Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 49, 3 December 1881 — Ka Moolelo o Alekanedero Murray. [ARTICLE]

Ka Moolelo o Alekanedero Murray.

0 Alekanedero Murray kekahi o na kanaka naauao (oa i ikeia ma ke ao nei, aka, ua make oia i kona wa opio, oiai i ke 3S no o kona mau makahiki. Ua ike oia i na ole* lo he lehuiehu o £uropa a me Asia, mai na oleio o ke au kahiko a me ke au hou. 1 ka wa ona i make ai, oia ke Kumu m» na olelo ma ke Kula Kiekie o Edineboro, ke kulanakauhale poo aupuni o Sekotia. A ma o kona naauao la i loau iaia ma ka hoomanawaoui, he mea ia e ao mai ana i na apio a pau e hoomanawanui ma ka imi na« auao ana, i ioaa ia iakou ka ike e like me ka loaa ana ia Aiekanedero Murray. He Kahuhipa ma Sekotia ka hana a kona iuaui makuakane; a ua ao mua aku kona imkuakane iaia i na hua pi-a-pa ma ke kahakaha ana me ka Inau i kuniia a eleele i ke ahi, maiuna o kekahi iii; o knna haawma hope īho oia no ka imi ana ma kn buke i kapaia he Catecbism, oia hoi, he buke i ka* kauia na ninau me na haina e pili ana i ka Baibala; n he manawa pokoie mahope iho o keia ua hiki laia ke heiuheiu, a • kam hana lealea toa oia no ke kope ana i na hua palapal«i malana o kma iii. Ua paanaau iaia kekahi maa himeni he lehulehu; a peia no hoi kekahi hapanui o ka Baibala. i kona wa ewalu waie no makahiki, oa hooana aku kona maka&kane iaia e kui i na hipa ma na puu; nka n»e, ua oi aku kona ieaiea e noho i ka hale e heiuheiu buke, a e kakau hoi me ka lanah j maiona o kana ili, mamua o ka heie ana e maiama i na hipa. Aole no he kola kokoke maī i ko lakou wahi maialo iho o elima mile, e hiki ai ia hoi iaia ke hele i ke kuia; a no ka mea hoi. he iiihune kona makuakane a hiki ole ke malama iaia ma ke kolinakauhale, oiai oia e noho ana i ke kula; aka, aa ae oloolu mai k«kaht o kooa maa makaakane hanaana e hoouoa iaia i ke kul», no kekahi manawa pokole. A iaia malaiia, aa hoohenehene ia aia i kinohoa» aka mahope iho, iilo iho la oia ke poo o kooa papa. Aka, no ke aoo omaimai o kona oia kino ma ke kuis, a& koe aka ekoiu ooa m&laoii i hoohoioia ai no ka hele ana i ke kal». A hooana hoa ia ika la oia ma ke koia e malamaai i na tnoM «akahiki eiima, aoie no i loaa iaia kekahi maa ao koa

ia »na. Aki t aole keia he me* nana i hoo* paa mai ī koos 000 no ka imi niauao ao*. O oo hakia&dala iiilii i loaa iaia. aa ro«lama no oia no ke kuai aoa i na buke mele a me na buke mooielo. Ua iawe ao oia i keia rhau buke iloko o kona pakeke iaia e hele ana e nialama i m hipa ma na puu, a ma kapa 'hoio Loeh Greenock» he wahi loko uuku ma Sekot ; .a; ao ka BaibiU no hoi ke« kahi ana i hetubelu aui ai; niai keia mao mea mai ua loai iain kekihi tateoa maīkai iioko o kona noonoo, a ua hoohuahuaiau mau aku oia i n» Diakoni (Hope Kahu) o ka ekalesia, ma na mei e pili ana i ka Bai* hala, a me ke kuhnakauhale hoi o lerusi> lema. I ka unukumamalui o kona mau makahiki, ua noi aku oia i ka moolelo o losephus, a pela no hoi ua ike oia i kekahi mau mea o ka Palapala Aina. Ua hoomaamaa n« hoi oia ma ke kope ana i na PaiapaU Aina, me ke kaha ana hoi i truu kii no na kihapai a me na awawa e kokoke ana i kona wahi e noho ana. A i keia wa, ua iiio 'oia i kumu na na ohana o kekahi mau kanaka mahiai eiua e kokoke ana i o iakou la; a no keia hana, ua ioaa mai iaia oiai ka hooilo, eha daia. O kekahi hapa o keia mau dala, ua hoolilo koke aku la oia ma ke kuai ana ina boke. O kekahi o keia mau buko he Huinahelu, a ua ao oia nona iht) ma keia buke a hiki i na ratio me ke kumu ote. la wa hookahi no, ua noi aku oia i kekahi buke puka malama, a heiuheiu iho la oia ia mea me ka iini nui o kona noonoo. I keia wa, ua nee aku kona makuakane a kokoke i ke kuianaknuhaie, a nolaiia, ua ae ia oia e hele i ke kula no ekoiu ia o ka hebedoma. oka ruia maa mau iaia, e hiki mua oia i ka haiekuia i hookahi hora mamua ae o ka wa kuhi, i loaa ai hoi iaia he manawa e heluhelu ai i na buke a na haumana e ae. Ua komo mau oia ma na paani a pau a kamaiii, aki, e heiuheiu mau ana no nae ina n.i buke i na \va paani oie. Aka, no'na puie eono waie no a pau ae ia keia pomaikai, A l kona manawa h| umikumamaiima n*akaUiki) ua iiele hou oii I'Ue,- iuia maiama a oi. Ua hoopaa mau no hoi oia i na mea ana i heiuheiu ai mai na buke mai o na olelo kahiko. I keia wa, ua hooinaka aku oia e ao i ka oleio Fi\Mni a me ka oieio Latina, a mamua o ka hoomaha ana o ke kula, ua ioau i;iia ku papa i hooheneheoe mau m.ii iaia no kona kaa mahope o iakou; a i kekahi mau manawa kaawale ua hoomaka oia ina ka iu>» aua ina ka Pilioleio Heiene. I kekahi hooilo ae, ua ioaa inai iaia he kope o ka Mi!ton buke i kapaia u Paradise Lost," a ua heiuheiu nui ioa oia ia buke, me ka hel'ihelu pu aua i na buke Lttina he lehulehu. 1 kekahi kau ae, m hele hou o a i ke kula, a oka pilikia i loaa mau i ka hapanui o na haumana e ao ana i ka Litina a me ka Heiene, me he mau mea-paani waie ia lo no ia iaia. I keia wa, ua hoomaka aku oia e kakau iett i ke Kahunapui* oia wahi ma ke kakau ana ma ka oleio Latina a me ka olelo Helene, a noiaiia, ua loaa mai iaia kekahi mnu buke e piii ana i ka olelo Heiene a me ka oieio m*a miu o Roma, a heiuheiu iho ia oia ia maa inea, me ka iini nui. Ua loaa mai no hoi iaia he Pilioleio Hebera a he Baibala Heb-ra; a ua heluhelu oi»i ka Baibafa Hebera a huli. iloko o hookahi makahiki me ka hapa, ua akamai oia i ka oleio Farani, Latina, Helene a me ka oie'.o Hebera. I kekahi hooilo ae, ua iiio hou oia i Kumuao, a no ia hana ua loaa mai laia na silina he kaoaha. Ina hora kaawale ona a pau, ua hoolilo oia ma ka imi ana ī na olelo. Ma kekahi o kaea mau buke, aa ioaa iaia ka pi-a-pa ,< Ang{o♦Saloo > ' , oia hoi ka olelo i hookomoia e kekahi mau iahui o Europa iloko o Enelani i ke Keoetoria eliena, a ua hoomauia peia me ka hoololiioli ia ana a Jilo i kumu no ka olelo Eneiani o keia wa; a oia ka niea naoa i hookomo iaia e ieni i oa olelo o Europa Akaa. I ka uinikomamama o kona mau makahiki, ua makemake loa kekahi keonimaoa o Edineboro iaia, a nolaila, ua hookomo aku oia ia A)ekaoedero Murray maiaio o ke ao ana a kekahi kaaaka naauao ma na oleio, aka, ua hoopahaohao ioa ia oia m» ka ike ana i ke akamai ioa o keia kaaaki opio ma oa oielo, noiaila, hoouoa aku ia oia iaia iloko o kekahi kula kiekie. Ca iiio oia i kahunapuie kauUna mahope iho, a he enea kakau kaaiaoa hoi; a i kooa make ana, he Kumu ma na Oleio oka Hikiaa kooa kuiana. Ke hoike mai nei ka mooieio o keia kanaka, i ka hoomaoawanoī ana iioko ona piiikia i inea e loaa ai iaia ka naioao.—Nobiia, o aa opio a pau e makemake aoa i ka naauao, e loaa no ia Ukou ma o ka moolelo ia o keia kanaka, kekahi mau oiaini ana e ioaa ai ka naauao. W C. Aeni.