Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 51, 17 December 1881 — Page 1
This text was transcribed by: | L. A. Marchildon |
This work is dedicated to: | Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XX. HELU 511 POAONO, DEKEMABA 17, 1881. {NA HELU A PAU 1046.
KA
NUPEPA KUOKOA
--NO—
1882.
Ma ka malama o Ianuari, e komo aku ai ke
KUOKOA
iloko o ka IWAKALUAKUMAMAKAH o kona mau makahiki. He makahiki hou keia a he ano nui, pela no hoi e pahola aku ai ke
KUOKOA
i na waiwai kilakila ano hou imua o kona poe heluhelu he lehulehu wale.
E HOOPUKAIA ANA O
UNCLE TOM'S CABIN
He moolelo Walohia keia no ke Au o ka noho ana Kauwa Kuapaa ma Amerika Hui, i kakauia e MRS. H. B. STOWE kekahi wahine kaulana i ke kakau moolelo
No ke kaulana o keia moolelo, ua unuhi ia mai ka olelo Enelani aku a iloko o na olelo okoa o ka Honua nei he IWAKALUA, a ua kaulana loa ma Europa a puni. Akahi no a unuhiia iloko o ka olelo o ko kakou aina makuahine.
E PUKA ANA NO HOI KA MOOLELO HOLOOKOA O
George Washington,
Oia o KEOKI WASINETONA, ke Alihikaua kaulana a Peresidena mua loa a Amerika Hui, ka mea i kapaia
KA MAKUA O KONA LAHUI,
E pau pu ana me kana mau kaua weliweli.
A E HOOPUKA PU IA ANA NO HOI KEKAHI KAAO KAULANA O HAWAII PONOI, O
KEANINIULAOKALANI.
He moolelo kaulana keia, a he nanea no ke Kau a me ka Hooilo.
O KA MAKANA A KE
KUOKOA
NO KEIA MAKAHIKI AE,
OIA NO KE KII O
KA OHANA ALII O BERITANIA NUI,
He Umikumamalima poe okoa iloko o keia kii nui, i hooleleia iloko o na waihooluu like ole he umikumamaono. He nani maoli ka nana ana, a he kahiko hanohano no na Home Hawaii.
MAKEMAKE KE
KUOKOA
E hoolako i kona poe heluhelu a pau loa me keia makana waiwai loa. E loaa wale ana keia makana waiwai i na Mea a pau e lawe ana i ke
KUOKOA
NO 1882,
ME KA HOOKAA MUA I NA
Dala Elua
O ka Pepa, mamua ae o ka
La 31 o Maraki,
NA KA HIKI MUA KA LOAA MUA.
E hooikaika ana ke
KUOKOA
No kekahi mau Helu Manao e pili ana i ke
OLA KINO
O ka Lahui, no ka pomaikai o kona poe heluhelu o ka Makahiki hou.
A ina he mea hiki, e puka hou no kahi mau helu o
"KE KANAWAI."
AOLE E NELE NA MEA HOU O NA AINA E,
A ME KA MOOLELO PIHA O KE
Ke Kau Ahaolelo o 1882.
E hoomakaukau mua na Luna me ka lakou mau Kauoha. A ina o ka Poe makemake e LAWE PAKAHI ma ke KEENA, e kauoha mai ma ka leta, me ka hooili pu mai i ke DALA.
AOLE E LOAA KA PEPA I KA POE E NOHO ANA.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
NA OLELO HOOLAHA:--O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana; elua puka ana, he $1.50; no hookahi mahina, he $2.00
NA KANIKAU A ME NA MELE: He 10 Keneta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.
HOOLAHA MAU: E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopuka kekahi Olelo Hoolahha, Kanikau a me ke Mele ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.
E hoouna pololei mai i na leta i ka Nupepa Kuokoa.
MOOLELO O NA LA
--O KA—
Haku Visakauna Nelekona,
KE DUKE O BERONETI.
KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA
BERITANIA,--A ME KO ENELANI
MAU PAPU LAAU, &c.
UA LOKAHI KA MANAO,--AKA, HE HOOKAHI
WALE IHO NO O 'NELEKONA.'"
--Earl St. Vincent.
KE KAHUA KAUA KAULANA MA KA LAE
TARAFALAGA.
OIAI o Kapena Haki ma e lawe nei i ke koa kaulana ilalo o ka rumi kauka, aia hoi i ko lakou manawa i hiki aku ai i ke alapii e iho aku ai ilalo, ua moku ke kaula e pau ai o na lima ma ke alapii, nolaila, kauoha koke ae la o Kapena Haki i kekahi mau koa elua e hakii koke ae i mau kaula no ke alanui pii, a iloko o na minute pokole, ua paa ae la ka mea i makemakeia, nolaila, iho aku la lakou ilalo, a ma ke alo hoi o na koa e ku ana ma ko lakou mau kulana, kaalo loa aku la lakou me keia ukana luuluu e haawe aku nei, a i ko lakou wa i hiki aku ai iloko o ke keena kauka, aia hoi iloko o keia manawa, ua pihaku-i aku la o loko i na poe e waiho eha ana, a e lapaau ana hoi o Kauka Biute, aka, i ka manawa i weheia ae ai o ka hainaka e paa ana ma na maka o ka Haku Nelekona, ike mai la o Kauka Biute i kona Haku ua loaa i kekahi eha, nolaila, ma kona ano he Alihikaua Nui no keia mau aumoku, hele koke mai la oia imua ona, me kona manao, e nana mua oia iaia mamua o kona hele ana aku e nana i kekahi poe e waiho eha ana, aka, pane koke mai la nae ka Haku Nelekona iaia, 'E Kauka Biute," wahi a ua Nelekona nei, "Aole au i makemake ia oe e hele koke mai e nana ia'u. E noho no au maanei me o'u mau hoa'loha iloko o keia mau pilikia; a e kali no hoi au me ka malie a hiki mai i ko'u manawa." No keia mau olelo a ua Nelekona nei, nolaila, hele hou aku la o Kauka Biute e lapaau i na poe e waiho eha ana mamua iho o ka Haku Nelekona, a waiho iho la o Kapena Haki i kona Haku aloha maluna o ka papahele o ka moku, a kauoha aku la hoi i ke kahunapule o ua Nelekona nei e noho pu ma ka aoao o ko lakou Haku poino.
Huli hoi aku la o Kapena Haki iluna o ka oneki, oiai i keia manawa, ua ikaika loa ke kaua ma na aoao elua. O ka mea mua nae ana i hana ai, oia hoi ko lakou imi ana i kahi i ki ia mai ai kela poka lokoino mai luna mai o kela moku Farani Rekukabela. O na aoao a pau o ka mokukaua Lanakila, ua hukiia na kapolena a hiki i na kaula rigini, a he mea hiki ole hoi i na koa o luna o kela moku Farani ke ike mai i na kanaka o luna o keia moku e holoholo ana. Nolaila, ma ko lakou hoomaopopo ana iho i kahi i ku ai ka Haku Nelekona maluna o ke kua, nolaila, he mea paakiki ia ke noonoo iho no kela poka, ina ua ki ia mai mailuna mai o ka oneki o kela moku, ina paha na lele ae iluna a iho hou iho ilalo a ku ka Haku Nelekona ma ke kua, alaila, he mea hiki ole loa ia ke hana ia. Aka, o kekahi sela e ku kokoke ana ma ke kia mua, holo mai la oia ihope a hai mai la ia Kapena Haki, ua ike oia i ke koa Farani nana i ki ka Haku Nelekona, aia iluna o ka i-a elua o ke kia-waena o ka moku Rekukabela. Nolaila, i ko lakou lohe ana i keia, alawa like ae la lakou iluna o na i-a o ka moku Farani, aia hoi, ike aku la lakou i ke poo o na koa Farani e kiei iho ana ilalo o ka oneki a ki iho i ka lakou mau pu. He mau haneri ko lakou nui, a ua hoonoho kakaawale ia keia poe kipu pololei iluna o na aumoku hui, me na kauoha a Vilenua ia lakou, ma na aliimoku Pelekane wale no lakou e ki ai. O keia poe kipu pololei a pau, aia lakou iloko o ka pea kahi i pee ai, a i piha ka lakou mau pu i ka poka, alaila, kiei iho maluna o ka i-a, a ki aku i na aliimoku o na aumoku Beritania, a e hoomanao hoi ko makou poe heluhelu, o keia poe kipu pololei kuikawa, ua waeia mai lakou e Napoliona mai loko mai o na pakaua o Toulana no keia mau aumoku hui.
O na aliimoku opiopio o ka mokukaua Lanakila, oia hoi o Kapena Adea a me Lutanela John Pollard, me kekahi mau aliiwaapa e ae, lalau like ae la lakou i na pu kaupoohiwi, a hilinai ae la ma ka palekai o ka moku, a iloko o kela a me keia manawa e kiei mai ai o ua poe Farani nei, ua kani koke aku la ka lakou nei mau pu mamua o ke kani ana mai o ka lakou a ikeia aku la ka haule pakahi ana mai o kela a me keia koa Farani mai luna mai o na i-a a paki liilii maluna o ka oneki o ko lakou moku. Iloko wale no o na minute pokole o keia hana ana, ua koe kakaikahi loa iho la na koa Farani iluna o na i-a, nolaila, he hapalua hora ka loihi mahope mai o ia manawa, ua ano hapa iki mai la ke kani kupinai ana o na pukuniahi o luna o ka moku Farani Rekukabela, a lohe ia aku la hoi kekahi leo ano e e kahea ana, e hoomaka ka pii ana o na koa Farani iluna o ka mokukaua Lanakila, a e hoouka i ke kaua me ka oioi o na elau pu. O keia kauoha weliweli i lohe ia aku, ua eleu koke ae la o Kapena Haki e haawi i ke kauoha ia Kapena Adea o na Koa Marina, e ku koke oia me ka makaukau no ka wa e pii mai ai o na koa Farani. No ka mea, o ka hoopii ana o na koa o kekahi moku iluna o kekahi, he mea ia e loaa koke ai ka lanakila ma kona aoao, a o ka mea hiki wale no ke hana aku, e pale aku oe me kou ikaika a pau, me ka neeu hou oie mai ihope i hookahi keehina wawae. O ua kauoha la a ke Alii Farani i haawi aku ai e pii na koa iluna o ka moku o ka Haku Nelekona, iloko o na sekona pokole wale no, ua hoomoe ia mai la na papa palahalaha e na koa Farani mai luna mai o ko lakou moku a kau iluna o ka Lanakila, a iloko o ia manawa, ua aluka mai la na koa Farani i ka pii ana mai ma o a maanei me ka pinana ana ae maluna o na rigini, a oiai lakou e al@ka mai ana iluna o ka oneki, ku ae la ke Kapena opiopio wiwo ole, oia hoi o Kapena Adea ma ke poo o na Koa Marina, a mai poina ko makou poe heluhelu i ka inoa o keia Kapena opiopio, nana kekahi hana koa loa i ike ole ia mamua aku @ kona wa i haawi aku ai i ke kauoha i kona mau wahi koa kakaikahi e holo a e hou i na koa Farani e pii mai ana me ka elau o na pu kaupoohiwi, a e kulai aku hoi ia lakou iloko o ke kai. O keia kauoha i haawiia aku, ua holo aku la lakou me ka mamo nui, a hou aku a hou mai me na elau, e hili ana me ke kumu o ka pu, a e kui maoli ana hoi i kekahi manawa; o keia mau Koa Marina puuwai wiwo ole a kakou i olelo ae la, ua hoauhee ia na koa Farani iloko o na minute pokole wale no, a pau loa lakou i ka walawala ilalo o ko lakou moku, a o na koa hoi e kuku ana iluna o na papa i hoomoeia mai, ua ki koke ia ae la kekahi pukuniahi i ka papa e moe ana, a pau loa aku ia na koa Farani i ke piholo iloko o ke kai. O Kapena Adea, pii ae la oia iluna a ku iho la ma ka aoao o ka palekai, e hihio ana na poka ma o a maanei o kona pepeiao, ku iho la oia malaila me ka paa ana o kona lima akau i kana pahikaua, a e kuhi ana hoi kona lima iluna o ka oneki o ka moku Farani, a ua oleloia, ua manao o Kapena Adea, e lawe i kona mau Koa Marina iluna o ka moku Farani, a oiai oia e ku ana malaila, me ke kahea ana i kona mau koa, aia hoi he mau laina elua o na koa Farani e ku ana iwaena o ka oneki o ka Rekukabela, huli like mai la lakou i kahi a Kapena Adea me kona mau Koa Marina e ihu aku ana, kau like mai la lakou i ka lakou mau pu a ki papa like mai la i ka manawa hookahi, lele pololei mai la na poka a ku aku la na Koa Marina o Kapena Adea, walawala aku la lakou iluna o ka oneki ua pau loa i ka make. He mea ehaeha ma keia wahi ka hai a@ aku, o Kapena Adea, ke alakai o na Koa Marina Pelekane, ua haule mai la oia mai luna mai o kona kulana e ku ana, no ka mea, ua ku mai la oia i kekahi poka pu kaupoohiwi i ki ia mai e kela laina koa Farani e kuku ana, a ku mahope o kona a-i a pukapu ma kona mak@. O Kapena Haki, ike mai la oia i keia poino nui i ili iho maluna o lakou, kanoha koke ae la oia e laweia aku na koa e waiho eha ana ilalo o ka rumi kauka.
O ka make maluna o ka oneki o ka mokukaua Lanakila, ua hiki ia ke oleloia, ua lana ko lakou koko maluna o ka oneki me he wai la, a e waiho ana na poe make ma o a maanei o ka oneki me ka hiki ole ke hoomaopopo ia. O ka loke pinepine ia o ka leo o na koa Farani e kahea ana e pii iluna o ka moku Lunakila, oia kekahi kumu hoehaeha mau @i i ka manao o Kapena Haki, no ka mea o @ wahi koa kakaikahi i koe iho iluaa o ka oneki, aole i hiki aku i ke kanalima ko kalou heluna, a aole hoi oia wale no, aka, auhea na kekahi aliimoku e kokua mai ai ia Kapena Haki no ka hookele ana i ko lakou moku@a me ke pale ana aku i na enemi. Ua pau loa na Lutanela i ka make a me na aliiwaapa, koe wale iho no o Kapena Haki, he mea Koa Marina kakaikahi a me na sela. No ka nui o ko lakou pilikia @mamuli o ka make ana o Kapena Adea, nolaila, alawa ae la o Kapena Haki mawaho o ka palekai, a ike koke aku la oia i ka moku Pelekane Timirea, oia hoi ka moku elua mahope mai o ko lakou moku e hooiho pololei mai ana, nolaila, kau koke ae la oia i ka hae hoailona ma ka rigini, e kahea aku ana i ua moku la e hele mai e kokua i hemo lakou mai keia moku Farani, oiai i keia manawa, ua ikeaia aku la ke ahi e a ana iwaena o ka moku Farani Rekukabela, a e iho ana hoi kona ihu ilalo e piholo iloko o ka hohonu, mamuli o ka nui o na pukapuka i loaa iaia ma kona aoao.
Iloko o keia manawa a Kapena Haki e holoke nei, haupu ae la oia iloko o ia manawa no kona Haku aloha e waiho la iloko o ka ehaeha nui, kona hoa make hoi iloko, o na kahua kaua nui i hala e aku, kana aikane hoi o ko laua mau la opiopio, nolaila, haalele koke aku la oia i ka oneki a holo aku la me ka awiwi nui ilalo, a i kona wa i hiki aku ai ma ka puka o ka rumi kauka, ike mai la no ka Haku Nelekona i kona komo ana aku, hele aku la o Kapena Haki a kukuli iho la ma kona aoao, lalau mai la ka Haku Nelekona i ka lima o kana aikane, lulu lima aloha iho la laua me ka eehia, a oiai laua e lulu lima ana me ka nana ana o kekahi i kekahi, pane mai la ka Haku Nelekona iaia penei
"E napena Haki, wahi a ua Nelekona nei, "Pehea ka Hooili Kaua i keia manawa, a pehea hoi keia la maikai me kakou?" "Maikai loa e kuu Haku," wahi a Kapena Haki, "Ua loaa ia kakou he 12 a he 14 paha moku o na enemi ma ko kakou aoao, a me he mea la, o na moku mua loa elima, ua manao au, e huli hou mai ana lakou a hooiho mai i ko kakou moku, aka, ua kahea aku nei au maloko o ka hae hoailona i kekahi mau moku hou o kakou, e holo pololeil mai ma ko kakou alahele i loaa ona mau lima kokua ma ko kakou aoao." "Ua manao au," wahi hou a ka Haku Nelekona, "Aole paha he moku o ko kakou aoao i lawe pio ia e na enemi?" "Aole e kuu Haku" wahi a Kapena Haki, "Mai hopohopo oe no ia mea." Pane hou aku la ka Haku Nelekona, "He kanaka make au e Haki," wahi ana me ka leo mai e, "Ua ike au, ke holo wikiwiki nei a puni kuu kino." O Kapena Haki iloko o keia mau minute pokole a laua e kamailio nei, huli hoi hou aku la oia iluna o ka oneki, oiai i keia manawa, ua hemo ae la ka paa ana o na moku elua, a o ka moku Farani Rekukabela, ua hiki loa ae la ke kai iwaena o ka oneki, a e iho ana kona ihu ilalo o ka hohonu, a e lele ana hoi na koa Farani ma o a maanei.
Aole i pau.
Ka Home Maemae.
O ka Home Maemae he mea nui ia i ka manao o ka poe naauao, he kokua i ke ola kino, he kokua i ka noho'na pono, maemae, a he kokua ikaika ka Home Maemae i ke ola o ka Lahuikanaka.
Ua like ka home me ke awa lulu, kahi e hoolulu ai o na moku, mahope iho o ko lakou paio ana me na makani pukiki o ka moana, a me na ale kupikipiki-o a hanupanupa o keia ao; a iaia i komo ai i ke awa lulu, alaila palekana oia, pahonohono hou oia i na pea i na pea i nahaehae i ka makani, a e hoomakaukau ana iaia e paio hou me na makani ino, a me na ale ooloku o ka moana. Pela no ka home, ua like loa ia me ke awa lulu. I ka wa e bele ai ke kane i ka hana, a ano luhi ami oia, a iaia i huli hoi aku ai no ka home, e noho mai ana ka wahine me na huaolelo aloha, me na olelo hoolanamanao; he mea ia e hoopoina ai ke kane i na luhi o ka hana, a hanoli mau oia.
Ia'u i holo aku nei ma Waialua i kela mau pule aku nei, ua noho au a me ko'u kokoolua ma ka home o ke kahunapule o ia apana, a no ko'u ike ana i ka maemae a me ke aloha mawaena o ke kane a me ka wahine, nolaila, ua makemake au e hoike iki aku no na mea a'u i ike ai ma ia home. O ko laua hale, he hale maikai a me ka maemae o na mea o loko; ua mahele ia me na rumi akea kupono, a na mahalo au no ka maikai o ka hale, aka, o ka mea i oi loa aku o ko'u mahalo, oia no ke aloha o ka Haku hale me kana wahine, ka lokahi a me ka oluolu o ko laua noho ana.
Heaha ka waiwai a me ka pomaikai o ka home nani, aole nae he oluolu maikai o ka noho ana o ka Haku hale me kona ohana? Ua kike ia me ka moku nani, a ano holo ke nana aku, aka, ua nele i na pea kupono; e holo anei ia moku? O ka haina; aole, no ka mea, ua maikai ka moku, aole nae he mau pea kupono no ka holo. Pela no ka home nani maemae, i nele i ka hilinai o ka wahine i ke kane, a pela hoi ke kane i ka wahine. Heaha hoi ka waiwai o ka moku nani i lako i na mea a pau loa, aole nae he makaukau o ka poe nana e hookele ia moku? Ua like no ia me ka moku i nele i na pea. Pela no ka home, e maikai wale no ka home, a ike ole nae ka mea nana e hookele ia home.
Ma ka home o Rev. E S Timoteo, he home nani i hui pu ia me ke aloha, ka lokahi, ka hilinai o kahi i kahi, me ka hoopuka ole ia o na huaolelo kakana mawaena o laua. Ia'u e noho ana me ko'u kokeolua ma ko laua papaaina, ua hoike mai laua ia laua iho, he mau mea naauao, oiai, i ka wa e noi aku ai ke kane i ka wahine, a pela hoi ka wahine i ke kane, aole laua i poina iki i keia huaolelo "Thank you;" me ka leo oluolu ka hoopuka ana i keia mau huaolelo. Nolaila, ua nui loa ko'u mahalo no ka oluolu maikai o keia Home Hawaii.
Ua kakau au i keia, he mea e hoike ai imua o kekahi mau kanaka Hawaii opio; ina e manao ana kekahi o lakou e kukulu i mau home no lakou, e hoomoe i na kua o ka home me ke Aloha; aloha i ke Akua, aloha ohana, aloha Lahui. Ina pela ka hanauna opio e kukulu ai i na home o lakou, alaila, he manaolana no ka ulu hou o keia Lahui. A eia kekahi he mau aka, na home maemae kahi e hoopunana ana o ke aloha no kela Home ma o, ka Home i kukulu ole ia e ke kanaka, ka Home maemae a ke Akua i hoomakaukau ai no ka poe maemae a me ka poe e aloha ana Iaia.
Nolaila e o'u mau makamaka Hawaii, e kukulu i ko oukou Home maemae maanei; a mai peina hoi i ka hoomakaukau ia oe no ka noho ana ma keia Home na@ elelei ole ma ka Aina nani o Kanaana ma ka Lani.
H. WATERHOUSE.
NA MEA HOU O NUU.
Ka Hekili ikaika.—Ma ka po o ka la 26 o Nov., o ka hale o kekahi kanaka kamaaina o Nuu, o Maihui ka inoa, o kekahi o-a o kona hale moe me kona ohana, ua hemo mai la kekahi o-a kihi ma ka hikina-hema a okaoka liilii; ia manawa pokole no, lele aku la kekahi apana laau a pa aku la ma kekahi papalina o kekahi wahine; ma ia manawa hookahi no, ua uliuli ka uha o kekahi wahine, a nui na palapu a ka welina a ka hekili maluna ona, o Keawe ka inoa.
Ma ia wahi hookahi no, ma ko Hamukoki hale, ua hemo mai kekahi pou kihi ma ke komohana-hema, a lele liilii aku la; ike aku la oia i kekahi pohukuhuku ahi ma ka papalina o Paele k, aohe welina a ka hekili maluna ona. Ua hoolanaia ko lakou mau hale moe; o na mea kanu a na kupa o ia aina, ua hao k@ wai nui, aohe opala koe. He hoao ana paha keia na ke Akua Mana Loa i ko Nuu poe kanaka.
Owau no me ka oiaio,
G P NEHEMIA JR.
Kumuanui, Kaupo, Maui, Dek. 2, 1881.
ULU NUI KA ONA.
E ka Nupepa Kuokoa e. Aloha oe;--
E oluolu oe e lawe hele aku ma na paia eha o ke Aupuni Hawaii nei, i ike mai ai na kini o kaua e lai mai la i Maui o Kama, a aka mai hoi o Lanai a Keaea, henehene mai hoi o Molokai a Hina, nanakee mai hoi Oahu a Kakuihewa, lili mai hoi o Kauai o Manokalanipo, uwa mai hoi o Kaula Kalaeloa i ka lepo a ka makani, i na hana pono ole a kekahi mau makamaka a hoa'loha oiaio hoi o'u, oia hoi keia:
O ka nui o ka Ona.—Pau o kane o ka wahine, hele kela a lilo ka laau i hoa hakaka, paholehole ka ili o Kalamaula, eku hoi kahi ilalo me he puaa 'la. Ma keia, ua minamina au i na makamaka, na hoa o ka aina, i ka hoopapau ma keia lua meki o ka poino.
Aole oia wale. Ma kekahi mau ahiahi o na pule i hala, ua ikemaka au i ka nui o ka ona; a no keia kumu, haule aku la kekahi wahi keiki uuku nona ka makahiki hookahi a oi aku, mai ka papahele aku o ke anou ekahi o ke alapii o ka hale laau, e ole e loaa ke kapa i kekahi mea e, ina ua haule loa ilalo, a he poino ka hope. Nolaila, o keia hana a na makua, ola hoi ka hoolilo ana ia lakou iho ma ka inu rama, he mea lapuwale ia.
Nolaila, e makaala e na keiki lalawai o ke Aupuimni ma ke kinai ana i keia hewa nui ma keia apana, e lawe aku i kahi nana o ao mai.
Ua oki au maanei. Owau iho no me ka oiaio,
H P L KALINO.
Kawaihae, S Kohala, H. Dek. 3, 1881.
MAIKAI KA HOI KA PAPA
--A ME—
KA LAAU O KOU HALE!
NO HEA LA?
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MA !
Nana aku no hoi ia la
Ohi ka lo o ka Laau o Makawao
I ka ua mea hoi o ka nani
Na Papa! Na Papa!
--A ME—
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PAU
Aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU me MOIWAHINE
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ka MAKEMAKE
--NO KE—
KUMKUAI MAKEPONO LOA
PAPA, PAPA, PAPA,
Na Papa Huluhulu,
Na Papa Manoanoa,
Na Papa i kahiia
Na Papa Kepa.
Papa Hole Keokeo.
Papa Hole Ulaula.
NA LAAU, NA LAAU,
Na Kua,
Na Kaola.
Na Aahu,
Na Molina
Na Peapea.
Pine Huluhulu,
Pine i kahiia
NA Papa a @e na Laau @aui@?
Pili ulaula,
Pili Keokeo,
Pani Puka,
Pani Puka Aniani,
Ipuka Aniani,
Puka Olepelepe.
PENA O NA ANO A PAU
Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui
Aila Pena,
Aila Hooma@oo,
Waniti, Pate.
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO
Na Ami Puka Hale,
Na Ami Puka P@
ANIANI!
Pepa Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA.
PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA
No ke Dala Kuike, e loaa no na mea a pau i hai ia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha mai Hawali a Niihau, e loaa aku no ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono. E kipa nui ilala i ike i ka oiaio. 905 tf