Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 47, 19 November 1881 — Page 2
This text was transcribed by: | Arnold Hori |
This work is dedicated to: | Hawaiian Historical Society |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauoha.
Hoolaha o na Hoololi i manao ia o
ke Kumukanawai, e like me ka
Hooholo ana o ke Kau Ahaolelo
o 1880.
J. M. MONSARATT, Kakauolelo.
HE HOOLOLI
I manaoia no ka Pauku 56 o ke Kumukanawai
i haawiia e ka Moi Kamehameha V
ma ka la 20 o Augate, M. H. 1864, i
hoohooholoia a aponoia ma ka la 13 o Mei
M. H. 1868 e like me na olelo o ka Pauku
80 o ia Kumukanawai.
E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 56 o ke Kumukanawai, a penei e heluheluia'@
"Pauku 56. E ukuia ka Poekohoia e na makaainana no ka lakou hana e like me ka mea i oleloia ma ke Kanawai no loko ae o ka Waihona Dala o ke Aupuni, aole no nae e hoonuiia keia uku i ka makahiki i hooholoia'i ka olelo e hoonui i ka uku, aole hoi e kaulia kekahi Kanawai e hoomahuahua ana i ka uku o ka Poeikohoia mamua o na Dala Elima Haneri no kela me keia halawai ana o ka Ahaolelo."
Ke hooiaio nei au, o ka Bila Kanawai maluna, ua hooholoia e ke Kau Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina ma ka heluhelu akolu ana i ka la 9 o Iulai, M. H. 1880.
JAMES M. MONSARRAT,
Kakauolelo
HOOLOLI
I manaoia no ka Pauku 61 o ke Kumukawai
i haawiia e ka Moi Kamehameha V
ma ka la 20 o Augate, 1864, e like me ka
Pauku 80 o ia Kumukanawai.
E hoololiia a ma keia ua hoololua ka Pauku 61 o ke Kumukanawai i haawiia e ka Moi Kamehameha V ma ka la 20 o Augate, 1864, e like me ka Pauku 80 o ia Kumukanawai, ma ke kapae ana i na huaolelo "elima haneri" a e hookomo ana ma ia hakahaka "elua tausani" a me kapae ana i na huaolelo "elua haneri me kanalima" a e hookomo ana ma ia hakahaka "hookahi tausani" a penei e heluhelu ai i ua Pauku la:
"Pauku 61. Aole no e kohoia kekahi Lunamakaainana ina he pupule a he hupo pahu, a ke ole ia he kanaka malalo o ka Moi, a ke hiki ole aku oia i na makahiki he iwakalua-kumamakahi, a ke ike ole hoi i ka heluhelu a me ke kakaulima, a ke maopopo ole hoi iaia ka helu waiwai, a ke ole hoi oia i noho ma keia aupuni i ekolu makahiki, a o ka makahiki hope mamua iho o kona kohoia ana, a ke ole hoi o na waiwai paa hihia ole iloko o keia aupuni e like me elua tausani dala, a i ole ia, o kona loaa nae i kela makahiki keia makahiki aole i emi malalo o na dala hookahi tausani i loaa no loko mai o kekahi waiwai, a o kekahi hana kupono ma ke Kanawai paha."
Ko hooinio nei au, o ka Bila Kanawai maluna, ua hoeholoia e ke Kau Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina ma ka heluhelu akolu ana, i ka la 9 o Augate, M. H. 1880.
J. M. MONSARRAT,
Kakauolelo.
1039 2ms.
HOOLAHA A KA PAPA OLA E PILI
ANA I NA LUALIIHII, KIOWAI.
KAHI E KAHE AI
NA WAI INO, &c.
O na wahi i hoikeia ae la maluna a me kekahi mau wahi e ae kahi e ku mau ai na wai, na lepo maea a me na wahi ano like e hoopilikia ia ai ke ola kino o ka lehulehu, e hoomaemae koke ia e ka Papa Ola ma o kona Agena la, malalo o na lilo o ka mea nona ua wahi la, a o ka mea paha i kuleana ma oi @ahi la; a ina e hoomaemea ole ia iloko o na hora he 48 mahope iho o ka hoikeia ana aku i ka ona o ua wahi la a mea kuleana paha e ka Papa Ola, e hoopii ia no i kulike ai me ka Pauku 10 Mokuna 59 o ke Kanawai Kivila. A ina ua manao ka Agena o ka Papa Ola aole he hiki ke hoomaemae pono ia, e pani koke ia ina he lua ua wahi la, a i ole, e hoonee ia.
Mai a mahope aku o keia la, o na lualiilii, na lua opala, a me na lua wai ino e hanaia aku ana ma ka Apana o Honolulu nei iloko o ka poai i kau palena ia, oia hoi o ke Kahawai o Nuuanu ma ka Akau, Alanui Kula ma ka aoao mauka, Alanui Victoria ma ka Hema a me ke alo o ke kulanakauhale, e hauaia me ka paa loa i ole e komo ole ka wai; a o na luawai waiho wale iho no a me na mea ano like maloko o ka poai i kaupalena ia, e pono e makaala loa ia i ka wa a ka Papa Ola a o kona Agena paha e hoomaopopo ia aku ai i ka mea nona ua wahi la.
Eha mahina mai keia la aku, o na lualiilii a me na ano like aole i makaala in a aole no hoi i hoomaemae kupono ia iloko o na mahina eono, e pani koke ia, a o ka poe e malama ana ia ano lauliilii a me na mea ano like, e hoopii ia no ma ke Kanawai.
O ka poe a pau e kue ana i keia rula malana ae, e hoopaiia no i na dala aole e emi iho malalo o HOOKAHI HANERI DALA, e liko me ka hoakaka ma ka Pauku 285 o ke Kanawai Kivila.
O ka Rula 4 o na hooponopono a ka Papa Ola i hoaponoia ma ka la 30 o Augate, 1879, ma keia ke hoikeia aku nei ua hoopau loa ia.
H. P. P. CARTER,
1035 3t Peresidena o ka Papa Ola.
Ma he Kanoha.
UA oluolu i ka Moi me ke kuka pu a me ka ae ana o Kona Aha Kukamalu. ka hoomanao ana i Kona La Hanau Kanahakum@-malima ma ka haawi ana aku i na pomaikai kalahala Alii no ka poe nona na inoa malalo iho:
Kawiki, ma ka oluolu o ka Moi, ua hoihoi ia kona pono kivila.
Kawahaokaale, ma ka oluolu o ka Moi ua kalaia.
W J Noa, ma ka oluolu o ka Moi, ua kalaia.
J M Kaneakua, ma ka oluolu o ka Moi, ua kalaia.
J B Silloway, ma ka oluolu o ka Moi, ua kalaia.
O ka hoopai o R R Lavender e hoopaahaoia no ka manawa he eha makahiki no ke karaima he lawe ola, ua oluolu i ka Moi ka hoemi ana mai i kona hoopai hoopaahao no elua makahiki.
O ka hoopai o M Mendoza e hoopaahaoia a pau ke ola no ke karaima he puhi hale, ua oluolu i ka Moi ka hoemi ana mai i kona hoopai hoopaahao no umi makahiki.
H. A. P. CARTER,
142 3t Kuhia Kalaiaina.
KEENA KALAIAINA,
Honolulu, H. I. Nov. 18, 1831.
Ke hoikeia aku nei i ka lehulehu, ma ka la 1 a mahope aku paha o ia la o Ianuari, M. H. 1882. he hoikeike kukui me Molokai make kihi komohana he kukui a F@e@nel o ka Helu 4 me kekahi Panana. O ke kiekie o keia kukui mai ka iliwai o ke kai he 50 kapuai a e ikeia no e kekahi moku iloko o ka wa malie ina he 11 mile kona mamao mai keia kukui aku. Ua pen @ keokeo ia ka puo'a, he kukui ulaula. Malalo iho e ikeia ai na wahi e ikeia ai.
1--Lae Ahi N 80' Kom.
2--Makapuu N 66' "
3--Mokapu N 51-1/4' "
4--Kihi Akau Komohana o Molokai N 8' Hik.
5--Kihi Aku Komohana o Lanai S 56' Hik.
UA oluolu i ke Alii ka Moi ka hookohu ana iho i keia mau inoa malalo iho.
Honorable ALBERT FRANCIS JUDD, i Lunakanawai Kiekie no ka Aha Kiekie a me Aupuni, ma kahi Honorable C C Harris i make.
Honorable LAWRENCE McCULLY, i Kokua Mua, ma kahi o Honorable A F Judd i hookiekie ae.
BENJAMIN HALE AUSTIN, I Kokua Kiua, ma kahi o Honorable L. McCully i hookiekieia ae.
Halealii Iolani. Nov. 5, 1881. 1041 3t
O ka Poakolu, ka la 16 a NOVEMABA nei, oia ka La Hanau o ka Moi, e malamoia ana la i la kulaia no ke Aupuni, a e paniia ana na ipuka o na hale oihana Aupuni a pau ma ia ia
H A P CARTER, Kuhina Kalaialua.
Keena Kalaiaina, Nov. 3, 1881. 1040 3t
UA hookohuia i keia la o Mr. Louis Kahlbaum i Agena Hooiaio Palapala Aelike o na Paahana no Koloa, Kauai.
H A P CARTER, Kuhina Kalaialua.
Keena Kalaiaina, Nov. 7, 1881. 1041 3t
PAE AINA HAWAII, }
HONOLTLU. }
I ke Kakauoielo o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Alna;
Me ka Mahalo.
Mamuli o ka mana i haawila mai ia'u ma ka Pauku 842 o ke Kanawai Kivila a mamuli o ko'u manao ana he mea keia i ku i ka pono.
Ke kauoha nei au e malamaia i KAU KUIKAWA o ka Aha Kiekie i oleluia ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, e hoomaka ana ma ka POAKAHI, LA 21 o NOVEMABA, M. H. 1881, no ka hoolohe ana i na hihia ma ka Baneko, a ke kauoha ia aku nei oe e hoolaha aku i keia kauoha.
IEEA ko'u lima a me ke Sila o ka
SILA. Aha Kiekie o ko Hawaii Pae
Aina ma Honolulu I oleloia i
keia la 9 o Novemaba, 1881.
A. FRANCIS JUDD,
1041 2t Lunakanawai Nui o k a Aha Kiekie
KUAI KUDALA O NA LAIKINI AWA.
E kuaiia ana ma ke kudala akea ma ka POAHA la 1 o Dekemaba, 1881, na Laikini Awa malalo no ka loihi o ka manawa he HOOKAHI MAKAHIKI mai ka la 1 o Ianuari, 1882.
OAHU.
Honolulu......................................................3
Koolaupoko.................................................1
Koolauloa....................................................1
MAUI.
Lahaina........................................................2
Wailuku.......................................................2
Makawao.....................................................1
Molokai me Lanai.......................................1
HAWAII.
Hilo..............................................................1
Kona Akau...................................................1
Kona Hema..................................................1
Hamakua......................................................1
Kau...............................................................1
Puna..............................................................1
Kohala Akau.................................................1
Kohala Hema................................................1
KAUAI.
Linue.............................................................1
Koloa.............................................................1
Waimea.........................................................1
Hanalei..........................................................1
Kawaihau......................................................1
O na Laikini o ka mokupuni o Oahu, e kua ila ma ke alo o Aliiolani Hale ma ka ia i hoikeia maluna.
Ko ua mokupuni e ae, e kuaiia ma kela a me keia apana e like me ka papa hoike maluna.
UKU KOMO.--No Honolulu. $500 no keia a me keia laikini; no Hilo, Lahaina a me Wailuku, $300 no keia a me keia laikini; no na apana e ae, $100 no kela a me kela laikini.
MANAWA.--E uku mua ia he 25 pa keneta i ka wa e haule ai ka hamare, a e lilo no na dala i uku mua la ke ole e hookaa ia mai ka uku piha o ka laikini iloko o na la he 10 mai ka la i kuaiia ai.
H A P CARTER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 7, 1881. 1041 3t
KEENA WAIWAI, }
Honolulu, Oct. 28, 1881. }
Ua hookohuia na mea nona na inoa malalo iho i mau hoa no ka Papa Hoopii Auhau o M H 1881.
OAHU.
Honolulu.......................................J O Carter. D Kahanu
Ewa & Waianae..........................S Previer, S K Kuhano
Waialua..........S N Emerson, H N Kahulu, J F Anderson
Koolauloa ..............................J L Naili, J W Kamealoha
Koolaupoko....................................M Rose, G Baranaba
MAUI.
Lahaina..................................H Dickenson, J O Kawehe
Wailuku................................G Armstrong, W P Kahale
Makawao........................D Crowningburg, C K Kapule
Hana...................................................M Pico, J Gardner
Molokai & Lanai.....................J W M Poohea, D Kailua
HAWAII.
Hilo.................................C E Richardson, O T Shipman
Puna.....................................J N Kamoku, J M Kealawaa
Kau...........................................G W C Jones, J Kauhane
South Kona................................J Kuaimoku, J W Smith
North Kona.....................H Cooper, C Kaiaiki, H Weeks
South Kohala.......J W Kuakini, W H Daniels, Z Paakiki
North Kohala...................Geo. F Holmes, T J Hayselden
Hamakua........................S F Chillingworth, D F Sanford
KAUAI.
Hanalei..............................C Bertlemann, Jas. M Gibson
Kawaihau......................................W H Rice. D Makaliu
Lihue............................................E Lindermann, S Kaiu
Koloa..................................L. Kahlbaum, S W Kauanoe
Waimea...........................................G B Rowell, F Bindt
Niihau............................................J Kaika, J W K aapun
Kakauinoala
J. S. WALKER, Kuhina Waiwai.
RULA 34.
KE Kauohaia aku nei aole e aeia ka mea nana ka Palapala Hookohu Lunakanawai Apana piha, e lawelawe i ka hana Loio ma na Hihia Karaima, imua o kekahi Aha Hookolokolo Apana @ Hoomalu paha.
NA KA LUNAKANAWAI O KA AHA KIEKIE
J@O. E. BARNARD Kakamolelo.
Honolulu, Oahu, Oct. 25, 18@1. 1039 3t
HOOLAHA O KA HALE LAPAAU O
KA PAPA OLA.
E weheia ana ka Hale Lapaau o ka Papa Ola ma Kikihale mai ka hora 9 a hiki i ka hora 11 o kakahiaka o kela a me keia la, malalo o ka lawelawe a hooponopono ana a Kauka Fitch (Pika), ma ka makalua o Kauka Emekona. Ua oluolu oia e halawai me ua poe i loohia ia me na mai.
Honolulu. Nov. @, 1881. (9) 1040 tf
Ma ke Kauoha.
Ua @laola i ka Mei ka hookoh@ ia Hi@ Ex. WILLIAM NEV@S ARMSTRONG i Loi@ K@hina ma ka@i o H A P Carter i waiha mai.
Halea@ I@i, Honolulu, Nov. 5, 18@1. 1042 3@
KUAI O KA HOOLIMLIMA O NA
AINA AUPUNI.
MA ka POAKOLO ka ia 30 o Novemaba ma ka hora 1@ o ke awakea ma ke alo o Ali@i Hale e k@a ana ma ke kuiaia akea ka Hoolimalima o na Aiea Aupuni p@kahi no UMI MAKAHIKI e wai@o la ma WAIAN@LW, apana o Kooia@pok@, mak@puni o Oahu.
1--Kela a@ana aina ou ke Aupuni Hawaii i @keia ma @a inoa o APE@ mo@a na eka $5-100.
2--KAANIE @ 73-100 eka.
3--KUA@KEN@ 7 25-100 eka.
4--KE@OPALI 34-100 eka.
5--KEPAPA@LA@ 17-100 eka.
6--MAKA@KE@A 59 40-100 eka.
7--POAHAWAI 1-3 31-100 eka.
O ke ano o na aina maluna a me kekahi mau ni@ao e @ ke Keena Aina o keia Keena.
H A P CARTER. Kahi@ Kalaiai@
Keena Kalaiaina, Honolulu, Nov. 25, 1881. 1042 4t
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
1 HUIIA
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina $1.
@
Daia Kuike ka Rula.
POAONO, NOVEMABA 19, 1881.
KA AHA KIEKIE.
UA ike mua ko makou poe heluhelu ma ka hoolaha ua piha ka Aha Kiekie i keia manawa, i hoohakahaka ia iho nei ma ka make ana o ka Hon C C Harris i hala aku la iloko o Iulai o keia makahiki Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookohu ana ia Hon Albert Francis Judd i Lunakanawai Nui no ua Aha nei. He kanaka i kamaaina i ko Hawaii nei a puni; he keiki oiwi no ke one Hawaii, ma ke kula nui o Yale kahi i hoonaauao ia ai. he ku la kaulana ia a he mau keiki e ae no kekahi i hoonaauao ia iloko o ia kula, ma ke kula ao kanawai o Harvard kahi a Ka uka i hoomakaukau ai ma na ike kanawai.
Ua hoonee ia ae ka Hon Lawrence McCully i kokua mua, he kanaka no hoi keia i kamaaina i ka lahui no na makahi ki loihi i aui hope ae nei, a iloko no o ke kula hookahi me Kauka kahi i hoona auao ia ai.
O ke kokua alua oia ka Hon B F Au stin (Aukina) hoahanau o Aukina e noho mai nei i ka mahiko ma Onomea, Hawaii. He kanaka keia i hele a @oo iloko o ke kanawai, he iwakalua a oi na maka hiki o kona lawelawe ana ma ka oihana kanawai ma Nu Ioka, ua olelo ia, ua maa loa oia ma na kanawai e pili ana i na hui hoopaa waiwai, a me na hui hoo paa ola.
O keia mau kanaka a ekolu e noho nei ma ka Aha Kiekie o ke Aupuni i keia wa, he poe i hilinai nui ia no ka pololei a me ka hoopono o ka lakou mau lawelawe ana, a ua ike maopopo ia ko lakou aloha i ko kakou nei aina.
Ma na kau i hala ua loaa i ko kakou Aha Kiekie ka mahalo ia a me ka hilinai nui ia. Ua lawe ia no hoi kekahi o kona mau olelo hooholo wawaena o ko na aina e me ka mahalo ia e ka poe ike kanawai, ma ka nana ana i na ouli o keia mau kanaka e noho nei, aole no e haule ana ko lakou mau hooikaika ana malalo o ka lakou mau hiki mua, no ka malama ana i ka ihiihi a me ka inoa maemae o ua aha nei, ma ke ano he aha hooko i ka pono a me ke Kaulike mawaena o na mea a pau.
KA LA HANAU O KE
ALII KA MOI.
MA ka hora 6 o ka wanaao Poakolu nei, ua ki ia mai na pu aloha he 21 mai Puowaina, he hoike ia o ka La Hanau keia o ka Moi. I ka hiki ana i ka hora 8 a oi ua kai huakai mai la ka hui Kaawai Helu 4 iloko o ka Pa'lii e haawi aku i ka lakou Makana Medela, oiai hoi o k@ piha ana ia o ka noho ana o ku Moi he 20 Makahiki ma ke ano he Hoa Hoohanohano i ua Puali nei. He makana no hoi ka kekahi mau puali e ae.
KA HAIOLELO ALII MA KAWAIAHAO.
I ka hiki ana i ka hora 10 ua hiki ae ka Moi a me ka Moiwahine i ukali ia e Kona Kaikuahine Likelike, R Keelikolani, J O Dominis, A S Cleghorn, ka Puuku, C P Iaukea, J Boyd me A Rosa.
Ua wehe ia na hana ma ka himeni ana mai a ka Papa Himeni a me ka pule ana a ka Rev H H Paleka, a mahope iho ua ku mai ka Moi a puana mai la i Kane Haiolelo Alii, penei:
E O'U MAU MAKAAINANA:--Ua aneane e hala na mahina he umi mai Ko'u wa i halawai hope ai me oukou ma keia wahi. Ma ia manawa ua hoike aku Au ia oukou i Ko'u manao e hele no ka pomaikai o Ko'u ola kino a e imi i ka naauao a me ka ikaika no Ka'u oihana ma ke ano he Makua no oukou, a e hooholomua i ka pomaikai o ka aina ma ka huli ana i lahui kupono no ka noho pu ana me kakou a kokua pu mai ia kakou i ke kukula ana i Aupuni e mahaloia mai ai no kona kuokoa.
Ua noi aku hoi Au ia oukou ma ia manawa e haawi i Kuu Kaikuahine, ke Kahu Aupuni, i ke aloha a me ka hoolohe, a oukou i haawi mau mai ai la'u. A ua hooke oukou ia leo.
A ma Ko'u hoi ana, ke hoomaikai nei Au i ka Mea Mano Loa, me ka ukaliia e ka oukou mau pule, no ka hoopakele ana la'u mai na ulia poino o ke kai a me ka aina, a ke makemake nei Au e hoike aku i Ko'u mahalo ia oukou no ke Aloha Alii a me ka hoolohe a oukou i hoike aku ai i ke Kama Aliiwahine ke Kahu Aupuni a me ko oukou hookipa aloha ana mai la'u.
Oiai Au i kaawale aku, ua laha ae kekahi mai ino mawaena o oukou. Ua kaumaha Ko'u naau no ka poe i loohia i ka poino, a me na mea a pau o oukou e uwe nei no lakou. Ua olioli hoi Au i ke kaohi ia ana o keia mai, a aole hoi i laha aku ma na mokupuni e ae. Iloko o keia wa o ka pilikia ua kupaa a ua hoolohe oukou.
Ma Ko'u kaahele ana, ua puni loa la'u ka honua a ua ike i na aina a kakou e heluhelu a e lohe mau nei. Ua ike Au i na hoike na o ka nani, ka ikaika a me ka waiwai, aka ua ike pu hoi i ka nui o ka pilikia, ka ilihune, a me ke kaumaha, a ma Hawaii nei Ko'u puuwai i na manawa a pau. He poino a he pilikia ko na Aupuni a pau, aole nae poho o ko lakou manaolana, a pela no hoi kakou o Hawaii nei. Me ka naauao a me ka wiwo ole kakou e hele ai imua, oiai o keia mua aku o kakou ua piha i ka manaolana. Ua haawi nui Au i Ko'u noonoo no ka lahui a kakou e manao aku ai e hui pu mai me kakou. E waiho mai ana Kuu Komisina Hoopae Limahana i kana hoike no ka makou mea i ike ai, a ke manao nei au e hoomaka aku ana ke Aupuni e lawelawe no ka hoopae ana mai i mau kanaka hou.
E hoomahuahua ia ka heluna o ko kakou lahui, a o ka poe a kakou e poloai aku ai e noho iluna o keia aina me kakou, e malaina pono ia lakou i kulike me na kanawai a me na kuikahi o kakou. Oiai kakou e malama ana i ko kakou mau pono, o na kanaka ponoi o ka aina, e hana kakou i ka pono a me ke kaulike i na mea a pau e hoohui mai ana i ko lakou noho ana me kakou.
Ua lohe oukou i Ko'u hookipa maikai ia ana e na poo Aupuni o na aina e. O ko lakeu mau lokomaikai a me na hoohiwahiwa ua komo kuhohonu iloko O'u. I Ko'u hiki ana ma Iapana, ua lohe Au me ka ehaeha i ka make ana o Ko'u hoahanau maikai ka Emepera o Rusia, a i Ko'u hiki ana ma Nu loka, e makena ana ka lahui o ko kakou hoalauna lokomaikai ka Repubalika o Amerika no ka Peresidena Garfield. Ua kaumaha Ko'u manao no keia mau mea.
E o'u makaainana, ua hoihoi mai ka Mea Mana Loa la'u a hui me oukou, a eia hou kakou ke hooikaika pu nei no ka pono o Hawaii. E kokua pu mai oukou me A'u. Na Ko'u Aupuni e malama i ke ola o ka lahui, e malama nae oukou i na rula o ke ola kino, e malama i ke ola o ka oukou mau keiki, e kapae aku i ka hewa a me ka haumia, a pela e kokua ai la'u ma Ka'u mau hooikaika ana no ko oukou pomaikai.
Mahope iho o ka pau ana o Kana Hai olelo Alii, ua kamailio mai ke Kuhina Kalaiaina i ka Haiolelo Alii ma ka olelo haole, a pau kana, ua himeni hou mai ka Papa Himeni a ua hookuu ia na hana ma ka pule hookuu a Rev H H Paleka.
Ma Kawaiahao mai, ua holo loa mai ke Kaa Alii a i Aliiolani Hale, a maho pe pu mai na Kaualio. na Puali Koa hui na Keiki Puhi Ohe a me ka lehulehu a piha kui o mua iho o Aliiolani Hale. U@ hele mai na Luna Aupuni o ko na Aina e, kekahi mau Luna o ke Aupuni a me kekahi poe hanohano e ae e ike i ke Alii a mahope iho, ua hele aku la na Makaainana e lulu lima a haawi hoi i ko lakou Aloha i ka Moi, a hookuu ia na hana ma ka hora 1 a oi.
I ka hora 4 a oi o ke ahiahi he Heihei Waapa kai malama ia mawaena o Kanoe lani me Miha a oia ka pai@na hope o na hana lealea ma ia la.
HOOLAHA A KA LUNA
HOOPONOPONO WAIWAI.
UA hookohuia ka mea nona ka inoa malalo e ka Aha Kiekie i Lunahooponopono no ka Waiwai o S B Burrows o Honolulu i make. Nolaila o ka poe i kuleana i ka waiwai o ka mea i make ma ka moraki a me kekahi ano e ae paha, e hoike koke mai lakou i ka mea nona ka inoa malalo iloko o na mahina eono, o hoole mau ia lakou, a o ka poe i aie i ka waiwai o ka mea i make e hookaa koke mai me ke kaulua ole. ia
ALEX. J CARTwRIGHT,
Lunahooponopon o ka Waiwai o S D Burrows i make.
1042 4t
MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Waipa k, no Hilo, Hawaii i make. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala o Lee Loy, ka lunahooponopono no na waiwai o Waipa k, no Hiko, Hawaii i make, e noi ana e aponoia kana hoike hope a e hooholoia ka waiwai i na hooilina, a e hookuu iaia mai ka oihana Lunahooponopono. Nolaila, ua kauohaia o ka Poakahi, oia ka la 19 o Dekemaba, 1881, i ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa a mekahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, me na mea kue ke hoikeia. F S LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.
Hilo, Hawaii. Novemaba 7, 1881. 1042 3@
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolo o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o K H Umiamaka k, no Maulili, Hilo, Hawaii, i make. Ua heluheluia a ua waihola ka palapala noi a Wahau ka wahine mare a E H Umiamaka k, no Maulili, Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e hoonohoia o E
Kekoa i lunahooponopono no na waiwai o ka mea i make. Nolaila, na kanoha ia i ka poe a pau i pili o ka Poakahi. oia ka la 19 @o Dekemaba, 1881, ma ka hora 10 o kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na noi ia, me na mea koe ke hoikeia. F S LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.
Hilo, Hawaii. Novemaba 7, 1881. 1042 3t
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ko waiwai o HENRY A. KAKA@ i make. Olelo kauoha e koho i mau Lunahooponopono no ke kuai ana i kekahi ma@ waiwai paa.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me na hoike a Robert Hoapili Baker a me John T Baker. na Lunahooponopono i hookoh@ia no k@ waiwai o HENRY A, KAKANU i make, e noi ana e kualia kekahi m@ waiwai paa o ka mea i make e waiho @ ma Kai@a, Waikiki, Oahu, a e noi ana i kekahi kumu no ka ae ole ia e k@ai.
Ua kamohaia o ka poe a pau i pili i ua waiwai nei e hoike mai ia lakou ma keia Aha i ka Poalua la 6 o DEKEMABA. 1881, ma ka hora 10 o kakahiaka ma Honolulu, malaila a ma oka hou ia, e paiia keia olelo hoo@ha @no 3 pule mam@a o ka la e hooloheia ai @a noi ia ma ka "Nupepa Kuokoa" he nupepa i paiia a hoopekaia ma Honolulu.
Kaka@ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. Nov. 14, 1881.
A FRANCIS JUDD.
IKEA: Lunakanawai Kiekie.
A Rosa, Hope Kaka@lela. 1042 3@
O ka p@ a pau e p@a nei @e mau li@ a he mau pip@, he wai wai no THOMAS M@EK, me kona hao kuni e p@a ana, ke pap@ ia aku nei aole e hoano e a h@okah@ ia ma@ hao kuai a kuai aku hoi i na lio a me na pipi malalo o ke ano kolohe.
H G CRABBE (Papai), Luna Hooko a
Luna Hooponopono o ka Waiwai o Thomas Meek i make
Honolulu, Iulai 15, 18@1. 10@ 6@
NA LAKO HALE ! NA LAKO HALE !!
HE EMI LOA! HE EMI LOA !!
He Hoemi Nui i na Kumukuai,
MA KA HALEKUAI O
C. E. WILLIAMS !
Ka Halekuai Nui, Emi, a Maikai hoi o na Lako Hale. ma ka Paemoku
o Hawaii nei, i kukuluia i ka Makahiki 1859.
Ua loaa mai ia makou na Lako Hale he nui wale a e kuaiia aku ana me ke Kumukuai Haahaa i oi ae ka emi mamu@ o na Halekuai e ae. Malalo e ikeia ai ka inoa o kekahi ma: Lako Hale:
Noho Laau .75, Noho le $1.25, Na Moe mai ka $5 $7 a pii aku. Na Bela Moe mai ka $2 a pu aku Noho Koki $15 a pii aku, Aniani 25 a pii aku.
Na lako o na rumi moe, oia hoi: Moe, Pela. Pahu ime me ke Aniani. Pakaukau holoi maka, Pakaukau, Elua Noho me hookahi Noho Paipai, o keia a pau loa no $35 wale no. Hulu lei, laau o na K@i, na Kaula kau Kii o @a waihooluu like ole. na Kui kau Kii a pela aku. Ka paikini hou ioa o na ano KAA BEBE. he $10 wale no. Ka Mikini Humahumu Lole a Williams," he mikini hou, maikai e hoohanaii nei a n@ C. E. WILLIAMS wale no e kuai nei. He emi he 35 wale no dala.
Eia pu no hoi he mau @a Kaa hou no ke kuai emi ana aku. Eia pu no hoi me makou he heluna nui o na Pahu Kupapau o na ano a pau i kinohinohi@a me na ano kinohinohi hou loa. He Elua Kaa Kupapau i makaukau no ka hoolimalima me ka emi loa.
Mai hoonele e na makamaka i ke kilohi mua ana i ko makou mau waiwai mamua o ke kuai ana ma kekahi mau halekuai e ae. A mai poina i ka Halekuai kahi e loaa ai keia mau waiwai maluna aia no ia ma ka Halekuai o
C. E. WILLIAMS,
1042 4t Helu 111 Alanui Papu
OLELO HOOLAHA.
EIA ma ko'u pa waiho Kaa Kikane ma ke Alanui Kaiepa me Moiwahine he mau Eke PAAKAI no ke Kuai ana. O ka poe a pau e makemake ana e hoolako ia lakou iho me na PAAKAI, e loaa no ma keia wahi me ke Kumukuai Haahaa.
C P WARD, (Pepee.)
1041 3ms.
OLELO HOOLAHA.
NO ka mea, ua pau ka hoolimalima o Kima Pelekane ma maluna o ka alua o Waipio, Ewa Oahu. Nolaila, ke kauohaia aku nei na poe mea LIO a holoholona e ae paha a pau, e lawe koke aku i na holoholona mai ka aina aku, iloko o na la he IWAKALUA, o hopuia no ke komohewa. A F JUDD.
Kahu Malama Waiwai no Airine Ii.
Honolulu, Nov. 12, 1881. 1041 4t
KUAI O KA WAIWAI PAA.
Ma ke kauoha o J C Cluney a me J Manuel, e kuai aku ana ka mea nona ka inoa malalo ma ke kudala akea ma ke Keena Kudala ke hiki aku i ka hora 12 awakea o ka
POAONO, LA 26 O NOVEMABA, 1881,
na apana aina waiwai paa malalo iho:
1--Ili Aina o Pahao e waiho la ma Waikele, Ewa, Oahu, no na na apana elua, Apana 1, he 12 53-100 eka. Apana 2, he 1 84-100 eka, Palapala Sila Nui 5563, Ua anaia na palena. He hookahi hapalua, he aina Laiki. No 10 makahiki hoolimalima, e hoomaka ana mai ka la 1 o Iune, 1879, no $50 hoolimalima o ka makahiki.
2--Aina ma Punaalana, Nuuanu, Honolulu. He elua apana aina, he aina kula a he hookahi eka aina Kalo. He 7 eka a me 524 anana kuea, Palapala Sila Nui 7148 Ia Moa. He 10 makahiki hoolimalima o keia aina ia Pala, mai ka la 1 o Mei, 1878 no $36 hoolimalima o ka makahiki.
AINA HALE.--Ma ka aoao komohana o ke Alanui Kalepa a me Alanui Alakea nona ka ili 147 anana kuea me Elua Hale noho, Hale Kuke a me Hale Kaa, me na Pono Wai.
Palapala a me na lilo i ka mea kuai
E. P. ADAMS,
1041 4t Luna Kudala.
OLELO HOOLAHA.
E ikeauanei na kanaka a pau, o makou o ka poe hui i hoolimalima i ka aina Kanewai a me na wahi e pili ana. Piliamoo me Kiokapu, ma Manoa o Oahu. Ua kapu ka hele ana o na ano holoholona a pau maluna o ua aina la a me na kanaka, i na i komo a hele wale kekahi holoholona a mau holoholona, a kanaka paha, alaila e uku ia i 1 dala no ke poo.
PAHIELE & AKAU Pake, Na Luna.
Oct 27 1881. 1039 2@
Halekuai Ili hou o
HUG MACKAY
Ka mea hana Ili akamai o Hawaii nei.
A@a malaila na Ili o kela me keia ano i
hooluu ia me ka nani lua ole.
E uku no au i DALA KUIKE no na ano II.I a pau. ina
ILI MALOO A MAKA PAHA,
no ka auhaa kiekie ke lawe ia mai I o'u nei. E@oaa no au ma
ko'u Halekuai Hou o
WEHE KA OLU!
Ma Halemahoe, Alanui Moiwahine, e huli pololei ana ke alo ke Alanui Kaahumanu.
O @a'u ia e kauleo aku nei i na makamaka e naue mai i o'ulei.
1024 Iulai 13 tf
CHRISTIAN GERTZ
Mea Hana Buti
----ME----
NA KAMAA MAOLI!
Alanui Papu, makai o ke Keena o Lui & Dickson
KE HAI AKU NEI OIA I NA MEA A PAU
Ua hoi mai oia mai Kapalakiko mai,
Ilaila Oia i ohi kino mai nei i nu waiwai
nani a paa o kana oihana, a ke
waiho ia aku nei no ke kuai
ana no na kumukuai
o ka manawa
HE MAU WAIWAI PIHA O NA BUTI
Na KAMAA HAAHAA a me na ano kamaa
no na Lede. Na Buti, na Kamaa Haahaa
a me na ano kamaa e ae a pau
no na Keonimana.
NA BuTI & KAMAA HAAHAA
A ME NA ANO KAMAA E AE A PAU
NO NA KAMALII!
NA KAMAA O Na ANO HE NUI
O NA KAMAIKI OPIPIO
O @eia ma@ me@ a pau a@ h@neia me ke akamai l@ a me ka paa o @a @no ho@ lo@, a ke h@ia ia aka nei ia ma@ mea e like me ka mea i olelo ia
E lawe ia no na kauoha mai @a Mokupuni @e ka @i @a me ka e@u. @
HALEKUAI KAMAA BUTI
----A ME----
KAMAA HAHAA !
No ka Mea nona ka Inoa malalo.
----MA KA----
HELU 114 ALANUI PAPU !
Ma Kela Aoao mai o ka Haleho Panih@.
O ka loaa ana mai nei no ia o na waiwai o na L@de a me @ Keonimaoa, oia hoi na Kamaa Buti, na Kamaa Haahaa N@ Kamaa o na keiki o keia a me @ia an@. He nani na k@ nohi, he nu hou no ka M H 1881
O na kamaa i humuhumu maoli ia @ a'u a me ko'u mau pa@hana, he nani, he p@a, he loihi ka manawa e komo ai mamua o ko kekahi mau hale e ae. E wiki E au ! ! Kia ka nanila
O na Kamaa nahaehae, e humuhumula no me ke Kumukua. waipahe.
O na paahaua o ka papa ekahi @a paahana o kuu hale, aole he mau paahana lolo.
O na kauoka mai na mokupuni a me @ ke kul@akauha le nei, e hookoia no me ka hikiwawe @
E kipa mai e na makamaka. E hamama no k@ ipuka o k@'u hale ma na ahiahi a pau
FRANK GERTZ.
1034 3ms
HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO
WAIWAI.
Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho e ka Aha Kiekie i Luna Hooko Kauoha a Luna Hooponopono o ka Waiwai o THOMAS MEEK o Honolulu, ke hoike aku nei i na kanaka a pau ia aie i ka waiwai o ka mea i make. e uku koke mai me ka hakalia ole i ka mea nona ka inoa malalo iho; a o ka poe hoi e paa nei he mau waiwai no ka mea i ma ke ma ko lakou lima, e hoike koke ae i ka Luna Hooponopono me ke kali ole. O ka poe hoi he mau koi ka lakou no ka waiwai o ka mea i make, ke hoikeia aku nei e waiho mai i na hooiaio kupono i ka Luna Hooponopono iloko o na malama @ono, o hoole maula aku lakou.
H G CRABBE (Papai), Luna Hooko a
Luna Hooponopono o ka Waiwai o Thomas Meek i make
Honolulu, Iulai 16, 1881. 1026 6m
OLELO HOOLAHA.
Maikai ka hoi kou Paa Lole?
Nohea la kahi i loaa ai ia oe?
No kahi o
ROBSON & SORRENSON,
ma Alanui Papu,
Keena o McINTYRE.
1022 6m.
HOOLAHA HOOKAPU AINA.
KE papa aku nei au i na mea a pau, aole @ hookuu wale na holoholona o na ano a pau, ma ko'u mau nina o PALIKEA a me Kaaleo, ma Maemae, mokupuni o Oahu, e like me ka lio, hoki, pipi, puaa, piula, a me oa manu kaka a koloa paha. e manaola ai no ka hoopilikia ana i na mea kanu. O na poo a pau e kue ana i keia, ua makaukau mau ko'u hope o NANEANA, e hopu a lawe aku i ka Pa Aupuni, e like me ke kuh@ kuhi a ke Kanawai no na holoholona komohewa. E lilo keia i Kanawai paa no ko'u mau aina. mahope iho o ka hala ana na la he 30, mai keia la 22 aku o Okatoba, 1881.
CHARLES H KEAWE,
Kapumoo, Oct. 21. 1881. 103@ 3@
HOOLAHA A NA'LUNA HOOPONOPONO
WAIWAI.
No ka mea. ua hookohu pono ia mai na mea nona na inoa malalo iho nei e Ka Hea Hanohano A F Judd, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, i mau Luna Hooponopono no k@ Waiwai o Kaehukulani k, o Pa@oa, Honolulu, Oahu, i make @uoka ole Nolaila, ke kaheaia aku nei ka poe a pau i ai@ i ka mea i ma ke, e hookaa koke mai. Pela hoi me ka poe a ka mea i make i aie aku ai, e hoike koke mai i ka lakou mau bila me na hooiaio kopono iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole e hoole mau loa ia aku no.
D H KEKUM@ k.
MRS. KAHOOMAKUA w
Na Luna Hooponopono o ka Waiwai o Kaehu@u@
make k@uoha ole.
Honolulu, Oct 14, 1881. 10@ 1m
HELE MAI HOOKAHI !
Hele Mai a Pau Loa !
EIA KA NANI LA
----M A----
HALEALOHA !
K@ Halekuai Poh@ku o ku mei m@
Monikuhune, ma ka Huiu@ o @
Alanui Papu a me Hotele.
KE hoo@ako mau ia nei ia Halekuai me na Loke na@i o keia a me keia ano, a me na mea hoohinohinoni i na paikini o a@ wahine a me ko @a kamalii, i ku i ka iloi o kela a me k@o aola, a eia ua mau mea hoonoan@la.
Na Silika mae ole o keia a me keia ano o ka Aina Pua, na Iole hapa silika o na ano he @ wa@, n@ ma@ o na ano a pau, na hapa lii@ na makak@ wae paahoehoe. na nahemake, na ka@, nu p@, na kalakoa, na alapia, na kalepa, oa @wai, na hoh@ala, na veleveta, na keokeo paina, na keponale paica, na @pine, na lihilihi maoli a ma na lihilihi kuawe@, oa mea paa o na wahine, oia na muumuu komo lole a me na m@nmu@ moe po, na palekoki h@ a a me na pale koki lihi lihi aoi, na leia-i silika e na ano a pau, na hainaka silika n@i a @i@i Na Lole o na Kane, na @olewawae paina, kaki mia, huluhulu. @ kuka @oloa a ekekei o na ano a pau, na lole paa o na kamaliiwahine a me na keikikane. Na papale wahine o keia a me keia ano a me @a oha o lu@, @a papal@ keiki, na papal@ kane. Na ka@a@ wahine me ko na kamahi, na ka@ Na kakini wahine o na ano a pa@ a me na kakini pua @li@ a ma ka aoao no na kaikawahine, na kakini o na keikikane a m@ ko kanaka mak@ o na ano a @u. Na mamahi @ika nunui a liilii o na ano h@ lehulehu wale. Na pale hoioi wawai he eni wale eia ma@nei.
I mea e maopopo ai ia oukou e na @oa @ha. na oluolu ia ke komo ana mai maloko o Halea@, a e @na pono i ike pono i ke au nei a me ke au @, a e loaa ao me ke kamaku@ oluolu. O keia m@ waiwai i hal@ oe la maluna. e hiki mau mai ana m@ keia a me keia ko ana mai o na mokuahi.
GOO KIM.
Honolulu, Oct. 11 18@1
1009 6@