole hoi oe e pono e lilo hou i mea okoa ae.

        Oia ka'u e noonoo nei i keia wa, wahi a ka wahine: alaila, hohohoi aku la laua nei e hiolani, aka, aole e hiki i ka wahine ke hiamoe, no ka mea, ua h@o nui kona noonoo ana no kekahi kulana hou ae e@loaa mai ana iaia.

        I kekahi kakahiaka nui ae, ala ae la oia a nana aku la ma ka puka aniani, a oiai oia e nana ana i ka puka ana ae a ka la i ke kakahiaka, noonoo iho la oia iloko iho ona, a i iho la, no ke aha la i hiki ole ai ia'u ke hana i kela. A nolaila, hoonioni aku la oia i kana kane, a i aku la. E hele oe a e hai aku ia Falaunuda ua makemake au e hoopuka ae i ka la.    

        I ka lohe ana o ke kane i keia mea, nui loa iho la kona makau,  nolaila, haule mai la oia mai ko laua moe mai, aka aole i lohe iki ua wahine nei no keia mea, nolaila ua kauoha aku la no oia kana kane e hele.

        I ka manawa ana i hiki aku ai i kahakai aia hoi kekahi makani ino e pa ana, a e ki olaia ana na moku a me na waapa ma na wahi a pau o ke kai. Alaila, kahea aku la oia, me ka leo nui, a o ka mea kupanaha nae, aole oia i lohe iki i kona leo ia wa, me keia mau huaolelo i maa mau iaia.

"E Falunuda, e Falaunuda ma kekai, E awiwi, e awiwi e hele mai oe io'u nei. No ka mea, o kuu wahine ka Iede Isabela Ke makemake nei oia i ka mea a'u i makau ai ke hai aku"

        Heaha oia i keia wa, wahi a ka i-a. Kahaha, wahi a ke kane, ke makemake nei oia e lilo i Alii noke ao nei a pau.

        E hoi oe a e loaa hou auanei oia ia oe ma kona wahi pupupu o na la i hala, wahi a ka Falunuda.

        A malaila i noho ai keia kanaka lawaia a me kana wahine no ke koena o kolaua mau la. Ka Hopena.

 

        Ma Kauakanilehua o Hilo i @@ la 1 o Oct nei ua hoohui ia mea ka berita mare o J B Hanaike ke kahu o ka ekalesia o Lihue Kauai me Miss Rebecca Ingraham no Hilo, e Rev T Coan, a ke puana ae nei makou, i hookahi puiuwai a i hookahi pana ana a hiki i ka hopena.

        Ma ka malamaia ana o ka fea ma Kaukeano i ke ahiahi Poaha o ka pule i hala, no ka pomaikai o ka luakini o na Pake, ua loaa mai he puu dala nui, oia hoi he $1,423.40, a no na loaa mawaho ae, he $297.85, huina pau o na loaa, he $1,721.25.

 

HE KAUA MA KA LEWALANI.

        Mamuli o ka lokomaikai o ka Halepai o ka Nupepa Harper's Weekly i hiki ai ia makou ka pahola hou aku i keia pule he mau kii maikai imua o ko makou poe heluhelu. E hoike ana ke kii maluna ae no kekahi hakaka ma ka lewa mawaena o ke kanaaka huhu a me ka manu huhu. O ka lapika make i hoopaaia maluna o ka lala laau, oia ka moha hala ole o keia mau mea hakaka. Ua hoopaaia ka lapika malaila i mea e hoowalewale ai i ka aeto a iho mai ma kahi e loaa aku ai i ka Ilikini e hoohalua ana. He nani a he ikaika maoli ka oiwi o keia Ilikini, he a@ @a make, a e hakaka ana oia no kona ola me ka manu huhu. He mea hiki ole i ka Ilikini ke hookuu i ka manu oiai ua paa i kona lima, a e welo ana na hulu nani o ka aeto maluna o ke poo haaheo o ka Ilikini.

 

O KA MEA I MAKEMAKE.

 

Whosever Will.

Gospel Hymns No 10.

1.

 

E ka mea lohe, hookani ae

I ka nu hauoli io la a ia nei

Nu hou no ke ola mai ia Iesu mai,

Nou a no na mea a pau.

 

Cho.  No na mea a pau,

No na mea a pau.

Hai i na awawa, i na puu omao,

I ka mea auwaua, ku a hoi mai,

Hoi mai oukou a pau.

2.

E ka mea hele, awiwi e.

Ua wahea ka puka, komo koke mai.

Iesu no ke Ala, ala e ola'i,

Nou, a no na mea a pau.

 

Cho.  No na mea a pau, &c.

3

Ala, e na hoa, na ui nei; No oukou ka leo, ku a hele mai;

Leo hoohauoli no ke ola e,

Nou, a no na mea a pau.

 

Cho. No na mea a pau, &c.

 

4

E ka makewai la, eia ka wai,

Ku @ inu, inu, wai ola no nei.

E ka mea poloi, eia ka ai,

Nou, a no na mea a pau.

 

Cho. No na mea a pau, &c.

Hawaii

 

HAAWINA KULA SABATI

 

HELU 6, SABATI, NOV. 6, 1881

 

KUMUHANA

Ka la Kalaha.  Pauku Baibala.  Oihk

16;16-30

16 A e hana oia ikalahala no kahi hoano, no ka haumia o na mamo a Iseraela, a no ko lakou mau hala ma ko lakou hewa a pau, a pela no oia e hana ai no ka halelewa o ke anaina, e waiho ana iwaena o lakou, iwaenakonu o ko lakou haumia.

17 Aole loa he kanaka maloko o ka hale lewa o ke anaina ikona wa e komo ai e hana i kalahala ma kahi hoano, a puka hou ia, a ua hana hoi eia i kalahala nona iho, a no kona ohana, a no ke anaina a pau o ka Iseraela.

18  A e hele ae ia i waho i ke kuahu, ka mea ma ke alo o Iehova, a e hana i kalahala nona, a e lawe oia ikauwahi o ke koko o ka pipikane, a me kauwahi o ke koko o ke kao, a e kau ma na pepeiaohao o ke kuahu a puni.

19 A e pipi oia i kauwahi o ke koko ma luna ona, me kona manamanalima, ehiku ka pipi ana, a e hoomaemae ia me@, a e ho ano hoi ia mai ka haumia o na mamo a Iseraela.

20 A pau kona huikala ana i kahi hoano, a me ka hewa o ke anaina a me ke kuahu, alaila e lawe mai oia i ke kao ola.

21 A e kau o Aarona i kona mau lima maluna o ke poo o kekao ola, a e hai ae maluna ona i na hewa a pau o na mamo a Iseraela, a me ko lakou hala a pau, ma ko lakou lawehala ana a pau, e waiho ana ia mau mea ma ke poo o ke kao, a e  hookuu aku iaia maka lima o ke kanaka pono, iloko oka waonahele.

22 A e hali aku ke kao i ko lakou hewa a pau maluna ona i ka aina kanaka ole, a e hookuu wale aku oia i ke kao iloko o ka waonahele.

23 A e komo o Aarona maloko o ka halelewa o ke anaina, a e hoohemo ae i 'kona kapa olona, ana i hookomo ai i kona wa i hele ai iloko o kahi hoano, a e waiho iho ia mau mea malaila.

24 A e holoi oia i kena io i ka wai, @na kahi hoana, a e hookomo oia i kona mau kapa, a e hele iwaho a e kaumaha i kona mo haikuni a me ka mohaikuni o na kanaka, a e hana hoi oia i kalahala nona iho, a no na kanaka.

25 A o ke koikea o ka mohai lawehala oia kana e kuni ai maluna o ke kuahu.

26 A o ka mea nana i hookuu i ke kao i ka waoak@a, e holoi oia i kona kapa a e auau i ka wai, a mahope iho e hele mai ia iloko o kahi hoomoana.

27 A o ka pipikane, ka mohai lawehala, a me ke kao, ka mohai lawehala ua lawe ia ko laua koko iloko e hana @ kalahala ma kahi hoano, oia ke hana ia ae mawaho o kahi hoomoana, a e hoopau lakou i ke ahi i ko laua mau @@, a me ko laua io a me ko laua lepo.

28 A o ka mea i puhi ia mau mea, e holoi oia i kona mau kapa, a e auau i ka wai, a mahope iho e hele mai ia iloko o kahi hoomoana.

29 Eia hoi ke kanawai e mau ana no oukou, i ka hiku o ka malama, i ka la 10 o ka malama, e hookaumaha i ko oukou mau uhane, aole e hana iki i ka hana; o ke kanaka o ko oukou aina iho, a o ka wahine e noho ana iwaena o oukou:

30 No ka mea, oia ka la e hana ai i kala hala no oukou, e huikala ai ia oukou i mae mae oukou, mai ko oukou hewa a pau, imua o ke alo o Iehova.

 

Pauku gula roma 5;11, hoopaa

Manao nui Ke Ola ma ke koko o Iesu

Na heluhelu la 1 Oihk 16;1--15 2 Oihk 16;16--34, 3 Heb 9; 11--28, 4 Heb 10;1--23, 5 Isa 53;1--12, 6 1Kor 11;23--34 7 Rom 8,1--17.

Mele.

Pule

Ka wehewehe ana, &c.

Mahope o ka make ana o Nadaba ma, ua hai mai Mose i kekahi mau kanawai mohai hou, ma ke kauoha a ke Akua, e heluhelu i na mok 11--15, no na mea kapu, a kapu ole ke ai ia, no na mea haumia, no ka mai lepera.

Mok 16:1--15, he mau olelo ao ia Aarona no ke komo ana iloko o kahi hoano, ke ano o ke komo ana, me na mea e mohai ia me na hana e pili ana ilaila.

        P 16 heaha ka 'hana a Aarona no kahi hoano? Nohea ka haumia o kahi hoano. Ua haumia na kanaka, a no ko lakou hoopa i kahi hoano, ua haumia kahi hoano, a pono ke hoomaemae ia ma ke koko o ka mohai hala, ua hewa na mea a pau, mai ke kahuna nui a i kahi hoano.

        A pono ke mohai ia na mohai kalahala no lakou a pau i kala ia ka hala, i hoopau ia ka haumia mawaho e ke koko o na holoholona.

        Aka, aole kala ia ka hewa o loko ma ia koko, aka ma ke koko o ke Keikihipa e hiki mai ana, ke koko o na holoholona, he hoailona ia no ke koko o Iesu, maka manaoio i ka Mesia e hiki mai ana i kala ia ai ka hewa o loko o ka naau.

        P 17 Owai wale no ma ka halelewa i ka wa e hookalahala ana o Aarona, nowai kona hookalahala ana?

        P 18 pehea kona hookalakala ana?

        P 19 aha oia me kona manamanalima, ehia pipi ana, i mea aha?  Nohea ke koko e pipi ai, no kekahi o na kao elua i lawe ia i mea hookalahala, @a p@pehi ia kekahi kao, nolaila ke koko huikala, hoomaemae, hookalahala. he hoailona ia no Iesu i make, i mea e kala ia ai ka hewa.

        P 20 ua make ke kao mua, ua kapipi ia kona koko ma na mea haumia. i maemae, koe ke kao ola, e aha ia kao?

        P 21 e lawe Aarona i ke kao ola, a e aha maluna o kona poo, a e hai aku maluna ona i ke aha, a pau na hewa i ka hookau ia ma luna o ke poo o ke kao ola, alaila e aha i ua kao nei?

        P 22 a e hali aku oia i na hewa ihea, alaila e aha aku i ua kao ola nei?

        Nawai e alakai aku i ke kao, owai ia aina kanaka ole m@ ia waonahele, he mau ninau pohihihi keia eia nae paha ke ano. O ke kao mua i pepehi ia, he hoailona ia no ko Iesu make ana, o ke kao ola, he hoailona ia no ko Iesu ola hou ana.

        Ua kau na hewa a pau o kanaka maluna o ke kino o Iesu, heluhelu Isa 53,45,11,12, Io 1;29, Heb 9;28, 1 Pet 2:24, Hal 103, 12, Rom 5:10.

        Ma ke kao make me ke kao ola i loaa ai ke kalahala piha no ke kino, pela ma ka make ana, ala hou ana , a pii ana ae o Iesu i ka lani e loaa ai ke Kalahala piha no ka uhane Malaila e kala ia ai na hewa o ka poe manaoio, a e lanakila loa lakou maluna o na enemi uhane a pau.

        P 23,24 a hala ke kanaka me ke kao ola heaha ka Aarona e hana ai nona iho, a no na kanaka.

        P25 heaha ka hana malaila?

        P26 heaha ka hana a ke kanaka i hookuu aku i ke kao ola, no ke aha?

        P 27 E aha ia ke kino make o ka pipika ne me ke kino make o ke kao, a e aha ia ka io, me ka ili, me ka lepo, pela anei Iesu  Heb 13;11.

        Ke ano paha keia, e hookaawale loa ia aku ka hewa, ka haumia,nana 2 Kor 6; 17--18.

        P 28 a e aha ka mea nana i puhi ia mau mea i ke ahi, pili ka hewa iaia, no ka hoopa ana i na mea make.

        P 29 heaha ka mea e kukulu ia ana ma ka la 10 o ka malama ehiku? Ka malama ehiku hoi o ka makahiki laa, Tiresi ka inoa ua kapa ia ka malama Sabati, ka hapalua hope ia o Sept me ka hapalua mua o Okatoba, ma ka la mua o Tiresi ka ahaaina o @a pu, mok 23;24, ma ka la 10 hookalahala ana, m@ ka la 14 ka hoomaka ana o ka abasina kauhale malumalu.

        Heaha ka hana ma ka la 10, heaha ka mea i papa ia?

        P 30 oia ka la e aha ai? Hookahi waie no la hooke ai , @@i na la ahaaina.

        Pehea ke kahuna nui ma ia la? Komo oia iloko o kahi hoano loa e kaumaha a@ i ka mohai hala, nona iho, a no na kanaka a pau.

        Hookahi wale no @@@no ana ma ka makahiki aohe o @@ e ae i hiki ke ko@@@. No ke aha?

        Heb 9:7, 8, owai k@ kakou kahuna nui. Heaha ka like ole o Iesu me Aarona, I hewa Aarona, hewa ole Iesu.

        2 komo Aarona me ke koko holoh@@o@a Ko@@ Iesu me kona koko iho.

        3 mohai Aarona nona iho mohai Iesu no na kanaka wale no, aole. Nona iho.

        5 aohe mana ke koko o Aarona i mohai ai e pau ai ka hewa o ka uhane. Mana ke koko o Iesu i hookahe ai i pau ai @@ hewa o ka uhane, a e loaa ai ke ola mau loa.

        5 komo makahiki Aarona ika@@ @@@ loa e hookalahala.  Hookahi wale no @@@@ ana o Iesu ma ka lani e mohai ia @@ @@@ @ Kalah@@a no @@ e ao nei.

        6 mohai Aarona i n@ @ ol@h@lona i mohai hala moh! Iesu ia la iho.

        7 pau ka Aarona @@ana kah@@@ mau @ @ ka Iesu.

        Hea ka kakou hana i kala a @@ @@kou @@ wa, a i hoomaemae ia a makau@ a@ e @ou @ iloko o ka l@ni kahi @@ no@@

        Pono anei @ na kahuna o keia wa e hooha like me na kahuna @@@@@, e hoo'oh@@@@@ hiko kahuna he keokeo maka hoomaha @@ i ka hal wai, a mahope @@ko@ o @ @@ @@ elele&c. ole, na p@ ka @@@ @@ @@ @@ Levi, he aupuni kahunakakou @@ @@@ @ P@@2.9. H@@1;5.

        E hoomauao i @@ @@@ @@@ @@@ keaku i ka ma'an@@ @@@ @@@ @@@ lalo ae o ka @@@@.

        Mele,

        Pule,

Haawinano Nov. 13 Oihk 23:33-33

 

HOOLAHA HOOK@P@ @@@

E ike @@@@@@@ @@@ A pau  ke@a @@@ @@@@ @@ mea @@@ Ka  @@@@@@@ ua kapu @@@ @@@ @@@ @@@ @@@ Hamakua, Hawaii A@@na i  @@@ @@@ o B Wa@@@ @@@ @@@ @@@ na maka@@@@@@ @@@ @@@

 

ia holoholona a u@@u holoholona pu@a @@@ $2 @@@ @@@; a ioa he @@@ @@@ @@@ @@@ uku @ like @ e @@ @@ @ ka @@@ TOM@S N K@@@@ Mauuaania @ Hale K@@@@, Hamakua, Hawaii September 21, 1881.

 

KAUKA EMEKONA.

Ua makaukau ola @ lawelawe @ @a @@@ @ai a pau o na kana wahine a me nak@@@lii, a i ka p@@@ keiki @@@@

E hele nei mai. Ua keiki Hawaii @@@@ @@@ he @@@@@@. @@@ pahee loa hoi ma ka olelo Hawaii

KEENA HANA Ma ka Hale Kaula o Hop@maua, ma Alanui Kalepa. A loaa nola @@ @@@ Home ma ke Kihi @@ uka u @ la@ni Kukui a me Papa, ma @@ po

10--@@ yr.

 

PAPA, PAPA

 

AIA MA KAHI O

 

LEWERS & COOKE!

 

(O LUI MA.)

 

MA KE KAHUA KAHIKO MA

 

Alanui Papu a me Moi

 

E LOAA AI NA

 

Papa Nouaiki

 

o kela a me keia ano

 

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu

ana i na Hale!

Na Pani Puka, Na Puka Aniani.

Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a

Na Papa Hele, Na Papa Ku

A me na Papa Moe nui loa

NA PILI O KA HALE

O NA ANO A PAU.

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani

 

Na Ami o na ano a pau,

Na Aila Pena, o kela me keia ano

Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale.

Na Aila e ae o na ano a pau.

 

HA WAI  WAHIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI!

o na ano a pau loa

NA BALAKI ANO NUI WALE

A  ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka pau, na makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana

 

NO KA

UKU HAAHAA LOA@

 

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me MEA KUAI

E hele mai!  E  na Makama ka!

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a ma ka maikai

845t@